Ike E Nang Iraki Iai Nanon te Atua i aon te Aba
NGKE e reireinia taan rimwina Iesu bwa a na tataro ni kangai, “Ke e roko Ueam, ke e iraki nanom i aon te aba n ai arona i karawa,” ao e taekina anne kioina ngke iai ana atatai, ngkai te aomata ngaia ae e a tia ni maeka ma Tamana i karawa. (Mataio 6:10, BK; Ioane 1:18; 3:13; 8:42) Imwain rokon Iesu i aon te aba, ao e a tia n ataa te tai are a bane raoi iai bwaini karawa ma aonnaba n riki ni katiteuanaki ma nanon te Atua. Akanne taai aika kakukurei ibukin katiaan te mwakuri are e riai ni karaoaki ao karekean te raunnano.—Taeka N Rabakau 8:27-31.
Ana moani karikibwai te Atua, bon taamnei aika maiu, aika ‘ana anera aika bati ni korakora ake a taua ana taeka.’ Bon ‘tabonibaina aika a karaoa nanona’ ao a teimatoa n nakoaia anne. (Taian Areru 103:20, 21) Te koaua bwa iai irouia te kona ni kaota oin nanoia ao te bwai are a bon tangiria? Eng, bwa ngke e moani karikaki te aonnaba, ao “a bane natin te Atua n takaakaa ni kakatonga.” (Iobi 38:7) E kaotaki ni kakatongaia bwa a kukurei ni karaoa nanon te Atua, ao a nanoteuana ma ana kaantaninga te Atua.
E katauraoa raoi te aonnaba te Atua imwin karikana, bwa a aonga ni maeka iai aomata, ao imwina riki e a karika te moani mwaane ao te moan aine. (Karikani Bwaai, mwakorona 1) E materaoi te kakatonga iai? E taekinaki aei n te rongorongo ae kairaki koreana iroun te taamnei: “Ao te Atua E nori bwaai ni kabane aika E karaoi, ao noria, moan te raoiroi,” eng a bon rangi n tamaroa.—Karikani Bwaai 1:31.
Tera ana moani kaantaninga te Atua ibukia ara moani karo ao natiia? E bon rangi n raoiroi ana kaantaninga iai n aron ae oti ni Karikani Bwaai 1:28: “E kakabaiaiia nakekei te Atua: ao E taku te Atua nako ia, Kam na bati ni kariki, ao kam na kabatiaingkami, ao kaona aonaba, ao kataea ana kai; ae tau aroia ikani marawa, ma manin aan-nang, ma maan aika maiu aika kawakawa i aontano ni kabaneia.” A riai ara moani karo ma natiia, n teimatoa ni maiu n aki toki, bwa e aonga ni kakoroaki bukin te kaetieti ane kamimi anne. Bon akea mwanewean te kabuanibwai, te motikitaeka ae ribuaka, te rawawatannano ke te mate.
Aei te tai are e karaoaki iai nanon te Atua i karawa ao i aon te aba. Te koraki ake a kaboraoa maiuiia ma nanon te Atua, a na karekea te kakukurei ae bati man karaoan anne. Ma tera te kairua ae riki?
E rina n riki n akea kaantaningana te mwakuri ae kaitaraa nanon te Atua. Ma, bon te bwai ae e kona ni kaetaki. Ma e ngae n anne, e a kauekeaki iai te rawawatannano ae wenemaan, are e a karekea te mangaongao ni kaineti ma nanon te Atua ibukia aomata. Ti bane n rotaki n te rawawatannano aei. Tera te bwai ane kaitaraa te Atua anne?
