‘Si Jehova ang Akong Diyos, Kang Kinsa Ako Mosalig’

SUMALA SA GIASOY NI WILLI DIEHL

“Nganong gusto nimong moadto sa Bethel?” Mao kini ang sukna sa akong amahan sa tingpamulak sa 1931 sa diha nga ako siyang giingnan sa akong pangandoy sa pagsugod sa Bethel nga pag-alagad. Ang akong mga ginikanan, kinsa nanagpuyo sa Saarland, naa sa kamatuoran sulod sa mga napulo ka tuig, ug sila nakahatag kanamong tulo ka lalaki ug usa ka maayong panig-ingnan. Ang kamatuoran maoy ilang tibuok kinabuhi, ug buot sab nakong buhaton kana ingong akong tibuok kinabuhi.

APAN sa unsang paagi nakakat-on ang akong mga ginikanan mahitungod kang Jehova ug sa iyang sagradong kabubut-on? Kay wala matagbaw sa mga organisadong relihiyon, sila dugayng nangita sa kamatuoran. Ilang gisulayan ang lainlaing mga simbahan ug mga sekta, nga nakakaplag sa matag-usa, hinuon, nga dili mao ang tinuod.

Usa ka adlaw usa ka handbill gibilin sa among pultahan nga nagapahibalo sa usa ka pakigpulong uban ang mga hulagway ug usa ka pelikula mahitungod sa katuyoan sa Diyos gitawag “Photo-Drama of Creation.” Ang akong amahan kinahanglang motrabaho sa dihang ang “Photo-Drama” ipasundayag, apan iyang gidasig ang akong inahan sa pag-adto. “Tingali,” siya miingon “makaayo kanang tan-awon.” Human makakita nianang gabhiona, ang akong inahan malipayon kaayo. “Nakit-an ko na sa kataposan!” ingon niya. “Adto ug tan-awa alang sa imong kaugalingon ugma sa gabii. Mao kini ang kamatuoran nga atong gipangita.” Kadto maoy 1921.

Ingong dihihogan-sa-espiritu nga mga Kristohanon, ang akong mga ginikanan nagpabiling matinumanon hangtod sa ilang kamatayon, nga ang akong amahan namatay niadtong 1944, human bilanggoa sa mga Nazi ug makadaghan, ang akong inahan niadtong 1970. Siya usab migugol ug taas nga panahon sa bilanggoan ubos sa rehimeng Nazi.

Ang Tagsaong Kasibot sa Akong mga Ginikanan

Sa wala pa sila mamatay, ang akong mga ginikanan maoy aktibo kaayo sa pag-alagad sa kanataran. Si nanay may linaing kasibot sa pag-apod-apod sa mga resolusyon sa kombensiyon nga giluwatan gikan sa 1922 hangtod 1928. Ang Ecclesiastics Indicted, nga naglangkob sa resolusyon nga gisagop sa 1924 naundan sa hait nga pagsaway sa klerigo. Ang pag-apod-apod niini nanginahanglan ug kaisog. Ang mga magmamantala magmata na sa mga alas kuwatro sa buntag, nga magsuksok sa mga resolusyon ilalom sa mga pultahan. Bisan ako dose pa lamang, ang akong ginikanan nagtugot kanako sa pag-apil. Kasagaran mosugod kami sa alas singko sa buntag, nga magsakay sa mga bisikleta gikan sa mga tulo hangtod upat ka oras aron maabot ang layo nga teritoryo. Among itago ang mga bisikleta sa kabagnotan, ug ako ang mobantay samtang ang uban nagtrabaho sa balangay. Pagkahapon mosikad kami pauli sa balay, ug sa gabii manlakaw ug usa ka oras ngadto sa tigom.

