Vennak Innsang ONLINE LIBRARY
Vennak Innsang
ONLINE LIBRARY
Chin (Hakha)
  • BAIBAL
  • CAUK
  • PUMHNAK
  • w23 May cc. 14-19
  • “Thiannak Lam” Cung Ah Kal Zungzal

Video a um lo.

Sorry, video awn khawh a si lo.

  • “Thiannak Lam” Cung Ah Kal Zungzal
  • Vennak Innsang Jehovah Pennak Thanhnak (Cawn Awk Cauk)—2023
  • Biatlangte
  • A Konglam Aa Lomi
  • “Thiannak Lam”—Hlanlio Le Tuchan
  • Lam Remhnak
  • “Thiannak Lam” Cu Aa Awng Rih
  • ‘Pathian Ṭih in Thiannak’ Zulh Khawh I Zuam U
    Vennak Innsang Jehovah Pennak Thanhnak—2008
  • “Nan Thian Ve Awk A Si”
    Vennak Innsang Jehovah Pennak Thanhnak (Cawn Awk Cauk)—2021
Vennak Innsang Jehovah Pennak Thanhnak (Cawn Awk Cauk)—2023
w23 May cc. 14-19

CAWN AWK CAPAR 22

“Thiannak Lam” Cung Ah Kal Zungzal

“Cuka ah cun lam nganpi pakhat a um lai i a min ah Thiannak Lam ti a si lai.”—ISA. 35:8.

HLA 31 Pathian He Kalṭi U!

LANGHTERNAKa

1-2. Babilon ah a ummi Judah mi hna nih zei a biapi tukmi biakhiahnak dah an tuah a herh? (Ezra 1:2-4)

SIANGPAHRANG nih thawngthanhnak pakhat a tuah. Babilon ah kum 70 chung sal ah a taangmi Judah mi hna cu an ram Israel ah kir ṭhan dingin luatnak an hmu. (Ezra 1:2-4 rel.) Mah cu Jehovah bawmhnak thawng lawng in a si khomi a si. Zeicah cutin kan chim khawh? Babilon mi hna nih sal in an tlaihmi hna kha an thlah bal ti hna lo. (Isa. 14:4, 17) Asinain Babilon khua cu tei a si tikah an uktu thar nih Judah mi kha an ram ah kir dingin a fial hna. Cucaah Judah mikip nih a hleiin chungkharlu hna nih Babilon in kan chuak lai maw, chuak lai lo timi he aa tlaiin biakhiahnak an tuah a herh. Pakhat cio caah mah biakhiahnak tuah cu a fawi lai lo. Zeicah?

2 Mi tampi cu mah khual lamhlat kal awkah an tar tuk cang men lai. Cun Judah mi tam deuh cu Babilon khua ah a chuakmi an si caah an ram kong cu an hna lawng in an rak theihmi a si men lai. An caah Israel ram cu an pupa hna ram a si men lai. Judah mi cheukhat cu Babilon ram ah an khuasak a ṭha tuk, cucaah a nuam tukmi an inn le an rian pawl kaltak in an theih theng lomi ram ah i ṭhial ding cu an caah a har men lai.

3. Israel ram ah a kirmi Judah mi kha Jehovah nih zeitindah thluachuah a pek hna lai?

3 Zumhfekmi Judah mi nih Israel ram ah kir ṭhan cu an pek dingmi zei bantuk raithawinak hmanh in a ṭhahnem deuh ti kha an hngalh. An hmuh dingmi thluachuah ngan bik lakah an biaknak zong aa tel. Babilon ah a hmaan lomi biakinn 50 leng a um nain Jehovah biakinn cu pakhat hmanh a um lo. Moses nawlbia nih a halmi hna ningin raithawinak pek khawhnak biakṭheng pakhat hmanh a um lo i raithawinak petu ding ah ṭha tein timhtuahmi tlangbawi zong an um lo. Cun mah khua ah Jehovah le a phunglam a upatmi nakin a hmaan lomi pathian a biami zong an tam deuh. Cucaah Pathian a ṭihmi Judah mi thong tampi nih a hmaanmi biaknak dirh ṭhan khawhnak an ram ah kir lai kha an i ngaih tuk.

