Πόσο Σοβαρές Είναι οι Ελλείψεις;

ΣΤΟ ΠΑΡΕΛΘΟΝ εδίδετο λίγη σημασία στα όρια των αποθεμάτων της γης. Ο πλούτος των πρώτων υλών ελαμβάνετο ως επί το πλείστον σαν κάτι δεδομένο. Έτσι, επί αιώνες, τα ορυκτά, τα πετρέλαια και άλλες προμήθειες έχουν χρησιμοποιηθή σαν να ήσαν απεριόριστα.

Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει. Η γη δεν θεωρείται πια σαν αστείρευτη πηγή υλικού πλούτου.

Προάγοντας την Αύξησι

Μέχρι προσφάτως, οι περισσότεροι οικονομολόγοι εδέχοντο τις ιδέες που προήγε ο Βρεταννός Τζων Μέιναρντ Κέινς. Η άποψίς του ήταν ότι τα οικονομικά προβλήματα, περιλαμβανομένης της υφέσεως και της ανεργίας, θα μπορούσαν να θεραπευθούν αν προωθείτο η μαζική παραγωγή αγαθών, έστω κι αν οι άνθρωποι, οι επιχειρήσεις και οι κυβερνήσεις έπρεπε να χρεωθούν για να το κάμουν αυτό.

Υπήρχε η γνώμη ότι η συνεχής αύξησις της ζητήσεως αγαθών θα απαιτούσε μεγαλύτερη παραγωγή, κατά συνέπεια περισσότερα εργοστάσια και επαγγέλματα και μεγαλύτερο εισόδημα για όλους—επομένως «ευημερία.» Και επί δεκαετίες τώρα αυτή είναι η γενική τακτική που ακολουθείται στην οικονομική ζωή της Δύσεως.

Αλλά έγινε γενικά φανερό ότι θα έπρεπε να υπάρχη κάτι αποφασιστικά εσφαλμένο στην ιδέα της σταθεράς αυξήσεως, εκτός από το γεγονός ότι τα ογκούμενα χρέη μπορούσαν να γίνουν αφόρητο βάρος. Εκείνο που έφερε το ζήτημα στο προσκήνιο πιο γρήγορα απ’ όσο ενομίζετο ήταν το ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός άρχισε να «εκρήγνυται.» Αυτό ωφείλετο σε ένα συνεχή υψηλό ρυθμό γεννήσεων και μια νέα, μεγάλη μείωσι του ρυθμού νηπιακών θανάτων μέσω καλυτέρας προλήψεως των ασθενειών.

Ιδιαίτερα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, ο πληθυσμός της γης άρχισε να αυξάνεται ταχύτερα παρά ποτέ προηγουμένως. Τώρα υπάρχουν σχεδόν τέσσερα δισεκατομμύρια άνθρωποι στη γη και 800 εκατομμύρια περίπου προστίθενται κάθε έτος. Μ’ αυτόν τον ρυθμό, ο πληθυσμός θα διπλασιασθή σε τριάντα πέντε χρόνια μόνο. Γίνεται φανερό στους παγκοσμίους ηγέτες ότι η γη δεν μπορεί να συντηρήση επ’ αόριστον ένα τέτοιο «εκρηκτικά αυξανόμενο» πληθυσμό.

Εξαντλούνται οι Πλουτοπαραγωγικές Πηγές;

Μήπως αυτό σημαίνει ότι η γη εξαντλείται από πλουτοπαραγωγικές πηγές; Όχι, πραγματικά όχι. Τουλάχιστον όχι τώρα. Το κύριο πρόβλημα είναι ο τρόπος με τον οποίον είναι προς το παρόν συγκροτημένη η ανθρώπινη κοινωνία, με έμφασι όλο και περισσότερο στην εκβιομηχανοποίησι.

Ένας διευθυντής μεταλλείου έκαμε την εξής παρατήρησι στο περιοδικό Βάιταλ Σπήτσης: «Εφόσον οι φυσικές πηγές δεν ανανεώνονται, χωρίς αμφιβολία, σε κάποια μελλοντική εποχή θα επέλθη εξάντλησις των οικονομικών αποθεμάτων—αλλά αυτή η μέρα φαίνεται αρκετά μακρυνή. Οι ελλείψεις που έλαβαν χώρα τους 15 τελευταίους μήνες δεν έχουν προκληθή από έλλειψι διαθεσίμων αποθεμάτων.»