Sa kaulahiay, usa ka mas bata pa ang gibilin sa pagbantay sa mga bisikleta, ug ako mikuyog sa mga magmamantala. Apan way bisan usa ang nakahunahuna sa pagbansay kanako. Sa yano ila akong gisultihan kon haing kalye ang akong trabahoon! Uban sa nagkuba nga dughan ako mihinay pagsaka sa unang balay, nga naglaom nga wala untay tawo. Sa kaalaot, usa ka lalaki miabli sa pultahan. Ako wala makatingog. Nga nagnga-nga, ako mipunting sa libro sulod sa akong bag. “Kana ba gikan kang Huwes Rutherford?” siya misukna. Nagbungabunga ako sa pagtubag. “Kana ba bag-o, usa nga wala pa nako mabatoni?” “Oo, kana bag-o,” akong dason. “Busa angay nakong kuhaon kana. Pila man na?” Kadto nakahatag nakog kaisog sa pagpadayon.

Sa 1924 ang mga hamtong maghisgot kanunay mahitungod sa 1925. Kas-a among gibisitahan ang usa ka pamilya sa mga Estudyante sa Bibliya, ug akong nadunggan ang usa ka brader nga nangutana: “Kon ang Ginoo modala nato sa langit, unsay mahitabo sa atong mga anak?” Ang akong inahan, kay sukad positibo, mitubag: “Ang Ginoo mahibalo unsaon pag-atiman kanila.” Ang ulohan nakapahingangha kanako. Unsa ang ipasabot ning tanan? Ang tuig 1925 niabot ug milabay, ug walay nahitabo. Bisan pa niana, ang akong mga ginikanan wala gayod magpalong sa ilang kasibot.

Ang Maalamong Tambag sa Akong Amahan

Sa kaulahian, sa 1931, akong giingnan ang akong amahan unsay buot nakong buhaton sa akong kinabuhi. “Nganong gusto nimong moadto sa Bethel?” sukna sa akong amahan sa pagtubag. “Tungod gusto kong moalagad kay Jehova,” tubag nako. “Pananglit madawat ka sa Bethel,” padayon niya. “Ikaw ba nasayod nga ang mga igsoon didto dili mga anghel? Sila dili mga hingpit ug masayop. Ako gikuyawan nga kini mahimong hinungdan sa imong pagpahilayo ug pagbiya sa pagtuo. Paniguroa sa paghunahuna pag-ayo mahitungod niini.”

Ako nakalitan sa pagkadungog niadtong butanga, apan human sa pagtimbang sa mga butang sa pila ka adlaw, akong gipahibalo usab ang akong tinguha sa pag-aplay sa Bethel. “Tug-ani akog makausa pa nganong gusto mong moadto,” matud niya. “Tungod kay gusto kong moalagad kay Jehova,” subli nako. “Anak ko, ayaw gayod kalimti kana. Kon ikaw matawag, hinumdomi ngano ikaw moadto. Kon makita mo ang pipila nga dili mao, ayaw kabalaka pag-ayo. Bisan pag ikaw tratahon ug di-maayo, ayawg pahilayo. Ayaw gayod kalimot nganong ikaw naa sa Bethel​—tungod gusto mong moalagad kay Jehova! Atimana lang ang imong buluhaton ug salig kaniya.”

Busa mao nga sa sayo sa hapon sa Nobyembre 17, 1931, ako miabot sa Bethel sa Bern, Switzerland. Ako ipon sa kuwarto uban sa laing tulo ug nagtrabaho sa printahan, nga nagtuon sa paggamit sa de-manong printing press. Usa sa mga unang basahon nga ako natudlo sa pagprinta mao ang The Watchtower sa Romanian.

Usa ka Mensahe Gikan sa Langit!

Sa 1933 ang Sosyedad nagpatik sa The Crisis, usa ka pulyeto nga naundan sa tulo ka pakigpulong sa radyo ni Brader Rutherford nga nasibya sa Estados Unidos. Si Brader Harbeck, ang alagad sa sanga, nagpahibalo sa pamilyang Bethel panahon sa pamahaw usa ka buntag nga ang pulyeto ipanagtag sa linaing paagi. Mga dinahon sa anunsiyo ihulog gikan sa usa ka gamay inabangan nga ayroplano nga maglupad ibabaw sa Bern, samtang ang mga magmamantala manindog sa kadalanan nga itanyag ang pulyeto sa publiko. “Kinsa kaninyo mga batan-ong lalaki ang andam sa pagsakay sa ayroplano?” siya nangutana. “Ihatag ang inyong mga ngalan kon buot ninyong mobulontaryo.” Gihimo nako, ug si Brader Harbeck sa ulahi nagpahibalo nga ako ang napilian.

