Yitso Enumɔ
Heyeli ni Yehowa Jálɔi Náa Mli Ŋɔɔmɔ
1, 2. (a) Mɛɛ heyeli srɔto nɛkɛ Nyɔŋmɔ kɛha klɛŋklɛŋ adesai enyɔ lɛ? (b) Tsĩi mlai ni yeɔ Adam kɛ Hawa nitsumɔi anɔ lɛ ekomɛi atã.
BENI Yehowa bɔ klɛŋklɛŋ nuu kɛ yoo lɛ, amɛná heyeli mli ŋɔɔmɔ ni fe fɛɛ eko ni adesai náa mli ŋɔɔmɔ ŋmɛnɛ. Amɛshia lɛ ji Paradeiso, Eden Trom fɛfɛo lɛ. Hela ko kwraa fiteee shihilɛ mli ŋɔɔmɔ ni amɛnáa lɛ, ejaakɛ amɛyɛ jwɛŋmɔi kɛ gbɔmɔtsei ni yeɔ emuu. Gbele bɛ kɛha amɛ, taakɛ bɔ ni eji kɛha mɔ fɛɛ mɔ kɛjɛ nakai beaŋ kɛbaa nɛɛ lɛ. Agbɛnɛ hu, amɛjeee mɛi ni akudɔɔ amɛ ni diɔ mlai komɛi asɛɛ kɛkɛ, shi amɛyɛ naakpɛɛ nikeenii ko ni ji suɔmɔ mli ni ajɛɔ afeɔ nii, nɔ ni tsɔɔ akɛ amɛyɛ nyɛmɔ ni amɛkɛkpɛɔ amɛ diɛŋtsɛ amɛyiŋ. Shi kɛlɛ, ya ni amɛaaya nɔ amɛná heyeli ni yɔɔ naakpɛɛ nɛɛ mli ŋɔɔmɔ lɛ biɔ ni amɛná bulɛ amɛha Nyɔŋmɔ mlai.
2 Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, susumɔ adebɔɔ mlai ni Nyɔŋmɔ eto he gbɛjianɔ lɛ he okwɛ. Eji anɔkwale akɛ, ekolɛ akɛ wiemɔi babaoo etsɔɔɔ nɛkɛ mlai nɛɛ amli, shi abɔ Adam kɛ Hawa bɔ ni amɛ adebɔɔ su baaha amɛnyɛ amɛye nɔ. Hɔmɔ baaha niyenii aba amɛtsine; kumai baaha amɛtao nu sɛɛgbɛ amɛnu; hulushinyɔɔ baaha amɛyawɔ. Agbɛnɛ hu Yehowa kɛ nitsumɔ ko wo amɛdɛŋ. Yɛ anɔkwale mli lɛ, nakai nitsumɔ lɛ tamɔ mla pɛpɛɛpɛ, ejaakɛ ebaakudɔ amɛnifeemɔ. Esa akɛ amɛwo shwiei, ní amɛye shikpɔŋ nɔ wala srɔtoi babaoo lɛ anɔ, ní amɛlɛɛ Paradeiso lɛ mli kɛyashi be mli ni eeekpele shikpɔŋ lɛ fɛɛ nɔ. (1 Mose 1:28; 2:15) Mɛɛ mla ni hi ni sɛɛnamɔ yɔɔ he po eji nɛkɛ! Eha amɛ nitsumɔ ni haa mɔ tsui nyɔɔ emli kwraa, eha amɛnyɛ amɛkɛ amɛjwɛŋmɔŋ nyɛmɔi tsu nii kɛmɔ shi yɛ gbɛ̀i kpakpai ni sɛɛnamɔ yɔɔ he lɛ anɔ. Agbɛnɛ hu, amɛyɛ hegbɛ ni fa bɔ ni sa ni amɛkɛaakpɛ amɛyiŋ yɛ bɔ ni amɛaatsu amɛnitsumɔ lɛ amɛha. Mɛni ekoŋŋ mɔ ko baanyɛ abi afata he?
