Μελέτη 37

Άνεση στο Βήμα και Προσωπική Εμφάνιση

1-9. Εξηγήστε τι σημαίνει το να έχει κανείς άνεση στο βήμα και αυτοπεποίθηση, και αναφέρετε πώς μπορεί να το πετύχει αυτό.

¹ Ο ομιλητής που έχει άνεση στο βήμα δεν βρίσκεται σε υπερένταση. Είναι ήρεμος και ατάραχος, γιατί ελέγχει την κατάσταση. Απεναντίας, η έλλειψη άνεσης δείχνει κάποια έλλειψη αυτοπεποίθησης. Τα δυο αυτά συμβαδίζουν. Γι’ αυτό η «Αυτοπεποίθηση και άνεση στο βήμα» αναφέρονται ως ένα μόνο σημείο στην κάρτα Συμβουλή για Ομιλία.

² Μολονότι είναι επιθυμητό να έχει ο ομιλητής αυτοπεποίθηση και άνεση, αυτές οι ιδιότητες δεν πρέπει να συγχέονται με την υπερβολική αυτοπεποίθηση, την οποία εκδηλώνει κανείς με στάση του σώματος που δείχνει υπεροψία ή όταν βαδίζει με τρόπο που φανερώνει έπαρση ή όταν κάθεται με τρόπο νωχελικό και υπερβολικά χαλαρό ή όταν στηρίζεται ανέμελα στον παραστάτη της πόρτας στο κήρυγμα από σπίτι σε σπίτι. Αν κάτι στην παρουσίασή σας δείχνει στάση υπερβολικής αυτοπεποίθησης, αναμφίβολα ο επίσκοπος σχολής θα σας δώσει συμβουλή ιδιαιτέρως, γιατί ενδιαφέρεται να σας βοηθήσει να πάψετε να δίνετε και την παραμικρή τέτοια εντύπωση, η οποία μπορεί να είναι εμπόδιο στην αποτελεσματικότητα της διακονίας σας.

³ Ωστόσο, αν είστε καινούριοι ομιλητές, είναι πολύ πιο πιθανόν να αισθάνεστε κάποια δειλία και συστολή καθώς πλησιάζετε το βήμα. Μπορεί να νιώθετε μεγάλη νευρικότητα και αμηχανία, πράγματα που θα μπορούσαν να σας κάνουν να πιστεύετε ότι η παρουσίασή σας δεν θα είναι αποτελεσματική. Δεν πρέπει να συμβαίνει αυτό. Την αυτοπεποίθηση και την άνεση στο βήμα μπορείτε να τις αποκτήσετε κάνοντας επιμελείς προσπάθειες και κατανοώντας γιατί σας λείπουν αυτές οι ιδιότητες.

⁴ Γιατί λείπει η αυτοπεποίθηση σε μερικούς ομιλητές; Γενικά αυτό οφείλεται σ’ έναν από τους δυο ή και στους δυο ακόλουθους λόγους. Πρώτον, έλλειψη προετοιμασίας ή εσφαλμένη άποψη για την ύλη τους. Δεύτερον, αρνητική στάση όσον αφορά τα προσόντα που διαθέτουν ως ομιλητές.

⁵ Τι είναι εκείνο που θα σας δώσει αυτοπεποίθηση; Βασικά, είναι η γνώση ή η πεποίθηση ότι θα καταφέρετε να πετύχετε το σκοπό σας. Είναι η βεβαιότητα ότι είστε κύριοι της κατάστασης και ότι μπορείτε να την ελέγχετε. Στο βήμα, αυτό ίσως προϋποθέτει κάποια πείρα. Όταν έχετε εκφωνήσει ήδη αρκετές ομιλίες, μπορείτε λογικά να είστε βέβαιοι ότι και αυτή θα έχει επιτυχία. Αλλά, κι αν ακόμα είστε σχετικά καινούριοι, πρέπει να παίρνετε θάρρος από τις προηγούμενες ομιλίες σας, ώστε μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα να είστε σε θέση να εκδηλώνετε αυτό το χαρακτηριστικό σε λογικό βαθμό.