Αλλά ενώ υπάρχουν ακόμη αρκετά αποθέματα στη γη, η προώθησις επαρκών ποσοτήτων στα έθνη που τα χρειάζονται, αρκετά γρήγορα και οικονομικά, είναι κάτι το διαφορετικό. Αυτό που κάνει το ζήτημα δύσκολο για τη Δυτική Ευρώπη, την Ιαπωνία, ακόμη και για τις Ηνωμένες Πολιτείες, είναι ότι τώρα τα καλύτερα αποθέματα των περισσοτέρων ορυχείων και των ενεργειακών πηγών που χρειάζονται δεν βρίσκονται μέσα στα σύνορα αυτών των χωρών. Και τα αποθέματα που έχουν δεν επαρκούν και χρησιμοποιούνται ολοένα γρηγορώτερα λόγω της τρομερής ανάγκης που έχουν αυτά τα έθνη. Έτσι, αυτές οι χώρες υποφέρουν από μια σοβαρή και αυξανόμενη έλλειψι πρώτων υλών.

Γιγαντιαία Ζήτησις

Άλλοτε όταν η ανθρώπινη οικογένεια ζούσε κατά μέγα μέρος γεωργική ζωή, η ζήτησις των πόρων της γης ήταν πολύ μικρή. Αλλά με την έλευσι της βιομηχανικής εποχής πριν από αρκετούς αιώνες, η ζήτησις πρώτων υλών αυξήθηκε με τρομερό ρυθμό.

Οι βιομηχανικές κοινωνίες χρειάζονται εργοστάσια, γραφεία, πολυώροφα κτίρια, εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, μηχανές, μεταφορικά μέσα, ενέργεια. Αυτά τα πράγματα δεν μπορεί να κτισθούν χωρίς χάλυβα, αλουμίνιο, χαλκό, τσιμέντο και άλλα υλικά. Και ο βιομηχανικός πολιτισμός τροφοδοτείται κυρίως από το πετρέλαιο.

Στις βιομηχανικές χώρες της Δυτικής Ευρώπης, της Ιαπωνίας και της Βορείου Αμερικής, η ζήτησις για όλους αυτούς τους πόρους έχει αυξηθή πολύ γρηγορώτερα απ’ όσο αυξάνεται η αναλογία του πληθυσμού. Αλλά αυτή η αύξησις στη ζήτησι δέχεται άλλη μια πίεσι—από την πληθυσμιακή έκρηξι στα μέρη που καλούνται «υποανάπτυκτα.»

Οι άνθρωποι σ’ αυτές τις φτωχότερες χώρες θέλουν επίσης να έχουν τα μηχανήματα και τα άλλα υλικά αγαθά που βλέπουν στα βιομηχανικά έθνη. Και οι ηγέτες τους ωθούν αυτές τις χώρες στον βιομηχανικό αιώνα όσο πιο γρήγορα μπορούν. Ένα παράδειγμα του πόσο πολύ αυξάνεται έτσι η ζήτησις για όλα τα είδη των αγαθών μπορεί να φανή από ένα μόνο είδος που περιλαμβάνει μια βιομηχανική χώρα όπως αναφέρεται στο βιβλίο Εισαγωγή στη Γεωλογία: «Η κατανάλωσις σιδήρου στις Ηνωμένες Πολιτείες αυξήθηκε είκοσι περίπου φορές ενώ ο πληθωρισμός της χώρας διπλασιάσθηκε.»

Ναι, όταν ένα έθνος εκβιομηχανοποιήται σε μεγάλο βαθμό, η ανάγκη του για πρώτες ύλες αυξάνει άσχετα με την αναλογία προς την αύξησι του πληθυσμού. Και στις φτωχότερες χώρες, υπάρχουν δισεκατομμύρια ανθρώπων που ζητούν τα αγαθά που παράγονται από τη βιομηχανία. Όπως αναφέρουν οι οικολόγοι Πωλ Έρλιχ και Ντένις Πάιρατζις στο βιβλίο τους Κιβωτός ΙΙ: «Αυτή η κρίσις των αριθμών οξύνεται από μια παγκόσμια επανάστασι αυξημένων προσδοκιών. Ο υλισμός έχει γίνει μια παγκόσμια θρησκεία. Οι συνεχείς αυξήσεις στην παραγωγή τεχνουργημάτων θεωρούνται σαν αναγκαιότητα σχεδόν από όλους.»