3. Te Adam kɛ Hawa aaafee tɛŋŋ ni amɛkɛ heyeli mli ni amɛjɛɔ amɛkpɛɔ amɛyiŋ lɛ aaatsu nii yɛ nilee mli?
3 Shi kɛlɛ, beni akɛ hegbɛ ha Adam kɛ Hawa akɛ amɛbaanyɛ amɛkpɛ amɛyiŋ yɛ saji ahe lɛ, enɛ etsɔɔɔ akɛ nibii kpakpai baajɛ yiŋkpɛɛ fɛɛ yiŋkpɛɛ ni amɛaafee lɛ mli aba. Amɛbaatsu heyeli mli ni amɛjɛɔ amɛkpɛɔ amɛyiŋ lɛ he nii yɛ husui ni Nyɔŋmɔ mlai kɛ shishitoo mlai srɔtoi kɛmamɔ shi lɛ anaa. Te amɛaafee tɛŋŋ amɛkase enɛɛmɛi? Kɛtsɔ toiboo ni amɛaafee amɛha amɛ-Bɔlɔ lɛ kɛ enitsumɔi lɛ akwɛmɔ kɛ kasemɔ nɔ. Nyɔŋmɔ kɛ nilee ni he hiaa ha Adam kɛ Hawa koni amɛnyɛ amɛkɛ nɔ ni amɛkaseɔ lɛ atsu nii. Akɛni abɔ amɛ ákɛ mɛi ni eye emuu hewɔ lɛ, amɛ adebɔɔ su lɛ baatsirɛ amɛ koni amɛjie Nyɔŋmɔ sui akpo beni amɛkpɛɔ amɛyiŋ. Yɛ anɔkwale mli lɛ, amɛbaakwɛ jogbaŋŋ ni amɛfee nakai kɛji akɛ amɛhiɛ sɔɔ nɔ ni Nyɔŋmɔ efee kɛha amɛ, ni amɛmiisumɔ ni amɛsa ehiɛ lɛɛlɛŋ lɛ.—1 Mose 1:26, 27; Yohane 8:29.
4. (a) Ani kita ni akɛha Adam kɛ Hawa akɛ amɛkaye tso kome ko nɔ yibii lɛ shɔ̃ heyeli ni amɛyɔɔ lɛ kɛjɛ amɛdɛŋ? (b) Mɛni hewɔ enɛ ji taomɔ nii ni sa jogbaŋŋ lɛ?
4 Belɛ, eja gbɛ mɔ akɛ Nyɔŋmɔ hala akɛ eeeka amɛhe ni amɛtuu amɛha lɛ ákɛ amɛ Wala-Halɔ lɛ, kɛ bɔ ni amɛsumɔɔ akɛ amɛkɛ akpɔ ni ewo lɛ aaatsu nii lɛ ekwɛ. Yehowa kɛ kita nɛɛ ha Adam, akɛ: “Trom lɛ mli tsei lɛ fɛɛ nɔ yibii lɛ ye bɔ ni osumɔɔ; shi ekpakpa kɛ efɔŋ lee tso lɛ yibii lɛ kaaye eko; ejaakɛ gbi nɔ ni oooye eko lɛ, gbo ooogbo!” (1 Mose 2:16, 17) Beni abɔ Hawa sɛɛ lɛ, lɛ hu agba lɛ mla nɛɛ he sane. (1 Mose 3:2, 3) Ani naatsii nɛɛ shɔ̃ heyeli kɛjɛ amɛdɛŋ? Dabi kwraa. Amɛyɛ niyenii srɔtoi babaoo ni ŋɔɔ ni amɛbaaye ni ehe ehiaaa ni amɛye nakai tso kome lɛ nɔ yibii lɛ. (1 Mose 2:8, 9) Shi, esa akɛ amɛyɔse akɛ Nyɔŋmɔ nii ji shikpɔŋ lɛ, ejaakɛ lɛ ebɔ. No hewɔ lɛ, eyɛ hegbɛ akɛ ewoɔ mlai ni kɛ eyiŋtoo kpãa gbee ni he baa sɛɛnamɔ kɛhaa adesai.—Lala 24:1, 10.