⁶ Μια άλλη ζωτική προϋπόθεση για να νιώθετε αυτοπεποίθηση, είτε είστε πεπειραμένοι είτε όχι, είναι να ξέρετε την ύλη σας και να είστε πεπεισμένοι ότι αυτή η ύλη είναι αξιόλογη. Αυτό σημαίνει, όχι μόνο επισταμένη προετοιμασία του θέματός σας, αλλά και προσεκτική προετοιμασία για την εκφώνηση. Αν συνειδητοποιείτε ότι πρόκειται για τη δική σας θεοκρατική πρόοδο, καθώς και για τη διδασκαλία των αδελφών που θα αποτελούν το ακροατήριο, θα πλησιάζετε το βήμα έχοντας κάνει την ομιλία σας ζήτημα προσευχής. Θα σας απορροφήσει το θέμα σας και θα ξεχάσετε τον εαυτό σας και τη νευρικότητά σας. Θα σκέφτεστε πώς να ευαρεστήσετε τον Θεό και όχι πώς να ευαρεστήσετε ανθρώπους.—Γαλ. 1:10· Έξοδ. 4:10-12· Ιερ. 1:8.

⁷ Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να είστε πεπεισμένοι για το καθετί που πρόκειται να πείτε. Βεβαιωθείτε γι’ αυτό στη διάρκεια της προετοιμασίας σας. Και αφού έχετε κάνει ό,τι μπορείτε για να ετοιμάσετε μια ενδιαφέρουσα και ζωντανή ομιλία, αν συνεχίζετε να νομίζετε ότι η ομιλία δεν έχει χρώμα ή ότι είναι άτονη, θυμηθείτε πως το ζωντανό ακροατήριο θα δώσει θέρμη στην ομιλία σας. Γι’ αυτό, ζωντανέψτε το ακροατήριό σας με τη δική σας παρουσίαση, και το ενδιαφέρον τους θα σας κάνει να νιώθετε σιγουριά γι’ αυτά που έχετε να παρουσιάσετε.

⁸ Όπως ακριβώς ο γιατρός αναζητά τα συμπτώματα της ασθένειας, έτσι και αυτός που θα σας δώσει τη συμβουλή θα παρατηρήσει ορισμένα σημάδια τα οποία δείχνουν αδιαμφισβήτητα ταραχή. Και όπως ακριβώς ο καλός γιατρός θα ασχοληθεί με την αιτία της ασθένειάς σας μάλλον παρά με τα συμπτώματα, έτσι και αυτός που θα σας δώσει τη συμβουλή θα προσπαθήσει να σας βοηθήσει να υπερνικήσετε τα πραγματικά αίτια της έλλειψης αυτοπεποίθησης και άνεσης. Ωστόσο, το να γνωρίζετε τα συμπτώματα, καθώς και το να μάθετε να τα ελέγχετε, θα σας βοηθήσει στην πραγματικότητα να υπερνικήσετε τα αίτια που υπάρχουν πίσω απ’ αυτά τα συμπτώματα. Ποια είναι αυτά;

⁹ Γενικά, η ταραχή ή η υπερένταση που προσπαθεί να καταπνίξει κάποιος βρίσκει διέξοδο με δυο τρόπους. Αυτοί οι δυο τρόποι διεξόδου διακρίνονται σε ενδείξεις της σωματικής συμπεριφοράς και σε φωνητικά συμπτώματα. Όταν εμφανίζονται τέτοιου είδους συμπτώματα, σε οποιοδήποτε βαθμό, λέμε ότι αυτό το άτομο δεν νιώθει άνετα.

