Hetre Mele Kö e Thupene La Mec?
“Hetre mejiune kowe la sinöe hna sha, laka, tro ej’a cia hmaca, nge tha tro kö a pë xölen . . . Maine meci hë la at, hape u, tro angeic’a mele hmaca?”—MOSE, KETRE PEROFETA EKÖ.
1-3. Nemene la aqane thele ithuecatr ne la itre atr, ngöne la kola meci la ketre atr hnei angatre hna hnim?
NGÖNE la ketre ijine hnëmeci e New York, kola tro xötrë la itre sinee memine la fami kowe la isereköi ne la wezipo hna fe angangan; ketre pë pi kö caa mejene la trongei angatr. Angatre a pane cile troa goeëne la wezipo, ketre nekö trahmanyi ka 17 lao macatren. Nyipi jole pi hë troa wangatrehmekunyi angeice hnene la itre sine ce ini me angeic. Kola paapa la he i angeic, hnene laka, hna dreuthe qa ngöne la hna kuci Chimiothérapie; ketre ae fe hë la ngönetrei i angeic, hnene la hna meci fë kaaser, matre kola wegeju menu hnei angeic. Matre angatre a mekune ka hape, celë jë kö lo sine ce elo i angatre la? Ame petre kö ngöne lo itre treu ka ase hë, nyimutre catre la itre mekune me itre hnyinge i angeic, ketre egöcatre pi hë! Atraqatre catre pi hë la hlehleu ne la thine i angeic, nge nyidroti a thele mekune göi nekö i nyidro, nge ka xecie hnyawa koi nyidroti laka, ngacama meci hë ngo ka mele pala kö angeic. Ketre, nyidroti pala hi a qaja treijëne la ini hnei nyidroti hna kapa, kola hape: “Atraqatre la madrine i Tomi enehila. Aja i Akötresieti troa ce me angeic, e koho hnengödrai.”
2 Ame pena ha e Ëëd, 11 000 km qaa Amerika, hna meci la ketre trene mani, 58 lao macatre i nyidrë ngöne la traone e Jamnagar; haawe, kola ce kapa la ngönetrei i nyidrë hnene la köni nekö i nyidrë trahmany, kowe la hnë troa dreuthi nyidrë. Ame hë ngöne la nyipine la hmakany, kola tro me iuke jina hnene la ka tru troa nyiqaane amelene la eë, me nenge hune la ngönetrei ne la wezipo, la itre dröne hnitre ka punepune hna ficafica, me itre ka pui loi nyine dreuthe hna tranetrane acon. Nge kola ngaane me thahe la itre ukahlokine la eë hnene la trenge ewekë qene Ëëd, hna anyimua qaja hnene la ketre hene hmi ne cili, kola hape: “Epi tro la u ka thaa meci kö a mele pala hi me kökötre trootro uti hë la traqa kowe la pun, ene la ketre mel.”
3 Ame ngöne la kola cile goeëne hnene lai köni trejine la kola dreuthe la keme i angatr, haawe, angatre a isa thele e kuhu hni angatre ka hape, ‘Hapeu, eni kö a lapaune kowe la mel, thupene la mec?’ Pine laka, hna hia angatre ngöne la itre götrane ka isa pengöne ne la fen, haawe, angatre a isa hamëne fe la itre mekune ka isa pengön. Ame kowe la ka co, xecie hnyawa koi angeice laka, ngacama meci hë, ngo mele kö la keme i angeic, a ngöne hmaca pena ha la ketre mele ka hnyipixe nge ka sisitria catre kö hune lo hnapan. Ame kowe la ketre mama i angeic, kola lapaune laka, ceitune la ka mec, memine la ketre atr ka meköl, laka, pëkö hna dreng. Ame la ka tru, angeice a tupathe troa kapa hnyawa la mec, pine laka, angeice a mekune ka hape, pëkö ka atre hnyawa la ewekë ka traqa thupene la hna meci la atr.