5. (a) Te fee tɛŋŋ ni anunyam heyeli ni Adam kɛ Hawa yɔɔ lɛ ŋmɛɛ amɛ lɛ? (b) Mɛni baye heyeli ni Adam kɛ Hawa ná mli ŋɔɔmɔ lɛ najiaŋ, ni enɛ esa wɔhe yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?
5 Shi mɛni ba? Pɛsɛmkunya hiɛnyamtaomɔ kanya ŋwɛibɔfo ko ni ekɛ esuɔmɔ mli ni ejɛɔ efeɔ nii lɛ tsu nii yɛ gbɛ fɔŋ nɔ, ni ebatsɔ Satan, ni eshishi ji “Shitee-kɛ-wolɔ.” Elaka Hawa kɛtsɔ nɔ ko he nɔmimaa ni kɛ Nyɔŋmɔ suɔmɔnaa nii kpãaa gbee ni ekɛha lɛ lɛ nɔ. (1 Mose 3:4, 5) Adam yafata Hawa he kɛku Nyɔŋmɔ mla mli. Yɛ nɔ ko ni jeee amɛnɔ ni amɛyakɔ hewɔ lɛ, anunyam heyeli ni amɛyɔɔ lɛ ŋmɛɛ amɛ. Esha batsɔ amɛ nuŋtsɔ, ni taakɛ Nyɔŋmɔ bɔ amɛ kɔkɔ lɛ, yɛ naagbee lɛ amɛgboi. Gboshinii ni amɛshi amɛha amɛshwiei ji esha—ni jeɔ kpo yɛ fɔmɔ su ni haa afeɔ efɔŋ mli. Esha kɛ gbɔjɔmɔi hu ba, ni nɔ ni jɛ mli ba ji hela, gbɔlɛ, kɛ gbele. Nɔ fɔŋ feemɔ henumɔ, ní Satan hewalɛ woɔ mli wu lɛ ha aná adesai aweku ni hetsɛ̃, awuiyelii, nɔnyɛɛi, kɛ tawuui ni egbe gbɔmɛi akpekpei abɔ eyi eyinɔsane mli obɔ. Kwɛ bɔ ni enɛ tamɔɔɔ heyeli ni Nyɔŋmɔ kɛha adesai yɛ shishijee lɛ kwraa ha!—5 Mose 32:4, 5; Hiob 14:1, 2; Romabii 5:12; Kpojiemɔ 12:9.
He ni Abaanyɛ Aná Heyeli Yɛ
6. (a) Nɛgbɛ abaanyɛ aná heyeli diɛŋtsɛ lɛ yɛ? (b) Mɛɛ heyeli nɛkɛ Yesu wie he lɛ?
6 Yɛ shihilɛi gbohii ni yɔɔ he fɛɛ he ŋmɛnɛ lɛ hewɔ lɛ, ebɛ naakpɛɛ akɛ gbɔmɛi shweɔ waa ni amɛná heyeli. Shi nɛgbɛ abaanyɛ aná heyeli diɛŋtsɛ yɛ? Yesu kɛɛ: “Kɛji nyɛhi shi yɛ miwiemɔ lɛ mli lɛ, minɔkwa kaselɔi ji nyɛ, ni nyɛaale anɔkwale lɛ, ni anɔkwale lɛ aaaha nyɛye nyɛhe.” (Yohane 8:31, 32) Enɛ jeee heyeli ni gbɔmɛi hiɛ kã nɔ beni amɛkpooɔ nɔyelɔ ko aloo nɔyeli ko yɛ ekroko najiaŋ lɛ. Yɛ no najiaŋ lɛ, heyeli nɛɛ tsuɔ adesai anaagbai ahe nii diɛŋtsɛ. Nɔ ni Yesu wieɔ he lɛ ji heyeli kɛmiijɛ esha nyɔŋyeli shishi. (Yohane 8:24, 34-36) No hewɔ lɛ, kɛ mɔ ko batsɔ Yesu Kristo anɔkwa kaselɔ lɛ, ekɛ tsakemɔ ni sa kadimɔ baa eshihilɛ mli, eji heyeli!