10, 11. Πώς μπορεί η σωματική συμπεριφορά να φανερώσει έλλειψη αυτοπεποίθησης;

¹⁰ Άνεση που γίνεται έκδηλη από τη σωματική συμπεριφορά. Το αν έχετε άνεση, λοιπόν, θα φανεί πρώτα-πρώτα από τη σωματική σας συμπεριφορά. Ακολουθούν μερικά πράγματα που προδίδουν ότι σας λείπει η αυτοπεποίθηση. Ας πάρουμε πρώτα τα χέρια: χέρια δεμένα πίσω από την πλάτη, κολλημένα στα πλευρά και αλύγιστα, που κρατάνε σφιχτά το αναλόγιο· χέρια που μπαίνουν και βγαίνουν επανειλημμένα στις τσέπες, που κουμπώνουν και ξεκουμπώνουν το σακάκι, που αγγίζουν τα μάγουλα, τη μύτη ή τα γυαλιά χωρίς να υπάρχει λόγος· χέρια που κάνουν ημιτελείς χειρονομίες· χέρια που παίζουν με το ρολόι, με το μολύβι, με το δαχτυλίδι ή με τις σημειώσεις. Ή σκεφτείτε κάποιον που αλλάζει συνεχώς τη θέση των ποδιών του, ρίχνοντας το βάρος του σώματός του πότε στο ένα και πότε στο άλλο πόδι· που στέκεται σαν να έχει καταπιεί μπαστούνι ή τρέμουν τα γόνατά του· που υγραίνει συχνά τα χείλη του, ξεροκαταπίνει κάθε τόσο και αναπνέει γρήγορα και κοφτά.

¹¹ Όλες αυτές τις εκδηλώσεις νευρικότητας μπορεί κανείς να τις ελέγξει ή να τις περιορίσει στο ελάχιστο αν κάνει συνειδητή προσπάθεια. Αν καταβάλλετε αυτή την προσπάθεια, η σωματική σας συμπεριφορά θα δίνει την εντύπωση της άνεσης. Γι’ αυτό, να αναπνέετε κανονικά και στρωτά και να κάνετε μια αποφασιστική προσπάθεια να χαλαρώσετε. Προτού αρχίσετε την ομιλία σας, σταθείτε για λίγο σιωπηλοί. Το ακροατήριό σας πρόκειται οπωσδήποτε να ανταποκριθεί ευνοϊκά, και αυτό με τη σειρά του θα σας βοηθήσει να αποκτήσετε την αυτοπεποίθηση που χρειάζεστε. Συγκεντρωθείτε στην ύλη σας, χωρίς να σας απασχολεί το ακροατήριο ή να σκέφτεστε τον εαυτό σας.

12-14. Αν η φωνή κάποιου προδίδει έλλειψη αυτοπεποίθησης, τι μπορεί να γίνει για να αποκτήσει άνεση στο βήμα;

¹² Άνεση που φαίνεται από την ελεγχόμενη φωνή. Τα φωνητικά συμπτώματα που φανερώνουν νευρικότητα είναι η αφύσικα οξεία φωνή, το τρεμούλιασμα της φωνής, το να καθαρίζει κανείς επανειλημμένα το λαιμό του, ο ασυνήθιστα αδύναμος ήχος της φωνής εξαιτίας της έλλειψης αντήχησης που οφείλεται στην υπερένταση. Αυτά τα προβλήματα και οι ιδιορρυθμίες υπερνικούνται με επιμελή προσπάθεια.

¹³ Μη βιάζεστε καθώς πηγαίνετε στο βήμα ή καθώς τακτοποιείτε τις σημειώσεις σας, αλλά χαλαρώστε και να είστε χαρούμενοι που θα μεταδώσετε σε άλλους τα όσα έχετε ετοιμάσει. Αν γνωρίζετε ότι σας καταλαμβάνει νευρικότητα όταν αρχίζετε να μιλάτε, τότε πρέπει να καταβάλετε ειδική προσπάθεια να μιλήσετε στον πρόλογο πιο αργά απ’ ό,τι συνηθίζετε και με ύψος φωνής χαμηλότερο απ’ αυτό που θεωρείτε φυσιολογικό για εσάς. Αυτό θα σας βοηθήσει να θέσετε υπό έλεγχο τη νευρικότητά σας. Θα διαπιστώσετε ότι τόσο οι χειρονομίες όσο και οι παύσεις θα σας βοηθήσουν να χαλαρώσετε.