4. Israel ram ah a kir ṭhanmi Judah mi hna kha Jehovah nih zei bia dah a kamh hna?

4 Babilon in Israel lei kalnak a har tukmi khual lam cu thla li hrawng a raumi a si. Asinain Jehovah nih an kirnak lam ah dawnkhantu a simi zei bantuk thil poah kha hlohpiak ding in bia a kamh hna. Isaiah nih hitin a ti: “ BAWIPA caah ramcar chungah lam pakhat sial u! Kan Pathian caah thetse ram i lam cu sial u. . . . Tlang cu hmun rawn ah an cang lai i rawn dildial in an um lai.” (Isa. 40:3, 4) Thetse ram nelrawn lak i lam pakhat kha nan mitthlam ah cuanter hmanh u: Khual tlawngtu pawl caah mah lam cu a nuam tuk lai. Tlang le horkuang lakah lam chukcho in har ngaiin kal nakin a rawnmi lam i khualtlawn cu a fawi deuh tuk lai. A rang zong a rang deuh lai.

5. Babilon le Israel ram kar i langhternak lam cu zeitindah auh a si?

5 Tuchan ah lam tampi cu min asiloah nambar pakhatkhat in auh an si. Isaiah nih a ṭialmi langhternak lam zong min pakhat a ngei ve. Hitin kan hmuh: “Cuka ah cun lam nganpi pakhat a um lai i a min ah Thiannak Lam ti a si lai. Hi lam cu misual mi nih an zul lai lo.” (Isa. 35:8) Mah biakam cu a kir ṭhanmi Israel mi hna caah zei sullam dah a ngeih? Tuchan kan caah tah zei sullam dah a ngeih?

“Thiannak Lam”—Hlanlio Le Tuchan

6. Zeicah mah lam cu thiannak lam tiah auh a si?

6 “Thiannak Lam”—timi cu aa dawh tukmi min a si. Zeicah mah lam cu thiannak lam tiah auh a si? A ziaza a rawkralmi, siasal a biami asiloah sualnak ngan a tuahmi Judah mi “misual mi” hna cu dirh ṭhanmi Israel ram ah umnak nawl an ngei lai lo. A kir ṭhanmi Judah mi cu an Pathian caah “miphun thiang” an hung si. (Deut. 7:6) Asinain Babilon in a chuakmi Judah mi hna cu Jehovah lunglawmhter awkah thlennak tuah an hau lo tinak a si lo.

7. Judah mi cheukhat nih zei bantuk thlennak dah an tuah a herh? Tahchunhnak pe.

7 A hmasa ah a chim cang bantukin Judah mi tam deuh cu Babilon ah a chuakmi an si i mi tam deuh cu Babilon mi hna phunglam le ruahnak cheukhat nih iap dawh an si. Judah mi Israel ram i an kir hnu kum tampi hnuah Judah mi cheukhat nih Pathian a bia lomi miphun dang nu pawl an ṭhitmi hna kha Ezra nih a hngalh. (Ex. 34:15, 16; Ezra 9:1, 2) A hnu ah Uktu Nehemiah nih Israel ram ah a chuakmi an fale cheukhat cu Judah holh hmanh an thiam lo ti kha a hngalh tikah a khuaruah a har tuk. (Deut. 6:6, 7; Neh. 13:23, 24) Mah ngakchia pawl nih Pathian bia a bik in ṭialnak ah hmanmi Hebru holh hmanh an hngalhthiam lo ahcun Jehovah dawt awk le biak awkah zeitindah an cawn khawh lai? (Ezra 10:3, 44) Cucaah mah Judah mi hna nih thlennak nganpi an tuah a hau, asinain mah thlennak cu a thiangmi biaknak dirh ṭhan a sinak Israel ram ah tuah a si ahcun an caah a fawi deuh lai.—Neh. 8:8, 9.

1919 in tuchan tiang thawngṭha chim awkah unau pawl nih lam a phunphun kha an hman.

