E Kamaiua Ae Kai Nanona Iehova

“A bati karawawatan te aomata ae raoiroi: ma Iehova E na kamaiua mani baikai ni kabane.”​—TAIAN ARERU 34:19.

1, 2. Tera te kangaanga are e aitara ma te Kristian temanna ae kakaonimaki, ao bukin tera bwa ti kona n aitara naba ma te namakin ae titeboo ma anne?

E A RIKI te ateiaine ae Nei Keikoa bwa Ana Tia Kakoaua Iehova n te maan ae raka i aon 20 te ririki. E mwakuri naba neiei bwa te regular pioneer ae kabwanina ana tai n uarongorongoan te Tautaeka n Uea. E rangi ni kakawaki iroun neiei mwiokoana aei. Ma n taai aika tibwa nako, ao e a taonaki Keiko n te bwarannano ao te maroaa. E taku neiei: “Akea riki te bwai ae I kona ni karaoia ma tii te tang n taai nako.” E a kabokorakora Keiko ma ana iango aika aki raraoi aikai, ike e a kabanea iai ana tai ae bati riki ni karaoa ana reirei i bon irouna. E taku neiei: “Ma e ngae n anne, I aki kona ni bita aron au iango aei, ao tokina I a kataua riki mateu.”

² Ko a tia ni kabokorakora ma te bwarannano ae titeboo ma aei? Ngkai Ana Tia Kakoaua Iehova ngkoe, a rangi ni mwaiti baika ko kona ni kimwareirei iai ibukina bwa e manena tangiran Atuam iroum kioina ngkai “iai taekana n akoi, ae bon ana bwai te maiu aei, ao te maiu are e na roko.” (1 Timoteo 4:8) Ko a maeka moa ngkai i nanon te baretaiti n taamnei! Ma te koaua bwa e nanonaki iai, bwa ko a kamanoaki man karawawata ni kabane? Ko aki! E taku te Baibara: “A bati karawawatan te aomata ae raoiroi.” (Taian Areru 34:19) Ti aki mimi n aei, ibukina bwa “a bane kaain aonaba ni wene i nanon teuare buakaka” ae Tatan te Riaboro. (1 Ioane 5:19) Ti bane ni kaaitara ma mwin ana mwakuri te Riaboro n te aro teuana ma teuana.​—I-Ebeto 6:12.

Mwin te Karawawataki

3. Taekin katoto man te Baibara ni kaineti ma ana toro te Atua ake a aitara ma te karawawataki ae kakaiaki.

³ Ti kona ni karawawataki ni maiura man te maraki ae wenemaan. (Taeka N Rabakau 15:15) Iangoa te mwaane ae raoiroi are Iobi. E taku Iobi mai buakon rawawatana: “E bungiaki ni kananoanga te aomata, e kimototo maiuna, ao iriana te rawawata.” (Iobi 14:1, BK) E a bua kimwareirein Iobi. I nanon tabeua te tai, ao e iangoia bwa e a tia ni kitanna Iehova. (Iobi 29:1-5) Tiaki tii Iobi mai buakoia ana toro te Atua, ae e kaaitara ma te rawawata ae korakora. E taekinna te Baibara bwa e “bati n nanomaraki” Nei Anna ngke akea natina. (1 Tamuera 1:9-​11) E karawawataki Nei Rebeka irouia kaain ana utu ao e taku: “I a botu ni maiu.” (Karikani Bwaai 27:46) E taku naba Tawita n iaiangoan ana bure: “I nakonako n tang ni kabongnga.” (Taian Areru 38:6) E kateretereaki man katoto aikai tabeua, bwa iai naba taai ake a taonaki iai n te karawawataki ae kakaiaki, mwaane ao aine ake a mamaaka te Atua ake a maiu imwain aia tai Kristian.