¹⁴ Αλλά μην περιμένετε να ανεβείτε στο βήμα για να κάνετε πράξη όλα αυτά τα πράγματα. Να μάθετε να έχετε άνεση και να είστε κύριοι του εαυτού σας στην καθημερινή σας ομιλία. Αυτό θα σας βοηθήσει πολύ στην απόκτηση αυτοπεποίθησης στο βήμα και στη διακονία σας αγρού, όπου η αυτοπεποίθηση είναι ιδιαίτερα απαραίτητη. Η ήρεμη εκφώνηση θα κάνει τους ακροατές σας να αισθάνονται άνετα και έτσι θα μπορέσουν να συγκεντρωθούν στην ύλη. Τα τακτικά σχόλια στις συναθροίσεις θα σας βοηθήσουν να συνηθίσετε να μιλάτε μπροστά σε πολλά άτομα.

**********

15. Γιατί είναι πολύ σπουδαία η καλή προσωπική εμφάνιση;

¹⁵ Η καλή προσωπική εμφάνιση μπορεί να σας βοηθήσει να νιώθετε άνεση στο βήμα, αλλά είναι σπουδαία και για άλλους λόγους. Αν ο διάκονος δεν δώσει την κατάλληλη προσοχή στην εμφάνισή του, μπορεί να διαπιστώσει ότι αυτή αποτελεί περισπασμό για το ακροατήριό του, και έτσι δεν προσέχουν πραγματικά αυτά που λέει. Αντίθετα, στρέφει την προσοχή τους στο άτομό του, πράγμα που φυσικά δεν θέλει να γίνεται. Αν κάποιος δεν δίνει καμιά σημασία στο θέμα της προσωπικής του εμφάνισης, μπορεί ακόμα και να κάνει τους άλλους να σχηματίσουν περιφρονητική γνώμη για την οργάνωση της οποίας είναι μέλος και να απορρίψουν το άγγελμα που παρουσιάζει ο ίδιος. Αυτό δεν πρέπει να συμβαίνει. Συνεπώς, μολονότι το σημείο «Προσωπική εμφάνιση» παρατίθεται τελευταίο στην κάρτα Συμβουλή για Ομιλία, δεν πρέπει να θεωρείται μικρής σημασίας.

16-21. Ποιες συμβουλές δίνονται για το κατάλληλο ντύσιμο και χτένισμα;

¹⁶ Κατάλληλο ντύσιμο και χτένισμα. Οι ακρότητες στο ντύσιμο πρέπει να αποφεύγονται. Ο Χριστιανός διάκονος δεν θα ακολουθεί τις φαντασιοπληξίες της κοσμικής μόδας που επισύρουν την προσοχή στο άτομο. Θα αποφεύγει να ντύνεται εξεζητημένα ή τόσο φανταχτερά ώστε η προσοχή να στρέφεται στα ρούχα. Επίσης, θα προσέχει να μην είναι ατημέλητος. Για να είναι καλοντυμένος κανείς δεν απαιτείται να φοράει καινούριο κοστούμι, μπορεί όμως πάντοτε να είναι περιποιημένος και καθαρός. Το παντελόνι πρέπει να είναι σιδερωμένο και η γραβάτα ίσια. Αυτά είναι πράγματα που μπορεί να τα κάνει ο καθένας.

¹⁷ Η συμβουλή σχετικά με το ντύσιμο την οποία έγραψε ο απόστολος Παύλος, και αναφέρεται στο εδάφιο 1 Τιμόθεον 2:9, είναι κατάλληλη για τις Χριστιανές σήμερα. Όπως και οι αδελφοί, έτσι κι αυτές δεν πρέπει να ντύνονται με τρόπο που να ελκύει την προσοχή στο άτομό τους ούτε θα ήταν κατάλληλο να υιοθετούν στο ντύσιμο τις ακρότητες της κοσμικής μόδας που δείχνουν έλλειψη σεμνότητας.