AD 1919 thawkin pa, nu le ngakchia a simi mi nuai tampi cu A Liannganmi Babilon in an chuak i “Thiannak Lam” kha an hun zawh (Catlangbu 8 zoh)

8. A luancia kum tampi lioah a cangmi thil sining cu tuchan ah zeicah hngalh kan duh awk a si? (A phaw hmanthlak zoh.)

8 Mah cu ‘hngalh duh awk taktak’ a si ko nain ‘a luancia kum tampi lio i Judah mi hna nih an tonmi thil cu tuchan kan caah sullam a ngei hnga maw?’ tiah mi cheukhat nih an ruah men lai. Langhternak in kannih cu “Thiannak Lam” ah a kalmi kan si caah a si. Chiti thuhmi kan si ah, tuudang kan si ah “Thiannak Lam” cung ah kan kal peng a hau. Mah nih atu le hmailei ah Pathian Pennak nih vawleicung ah khuaruahhar thil hna a chuahter tikah Jehovah biak peng dingin a kan bawmh lai caah a si.b (Johan 10:16) AD 1919 thawk in pa, nu le ngakchia aa telmi mi nuai tampi cu vawleicung i a hmaan lomi biaknak uktu a simi A Liannganmi Babilon in an chuak i mah langhternak lam cung ah an hun kal. Nang zong an lakah naa tel ve men lai. Mah lam cu a luancia kum 100 hrawng in awn a si cang nain mah lam caah timhtuahnak rian cu a luancia kumzabu tampi lioin thawk a si cang.

Lam Remhnak

9. “Thiannak Lam” timhtuahnak he aa tlaiin Isaiah 57:14 nih zeitindah a chim?

9 Babilon in a chuakmi Judah mi caah dawnkhantu a simi thil pawl hloh a simi kha Jehovah nih a hmuh. (Isaiah 57:14 rel.) Tuchan i “Thiannak Lam” he aa tlaiin tah zeitin? 1919 tiang kumzabu tampi cungah Jehovah nih A Liannganmi Babilon in chuak khawh awkah lam sersiam dingin Pathian a ṭih i a upatmi pa pawl kha a hman hna. (Isaiah 40:3 he tahchunh.) Annih nih lungthin ṭha a ngeimi hna kha A Liannganmi Babilon in an chuah khawh nakhnga le Pathian nih a dirh ṭhanmi a thiangmi biaknak thlaraulei paradis ah an lut khawh nakhnga thlaraulei lam timhtuahnak rian kha an ṭuan. Mah “lam rian” ah zei hna dah aa tel? Liim a si cangmi timhtuahnak rian cheukhat kha zohhmanh u sih.

Hlanlio Baibal namnak seh le Baibal lettu.

Kumzabu tampi chung Pathian a ṭihmi hna nih A Liannganmi Babilon in chuahnak lam sial awkah an bawmh hna (Catlangbu 10-11 zoh)

10-11. Baibal holhlehnak le canamnak nih Baibal hngalhnak a karh nakhnga zeitindah a bawmh? (Hmanthlak zong zoh.)

10 Canamnak. Kumzabu 15 tiang Baibal cu kut in tlen a rak si. Cutin tuahnak ah caan saupi a rau i tlenmi Baibal pawl cu a tlawm lengah a man zong a fak tuk. Asinain Baibal chuah awkah canamnak seh hman a si tikah Baibal tam deuh in chuah khawh a si i mi tampi sinah fawi te zong in phawtzamh khawh a si.

11 Holhlehnak. Kumzabu tampi chung Baibal kha a bik in ca a thiammi lawng nih an hngalhthiam khawhmi Latin holh in chuah a rak si. Asinain canamnak seh tam deuh in hman a hun si tikah Pathian a ṭihmi hna nih Baibal kha mi tampi nih an hmanmi holh in leh awkah fakpi in an hun i zuam. Atu ah Baibal reltu hna nih Baibal cawnpiakmi taktak le biaknaklei hruaitu pawl nih an cawnpiakmi hna kha an tahchunh khawh cang.

Uanupa Russell le a dang Baibal siangngakchia pawl Baibal hlathlainak ca bawmtu kong hna kha an hlathlai i an hmuhmi kong an i ruah lio.

Pathian a ṭihmi pa hna nih A Liannganmi Babilon in chuahnak lam sial awkah an bawmh hna (Catlangbu 12-14 zoh)c

12-13. Kumzabu 19 ah lungthinṭha a ngeimi Baibal siangngakchia hna nih a hman lomi biaknak cawnpiaknak an hun langhter ning kha tahchunhnak pe.

12 Baibal hlathlainak ca bawmtu. Baibal ṭha tein a hlathlaimi Baibal siangngakchia hna nih Pathian Bia an relmi in tampi an cawn. Asinain mah Baibal siangngakchia hna nih an hngalhmi kong midang an chimh hna tikah biaknaklei hruaitu pawl cu an thin a hung tuk. Tahchunhnak ah, kumzabu 19 ah lungthin ṭha a ngeimi pa hna nih church i a hman lomi cawnpiaknak a langhtermi cazual hna kha an hun chuah.