4. E aera bwa ti aki mimi ngkai iai ‘aika a bwara nanoia’ i buakoia Kristian ni boong aikai?

⁴ Tera aroia Kristian iai? E nora riain tuangakia kaain Tetaronike te abotoro Bauro bwa a na “kaungaia akana a barannano.” (1 I-Tetaronike 5:14, BK) E taekinaki n te boki teuana bwa te taetae n Erene ae rairaki nakon “akana a barannano” e kona n nanonaki iai te koraki “ake a taonaki n rawawatan te maiu i nanon te tai ae kimototo.” E teretere n ana taeka Bauro, bwa a bwara nanoia naba tabeman ake a kabiraki, n te ekaretia i Tetaronike. Iai naba aika bwara nanoia i buakoia Kristian ni boong aikai. Ma bukin tera ngkai a bwara nanoia? Ti na rinanoi bukina tabeua aika rangi n ataaki.

Karawawatakira Ngkai Taani Bure Ngaira

5, 6. Tera te kabebetenano ae kona n reke man I-Rom 7:22-25?

⁵ “A toki n raraoma” aomata aika buakaka, ma a kaokoro aroia Kristian ni koaua, bwa a maraki ngkai a namakinia bwa taani bure ngaiia. (I-Ebeto 4:19) Titeboo aia namakin ma Bauro are e korea ae kangai: “I kimareirei n ana tua te Atua n aomatau ae i nanou: ma I nora te tua teuana i nanoni bwain rabatau, ba e buakana ana tua nanou, ao e tauai ba ana bwai ana tua te bure ae i nanoni bwain rabatau.” Imwina, ao e a manga taku Bauro: “Te aomata ae e kai nanou ngai!”​—I-Rom 7:22-24.

⁶ E a tia n reke iroum te namakin are e reke irouni Bauro? Akea kairuan ataakin raoi ae ko aki-kororaoi, bwa e kona ni kaotako n aron katikitikin te bure ao e kona naba ni kakorakorako nakon am motinnano ibukin kararoaan te buakaka. Ma ko aki riai ni kabwaraa nanom n taai nako ibukin am bure. E a manga raon riki ana taeka ibukin te bwarannano Bauro ni kangai: “I katituaraoa te Atua iroun Iesu Kristo.” (I-Rom 7:25) Eng, e kakoauaa raoi Bauro bwa e kona ni kainaaomataki man rikiana ae te bure are mairoun Atam man raraan Iesu are kawawaeaki.​—I-Rom 5:18.

7. Tera ae kona ni buoka temanna bwa e na aki karawawataki ibukin kaririakina nakon te bure?

⁷ Ngkana ko a taonaki nako n aroarom ae te bure, karekea kabebetean nanom man ana taeka te abotoro Ioane aikai: “Ngkana e bure temanna, ao bon iai te Tia Tei i bukira are mena iroun te Tama, are Iesu Kristo are raoiroi: ao boni Ngaia te kareanraoi ni kabara ara bure, ao tiaki ti ara bure, ma aia bure naba kaain aonaba ni kabaneia.” (1 Ioane 2:1, 2) Ngkana e rawawata nanom ibukin kaririakim nakon te bure, uringnga n taai nako bwa e mate Iesu ibukia taani bure, ao tiaki ibukia aomata aika kororaoi. Ni koauana, “a bane ni bure, ma n aki karekea te neboaki mairoun te Atua.”​—I-Rom 3:23.

8, 9. Bukin tera bwa ti riai ni kararoaira man iaiangoan kabuakakara i bon iroura?