Nanon te Atua n Tain te Karitei
Temanna mai buakoia “natin te Atua” aika taamnei, e nora angan reken ana tai ni kamangaoa nanon te Atua ibukia aomata, ao ana iango nako a boto tii i aon karekean kabwaiana. E a moanna n anaaki riki nanona iai ngke e a kaatuua iangoan reken ana tai iai. (Iakobo 1:14, 15) Tao e iangoia bwa ngkana e kona n anai nanoia ara moan aomata bwa a na ongo irouna nakon are a na ongo iroun te Atua, ao e na kairoroaki iai ngkanne te Atua bwa e na kariaia rikin te tautaeka ae e na kaiangatoa ma ngaia. Tao e a tia n iangoia bwa e na aki katuuaia ara moani karo te Atua ni kamateia, bwa ngkana e karaoa anne ao nanona ngkanne, bwa bon akea uaan ana kaantaninga. Ma e riai Iehova ae te Atua ni bita ana kaantaninga, bwa e na kariaia mwaakan Tatan, are a na aantaeka nako iai ana karikibwai aika aomata. E a aranaki te tia karitei anne imwina bwa Tatan, are nanona “te tia Kaaitara.”—Iobi 1:6.
E karaoa nanon ana iango are tangiria Tatan ao e a kataetaea te aine. E kaumaka neierei bwa e na aki kubara nanon te Atua ao ni bon taua inaaomatana i bon irouna, ngke e taku: “Kam na bon aki mate: . . . kam na riki ba kaanga te Atua n ata te raoiroi ma te buakaka.” (Karikani Bwaai 3:1-5) N ana taratara te aine arei, ao aei te bwai ae e na karekea inaaomatana, ao e kakoauaa bwa ngkana e ongo iroun Tatan ao e na nakoraoi maiuna. Imwina, e kairoroa buna bwa e na karaoa are e karaoia.—Karikani Bwaai 3:6.
Bon tiaki aei nanon te Atua ibukia Atam ma Nei Ewa. Ma bon nanoia are a tangiria, ao e na karuanikai mwina. E a tia ni kaman tuangia te Atua taekan are ngkana a aki ongotaeka, ao a na mate. (Karikani Bwaai 3:3) A aki karikaki bwa a na bon uota oin nanoia n akea ana kairiri te Atua. (Ieremia 10:23) I rarikin anne, a nang riki n aki-kororaoi, ao a nang ewekaki kanoaia n te aki-kororaoi ao te mate. (I-Rom 5:12) E aki kona ni katoki baikai Tatan.
Te koaua bwa bwaai aika riki aikai, a bita ana kaantaninga te Atua, ke nanona ibukia aomata ao te aonnaba? A aki. (Itaia 55:9-11) Ma a kauekea te titiraki are e riai ni kaekaki ae: A kona aomata n “riki n ai aron te Atua, n ataa te raoiroi ma te buakaka,” n aron are e taku Tatan? Nanon anne bwa ngkana ti anganaki ara tai ae tau, ao ti kona ngkanne n iangoia bwa tera ae eti ao ae e kairua, tera ae e karekea te kakabwaia ao tera ae karekea te rekenikai ni bwaai ni kabane aika karaoaki i nanon waakin te maiu? Te koaua bwa e riai te aantaeka nakon te Atua n te aro ae kororaoi, kioina ngke moan te raoiroi arona ni kairiri? Te koaua bwa e tau n aantaeka te aba nakon ana kaantaninga? Ko na kanga ni kaeka?
Bon tii teuana te anga are a na kaekaki iai titiraki aikai, i matan bwaai aika karikaki aika wanawana ni kabaneia: Kariaia te koraki ake a ukoukora te kan inaaomata mairoun te Atua bwa a na kataia n tokanikai iai. Ngke arona bwa a tiringaki naba te koraki aei, a na bon aki kona ngkanne ni kaekaki titiraki ake a tabekaki. Anganakia aomata aia tai ae bon tau ibukin karekean inaaomataia, e na kona ni kaekai titiraki akanne, ibukina bwa e na otara raoi iai mwin kan inaaomataia. E kaotia te Atua bwa aei te bwai ae e na karaoia ibukin kaekan titiraki aikai, ngke e tuanga te aine arei bwa e na karikiia natina. E nang moanaki ngkanne karikan te botannaomata. E rarabwa te babaire aei, bwa ngaia ae e a karokoira n te bong aei!—Karikani Bwaai 3:16, 20.