7. (a) Wɔbaanyɛ wɔye wɔhe kɛjɛ esha he bianɛ yɛ mɛɛ shishinumɔ naa? (b) Bɔni afee ni wɔná nakai heyeli lɛ, mɛni esa akɛ wɔfee?
7 Enɛ etsɔɔɔ akɛ amrɔ nɛɛ anɔkwa Kristofoi nuuu eshafeemɔ su ni yɔɔ amɛmli ni amɛná kɛtsɔ fɔmɔ nɔ lɛ he dɔŋŋ. Akɛni amɛná esha kɛtsɔ fɔmɔ nɔ hewɔ lɛ, esa akɛ amɛya nɔ amɛpele lolo yɛ enɛ hewɔ. (Romabii 7:21-25) Shi kɛ mɔ ko hiɔ shi yɛ Yesu tsɔɔmɔi lɛ kɛ gbeekpamɔ naa diɛŋtsɛ lɛ, efeŋ mɔ ni esha yeɔ lɛ nyɔŋ dɔŋŋ. Esha yeee enɔ dɔŋŋ tamɔ nɔyelɔ yiwalɔ ni kɛ famɔ ni esa akɛ ebo toi ni eye nɔ amrɔ nɔŋŋ hãa lɛ. Ebafeŋ mɔ ni shihilɛ gbɛ ni yiŋtoo bɛ mli edu lɛ, ni ehaa enáa henilee ni eye fɔ. Ebaaná henilee ni mli tse mli ŋɔɔmɔ yɛ Nyɔŋmɔ hiɛ ejaakɛ akɛ etsutsu eshai eke lɛ yɛ Kristo afɔleshaa lɛ mli hemɔkɛyeli ni eyɔɔ lɛ hewɔ. Ekolɛ eshafeemɔ henumɔi baabɔ mɔdɛŋ ni amɛte shi moŋ, shi kɛ́ ekpoo akɛ eeetsu nomɛi ahe nii akɛni ekaiɔ Kristo tsɔɔmɔi ni he tse lɛ hewɔ lɛ, ekɛ enɛ tsɔɔ akɛ esha jeee enuŋtsɔ dɔŋŋ.—Romabii 6:12-17.
8. (a) Mɛɛ heyelii nɛkɛ anɔkwa Kristojamɔ kɛhaa wɔ? (b) Mɛni esa akɛ efee wɔ subaŋ yɛ je nɛŋ nɔyelɔi ahe?
8 Susumɔ heyeli ni wɔnáa mli ŋɔɔmɔ ákɛ Kristofoi lɛ he okwɛ. Akpɔ̃ wɔ kɛjɛ hewalɛ ni apasa tsɔɔmɔi náa yɛ wɔnɔ lɛ mli, kɛjɛ apasa hemɔkɛyeli nyɔŋyeli shishi, kɛjɛ eshafeemɔ nyɔŋyeli shishi. Anɔkwalei ni yɔɔ naakpɛɛ ni kɔɔ shihilɛ mli ni gbohii lɛ yɔɔ lɛ kɛ gbohiiashitee he lɛ eha wɔye wɔhe kɛjɛ gbele he gbeyeishemɔ ni shishinumɔ bɛ mli lɛ mli. Nilee ni wɔyɔɔ akɛ etsɛŋ ni akɛ Nyɔŋmɔ jalɛ Maŋtsɛyeli lɛ baato adesa nɔyelii ni yeee emuu lɛ anajiaŋ lɛ haa wɔyeɔ wɔhe kɛjɛɔ shihilɛ ni hiɛnɔkamɔ bɛ mli lɛ mli. (Daniel 2:44; Mateo 6:10) Shi kɛlɛ, heyeli ni tamɔ nɛkɛ lɛ etsɔɔɔ bulɛ ni wɔbɛ kɛha nɔyeli hegbɛi kɛ amɛmlai.—Tito 3:1, 2; 1 Petro 2:16, 17.
