Το Δέλτα της Ευρώπης με τις Εκπληκτικές Αντιθέσεις

Από αρθρογράφο του Ξύπνα! στη Ρουμανία

Ο ποταμός Δούναβης γεννιέται στο Μέλανα Δρυμό της Γερμανίας. Ξεκινώντας ως ορμητικό υδάτινο ρεύμα, κατευθύνεται ανατολικά διασχίζοντας την Αυστρία και κατόπιν κινείται κατά μήκος των συνόρων της Σλοβακίας. Έπειτα, ασυγκράτητος χείμαρρος πια, ρέει νότια στην Ουγγαρία και κατόπιν κατά μήκος των συνόρων που χωρίζουν την Κροατία από τη Σερβία και το Μαυροβούνιο. Στη συνέχεια, επιβραδύνει και πλαταίνει καθώς ελίσσεται κατά μήκος των βουλγαρικών συνόρων προτού στραφεί προς τα βόρεια περνώντας μέσα από τη Ρουμανία. Τελικά φτάνει ως τα σύνορα της Ουκρανίας.

Φορτωμένος με λάσπη και φουσκωμένος από το νερό 300 περίπου παραποτάμων, ο ώριμος Δούναβης φέρνει σε ύπαρξη τελικά ένα όμορφο δέλτα στις όχθες της Μαύρης Θάλασσας. Κοντά στην πόλη Τούλτσα, στη νοτιοανατολική Ρουμανία, τα τρία «παιδιά» του, ο Κίλγια, ο Σουλινά και ο Άγιος Γεώργιος, σχηματίζουν τα κύρια κανάλια που καταλήγουν στη Μαύρη Θάλασσα.

Καθώς αυτά τα τρία παρακλάδια του Δούναβη κυλούν στο δέλτα, χωρίζονται σε πολλές μικρές υδάτινες οδούς που τροφοδοτούν αναρίθμητα έλη και λίμνες. Τα ιζήματα του ποταμού αναμειγνύονται με την άμμο της θάλασσας δημιουργώντας τεράστιους αμμώδεις υφάλους και νησιά. Μερικές θίνες, όπως αυτές του υφάλου Καραορμάν, φτάνουν σε ύψος περίπου 6 μέτρων και μοιάζουν με αυτές της ερήμου.

Ωστόσο, το Δέλτα του Δούναβη είναι κάτι πολύ περισσότερο από ένα τοπίο μετακινούμενης άμμου και λάσπης. Καλύπτει έκταση περίπου 4.300 τετραγωνικών χιλιομέτρων​—ο μεγαλύτερος υγρότοπος της Ευρώπης. Επιπλέον, το δέλτα φιλοξενεί το μεγαλύτερο, πιθανότατα, καλαμιώνα του κόσμου, με έκταση γύρω στα 1.700 τετραγωνικά χιλιόμετρα!

Εντυπωσιακά δάση από φτελιές, βελανιδιές και σκλήθρες ευδοκιμούν σε αρκετούς από τους αμμώδεις υφάλους του δέλτα. Ένα σύμπλεγμα από αναρριχώμενα φυτά, όπως άγριο κλήμα, κισσός, λιάνα και άλλη βλάστηση, προσκολλούνται σε αυτά τα δέντρα σε έναν αέναο ανταγωνισμό για το φως του ήλιου. Κατά μία έννοια, αυτό το δέλτα αποτελεί ένα τεράστιο οργανικό φίλτρο που χρησιμεύει ως το μεγαλύτερο σύστημα καθαρισμού νερού στην Ευρώπη.

Καταφύγιο Ζώων

Εκατομμύρια πουλιά από 300 και πλέον είδη συρρέουν σε αυτόν τον παράδεισο των φτερωτών πλασμάτων. Περίπου οι μισοί από τους λευκούς πελεκάνους και πάνω από το 60 τοις εκατό των πουλιών λαγγόνες που υπάρχουν στον κόσμο αναπαράγονται στο Δέλτα του Δούναβη. Επίσης, σχεδόν όλες οι κοκκινολαιμόχηνες του κόσμου​—ένα παγκοσμίως απειλούμενο είδος—​διαχειμάζουν εδώ. Το Μάρτιο, οι πελεκάνοι χτίζουν τις φωλιές τους και γεννούν τα αβγά τους σε απομακρυσμένα «νησιά» από επιπλέοντα καλάμια. Όταν φτάνει το φθινόπωρο, οι πελεκάνοι αναχωρούν για το Δέλτα του Νείλου, την Ελλάδα και ασιατικές ακτές μακρινές όσο η Ινδία.