Συνεπώς, η όλη πληθυσμιακή έκρηξις στον κόσμο, μαζί με την άπληστη ζήτησι των ήδη βιομηχανικών εθνών, και τώρα με τις αυξανόμενες προσδοκίες των πιο φτωχών εθνών, όλα προσθέτουν σοβαρές πιέσεις στην ύπαρξι διαθεσίμων πόρων της γης. Πόσο σοβαρό είναι αυτό αναφέρεται από τον πολιτικό επιστήμονα Γουίλλιαμ Όφουλς στο περιοδικό Χάρπερ:

«Για να διευκολύνωμε την παγκόσμια πληθυσμιακή αύξησι, πρέπει, στα επόμενα τριάντα περίπου χρόνια, να οικοδομήσωμε σπίτια, νοσοκομεία, λιμάνια, εργοστάσια, γέφυρες και κάθε άλλου είδους ευκολίες σε αριθμούς που ισοδυναμούν σχεδόν με όλη την οικοδομική εργασία που έχει γίνει από την ανθρώπινη φυλή μέχρι σήμερα. . . .

»Τα προβλήματα τώρα αναπτύσσονται τόσο γρήγορα ώστε πρέπει να προβλέπονται καλά εκ των προτέρων. Διαφορετικά, οι ‘λύσεις’ μας θα είναι πολύ μικρές και πολύ καθυστερημένες. . . .

»Μόνον η πιο άριστη φροντίδα θα αποτρέψη την κατάρρευσι της τεχνολογικής κοινωνίας από την οποία όλοι μας εξαρτώμεθα.»

Η έντασις έγινε καθαρά αισθητή το 1973 και στις αρχές του 1974. Τότε, επειδή γενικά οι οικονομίες «ευημερούσαν» σε όλο τον κόσμο, η ζήτησις σε αγαθά αυξήθηκε ταχέως. Οι κυβερνήσεις εδανείζοντο και διωχέτευαν όλο και περισσότερα χρήματα στις οικονομίες τους για να υποστηρίξουν την ευημερία τους. Αλλά ενώ η ζήτησις αυξήθηκε ξαφνικά, δεν κτίζονταν νέα εργοστάσια και ορυχεία. Οι προμήθειες εξαντλήθησαν σε σύντομο χρονικό διάστημα. Ένα τυπικό παράδειγμα είναι εκείνο του χαλκού, που είχε μια μέση αύξησι παραγωγής περίπου 4 τοις εκατό τον χρόνο από τις αρχές της δεκαετίας του 1950. Αλλά το 1973 η ζήτησις για χαλκό στον Δυτικό κόσμο αυξήθηκε περισσότερο από 10 τοις εκατό. Έτσι, η ζήτησις για αγαθά ξεπέρασε τη δυνατότητα παραγωγής του, πράγμα που συνέβαλε επίσης στο να προξενηθή ο ακατάσχετος πληθωρισμός.

Με τον πληθωρισμό, το κόστος των δανειζομένων χρημάτων αυξήθηκε ραγδαία. Αυτό έκαμε πιο πολυδάπανη την ανέγερσι νέων διευκολύνσεων παραγωγής. Όπως ανέφερε το περιοδικό Γιουνάητεντ Στέητς Νιους εντ Ουώρλντ Ρηπόρτ: «Στη μια βιομηχανία μετά την άλλη, η έλλειψις υλικών και χωρητικότητος εντείνεται από εκείνο που, πιθανόν, αποτελεί την πιο κρίσιμη έλλειψι όλων—το χρήμα. . . . Η βιομηχανία πιέζεται σκληρά να βρη μεθόδους πληρωμής ώστε να διατηρήση τη ζήτησι στο ίδιο επίπεδο με το δυναμικό παραγωγής.»