13 Pathian a ṭihmi Henry Grew timi pa nih mithi sining a langtermi cazual pakhat kha 1835 hrawng ah a rak chuah. Mah ah a thi kho lomi nunnak cu Pathian sinin hmuhmi laksawng a si i church tampi nih an cawnpiak hna bantukin a thi kho lomi nunnak he hrin kan si lo ti kha Cathiang hmangin a langhter. 1837 ah thawngṭha chimtu George Storrs nih tlanglawng aa citnak ah mah cazual kha a hmuh. Mah cazual kha a rel tikah a biapi tukmi biatak ka hmuh cang tiah a zumh. Cucaah mah kong kha midang sin chim dingin bia a khiah. 1842 ah “Kherhhlainak—Miṭhalo Pawl Cu A Thi Kho Lomi Sining An Ngei Maw?” timi biatlangpi a ngeimi aa tlaimi phungchimnak kha a rak pek. George Storrs sinin biatak a cawngmi pakhat cu minopa Charles Taze Russell a si.

14. Unaupa  Russell le a hawile nih a luancia caan ah thlarau lei lam sersiamnak in zei ti lam in dah ṭhathnemnak an hmuh? (Hmanthlak zong zoh.)

14 Unaupa  Russell le a hawile nih a hlanah an rak tuahmi thlarau lei lam sersiamnak in zei ti lam in dah ṭhathnemhnak an hmuh? Hlathlainak ah lexicon, concordances le a dang Baibal lehmi tampi kha an hman hna i mah nih an rian an thawk hlanah a rak timhtuah hna. Henry Grew, George Storrs ti bantuk pa hna le midang pawl nih Baibal hlathlainak an tuahmi zong in ṭhathnemhnak an hmu. Unaupa Russell le a hawile nih Baibal chimmi kong a langhtermi cauk le cazual tampi an chuahnak thawng zong in thlarau lei lam sersiam awkah an bawmh.

15. Zei a biapimi ṭhanchonak dah 1919 ah a um?

15 A Liannganmi Babilon cu 1919 in Pathian miphun cungah nawl a ngei ti lo. Mah kum ah “zumhawk a tlakmi le a fimmi sal” nih “Thiannak Lam” ah lungthin ṭha a ngeimi pawl an kal khawh nakhnga an rian kha an hun thawk. (Matt. 24:45-47) Hlanlio ah mah rian timhtuahnak ah an ṭuanmi rian nih Jehovah le aa tinhnak kong tam deuh in hngalh awkah mah lam cung ah a kalmi hna kha a bawmh hna. (Ptb. 4:18) Cucaah annih cu Jehovah nih a halmi hna ningin an nung kho. Jehovah nih a miphun sinin a herhmi thlennak kha voikhat ah tuah dih dingin aa ruahchan lo. Mah canah a miphun kha duhsah duhsah in a thianh hna. (“Jehovah Nih A Miphun Kha Duhsah Duhsah In A Thianh Hna” timi rinli kulh kha zoh.) Kan tuahmi kip nih Jehovah lung a lawmhter khawh ti kan hngalh tikah zeitluk in dah kan i lawmh!—Kol. 1:10.

Jehovah Nih A Miphun Kha Duhsah Duhsah In A Thianh Hna

Lam cu duhsah tein a ṭha i a ding. A pawng i tisik anhnah zong ngamdamnak he aa tlak i a karh chinchin.

1927-1928: Christmas cu a hmaan lomi biaknak puai a si ti kha an hun hngalhthiam

1928-1936: Vailamtah hmannak kha duhsah tein an hun ngol

1931: Jehovah Tehte Hna timi min an i lak

1938: Khrihfa upa thimnak an tuah ti lo

1944-1945: Thi a sunlawinak an hun i fiang

1952: Buchung chuah a herhnak kha biapi ah an hun chiah

1956: Ṭhitumnak a sunlawinak kha an hun i fiang

1972: Thiang thlarau in rian pekmi Khrihfa upa phu pakhat nih Khrihfabu kip kha an zohkhenh