Hnying Ka Caas, Ngo Nyimu Aqane Mekun
4. Nemene la hnyinge ka akötrëne la itre atr, ngöne la nöjei hneijine ne mele angatr?
4 Hetre ketre hnyinge ka ajolëne la melene la atr ngöne la itre thauzane lao macatre, kola hape, hetre mele kö e thupene la hna mec? Kola qaja hnene la ketre katolik ka inamacan, Hans Küng la ëjen, ka hape: “Ketre, cile menu pi hë la itretre kuca la itre ini ka tru göi Akötresie ke, thatre kö la nyine sa ngöne la kola hane hnyinge tune lai koi angatr.” Hnene pala hi la itre atr hna wangatrune ngöne la nöjei hneijin, la hnyinge cili, nge nyimutre la itre aqane sa.
5-8. Nemene la ini hna hamëne hnene la itre pengöne hmi, göi mele thupene la mec?
5 Nyimutre la itre keresiano ka mekune ka hape, kola tro hnengödraieë la atr ka meci hë, maine ngöne ifereno pena. Ame pena itre Ëduis, angatre a mejiune kowe la Réincarnation, ene laka, ka mele kö la ka mec, ngo ketre pengöne pena ha, thaa tune hmaca kö lo atr hnapan. Kola qaja la aqane wange i itre Mizilima, hnei Amir Muawia, ketre trene hnëqa ngöne la hmi Islam, öni angeice ka hape: “Eahuni a mekune laka, troa traqa la ketre drai ne iameköti thupene la mec, ngöne la epuni a cile qëmeke i Akötresie, Allah; kösë lo ketre ijine kola troa kootr.” Haawe, tune la aqane inine ngöne la hmi i Islam, Allah a troa waipengöne hnyawa la isa aqane mele ne la atr, maine tro angeice a tro kowe la paradraiso, maine pena kowe la ifereno gaa idreuth.
6 Ame e Sri Lanka, kola fe angangane la itre qëhnelö, me itre mamalama hnene la itre Budis me itre katolik, ngöne la kola hetre ka meci ngöne la hnalapa i angatr. Kola amelene jë la ketre laame hna eathip, nge troa amë la ikees a lue ca ne la wezipo a troa amë hmekune la qëhnelö. Angatre a mekune ka hape, nyine tro lai a xatuane la ua maine u ne la ka meci matre thaa jole ju kö troa lö qa hnine la uma.
7 Kola qaja hnei Ronald M. Berndt, ketre trahmanyi ka huliwa ngöne la Université ne Osetralia, götrane ahuë, ka hape, kola mekune hnene la itre aborijene ne Osetralia, laka, “thatreine kö troa meci la ua ne la itre atr.” Ame itre xaa tribu ne Afrik, angatre a mekune ka hape, thupene la hna meci la itre atr ka thaa nyipi kö, haawe, angatre a itre diabolo ju. Ngo ame koi itre nyipi atr, tro angatre a nyi ua ne itre qatr, nge troa atrunyi angatr, me kuca koi angatre kösë itre tane la nöj, ka sihngödr.
8 Ame ngöne la itre xaa nöj, thaa isa pengöne kö la aqane qaja la aliene la u ne la itre ka mec, hnene la itre ini ne la qene nöj, me hmi Chrétienté, ene lo itre Keresiano göi ëjen. Hetrenyi la ketre ceitune ngöne la götrane ahuë ne Afrik, laka, ame la kola meci la ketre atr, nyimutre catre la itre katolik, me itre protesta ka thunge la itre ithulu hnei ketre ewekë, wanga troa goeëne itre ej, ene pe öhne ju la ua ne la ka paatre hë. Ame hë la pune la 40 lao drai thupene la hna keleme la wezipo, haawe, kola traqa itronyi la fami me itre sine ce elo, troa atrune la kola elë hnengödraieë la u ne la ka mec.
Ketre Topike Hna Majemine Ithahnatan
9, 10. Nemene la mekune ka tru hna lapaune kow, hnene la itre hmi ka ala nyim?