Οι Τιμές—Ανεβαίνουν, Ανεβαίνουν, Ανεβαίνουν

Οι τιμές, βέβαια, κυμαίνονται. Μερικές φορές χαμηλώνουν, ιδιαίτερα όταν υπάρχη πλεόνασμα σε ωρισμένα προϊόντα. Αλλά η σταθερή αύξησις στη ζήτησι από έτος σε έτος, οι αυξανόμενες ελλείψεις και ο ανταγωνισμός για τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της γης επέφεραν μια γενικά ανοδική πίεσι στις τιμές. Μερικά παραδείγματα μπορούμε να παρατηρήσωμε στον χάρτη που συνοδεύει αυτό το άρθρο με δείγματα αυξήσεως των τιμών χονδρικής πωλήσεως.

Αλλά υπάρχει και μια άλλη αιτία για την οποία οι τιμές των μετάλλων και άλλων υλικών έχουν αυξηθή. Οι «υποανάπτυκτες» χώρες που έχουν τις πρώτες ύλες θέλουν περισσότερα χρήματα για τα προϊόντα τους ώστε να μπορούν να αγοράζουν τα είδη που χρειάζονται από τις βιομηχανικές χώρες. Το παράδειγμα της αυξήσεως στο τετραπλάσιο της τιμής του πετρελαίου είναι νωπό στις διάνοιες όλων των ανθρώπων. Και αυτό αληθεύει επίσης και για άλλα είδη.

Παραδείγματος χάριν, η Τζαμάικα και μερικές άλλες χώρες, όπως η Γουιάνα και το Σουρινάμ έχουν πλούσια κοιτάσματα βωξίτου, το βασικό ορυκτό στην κατασκευή του αλουμινίου. Οι τιμές τους ανέρχονται σημαντικά. Ο χαλκός αντιμετωπίζει το ίδιο μέλλον, επειδή η Χιλή, το Περού, η Ζάμπια και το Ζαΐρ προμηθεύουν το περισσότερο εξαγώγιμο πλεόνασμα στον κόσμο. Το ίδιο συμβαίνει και με τον κασσίτερο, επειδή το 70 τοις εκατό των εξαγωγών προέρχεται κυρίως από τη Βολιβία, τη Μαλαισία και την Ταϋλάνδη. Πολλά άλλα βασικά είδη ακολουθούν το ίδιο πρότυπο.

Εξαρτώμενοι από τις Εισαγωγές

Λίγοι άνθρωποι στις βιομηχανικές κοινωνίες αντιλαμβάνονται πλήρως τον αυξανόμενο βαθμό με τον οποίον ο τρόπος της ζωής τους εξαρτάται από τις εισαγωγές. Πολλές απ’ αυτές τις εισαγωγές είναι απαραίτητες διότι υπάρχει έλλειψις μέσα στη χώρα και το προϊόν πρέπει να ληφθή από κάπου αλλού.

Παραδείγματος χάριν, η Ολλανδία εισάγει τις περισσότερες πρωτεϊνούχες τροφές που χρησιμοποιεί, όλο το βαμβάκι και περίπου το 80 τοις εκατό του μαλλιού. Εισάγει επίσης όλο το αντιμόνιο, τον βωξίτη, τον χαλκό, τον χρυσό, το σιδηρομετάλλευμα, το νικέλιο, τα φωσφορούχα και καλιούχα λιπάσματα, τον κασσίτερο, τον ψευδάργυρο και πολλά άλλα είδη, περιλαμβανομένου και του πετρελαίου. Άλλα Ευρωπαϊκά κράτη βρίσκονται σε παρόμοια κατάστασι.

Όσον αφορά το πετρέλαιο, οι περισσότερες χώρες της Δυτικής Ευρώπης εξαρτώνται εντελώς από τις εισαγωγές πετρελαίου, επειδή παράγουν πολύ λίγο οι ίδιες. Η απαγόρευσις μεταφοράς πετρελαίου στο τέλος του 1973 απεκάλυψε πόσο εύθραυστη είναι η ευημερία αυτών των εθνών. Η διακοπή των εισαγωγών πετρελαίου θα μπορούσε να καταστρέψη τον τρόπο της ζωής των αμέσως.