Τα πουλιά επιστρέφουν στο Δέλτα του Δούναβη, όχι μόνο λόγω του ιδανικού φυσικού περιβάλλοντος, αλλά και λόγω των ψαριών. Στα κανάλια του δέλτα ευημερούν πάνω από 90 είδη ψαριών. Στην πραγματικότητα, τα μισά από όλα τα ψάρια του γλυκού νερού που καταναλώνονται στη Ρουμανία προέρχονται από το Δέλτα του Δούναβη. Ανάμεσα στα πιο γνωστά ψάρια του δέλτα είναι ο οξύρρυγχος, ο οποίος, κατά την περίοδο της αναπαραγωγής, ταξιδεύει αντίθετα στο ρεύμα του Δούναβη για να γεννήσει τα αβγά του. Αυτά τα αβγά, που είναι γνωστά και ως χαβιάρι, θεωρούνται εξαιρετική, αν και ακριβή, λιχουδιά.

Στην πραγματικότητα, οι εκτάσεις στεριάς είναι πολύ μικρές εδώ​—μόνο το 13 τοις εκατό της περιοχής του δέλτα υψώνεται πάνω από τα νερά. Εδώ καταφέρνουν να επιβιώνουν λύκοι, αλεπούδες, λαγοί και μοσχοποντικοί. Στο δέλτα μπορούν επίσης να ζουν απειλούμενα είδη όπως η ενυδρίδα του γλυκού νερού και το ευρωπαϊκό βιζόν​—το ζώο που κάποτε αγαπούσαν ιδιαίτερα οι κομψές κυρίες. Επιπλέον, πάνω από 1.800 είδη εντόμων βουίζουν σε αυτόν τον υπέροχο υδροβιότοπο.

Βιόσφαιρα που Αξίζει να Διατηρηθεί

Το 1991 το Δέλτα του Δούναβη συμπεριλήφθηκε στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Το επόμενο έτος, έλαβε διεθνή αναγνώριση ως καταφύγιο βιόσφαιρας. Το καταφύγιο βρίσκεται υπό την προσεκτική διαχείριση της πόλης Τούλτσα. Η αλιεία ελέγχεται από τις αρχές, αν και η λαθροθηρία παραμένει συνεχής απειλή.

Παρ’ όλα αυτά, η υγεία του δέλτα βρίσκεται στο έλεος των πόλεων και των βιομηχανικών κέντρων που πετούν τα απόβλητά τους στο Δούναβη κατά μήκος των 2.850 χιλιομέτρων της διαδρομής του μέχρι να φτάσει στη θάλασσα. Τα παλιά χρόνια, ένα σύμπλεγμα υγρών λιβαδιών φιλτράριζαν τον κάτω Δούναβη προτού τα νερά του φτάσουν στο δέλτα. Τώρα, σχεδόν τα τέσσερα πέμπτα αυτών των λιβαδιών έχουν εξαφανιστεί.

Σήμερα, το ίδιο το δέλτα επεκτείνεται μέσα στη Μαύρη Θάλασσα κατά τριάντα μέτρα το χρόνο περίπου. Και ο Δούναβης, όπως κάνει επί χιλιάδες χρόνια, εξακολουθεί να εμπλουτίζει, να ανανεώνει και να αναζωογονεί αυτό το τοπίο με τις εντυπωσιακές αντιθέσεις.

[Χάρτες στη σελίδα 24]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

ΟΥΚΡΑΝΙΑ

ΜΟΛΔΑΒΙΑ

ΡΟΥΜΑΝΙΑ

Βουκουρέστι

Δέλτα του Δούναβη

ΜΑΥΡΗ ΘΑΛΑΣΣΑ

Ποταμός Δούναβης

ΒΟΥΛΓΑΡΙΑ

[Εικόνα στη σελίδα 24]

Ο καλαμιώνας του δέλτα, ένας από τους μεγαλύτερους του κόσμου, αποτελεί καταφύγιο κάθε λογής άγριας ζωής

[Εικόνα στη σελίδα 24]

Μοσχοποντικός

[Εικόνες στη σελίδα 25]

Περίπου οι μισοί λευκοί πελεκάνοι του κόσμου αναπαράγονται εδώ

[Εικόνα στη σελίδα 26]

Πάνω από 300 είδη πουλιών συρρέουν σε αυτόν τον παράδεισο των φτερωτών πλασμάτων, μεταξύ των οποίων και αλκυώνες

[Εικόνες στη σελίδα 26]

Πάνω από 1.800 είδη εντόμων υπάρχουν στο Δέλτα του Δούναβη

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 24]

All photos: Silviu Matei

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 25]

All photos: Silviu Matei

[Ευχαριστίες για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 26]

All photos: Silviu Matei