9. (a) Yehowa jɛɔ esuɔmɔ mli eyeɔ ebuaa wɔ koni wɔná heyeli ni fa babaoo mli ŋɔɔmɔ bianɛ akɛ adesai yɛ mɛɛ gbɛ nɔ? (b) Te wɔɔfee tɛŋŋ wɔfee yiŋkpɛi srɔtoi yɛ nilee mli?
9 Yehowa shiii wɔ akɛ wɔtao gbɛ ni hi fe fɛɛ ni wɔɔtsɔ nɔ wɔhi shi lɛ kɛtsɔ kaa kɛ kwɛmɔ nɔ. Ele bɔ ni abɔ wɔ aha, nɔ ni kɛ tsui ni nyɔɔ mɔ mli diɛŋtsɛ baaha wɔ, kɛ nɔ ni baahi aha wɔ kɛya naanɔ. Ele jwɛŋmɔi kɛ jeŋba ni baanyɛ afite wekukpaa ni kã mɔ ko kɛ Lɛ kɛ enanemɛi adesai ateŋ lɛ, ní ekolɛ ebaatsi nakai mɔ lɛ gbɛ po kɛjɛ jeŋ hee lɛ mli lɛ. Yehowa jɛɔ esuɔmɔ mli etswaa wɔ nɛkɛ nibii nɛɛ fɛɛ he adafi kɛtsɔɔ Biblia lɛ kɛ egbɛjianɔtoo ni anaa lɛ nɔ. (Marko 13:10; Galatabii 5:19-23; 1 Timoteo 1:12, 13) Belɛ ashi enɛ aha wɔ koni wɔkɛ suɔmɔ mli ni wɔjɛɔ wɔfeɔ nii ni Nyɔŋmɔ kɛha wɔ lɛ atsu nii ni wɔkpɛ wɔyiŋ yɛ bɔ ni wɔbaatsu he nii wɔha lɛ he. Kɛ wɔbo nɔ ni Biblia lɛ kɛɔ wɔ lɛ toi lɛ, wɔbaakpɛ wɔyiŋ yɛ nilee mli, shi wɔfeŋ tamɔ Adam. Wɔbaajie lɛ kpo wɔtsɔɔ akɛ wekukpaa kpakpa ni aaakã wɔkɛ Yehowa teŋ lɛ ji oti ni wɔjwɛŋɔ he yɛ shihilɛ mli.
Mɛi Komɛi Miitao Heyeli Kroko
10. Mɛɛ heyeli nɛkɛ Yehowa Odasefoi lɛ ateŋ mɛi komɛi ebɔ mɔdɛŋ koni amɛnine ashɛ nɔ?
10 Yɛ bei komɛi amli lɛ oblahii kɛ oblayei komɛi ni ji Yehowa Odasefoi—kɛ mɛi krokomɛi hu ni amɛdara—baanyɛ ni ekolɛ amɛnu he akɛ amɛmiitao heyeli kroko. Ekolɛ je lɛ baafee nɔ ni yɔɔ fɛo kɛha amɛ, ni babaoo ni amɛsusuɔ he lɛ, babaoo hu ni amɛshweɔ waa ni amɛfee nii ni jeee Kristofoi anifeemɔ ni ehe shi waa yɛ je lɛ mli lɛ eko. Ekolɛ gbɔmɛi ni tamɔ nɛkɛ lɛ etoŋ amɛyiŋ akɛ amɛkɛ tsofai fɔji baatsu nii, amɛtɔrɔ dãa, aloo ni amɛbɔ ajwamaŋ. Shi amɛjeɔ shishi amɛkɛ mɛi komɛi ni jeee anɔkwa Kristofoi bɔɔ, ni amɛsumɔɔ ni nɛkɛ mɛi nɛɛ asumɔ amɛ sane. Ekolɛ amɛbaaje shishi amɛkase bɔ ni amɛwie kɛ amɛjeŋba po.—3 Yohane 11.