Η Ιαπωνία συχνά θεωρείται σαν υπόδειγμα υλικής προόδου. Αλλά αυτό έχει πραγματοποιηθή κυρίως με τους πόρους άλλων εθνών. Εκτός του ότι εισάγει το μεγαλύτερο μέρος των τροφίμων της, η Ιαπωνία εισάγει τις περισσότερες πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται στη βιομηχανία της. Αυτό περιλαμβάνει το 92 τοις εκατό του σιδηρομεταλλεύματος, το 59 τοις εκατό του συντηκομένου και παχέως γαιάνθρακος, όλο το μετάλλευμα βωξίτου, το 84 τοις εκατό του χαλκού και το 99,7 τοις εκατό του πετρελαίου. Ναι, και η ευημερία της Ιαπωνίας στηρίζεται πάνω σε εύθραυστα θεμέλια.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες Εισάγουν Περισσότερα

Οι Ηνωμένες Πολιτείες θεωρούνται ως το πιο παραγωγικό έθνος της γης. Εν τούτοις, η δυσχέρειά της είναι τώρα κατά πολύ όμοια μ’ αυτή που αντιμετωπίζει η Ιαπωνία και οι βιομηχανικές χώρες της Δυτικής Ευρώπης. Συνεπώς, το περιοδικό Γιουνάητεντ Στέητς Νιους εντ Ουώρλντ Ρηπόρτ δήλωσε:

«Η Αμερική—που είχε ευλογηθή στην αρχή με πλούτο φυσικών πόρων—γίνεται ένα έθνος ‘ανέχειας.’

»Τα σκληρά γεγονότα δείχνουν ότι οι Η.Π.Α. στηρίζονται όλο και περισσότερο σε άλλες χώρες για τις πρώτες ύλες που είναι τόσο ζωτικές για τη διατήρησι της θέσεώς της σαν της πιο ευημερούσης χώρας του κόσμου. Αυτές οι ύλες, όπως πληροφορούνται τώρα οι Αμερικανοί, δεν θα είναι εύκολο να αποκτηθούν στο μέλλον.»

Πολλές από τις «πιο εύκολα εκμεταλλεύσιμες» πηγές πρώτων υλών στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ήδη εξαντληθή. Παραδείγματος χάριν, τα πλούσια αποθέματα σιδήρου της Μεσάμπι Ρέιντζ στη Μιννεσότα έχουν κατά μέρος εξαντληθή. Τα σιδηρομεταλλεύματα κατωτέρας ποιότητος είναι πιο δαπανηρό να εξορυχθούν. Τα «ευκολώτερα» κοιτάσματα πετρελαίου έχουν ήδη αποστραγγισθή. Αυτό εξηγεί την επέκτασι των γεωτρήσεων στα ανοικτά των θαλασσών. Επίσης, οι πετρελαιοπηγές στην ξηρά εκβαθύνονται ολοένα περισσότερο. Και το πετρέλαιο από την Αλάσκα θα διοχετευθή με αγωγούς. Ακόμη και τώρα η χώρα εισάγει περίπου το ένα τρίτο των προϊόντων πετρελαίου που χρησιμοποιεί.

Επίσης, οι Ηνωμένες Πολιτείες τώρα εξαρτώνται από τα άλλα έθνη για το ένα τρίτο σχεδόν που θεωρούνται απαραίτητα στη βιομηχανία της. Πιστεύεται ότι το 1985 αυτή η εξάρτησις θα φθάση στο ένα δεύτερο. Ποιο είναι το κόστος; Το 1970 η παραγωγή ορυκτών στις Ηνωμένες Πολιτείες μειώθηκε σχεδόν κατά 9 δισεκατομμύρια δολλάρια λιγώτερο από τις ανάγκες της. Και κάποιος κυβερνητικός αξιωματούχος υπολογίζει ότι αυτό το έλλειμμα θα φθάση τα 31 δισεκατομμύρια δολλάρια μέχρι το 1985, και 64 δισεκατομμύρια δολλάρια το έτος 2000. Όλο αυτό πρέπει να καλυφθή από εισαγωγές. Και αυτοί οι υπολογισμοί έγιναν πριν συμβή ο αχαλίνωτος πληθωρισμός των τιμών το 1973 και 1974!