Ma tiaki nanon aei bwa e na kariaia te Atua bwa aomata ao te tia karitei are te taamnei, a na uoti oin nanoia are a tangiri. E aki katinanikua riaina n tautaeka te Atua, ke ni mwanuokina taekan ana kaantaninga. (Taian Areru 83:18) E katereterea aei rinanon kaman taekinan te tai are e na kamanatuaki iai te tia kauekea te karitei ao a nang kabuaaki iai mwin mwakuri aika bubuaka ni kabane. (Karikani Bwaai 3:15) Mangaia are e a tia ni berita mai moana, bwa e na karekea te kabebeteaki nakon te botannaomata.
N te tai moa aei, a a tia ni buubai ara moani karo ma natiia ake a riki imwina man ana kairiri te Atua. E riai te Atua ni karina tangiran ana kaantaninga i nanoia aomata n taai ake e reke iai angana, bwa e aonga n totokoi rikin uaa aika kananokawaki aika kona n riki man aia motinnano. Tii te arona ma aki-kariaiakakia bwa a na inaaomata mairoun te Atua.
Ni koauana, a kona aomata n rinea ana kairiri te Atua. A kona n reiakinna bwa tera nanon te Atua ibukia aomata n te tai aei, ao ni kakorakoraiia ni kaboraoi maiuiia ma nanona. (Taian Areru 143:10) Ma e ngae n anne, a na bon rotaki naba n taiani kangaanga, ngkai e tuai moa ni kaekaki te titiraki ibukin kan inaaomataia aomata.
E teretere raoi mwin ana rinerine te aomata, n rongorongoia kaain rimoa. Te moan nati are Kain, e tiringa tarina are Abera ibukina bwa “a bubuaka ana makuri, ao a raraoi ana makuri tarina.” (1 Ioane 3:12) Bon tiaki aei nanon te Atua, ibukina bwa e a tia ni kauringa Kain te Atua ao imwina e a manga katuuaea. (Karikani Bwaai 4:3-12) E a tia Kain n rinea te kan inaaomata are e anga Tatan, mangaia are e a riki iai “mairoun teuare buakaka.” A karaoa naba aekan anne tabemwaang.
E raka i aon 1,500 te ririki imwin karikaia aomata i aon te aba, ao “e buakaka te aba i matan te Atua, ao a buta aonaba n te tiritiri.” (Karikani Bwaai 6:11) E kainnanoaki te waekoa ni motika karaoan te bwai teuana bwa e aonga ni kateimatoaki raoiroin te aonnaba bwa e na aki kabuakakaki. E mwakuri te Atua rinanon karokoan te ieka are kabutaa te aonnaba ao ni kamanoia kaain te utu ae raoiroi, bwa a na teimatoa ni maiu aika Noa, buuna, natina mwaane ao buuia natina. (Karikani Bwaai 7:1) Ti bane ngaira n riki mairouia.
N ana tai Noa, e a tia te Atua ni katauraoa te kairiri ibukia te koraki ake a tangiria ni kan ataa nanona. E kairiia mwaane aika kakaonimaki n taamneina bwa a na korei ana taeka ibukia te koraki ake a kani kairaki irouna. A koreaki taeka aikai n te Baibara. (2 Timoteo 3:16) E tatangira ni kariaia aomata aika kakaonimaki bwa a na karekea aia itoman ma ngaia, ao n riki naba bwa raoraona. (Itaia 41:8) Ao e kakorakoraia bwa a aonga n nanomwaaka i aan kataaki aika karuanikai, ake a a tia n aitara ma ngaia aomata i nanon taai n inaaomata aikai, aika ngaa ma ngaa te ririki maanna. (Taian Areru 46:1; I-Biribi 4:13) Ai kakaitau ra ngaira ibukin boutoka aikai ni kabane!
“Ke e Iraki Nanom”—ni Kabanea
Te bwai ae e a tia ni karaoia te Atua ni karokoa ngkai, e bon tuai roko ni kakoroan bukina are e kaantaningaia ibukia aomata. E korea ae kangai te abotoro Betero ae te Kristian: “Ti kaantaningai karawa nabangkai ma aonaba nabangkai, ake e mena iai te raoiroi.” (2 Betero 3:13) Te taetae ni kaikonaki aei, e kaineti ma te tautaeka ae boou are e na taua taekaia aomata, ao e na mena te botannaomata ae boou i aan te tautaeka anne.