¹⁸ Φυσικά, πρέπει να έχει κανείς υπόψη του ότι δεν ντύνονται όλοι οι άνθρωποι με τον ίδιο τρόπο. Δεν θα έπρεπε να αναμένουμε κάτι τέτοιο. Καθένας έχει διαφορετικά γούστα, και αυτό είναι κάτι αρκετά φυσιολογικό. Επίσης, το τι θεωρείται κατάλληλο ντύσιμο ποικίλλει από το ένα μέρος του κόσμου στο άλλο, αλλά πάντοτε είναι καλό να αποφεύγει κανείς να ντύνεται με τρόπο που θα μεταδώσει ανεπιθύμητα μηνύματα στη διάνοια εκείνων οι οποίοι βρίσκονται στο ακροατήριο και να αποφεύγει να κάνει να προσκόψουν εκείνοι οι οποίοι έρχονται στις συναθροίσεις μας.

¹⁹ Όσον αφορά το κατάλληλο ντύσιμο των αδελφών που κάνουν ομιλίες στη σχολή ή στη συνάθροιση υπηρεσίας, θα μπορούσε να λεχτεί ότι, σε γενικές γραμμές, πρέπει να είναι ντυμένοι όπως και ένας αδελφός που εκφωνεί μια δημόσια ομιλία. Αν στην περιοχή σας συνηθίζεται να φορούν γραβάτα και σακάκι οι δημόσιοι ομιλητές, τότε αυτό είναι το κατάλληλο ντύσιμο για τις ομιλίες στη Σχολή Θεοκρατικής Διακονίας, εφόσον εκπαιδεύεστε για να γίνετε δημόσιοι ομιλητές.

²⁰ Επίσης, πρέπει να προσέχει κανείς να είναι περιποιημένα τα μαλλιά του. Τα αχτένιστα μαλλιά κάνουν κακή εντύπωση. Πρέπει να φροντίζει κανείς, σε λογικό βαθμό, να έχει περιποιημένη εμφάνιση και σ’ αυτόν τον τομέα. Επιπλέον, όταν οι άντρες της εκκλησίας έχουν κάποιο διορισμό στη συνάθροιση, πρέπει να φροντίζουν να είναι καλοξυρισμένοι.

²¹ Όσον αφορά τη συμβουλή στο ζήτημα του κατάλληλου ντυσίματος και χτενίσματος, ενδείκνυται να δίνεται πάντοτε έπαινος από το βήμα στις περιπτώσεις που αξίζει να δοθεί. Μάλιστα, όταν επαινούνται όσοι δίνουν την κατάλληλη προσοχή στο ντύσιμο και στο χτένισμά τους, οι άλλοι παρακινούνται να ακολουθήσουν το καλό τους παράδειγμα. Ωστόσο, όταν χρειάζεται βελτίωση στο σημείο του ντυσίματος και του χτενίσματος, ίσως να είναι καλύτερο να κάνει ο επίσκοπος σχολής τις υποδείξεις του με καλοσυνάτο τρόπο και ιδιαιτέρως, αντί να συμβουλέψει το σπουδαστή από το βήμα.

22-28. Εξηγήστε πώς μπορεί η στάση του σώματος να επηρεάσει την προσωπική εμφάνιση του ατόμου.

²² Σωστή στάση του σώματος. Η σωστή στάση του σώματος έχει να κάνει κι αυτή με την προσωπική εμφάνιση. Και πάλι, δεν στέκονται όλοι με τον ίδιο τρόπο, και δεν πρέπει να γίνει καμιά προσπάθεια για να επιβληθεί στους αδελφούς η συμμόρφωση με κάποιο άκαμπτο πρότυπο. Όμως, πρέπει να δοθεί προσοχή στις ακρότητες οι οποίες είναι ανεπιθύμητες και ελκύουν την προσοχή στο άτομο αποσπώντας την από το άγγελμα, προκειμένου αυτές να διορθωθούν ή να εξαλειφθούν.