Sa maong importanteng adlaw, kami nagsakay padulong sa tugpahanan dala ang mga kahon sa mga dinahon. Ako milingkod luyo sa piloto ug nagpatong sa mga dinahon ubay sa akong lingkoranan. Ang tino nga tugon kanako mao: Lukoton ang mga dinahon sa tinaggatos ug ilabog ang mga linukot gawas sa bintana sa kiliran sa labing kusog nga maarangan. Ang pagkadanghag mahimong makapasabod sa mga dinahon sa ikog sa ayroplano, nga magmugna ug suliran. Apan ang tanan nahuman nga maayo. Ang mga igsoon sa ulahi miingong unsa ka hinam sa pagtan-aw sa ‘mensahe gikan sa langit.’ Nalampos niini ang gidahom nga epekto, ug daghang mga pulyeto ang napahimutang, bisan tuod daghang tawo nagtelepono sa pagreklamo nga ang ilang kabulakan natabonan sa mga dinahon.

Mapasalamaton sa Matag Pribilehiyo sa Pag-alagad

Matag-adlaw ako nagpasalamat kay Jehova alang sa kalipay ug katagbawan sa pag-alagad sa Bethel. Diha sa kongregasyon, ako natudlo sa pagbukas sa pultahan sa Kingdom Hall inigtigom, sa paghan-ay ug maayo sa mga lingkoranan, ug sa pagbutang ug usa ka basong tubig nga presko sa lamiseta sa mamumulong. Akong giisip kini nga dakong dungog.

Sa Bethel, sa kadugayan nagtrabaho ako sa dako flatbed printing press nga gigamit sa pagpatik sa The Golden Age (karon Pagmata!) sa Polako. Sa 1934 gisugdan namo paggamit ang mga ponograpo, ug ako mitabang sa pagtukod kanila. Nakaplagan nako ang dakong kalipay diha sa pag-adto sa balay ug balay uban ang mga narekord nga mga Biblikanhong pakigpulong. Daghang mga tagbalay maoy masusihon mahitungod niining gamay nga himan, ug kasagaran tibuok pamilya ang motapok sa pagpaminaw, aron lamang sa pagbiya usa-usa. Sa dihang ang tibuok pamilya makabiya na, sa yano ako mopadayon sa sunod balay.

Nagpabiling Aktibo Panahon sa Gubat

Human sa Gubat sa Kalibotan I, ang akong natawhang Saarland nahimulag sa Alemanya ug gidumalahan ilalom sa pasiugda sa Liga sa Kanasoran. Sa ingon, ang Saarland mipagula sa iyang kaugalingong kailhanang dokumento. Sa 1935 usa ka plebisito ang gibuhat sa pagpiho kon ang mga molupyo buot mahiusa pag-usab sa Alemanya. Ako mipahimulos sa higayon sa pagbisita sa akong pamilya, nga nasayod nga dili nako kini mabuhat kung ang Saarland moabot ilalom sa pagkontrolar sa Nazi. Ug sa tinuoray, sa daghang katuigan human niadto, wala na akoy nadunggan pa gikan sa akong mga ginikanan o kaigsoonan.

Bisag nalingkawas sa direktang kalambigitan sa Gubat sa Kalibotan II, ang Switzerland nahimong bug-os napinig samtang ang Alemanya sa usa-usa miokupar sa kasikbit nga mga nasod. Kami nagpamatik ug mga literatura alang sa tibuok Uropa gawas sa Alemanya, apan karon dili makasuplay ug literatura. Si Brader Zürcher, nga niadto alagad sa sanga, nag-ingon kanamo nga sa tinuoray wala na kami ing panalapi, ug siya miagda kanamo sa pagpangita ug trabaho gawas sa Bethel hangtod ang mga butang mauli sa naandan. Ako gitugotan sa pagpabilin, sanglit, naa pay pipila ka mga butang nga patikonon alang sa usa ka libo o kapin pang lokal nga magmamantala.