E kamataataa raoi ni kangai te burabeti are Taniera: “N aia bong uea akanne ao E na katea ueana Atuani karawa, ae na bon aki uruaki n aki toki, . . . e na ururu ma ni kamaunai uea akanne ni kabane, ao e na tei matoa n aki toki.” (Taniera 2:44) Te taetae ni burabeti aei, e a kaman taekina tokin te waaki ae aki-manena ae ngkai, ma onean mwina n Uean te Atua ke ana tautaeka te Atua. Ai bon tamaroa ra te rongorongo aei! A nang manga aki ururingaki mwakuri n iowawa ao ni bangaaomata aika a kaonrakea te aonnaba ngkai n te tiritiri ao a taraa ni kona n urua te aonnaba.
A na riki n ningai baikai? A titirakina Iesu taan rimwina ni kangai: “A na roko n ningai baikanne? ao tera kanikinaean rokom ma tokin aonaba?” Aei mwakoron ana kaeka Iesu: “E na tataekinaki euangkerion uean te Atua aei i aonaba ni bane ba te bwai ni kaotioti nakoia botanaomata ni kabaneia; ao ngkanne e na roko naba iai te toki.”—Mataio 24:3, 14.
E ataaki irouia aomata ni kabaneia bwa e a tabe ngkai ni karaoaki te mwakuri n uarongorongo ni katobibia te aonnaba. Ko a bae n tia n nora anne n am tabo. E korea ae kangai te professor ae Charles S. Braden, n ana boki ae These Also Believe: “A a tia Ana tia Kakoaua Iehova ni kabutaa te aonnaba n aia uarongorongo. . . . Akea te kurubu man te Aro teuana n te aonnaba i rarikia Ana tia Kakoaua Iehova, ae a a tia ni kaotiota te ingaingannano riki ao te botumwaaka ni kabutan te rongorongo ae raoiroi ibukin te Tautaeka n Uea.” A bon tataekina naba ngkai te rongorongo ae raoiroi taani Kakoaua n aaba aika e raka i aon 230 mwaitiia ao n taetae aika e kaania 400. Te mwakuri ae e a kaman taekinaki taekana aei, e aki roroko ni korakorana n taai aika nako ni kabotauaki ma taonaabana ngkai. Bon teuana mai buakon kakoaua aika bati, are e kaotia bwa e a kaan roko ngkai te Tautaeka n Uea n onei mwin aia tautaeka aomata.
Te Tautaeka n Uea are e taekinna Iesu bwa e na tataekinaki, bon te Tautaeka naba are e reiakinira bwa ti na tataroakinna n ana tataro ni katoto aei: “Ke e roko Ueam, ke e iraki nanom i aon te aba n ai arona i karawa.” (Mataio 6:10, BK) Eng, anne te Tautaeka n Uea are e na kabongana te Atua ibukin kakororaoan ana kaantaninga ao nanona ibukia te botannaomata ao te aonnaba.
Tera nanon anne? Kariaia Te Kaotioti 21:3, 4 bwa e na kaeka: “I ongo te bwana ae korakora man te kaintokanuea ba e kangai, Noria, e mena uman te Atua irouia aomata, ao E na maeka i rouia, ao a na riki ba ana botanaomata, ao te Atua E na boni memena i rouia, ao E na kabane rannimataia te Atua ni kaoi mai mataia. Ao e na akea riki te mate, ao e na akea naba te nanokawaki, ma te tang ma te maraki: ba a mauna nako bwaai rimoa.” Imwina e nang iraki nanon te Atua i aon te aba n aron irakina i karawa, n te aro ae tabwanin raoi.a Ko aki tangiria ni kan riki bwa kaaina?
[Kabwarabwara ae nano]
a Ngkana ko kan reiakina riki rongorongon ana Tautaeka n Uea te Atua, ao taiaoka reitaki ma Ana tia Kakoaua Iehova n am tabo ke kororeta nakon te atureti teuana mai buakon atureti aika mena n te iteraniba 2 n te maekatin aei.
[Taamnei n iteraniba 5]
E na karekea te kangaanga te inaaomata mairoun te Atua