²³ Για παράδειγμα, δεν βάζουμε όλοι τα πόδια μας στην ίδια θέση όταν στεκόμαστε όρθιοι και, γενικά μιλώντας, δεν έχει σημασία πώς στέκεστε, εφόσον βέβαια στέκεστε ίσια. Αλλά, αν ο ομιλητής στέκεται με τα πόδια τόσο ανοιχτά που δίνει στους ακροατές την εντύπωση ότι νομίζει πως βρίσκεται πάνω σε άλογο, μπορεί να αποσπά σε μεγάλο βαθμό την προσοχή τους.

²⁴ Παρόμοια, όταν ο ομιλητής σκύβει και δεν στέκεται ίσια, προκαλεί τον οίκτο των ακροατών, επειδή δεν φαίνεται να είναι καλά, και αυτό φυσικά αποσπά την προσοχή τους από την παρουσίαση. Δεν σκέφτονται τα όσα λέει, αλλά τον ίδιον.

²⁵ Όταν κάποιος σταυρώνει το ένα πόδι πίσω από το άλλο, κι έτσι στέκεται στο ένα του πόδι, δείχνει ξεκάθαρα ότι δεν νιώθει άνετα, όπως και όταν στέκεται έχοντας τα χέρια χωμένα στις τσέπες του. Αυτά τα πράγματα πρέπει να αποφεύγονται.

²⁶ Επίσης, μολονότι δεν είναι κακό να ακουμπάει πού και πού ο ομιλητής τα χέρια του στο αναλόγιο—αν υπάρχει αναλόγιο—δεν πρέπει βέβαια να στηρίζεται σ’ αυτό, όπως και ο ευαγγελιζόμενος που βρίσκεται στη διακονία αγρού δεν πρέπει να στηρίζεται στο πλαίσιο της πόρτας. Αυτό δεν παρουσιάζει καλή εικόνα.

²⁷ Ωστόσο, πρέπει να τονιστεί και πάλι ότι οι άνθρωποι διαφέρουν μεταξύ τους. Δεν στέκονται όλοι με τον ίδιο τρόπο, και γι’ αυτό στη Σχολή Θεοκρατικής Διακονίας πρέπει να δίνεται προσοχή μόνο στις ανεπιθύμητες ακρότητες οι οποίες αποσπούν την προσοχή από την παρουσίαση.

²⁸ Η διόρθωση της στάσης του σώματος είναι αδιαμφισβήτητα ζήτημα προετοιμασίας. Αν χρειάζεστε βελτίωση σ’ αυτόν τον τομέα, πρέπει να προνοείτε γι’ αυτό και να έχετε υπόψη σας ότι, όταν ανεβείτε στο βήμα και προτού αρχίσετε να μιλάτε, πρέπει να φροντίσετε να έχει το σώμα σας τη σωστή στάση. Και αυτό επίσης είναι ένα σημείο που μπορείτε να το διορθώσετε αν κάνετε συνήθειά σας το να έχει καθημερινά το σώμα σας τη σωστή στάση.

29-31. Γιατί πρέπει να είναι νοικοκυρεμένα τα εφόδιά μας;

²⁹ Νοικοκυρεμένα εφόδια. Αν, την ώρα που κάποιος συζητάει μ’ ένα άτομο στην πόρτα ή εκφωνεί μια ομιλία από το βήμα, πέσουν μερικά χαρτιά από την Αγία Γραφή που χρησιμοποιεί, είναι φανερό ότι αυτό θα αποσπάσει την προσοχή. Κάτι τέτοιο δίνει κακή εικόνα. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να βάζετε τίποτα μέσα στην Αγία Γραφή σας, αλλά όταν αρχίζουν να προκύπτουν δυσκολίες οι οποίες αποσπούν την προσοχή από την ομιλία, τότε αυτό δείχνει ότι χρειάζεται να δοθεί περισσότερη προσοχή στο θέμα της κατάλληλης εμφάνισης. Επίσης, είναι καλό να ελέγχετε την εμφάνιση της Αγίας Γραφής σας. Λόγω της πολλής χρήσης μπορεί να λερωθεί ή να φθαρεί και να φαίνεται ότι δεν την προσέχετε. Γι’ αυτό, είναι καλό να εξακριβώνουμε μήπως η Αγία Γραφή που χρησιμοποιούμε στο βήμα ή στη διακονία αγρού θίγει εκείνους τους οποίους επιθυμούμε να βοηθήσουμε.