Ang pamilyang Bethel dili gayod makalimot sa Hulyo 5, 1940. Dihadiha tapos paniudto usa ka trak militar miabot. Ang mga sundalo nanglukso ug mibul-og pasulod sa Bethel. Kami gimandoan sa pagtindog nga walay lihok, ug ang matag usa kanamo gibantayan ug armadong sundalo. Kami gitapok sulod sa lawak kan-anan samtang ang ubang bahin sa tinukod gisusi. Ang mga awtoridad nagsuspetsa kanamo nga nag-ingon sa uban sa pagdumili sa serbisyo militar, apan sila napakyas sa pagkakita ug bisan unsang ebidensiya.

Sulod sa mga tuig sa gubat, ako usa ka alagad sa kongregasyon sa Thun ug Frutigen. Kini nagkahulogan nga ang akong hinapos sa semana nga eskedyul maoy puno kaayo. Matag Sabado, human dayon sa paniudto, mobisikleta ako ug mga 50 kilometros paingon sa Frutigen, asa akong dumalahon ang pagtuon sa Bantayanang Torre sa gabii. Sa Domingo sa buntag kuyogan nako ang mga magmamantala sa pag-alagad sa kanataran. Dayon, sa palis ako mopaingon sa Interlaken sa pagdumala sa Pagtuon sa Libro sa Kongregasyon ug ulahi sa kahaponon dumalahon ang usa ka pagtuon sa Bibliya uban sa usa ka pamilya sa Spiez. Sa pagtapos sa adlaw, ako modumala sa pagtuon sa Bantayanang Torre sa Thun.

Lalom sa gabii, pagkatapos sa tanan nakong buluhaton, samtang ako magbisikleta balik sa Bern, ako moawit o motaghoy, nga naay idlot nga katagbawan. Ang mga kotse nga akong matagboan maoy pipila ra. Ang mga bungtoron nga talan-awon, nga walay iwag, maoy hilom ug wala matugaw, nga sa matag karon ug unya mogilakgilak diha sa banaag sa buwan. Unsa kadako kadtong mga hinapos sa semana nagpatugob sa akong kinabuhi ug nakapabag-o sa akong kusog!

Wala Damhang Sangpotanan sa Usa ka Pagbisita

Sa tinglarag sa 1945, si Brader Knorr mibisita kanamo. Usa ka adlaw siya misulod sa pabrika samtang ako nagbarog ibabaw sa rotary press. “Kanaog ngari!” tawag niya. “Uyon ka bang motambong sa Tunghaan sa Gilead?” Ako nakuratan. “Kon sa imong hunahuna ako makaarang niana, malipay gayod ako,” tubag nako. Ang mga imbitasyon alang kay Brader Fred Borys, Sister Alice Berner, ug nako miabot sa tingpamulak sa 1946. Apan tungod kay natawo sa Saarland, ako walay nasod ug busa kinahanglan moaplay sa Washington, D.C., T.B.A., alang sa espesyal nga visa.

Samtang ang uban migikan sa untop nga panahon, ako nagpaabot pa ug tubag sa akong aplikasyon. Sa pagsugod sa klase sa Septiyembre 4, ako naa pa gihapon sa Switzerland, sa inanay nawad-ag paglaom. Unya ang Konsulada sa T.B. mitawag, nagpahibalo kanako nga ang akong visa nakaabot na. Dihadiha ako misulay dayon sa paghikay sa akong biyahe ug sa kaulahian nakakuhag luna sa bapor de tropa nga molarga gikan sa Marseilles padulong sa Nueva York. Pagkadi-hikalimtang kasinatian! Ang Athos II maoy puno kaayo. Ako gigahinan ug higdaanan sa bukas nga kuwarto. Sa ikaduhang adlaw namo sa lawod, usa ka pagbuto diha sa lawak sa makina nakapahunong sa sakayan. Ang mga pasahero ug tripulante managsama nga dili mahimutang, nakuyawan nga ang barko maunlod. Kini nakahatag nako ug dakong kahigayonan sa pagwali mahitungod sa paglaom sa pagkabanhaw.