11. Bei komɛi lɛ nɛgbɛ kanyamɔ koni afee efɔŋ lɛ baa kɛjɛɔ?
11 Yɛ bei komɛi amli lɛ, lakamɔ koni akɛ he awo jeŋba ni jeee Kristofoi asubaŋ mli lɛ baa kɛjɛɔ mɔ ko ni kɛɔ akɛ esɔmɔɔ Yehowa lɛ ŋɔɔ. Nakai ji bɔ ni eba lɛ yɛ mra be mli Kristofoi lɛ ateŋ mɛi komɛi ahe, ni enɛ baanyɛ aba yɛ wɔgbii nɛɛ amli. Bei pii lɛ gbɔmɛi ni tamɔ nɛkɛ sumɔɔ ni amɛfee nibii ni amɛnuɔ he akɛ ebaaha amɛná miishɛɛ, shi nɛkɛ nibii nɛɛ teɔ shi ewoɔ Nyɔŋmɔ mlai. Amɛtsirɛɔ mɛi krokomɛi ayisɛɛ akɛ “amɛjie amɛhiɛtserɛ.” “Amɛwoɔ amɛ shi akɛ amɛaaye amɛhe, tsɛ amɛ diɛŋtsɛ lɛ fitemɔ nyɔji ji amɛ.”—2 Petro 2:19.
12. Mɛni ji nibii ni ehiii ni jɛɔ subaŋi ni kɛ Nyɔŋmɔ mlai kɛ shishitoo taomɔ nii kpaaa gbee lɛ mli baa?
12 Bei pii lɛ nɔ ni jɛɔ nɔ ni akɛɛ atsɛɔ lɛ heyeli nɛɛ mli baa ji efɔŋ, ejaakɛ nɔ ni etsɔɔ ji Nyɔŋmɔ mlai anɔ toigbele. Ákɛ nɔkwɛmɔnɔ lɛ, bɔlɛnamɔ mli jeŋba shara baanyɛ ekɛ henumɔ mli piŋmɔ, hela, gbele, hɔŋɔɔ ni asumɔɔɔ, kɛ ekolɛ gbalamlitsemɔ aba. (1 Korintobii 6:18; 1 Tesalonikabii 4:3-8) Tsofai ni akɛtsuɔ nii yɛ gbɛ fɔŋ nɔ baanyɛ aha mɔ afee yeyeeye, ehaŋ mɔ anyɛ awie jogbaŋŋ, ana nii jogbaŋŋ, hiɛdimɔ, mu ni anyɛŋ amu jogbaŋŋ, hiŋmɛii anɔ ni feɔ tuutuu, kɛ gbele. Tsofai ni akɛtsuɔ nii yɛ gbɛ fɔŋ nɔ lɛ baanyɛ aka mɔ he, ebaanyɛ eha mɔ aye awui koni ekɛfi subaŋ gbonyo nɛɛ sɛɛ. Nɔ ni jɛɔ mli baa nɛɛ tamɔ nɔ ni jɛɔ dãa ni wa ni akɛtsuɔ nii yɛ gbɛ fɔŋ nɔ lɛ mli baa lɛ nɔŋŋ. (Abɛi 23:29-35) Ekolɛ mɛi ni kɛ amɛhe woɔ jeŋba ni tamɔ nɛkɛ mli lɛ baasusu akɛ amɛye amɛhe, shi amɛbanaa beni ekpɛ sɛɛ tsɔ lɛ akɛ amɛtsɔmɔ nyɔji amɛha esha. Ni mɛɛ nuŋtsɔ ni yi wa po esha ji nɛkɛ! Sane nɛɛ he susumɔ bianɛ baanyɛ aye abua wɔ ni ebu wɔhe kɛjɛ niiashikpamɔ ni tamɔ nɛkɛ he.—Galatabii 6:7, 8.