1973: Khuhsii hman cu thilṭhalo tuah a si ti kha an hun hngalhthiam

1976: Khrihfa caah cohlan khawh a simi rian he aa tlaiin lamhruainak pek an si

2000: Thi cheubang hmannak he aa tlaiin a kong dikthliar an fianter

2006, 2012: A thurhnawmmi hmanthlak zoh ṭih a nunnak kong kha a hleiin fianter a hung si

“Thiannak Lam” Cu Aa Awng Rih

16. “Thiannak Lam” cu 1919 thawkin zeitindah zohkhenh a si? (Isaiah 48:17; 60:17)

16 Zei bantuk lam poah hmaan tein zohkhenh a hau. 1919 thawk in mi tam khawh chung tam kha a liannganmi Babilon in chuah awkah “Thiannak Lam” sersiamnak rian cu ṭuan peng a si. Rian pekkami zumhawk a tlakmi le a fimmi sal nih 1921 ah Baibal biatak a cawngkami hna caah bawmtu a si hnga dingmi Baibal hlathlainak ca bawmtu timi cauk kha an chuah. Mah cauk cu Pathian Tingtang ti a si i holhphun 36 in uk nuai ruk hrawng an rak chuah i mi tampi nih mah cauk in biatak kha an hun hngalh. Nai ah, Baibal hlathlainak caah bawmtu a simi Nunnak Kha Zungzal In I Nuamhpi! timi cauk thar pakhat kan ngei. Ni hmanung bik caan chung ah Jehovah nih “Thiannak Lam” cung ah kan kal khawh peng nakhnga thlarau rawl hmaan tein pek awkah a bupi kha a hman.—Isaiah 48:17; 60:17 rel.

17-18. “Thiannak Lam” nih khoikalei ah dah a kan hruai lai?

17 Mi pakhat nih Baibal cawnpiaknak a cohlan tik poah ah “Thiannak Lam” ah kalnak caanṭha a hmu tiah kan chim khawh. Mi cheukhat cu mah lam cung ah chitkhat lawng an kal i a hnuah an pial ṭhan. Cheukhat nih cun a dongh tiang mah lam cungah kal peng dingin bia an khiah. Mah a donghnak cu zeidah a si?

18 Vancung ruahchannak a ngeimi hna cu “Thiannak Lam” nih vancung i “Pathian paradis” ah a hruai hna lai. (Biat. 2:7) Vawlei ruahchannak a ngeimi hna cu mah lam nih kum 1000 a dih tikah mitling si awkah a hruai hna lai. Atu ah mah lam cung ah na kal cang ahcun hnulei zoh ti hlah. Vawlei thar na phanh hlan tiang mah lam in pial ti hlah! “Him tein” mah lam cungah kal peng seh ti kan in duh.

ZEITINDAH NA LEH LAI?

  • “Thiannak Lam” cu hlanlio Judah mi hna caah zei sullam dah a ngeih?

  • Tuchan i “Thiannak Lam” cu zeitik in dah awn a si, mah langternak lam timhtuah awkah zei rian hna dah ṭuan a si?

  • Tuchan ah “Thiannak Lam” cung ah ahote dah an kal i an lam a donghnak cu zei dah a si?

HLA 24 Jehovah Tlang ah Ra U

a Jehovah nih Babilon in Israel lei kalnak lam kha langhternak in “thiannak lam” tiah a auh. Tuchan ah tah Jehovah nih a miphun caah cu bantuk lam pakhat kha a sial ve maw? AD 1919 thawk in mi nuai tampi cu a liannganmi Babilon in an chuak i “Thiannak Lam” kha an hun zawh. Kan khual lam donghnak kan phanh hlan tiang kan dihlak in cuka lam ah kan kal peng a hau.

b Isaiah Chimchungbia—Mi Vialte caah Ceunak II, [Myanmar] cc. 56-57 ah zoh.

c HMANTHLAK FIANTERNAK: Unaupa Russell le a hawile nih an rian an thawk hlanah timhtuahmi Baibal hlathlainak ca bawmtu a simi thil hna kha an hman.

    Hakha Vennakinnsang Cauk Hna (1987-2025)
    Log Out
    Log In
    • Chin (Hakha)
    • Share
    • Duhmi Kha Thim
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Zulh Awk Phunglam Hna
    • Pumpak Kong Policy
    • Privacy Setting
    • JW.ORG
    • Log In
    Share