Giabtag duha ka adlaw ang pag-ayo sa sakayan, nga sa pagkahuman kami mipadayon sa gikibrahang tulin. Midunggo kami sa Nueva York 18 ka adlaw sa ulahi, aron lamang mabara sa barko tungod sa welga sa mga estibidor. Human sa negosasyon, kami sa kataposan nakahimo sa pagkanaog sa barko. Ako nakatelegrama sa Sosyedad sa maong kahimtang, ug sa akong pagbiya sa customs and immigration, usa ka lalaki nangutana: “Ikaw ba si Ginoong Diehl?” Siya usa sa mga katimbang ni Brader Knorr, ug iya akong gipasakay sa panggabii nga tren padulong sa Ithaca, duol sa Tunghaan sa Gilead, diin ako miabot lapas sa alas otso sunod nga buntag. Unsa kaukyab ang akong gibati nga nahiabot didto sa kaulahian, nga mahimong makatambong sa unang internasyonal nga klase sa Gilead.

Paglahutay Bisan pa sa mga Kalisod

Ang graduwasyon sa ikawalong klase sa Gilead maoy sa Pebrero 9, 1947, ug ang kabalaka dako kaayo. Asa kaha kami ipadala? Alang kanako, “ang mga panunton” misangko sa bag-ong abli nga printahan sa Sosyedad sa Wiesbaden, Alemanya. (Salmo 16:6) Mibalik ako sa Bern sa pag-aplay alang sa kinahanglanong papeles, apan ang nag-okupar nga pwersa sa T.B. mitugot lamang sa pagpasulod sa mga tawo nga nakapuyo didto sa wa pay gubat. Sanglit ako wala, nanginahanglan ako ug bag-ong asaynment gikan sa pangunang buhatan sa Brooklyn. Kini maoy sirkitong buluhaton sa Switzerland, nga akong gidawat uban ang bug-os nga pagsalig kang Jehova. Apan samtang nagpaabot niining asaynment, ako gihangyo usa ka adlaw sa paggiya sa tulo ka mga nagbisitang sister sa Bethel. Usa kanila usa ka payunir nga si Marthe Mehl.

Sa Mayo 1949, gipahibalo nako ang sangang buhatan sa Bern nga nagplano ko sa pagminyo kang Marthe ug nga buot namong magpabilin sa bug-os panahon nga pag-alagad. Unsa ang tubag? Walay pribilehiyo gawas sa regular nga payuniring. Kini among gisugdan sa Biel, pagkatapos sa among kasal niadtong Hunyo 1949. Ako wala tugoti nga mohatag ug mga pakigpulong, ni kami makapangita ug sak-anan alang sa mga delegado sa umaabot nga asembliya, bisan pa nga kami rekomendado sa among magtatan-aw sa sirkito alang ning pribilehiyoa. Daghan dili na motimbaya namo, nga nagtrarar namo ingong pinalagpot nga mga tawo, bisan tuod kami mga payunir.

Kami nahibalo, hinuon, nga ang pagminyo dili kay dili-kasulatanhon, busa kami midangop diha sa pag-ampo ug sa pagbutang sa among pagsalig kang Jehova. Sa pagkatinuod, kining pagtratara wala magasumbalik sa panlantaw sa Sosyedad. Kini yanong resulta sa sayop nga pagpadapat sa mga latid sa organisasyon.