He ni Naagbai lɛ Jeɔ Shishi Kɛjɛɔ
13. (a) Bei pii lɛ mɛɛ gbɛ nɔ atsɔɔ akanyaa akɔnɔi ni kɛ mɔ yaa naagbai amli lɛ? (b) Bɔni afee ni wɔnu nɔ ni “naanyobɔɔ fɔŋ” ji shishi lɛ, namɔ susumɔ he hiaa wɔ? (d) Yɛ be mli ni ohaa sanebimɔi ni yɔɔ kuku 13 lɛ hetoo lɛ, maa Yehowa susumɔ nɔ mi.
13 Susumɔ hei ni bei pii lɛ naagbai jeɔ shishi kɛjɛɔ lɛ ahe okwɛ. Biblia lɛ tsɔɔ mli akɛ: “Mɔ fɛɛ mɔ lɛ, lɛ diɛŋtsɛ ekɔnɔ ni gbalaa lɛ ni lakaa lɛ lɛ kaa lɛ. No sɛɛ lɛ akɔnɔ lɛ, kɛ eŋɔ hɔ lɛ, efɔɔ esha, ni esha lɛ hu, kɛ afee agbe naa lɛ efɔɔ gbele.” (Yakobo 1:14, 15) Te feɔ tɛŋŋ ni ateeɔ akɔnɔ shi lɛ? Kɛtsɔ nɔ ni boteɔ jwɛŋmɔ lɛ mli lɛ nɔ. Bei pii lɛ enɛ jɛ gbɔmɛi ni kɛ Biblia shishitoo mlai tsuuu nii yɛ amɛshihilɛ mli ní akɛ amɛ bɔɔ lɛ hewɔ. Shi, wɔ fɛɛ wɔle akɛ esa akɛ wɔkwa “naanyobɔɔ fɔŋ.” (1 Korintobii 15:33) Shi, mɛɛ naanyobɔɔi ji efɔŋ lɛ? Te Yehowa susuɔ sane lɛ he ehaa tɛŋŋ? Esa akɛ sanebimɔi ni nyiɛ sɛɛ nɛɛ ahe susumɔ kɛ ŋmalɛi ni atsɛ shi aŋmalaaa emli saji lɛ akanemɔ aye abua wɔ koni wɔmu saji anaa yɛ gbɛ ni ja nɔ.
Ani anɔkwale ni eji akɛ etamɔ nɔ ni mɛi komɛi buɔ amɛhe lɛ tsɔɔ akɛ amɛji nanemɛi kpakpai? (1 Mose 34:1, 2, 18, 19)
Ani amɛ sanegbaa, ekolɛ amɛ fɛoyelii tsɔɔ kɛji akɛ wɔbaanyɛ wɔkɛ amɛ abɔ? (Efesobii 5:3, 4)
Te Yehowa nuɔ he ehaa tɛŋŋ kɛ́ wɔhala akɛ wɔkɛ mɛi ni sumɔɔɔ lɛ lɛ aaabɔ gbagbalii lɛ? (2 Kronika 19:1, 2)
Eyɛ mli akɛ ekolɛ wɔkɛ mɛi ni kɛ wɔ bɛ hemɔkɛyeli kome mli lɛ baatsu nii aloo wɔkɛ amɛ baaya skul moŋ, shi mɛni hewɔ ehe hiaa ni wɔkwɛ jogbaŋŋ lɛ? (1 Petro 4:3, 4)
Tɛlivishiŋ kɛ sinii ni wɔkwɛɔ, Internet lɛ kɛ nitsumɔ, kɛ woji wuji, woji tɛtrɛbii, kɛ adafitswaa woji ni wɔkaneɔ lɛ ji gbɛ̀i ni wɔtsɔɔ nɔ wɔkɛ mɛi krokomɛi bɔɔ. Te saji ni jɛɔ woji nɛɛ amli lɛ kɛ saji ni enɛɛmɛi kɛhaa lɛ ateŋ nɔ ni esa akɛ wɔkwɛ jogbaŋŋ yɛ he lɛ? (Abɛi 3:31; Yesaia 8:19; Efesobii 4:17-19)
Mɛni mɛi ni wɔhalaa ákɛ wɔnanemɛi lɛ kɛɔ Yehowa yɛ nɔ̃ gbɔmɛi ni wɔji lɛ he? (Lala 26:1, 4, 5; 97:10)
14. Mɛɛ heyeli wulu ni yɔɔ nyam kã mɛi ni kɛ Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ mli ŋaawoo lɛ tsuɔ nii yɛ anɔkwayeli mli bianɛ lɛ ahiɛ?
