Μέλισσα Εναντίον Κομπιούτερ

ΠΟΣΟ έξυπνη είναι η κοινή μέλισσα; Προφανώς, πολύ πιο έξυπνη από τους ισχυρότερους υπερυπολογιστές τού σήμερα. Επίσης, αποτελεί θαύμα μικρογραφίας.

Ένας από τους πιο ισχυρούς κομπιούτερ που υπάρχει στον κόσμο μπορεί να φτάσει την καταπληκτική ταχύτητα επεξεργασίας των 16 gigaflops (γιγαφλόπ). Με απλά λόγια, ένας τέτοιος ηλεκτρονικός υπολογιστής μπορεί να εκτελέσει 16 δισεκατομμύρια απλές αριθμητικές πράξεις, όπως είναι το να προσθέτει δύο αριθμούς, ανά δευτερόλεπτο. Σε αντίθεση με αυτό, ένας συντηρητικός υπολογισμός όλων των ηλεκτρικών και χημικών λειτουργιών που λαβαίνουν χώρα στον εγκέφαλο μιας μέλισσας δείχνει ότι η ταπεινή μέλισσα εκτελεί το αντίστοιχο δέκα τρισεκατομμυρίων μαθηματικών πράξεων το δευτερόλεπτο. Καταπληκτικό!

Η μέλισσα τα επιτυγχάνει όλα αυτά ενώ καταναλώνει πολύ λιγότερη ενέργεια από έναν κομπιούτερ. Σύμφωνα με το περιοδικό Μπάιτ (Byte), «ο εγκέφαλος μιας μέλισσας καταναλώνει λιγότερο από 10 μικροβάτ. . . . Είναι ανώτερος περίπου κατά εφτά τάξεις μεγέθους από τους πιο αποτελεσματικούς κομπιούτερ που κατασκευάζονται σήμερα». Συνεπώς, πάνω από δέκα εκατομμύρια εγκέφαλοι μελισσών μπορούν να λειτουργούν με την ενέργεια που απαιτείται για τη λειτουργία ενός μόνο ηλεκτρικού λαμπτήρα των 100 βατ. Ο πιο αποτελεσματικός από τους σύγχρονους κομπιούτερ χρησιμοποιεί εκατοντάδες εκατομμύρια φορές περισσότερη ενέργεια για να εκτελέσει έναν αντίστοιχο αριθμό λειτουργιών.

Εντούτοις, οι μέλισσες κάνουν πολύ περισσότερα πράγματα από τους κομπιούτερ. Μπορούν να διακρίνουν τα χρώματα, να μυρίζουν, να πετάνε, να περπατάνε και να ισορροπούν. Μπορούν να ταξιδεύουν διασχίζοντας μεγάλες αποστάσεις για να εντοπίζουν πηγές νέκταρ, και κατόπιν να επιστρέφουν στην κυψέλη και να μεταδίδουν οδηγίες στις άλλες μέλισσες. Αυτές είναι επίσης πολύ ικανοί χημικοί. Προσθέτουν ειδικά ένζυμα στο νέκταρ για να κάνουν μέλι. Φτιάχνουν κερί το οποίο το χρησιμοποιούν στην κατασκευή και επισκευή των κυψελών τους. Προετοιμάζουν ειδικές τροφές, όπως είναι ο βασιλικός πολτός και ένα μείγμα από μέλι και γύρη, για τα μικρά τους. Προστατεύουν το σπίτι τους αναγνωρίζοντας και αποκρούοντας τους παρείσακτους.

Επειδή είναι καλές νοικοκυρές, βγάζουν τακτικά τα σκουπίδια και άλλα απορρίμματα από την κυψέλη. Ρυθμίζουν το κλίμα στην κυψέλη είτε με το να μαζεύονται όλες μαζί για ζεστασιά το χειμώνα είτε με το να ανανεώνουν τον αέρα της κυψέλης με τα φτερά τους και να ραντίζουν με νερό στη διάρκεια του καλοκαιριού. Όταν στο σπίτι τους δημιουργείται συνωστισμός, οι μέλισσες είναι αρκετά έξυπνες ώστε να καταλαβαίνουν ότι μερικές πρέπει να φύγουν. Έτσι διαλέγουν μια νέα βασίλισσα για την παλιά κυψέλη, και η παλιά βασίλισσα με πολλές από τις εργάτριες εγκαταλείπουν την κυψέλη για να ιδρύσουν μια καινούρια αποικία. Πρώτα, όμως, στέλνουν τις ανιχνεύτριες για να βρουν νέες τοποθεσίες. Αφού επιστρέψουν αυτές και συγκρίνουν τις διαπιστώσεις τους, σαν να λέγαμε, οι μέλισσες «οδηγοί» κατευθύνουν το σμήνος στο νέο του σπίτι.

Οι ταπεινές μέλισσες τα κάνουν όλα αυτά χωρίς καμιά εξωτερική βοήθεια ή κατεύθυνση. Λειτουργούν ανεξάρτητα. Ωστόσο οι υπερυπολογιστές απαιτούν ομάδες προγραμματιστών, μηχανικούς και τεχνικούς. Δεν υπάρχει σύγκριση! Οι μέλισσες αποτελούν στ’ αλήθεια θαύμα μικρογραφίας.

[Ευχαριστία για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 25]

L. Fritz/H. Armstrong Roberts