³⁰ Το ίδιο αληθεύει και όσον αφορά την τσάντα που χρησιμοποιούμε για τα έντυπα. Υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους μπορούμε να τακτοποιούμε τα πράγματα μέσα στην τσάντα μας, αλλά αν, όταν πηγαίνουμε σε μια πόρτα και θέλουμε να βγάλουμε ένα έντυπο από την τσάντα μας, χρειάζεται να ψάχνουμε ανάμεσα σ’ ένα σωρό χαρτιά για να το βρούμε ή αν, όταν βγάζουμε ένα περιοδικό, πέφτουν άλλα πράγματα στο κατώφλι, τότε οπωσδήποτε πρέπει κάτι να κάνουμε γι’ αυτό.

³¹ Η προσοχή των ακροατών μπορεί επίσης να αποσπαστεί αν ο ομιλητής έχει τις εξωτερικές τσέπες του γεμάτες μολύβια, στυλό και άλλα πράγματα που βρίσκονται σε κοινή θέα. Δεν πρέπει να τεθούν κανόνες όσον αφορά το πού θα βάζει ο καθένας αυτά τα πράγματα, αλλά όταν εκείνα αρχίσουν να τραβούν την προσοχή αποσπώντας την από την ομιλία, τότε χρειάζεται να γίνει κάποια προσαρμογή.

32-34. Τι ρόλο παίζουν οι εκφράσεις του προσώπου στην εμφάνισή μας;

³² Όχι άτοπες εκφράσεις προσώπου. Όταν προετοιμάζετε μια ομιλία συνιστάται να λαβαίνετε υπόψη σας το ύφος που απαιτεί η ύλη. Για παράδειγμα, όταν κάποιος μιλάει για θάνατο και για καταστροφή, θα ήταν άτοπο το πλατύ χαμόγελο. Παρόμοια, όταν μιλάει για τις ευτυχισμένες συνθήκες που θα υπάρχουν στο νέο σύστημα πραγμάτων, θα ήταν ολωσδιόλου αταίριαστο να παρουσιάζει ένα συνοφρυωμένο πρόσωπο στο ακροατήριο.

³³ Γενικά, οι εκφράσεις του προσώπου δεν αποτελούν πρόβλημα, και φυσικά μερικών ατόμων η τάση είναι να έχουν πιο σοβαρή έκφραση απ’ ό,τι άλλοι. Εκείνο, όμως, από το οποίο πρέπει να φυλάγεστε είναι οι ακρότητες οι οποίες αποσπούν την προσοχή από την ομιλία. Αν η έκφραση του προσώπου δημιουργεί αμφιβολίες στη διάνοια των ακροατών όσον αφορά την ειλικρίνεια του ομιλητή, αυτό οπωσδήποτε θα ήταν κάτι το ανεπιθύμητο.

³⁴ Είναι, λοιπόν, καλό όταν προετοιμάζετε μια ομιλία να λαβαίνετε υπόψη σας το ύφος με το οποίο αυτή πρέπει να εκφωνηθεί. Αν πρόκειται για κάποιο σοβαρό θέμα, που αφορά την καταστροφή των πονηρών, τότε πρέπει να εκφωνηθεί με σοβαρό τρόπο. Και αν σκέφτεστε την ύλη και έχετε αυτήν στο μυαλό σας, τις περισσότερες φορές οι εκφράσεις του προσώπου σας θα το καθρεφτίζουν αυτό με φυσικότητα. Αν πρόκειται για ευχάριστο θέμα, θέμα που πρέπει να δώσει χαρά στο ακροατήριο, τότε πρέπει να εκφωνηθεί με χαρούμενο τόνο. Και αν αισθάνεστε άνετα στο βήμα, συνήθως οι εκφράσεις του προσώπου σας θα φανερώνουν αυτή τη χαρά.