9 Ceitune hi la emanane la itre mekune ka qeje pengöne la ewekë ka traqa ngöne la kola meci la atr, memine la etrune la itre kutime ka isa pengön, me itre ini hna hamëne kowe la itre atr. Eje hi laka, nyimu hmi ka xome la mekune ka tru celë, laka: Hetre ewekë e hnine la atr, ene la u, maine ua—thaa ka meci kö, ngo ka mele pe kö e thupene la mec.
10 Hlemu catre e cailo fen, la ini hna kapa laka, thaa ka meci kö la u; mekune lai ka eje thene la itre thauzane lao hmi me itre wapicine itre ej, itre ka xome la ëje i Iesu. Ketre ini ka sisitria mina fe lai, ngöne la hmi Judaisme, ene la hmi i angetre Iudra. Ame thei itre Hindu, celë hi trepene lo ketre ini ka tru, hna hape, réincarnation. Ame itre Mizilima, angatre a mekune ka hape, ce traqa hi la u me ngönetrei, ngo ngöne la ijine kola meci la atr, isa ije ju hi lu ej, meci pi pe hi la ngönetrei nge mele ju pë hë la u. Hanawange fe la itre xaa hna lapaune kow, hnene la itre animisme ne Afrik, me hmi i Shinto, me itre ka hmi koi Buda—thaa iananyi kö la itre ini hna hamëne ngöne la topike cili.
11. Tuneka la aqane wange la itre atr ka inamacan, la mekune laka, thaa ka meci fe kö la u?
11 Thaa celë fe kö la mekune ne la itre xane lai, ame koi angatr, meci hi la pune la mel. Thaa meköti kö koi angatre troa kapa la mekune laka, hetrenyi pe kö la ketre u trene aliene hni, nge ka inamacan, a kola tro trije pi la ngönetrei ne la atr, nge kola mele menu pë hë, me nyi u ne ka mec. Kola qaja hnei Migel Unamuno, qaa Sepania, atre cinyany nge ketre atr ka inamacane ne la hneijine së, ka hape: “Ame la troa mejiune ka hape, thaa ka meci kö la u, ke kolo lai a ajane troa thaa hane meci la u; haawe, maine tro la atr a mejiune me pi hune fë la mekune cili, eje hi laka, tro hë angeice a thunge la lue meke i angeice kowe la nyipici.” Ala nyimu angatr, itre ka thipetrije la mekun, laka, ka mele pala hi la atr thupene la hna mec; ene lo itre xaa atr ka hlemu, tui Aristote me Epicure, lue ka kuci filozofi, me Hippocrate ketre fizisië, me Davita Hume, ketre atr ne Ecosse ka kuci filozofi, me Averroès, ketre ka inamacane ne Arabia, me Jawaharlal Nerhu, pane ministre ne Ëëd, thupene lo indépendance.
12, 13. Nemene la itre hnyinge ka tru hna amejën, ngöne lai ini, hna hape, thaa ka meci kö la u?
12 Qa ngöne lai, kola hnyinge ka hape, Hapeu, nyipici laka, hetrenyi së la ketre u, a ka mele pe kö epine palua thupene la easë a mec? Nge maine eje hi laka, ka meci la u, nemene la kepine matre nyimutre catre la itre hmi enehila ka kapa hnyawa la ini ka thoi cili? Hna nyiqaane eka la trengathoi? Nge maine nyipici laka, ka meci la u ngöne la kola paatre la hna mano ne la atr, nemene pë hë la mejiune ne la itre atr ka mec?
13 Hapeu, hetrenyi kö la itre mekune ka lolo, nge ka sa hnyawa la itre hnyinge cili? Eje hi! Troa sa la hnyinge celë memine lo itre xane ju kö, ngöne la itre götrane hne së hna troa fe trongën. Ame la ewekë hnapan, loi e tro së a pane wange la aqane fetra la ini celë, laka, ka mele pe kö la u ngöne la kola meci la atr.