14 Nyɔŋmɔ jeŋ hee lɛ kã wɔhiɛ kpaakpa. Abaaha adesai aye amɛhe kɛjɛ Satan kɛ eyiwalɛ nibii agbɛjianɔtoo lɛ fɛɛ nɔnyɛɛ shishi kɛtsɔ Nyɔŋmɔ ŋwɛi Maŋtsɛyeli nɔyeli lɛ nɔ. Abaajie hewalɛ ni esha ená yɛ adesai ni feɔ toiboo nɔ lɛ kɛya fiofio, ni nɔ ni baajɛ mli aba ji emuuyeli yɛ jwɛŋmɔŋ kɛ gbɔmɔtsoŋ, bɔni afee ni wɔnyɛ wɔná naanɔ wala yɛ Paradeiso mli ŋɔɔmɔ. Yɛ naagbee lɛ, bɔɔ nii fɛɛ baaná heyeli ni kɛ “Yehowa mumɔ lɛ” kpãa gbee kwraa mli ŋɔɔmɔ. (2 Korintobii 3:17, NW) Ani eeefee nii ni jwɛŋmɔ yɔɔ mli ákɛ wɔɔha enɛɛmɛi fɛɛ abɔ wɔ yɛ Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ mli ŋaawoo ni wɔbuuu bianɛ lɛ hewɔ? Eba akɛ wɔ fɛɛ wɔɔjie wɔhe kpo wɔtsɔɔ faŋŋ akɛ nɔ ni wɔsumɔɔ diɛŋtsɛ ji “Nyɔŋmɔ bii lɛ anunyam heyeli lɛ” kɛtsɔ wɔ Kristofoi aheyeli lɛ ni wɔkɛaatsu nii yɛ nilee mli ŋmɛnɛ lɛ nɔ.—Romabii 8:21.
Sanegbaa ni Akɛtiɔ Mli
• Mɛɛ heyeli nɛkɛ klɛŋklɛŋ nuu kɛ yoo lɛ ná mli ŋɔɔmɔ? Kɛ akɛto nɔ ni adesai náa bianɛ lɛ he lɛ, mɛni anaa?
• Mɛɛ heyeli anɔkwa Kristofoi yɔɔ? Esoro enɛ yɛ nɔ ni je lɛ buɔ lɛ akɛ eji heyeli lɛ he yɛ mɛɛ gbɛ nɔ?
• Mɛni hewɔ ehe hiaa jogbaŋŋ akɛ wɔɔkwa naanyobɔɔ fɔŋ lɛ? Ákɛ mɛi ni tamɔɔɔ Adam lɛ, namɔ yiŋkpɛi yɛ nɔ ni ehiii he wɔkpɛlɛɔ nɔ?
[Mfonirii ni yɔɔ baafa 46]
Nyɔŋmɔ Wiemɔ lɛ kɛ kɔkɔbɔɔ haa akɛ: “Nyɛkahaa ashishiua nyɛ. Naanyobɔɔ fɔŋ fiteɔ jeŋba kpakpa”