Οι Ηνωμένες Πολιτείες επίσης έχουν τρομερή ανάγκη για πόσιμο νερό. Η βιομηχανία καταναλώνει τεράστιες ποσότητες, αφού χρειάζονται περίπου 100.000 γαλλόνια για την κατασκευή ενός μόνον αυτοκινήτου. Με τον παρόντα ρυθμό χρήσεως, υπολογίζεται ότι σε 25 μόνο χρόνια η χώρα θα χρειάζεται 250 περίπου δισεκατομμύρια γαλλόνια ποσίμου ύδατος κάθε μέρα για την παραγωγή και άλλα 450 δισεκατομμύρια γαλλόνια για την απομάκρυνσι των αχρήστων υλικών. Εν τούτοις, η σημερινή αξιόπιστη ροή υδάτων επιφανείας υπολογίζεται μόνο στα 100 μέχρι 125 δισεκατομμύρια γαλλόνια την ημέρα.

Μήπως υπάρχει κανένα βιομηχανικό έθνος στη γη σήμερα που είναι κατά μέγα μέρος αυτάρκες σε φυσικούς πόρους; Ναι. Το έθνος αυτό είναι η Σοβιετική Ένωσις, που έχει ακόμη αμέτρητο υλικό πλούτο να αντλήση. Εν τούτοις, το έδαφός της δεν είναι τόσο εύφορο όσο των Ηνωμένων Πολιτειών, κι έτσι οι Ρώσοι υφίστανται συχνά ατυχίες στην συγκομιδή και πρέπει να εισάγουν τροφές.

Βαδίζοντας Προς μια Αλλαγή

Τα βιομηχανικά έθνη, ιδιαίτερα τα πολύ ανεπτυγμένα έθνη της Δυτικής Ευρώπης, της Ιαπωνίας και των Ηνωμένων Πολιτειών, έχουν παγιδευθή. Για να διατηρήσουν το σημερινό βιοτικό τους επίπεδο πρέπει τώρα να εισάγουν αυξανόμενες ποσότητες πρώτων υλών και ενεργειακών πηγών που χρειάζονται. Αλλά τα φτωχότερα έθνη που έχουν αυτούς τους πόρους απαιτούν τώρα περισσότερα χρήματα.

Το άμεσο αποτέλεσμα τούτου είναι ότι αυτά τα βιομηχανικά έθνη χρεώνονται ολοένα περισσότερο για να πληρώσουν τα πράγματα που χρειάζονται. Μόνον ο λογαριασμός του πετρελαίου το περασμένο έτος κλόνισε τις οικονομίες ολοκλήρου του Δυτικού κόσμου. Το ένα έθνος μετά το άλλο βυθίζεται στο χρέος για να πληρώση το υψηλότερο κόστος του πετρελαίου. Έτσι, εκτός από το γεγονός ότι γίνεται όλο και δυσκολώτερη η απόκτησις πρώτων υλών και η παραγωγή πραγμάτων που ζητά ο κόσμος, η οικονομική κατάστασις των βιομηχανικών χωρών έχει γίνει απελπιστική.

Οι οικονομολόγοι συμφωνούν ότι δεν είναι δυνατόν να συνεχισθή αυτή η κατάστασις για πολύ ακόμη. Κάτι πρέπει να αλλάξη. Τα ελλείμματα στα διεθνή ισοζύγια πληρωμών αυτών των εθνών δείχνουν ότι σύντομα κάποια βαθειά αναπροσαρμογή πρέπει να λάβη χώρα. Ενώ ο δανεισμός δισεκατομμυρίων από τις πλούσιες σήμερα πετρελαιοπαραγωγές χώρες συντελεί στην απομάκρυνσι του κινδύνου για λίγο, ένας τέτοιος δανεισμός δεν μπορεί να συνεχίζεται επ’ αόριστον, εφόσον τα χρηματικά ποσά που απαιτούνται είναι τεράστια. Αυτό θα εσήμαινε ότι αυτά τα έθνη απλώς δεν θα μπορούν πια να εξοικονομούν όλες τις εισαγωγές για να διατηρούν τον τρόπο της ζωής των. Αυτό θα σημάνη μια δραστική αναθεώρησι στο επίπεδο ζωής των ανθρώπων.