Si Brader Knorr Mibalik

Sa 1951, si Brader Knorr sa makausa pa mibisita sa Switzerland. Human sa iyang pakigpulong, ako gipahibalo nga buot siyang makigsulti kanako. Bisan morag nanagana, ako nalipay nga siya nahimuot sa pagpakigkita kanako. Siya nangutana kon kami ba andam nga modawat ug asaynment sa gilaraw nga balay sa misyonero sa Geneva. Dayag lang nga kami nahinangop, bisan ang pagbiya sa Biel dili kay wala kami masubo. Sunod adlaw lain pang hangyo gikan kang Brader Knorr nakaabot kanamo. Uyon ba kami sa pagbalik sa sirkitong buluhaton, sanglit kini nanginahanglan ug dugang pagtagad sa Switzerland? Kami mingsugot sa walay langan. Ang akong tinamdan mao kanunay ang pagdawat sa bisan unsang asaynment nga itanyag.

Ang among kalihokan sa sirkitong buluhaton sa silangang Switzerland maoy gipanalanginan ug dako. Kami mobiyahe tali sa mga kongregasyon pinaagig tren, dala ang tanan namong kabtangan sulod sa duha ka maleta. Ang mga brader kasagaran motagbo namo sa estasyon sa tren uban sa ilang mga bisikleta, pila ra kanila ang dunay kotse niadtong adlawa. Mga tuig sa ulahi usa ka brader nagtaganag kotse aron among gamiton, nga nagpahinabo sa among pag-alagad nga daw sayon.

Pila ka Bag-ong mga Sorpresa

Unsa ka makapaukyab sa dihang sa 1964 ang akong asawa ug ako naimbita sa ika-40 klase sa Gilead, ang kataposan nga saring sa detalyado, napulo-ka-bulan nga kurso, nga karon gipamub-an sa walo ka bulan. Si Marthe kinahanglan motuon ug English sa madali, apan sa dalayegon iya kining nahimo. Ang mga panaghap daghan kon asa kami ipadala. Ang akong tinamdan mao: ‘Walay sapayan nako bisan asa ako iasayn, basta dili lang sa opisina!’

Apan sa tukma mao ang nahitabo! Sa adlaw sa graduwasyon, Septiyembre 13, 1965, ako gitudlo ingong alagad sa sanga sa Switzerland. Ang Bethel maoy bag-ong kasinatian alang kay Marthe. Alang nako, kini nagkahulogan nga mobalik sa “Balay sa Diyos,” dili sa printahan, diin ako nag-alagad gikan sa 1931 hangtod 1946, apan sa opisina. Daghang mga bag-ong butang nga akong pagatun-an, apan uban sa tabang ni Jehova ako kining nabuhat.

Paglantaw ug Balik

Sulod sa 60 ka mga tuig nga bug-os panahon sa pag-alagad, ako sa hingpit nagsalig kay Jehova, sama sa giingon sa akong amahan nga akong buhaton. Ug si Jehova mibubo ug kapiloan ka mga panalangin. Si Marthe nahimong tinubdan sa tagsaong pagdasig sa mga yugto sa kapalaw o sa panahon nga ang mga bahin mohulga sa pagpiit kanako, tinuod usa ka matinumanon nga kauban nga naay absolutong pagsalig kay Jehova.

Si Jehova angayng dayegon tungod sa daghang pribilehiyo sa pag-alagad nga akong natagamtam! Ako nagaalagad pa ingon nga koordinator sa Komite sa Sanga sa Thun, ug sa makadaghang higayon nakabiyahe ingong magtatan-aw sa sona. Bisag unsa ang gihangyo nga pagabuhaton nako, kanunay ako nga nagalantaw kay Jehova alang sa giya. Bisan pa sa daghan nakong mga sayop ug kakulangan, ako dulot nga nagatuo nga si Jehova nakapasaylo kanako pinaagi ni Kristo. Hinaot ako makapadayon nga kahimut-anan kaniya. Ug hinaot siya sa padayon mogiya sa akong mga lakang, samtang ako kanunay nagalantaw kaniya ingong “akong Diyos, kang kinsa ako mosalig.”—Salmo 91:2.

[Hulagway sa panid 27]

Si Brader Diehl sayo sa iyang karera sa Bethel