Η ικανότης των ανθρώπων να προσαρμοσθούν σε ένα χαμηλότερο βιοτικό επίπεδο είναι αμφισβητήσιμη. Ένας υπαινιγμός για τα πράγματα που θα έλθουν ίσως είναι αυτό το άρθρο που ανέγραψαν πρόσφατα οι Τάιμς της Νέας Υόρκης.

«ΚΑΪΡΟ, 10 Αυγούστου (Ρώυτερ)—Δύο άτομα φονεύθηκαν και πέντε άλλα τραυματίσθηκαν καθώς έτρεχαν για ν’ αγοράσουν ένα τεμάχιο σαπούνι, που σπανίζει στην Αίγυπτο αυτές τις μέρες, ανέφερε σήμερα η εφημερίς Αλ-Αχράμ.

Στη μάχη που έγινε για το τελευταίο κομμάτι σαπουνιού σ’ ένα κατάστημα του χωριού Ρόζεϊκ, ο παντοπώλης και ο γυιος του φονεύθηκαν, έγραψε η εφημερίδα.»

Ο Βρεταννός ιστορικός Άρνολντ Τόυνμπη σχολιάζει ότι τα βιομηχανικά έθνη «πρόκειται να βρεθούν σε μια μόνιμη κατάστασι πολιορκίας, κατά την οποία οι υλικές συνθήκες της ζωής . . . θα γίνωνται βαθμιαίως και πιο σοβαρές.» Προσθέτει:

«Σε κάθε μια από τις πολιορκημένες ‘ανεπτυγμένες’ χώρες θα υπάρχη ένας σκληρός αγώνας για τον έλεγχο των μειωμένων αποθεμάτων τους . . .

»Συνεπώς, σε όλες τις ‘ανεπτυγμένες’ χώρες, ένας νέος τρόπος ζωής—ένας αυστηρά πειθαρχημένος τρόπος—θα πρέπει να επιβληθή από μια άσπλαχνη αυταρχική κυβέρνησι.»

Είναι φανερό σε πολλούς παρατηρητάς ότι δεν απέχει πολύ η τεράστια αναπροσαρμογή στις παγκόσμιες υποθέσεις. Τα προβλήματα έχουν γίνει πάρα πολύ επικίνδυνα. Οι συγγραφείς του βιβλίου Κιβωτός ΙΙ το θέτουν αυτό ως εξής: «Γνωρίζομε ότι το παλαιό σύστημα δεν θα διατηρηθή για πολύ ακόμη.»

[Πίνακας στη σελίδα 18]

ΑΥΞΗΣΙΣ ΤΩΝ ΤΙΜΩΝ ΧΟΝΔΡΙΚΗΣ ΠΩΛΗΣΕΩΣ ΣΤΙΣ ΗΝΩΜΕΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ ΕΝΑ ΜΟΝΟ ΕΤΟΣ

ΕΜΠΟΡΕΥΜΑ ΜΕΣΟΝ 1973 ΜΕΣΟΝ 1974 ΑΥΞΗΣΙΣ

Χάρτης Εφημερίδος, ο τόννος $169,00 $205.00 21 τοις εκατό

Υπολείμματα Χάλυβος, ο τόννος 53,00 145,00 174 τοις εκατό

Θειικόν Οξύ, ο τόννος 31,00 41,00 32 τοις εκατό

Κασσίτερος, η λίβρα 2,18 4,49 106 τοις εκατό

Χαλκός, η λίβρα ,60 ,86 43 τοις εκατό

Τεμάχια Αλουμινίου, η λίβρα ,25 ,33 32 τοις εκατό

Ψευδάργυρος, η λίβρα ,21 ,35 67 τοις εκατό

Βενζίνη, το γαλλόνι ,14 ,28 100 τοις εκατό

Πετρέλαιο για Καύσιμο, το γαλλόνι ,11 ,23 109 τοις εκατό

[Εικόνα στη σελίδα 17]

ΚΥΡΙΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΕΛΛΕΙΨΕΙΣ

Πληθυσμιακή Έκρηξις

Έμφασις Στην Εκβιομηχανοποίηση

Ελάττωσις Πρώτων Υλών

Αυξανόμενες Προσδοκίες

Πολιτικές Διαφορές