⁸ Tao ko karaoa te bure ae kakaiaki rimoa. Akea te nanououa bwa ko a tia ni kaotia nakon Iehova n te tataro, tao n taai aika bati. Ko a tia ni karekea buokam ni kaineti ma am onimaki mairouia unimwaanen te ekaretia. (Iakobo 5:14, 15) Ko a raraoma ni koaua, ngaia are ko a teimatoa n tiku i nanon te ekaretia. Ke tao aongkoa ko kitana ana botaki te Atua i nanon tabeua te tai, ma imwina ko a manga raraoma ao e a manga itiaki aroarom ngkai. E ngae n anne, ma ko kona naba ni karawawataki ngkana ko iaiangoa am bure arei. Ngkana e riki anne, uringnga bwa e kabwarai aia bure akana raraoma ni koaua Iehova ‘n te aro ae abwabwaki.’ (Itaia 55:7, NW) Irarikin anne, e aki tangiria bwa e na bwara nanom ni kabuakakam. Bon anne ana kaantaninga Tatan ibukim. (2 I-Korinto 2:7, 10, 11) E na boni kamaunaki te Riaboro ibukin aroarona, ao e tangiria naba bwa ko na namakinna ae ko riai ni kaaitara naba ma te motikitaeka ae aron aei. (Te Kaotioti 20:10) Tai kariaia bwa e na tokanikai Tatan n ana iango ae te kan urua am onimaki. (I-Ebeto 6:11) N onean mwin anne, “rarawa nako ina” ni kaineti ma te itera aei, n aron ae ko kaakaraoia naba n itera ake tabeua.​—1 Betero 5:9.

⁹ N Te Kaotioti 12:10, e atongaki iai Tatan bwa “te tia bukinia tarira” ake Kristian aika kabiraki. E ‘bukinia ni ngaina ao ni bong’ i matan te Atua. Iaiangoan raoi te kibu anne, e kona ni buokiko n noria ae e na kukurei Tatan are te tia bukibuki ae banga ni kewe, ngkana ko bukiniko ao ni kabuakakako, e ngae ngke e aki karaoa anne te Atua. (1 Ioane 3:19-22) E aera ngkai ko a boni karawawatako n te aro ae korakora ibukin am kairua n te aro ae e nang toki nanom iai n am beku? Tai kariaia bwa e na urua am iraorao ma te Atua Tatan. Tai angan te Riaboro ana tai bwa e na kamatakiko nakon te koaua ae e ‘on n te atataiaomata, e akoi, e iremwe n un, ao e bati ana nanoanga’ Iehova.​—Te Otinako 34:6.

E Kona ni Bwara Nanora n Aorakira

10. N aaro raa, ae e kona iai ni kabwarai nanora te aoraki?

¹⁰ A bwara nanoia Kristian tabeman ibukina bwa e a rotaki buaka aia mwakuri nakon te Atua n aorakia. Ko namakina aron aei? E kona n tuuka kabanean am tai ae bati n te mwakuri ni minita n arom are rimoa, te aoraki ae kakaiaki, te kara, ke aaro riki tabeua. Te koaua bwa a kaungaki Kristian bwa a a na kabooi aia tai ni beku iroun te Atua. (I-Ebeto 5:15, 16) Ma tera ae ko na karaoia ngkana e tukiko aorakim, man karaoan ae bati riki n te mwakuri ni minita, ao e a riki bwa nibwan kabwaran nanom?

11. Ti na kanga ni kona ni kakabwaiaki man ana reirei Bauro ae n I-Karatia 6:4?

¹¹ E kaumakira te Baibara bwa ti na aki taningaroti ma ti na “kakairi irouia ake a kareke mwin taeka n akoi n te onimaki ma te taotaonaki n nano.” (Ebera 6:12) Ti tii kona ni karaoa aei, ngkana ti neneri aia katoto te koraki aikai aika raraoi, ao n umaki ni kakairi n aia onimaki. Ma ti na aki kakabwaiaki ngkana ti kabotaunarira ma tabeman ao ni motikia n ara iango bwa akea uaan ae ti kona ni karaoia. Mangaia are, ti wanawana ngkana ti maiuakina ana reirei Bauro aei: “A na kata oin aia makuri aomata n tatabemania nako ba e uara, ao ane e na reke iroun te aomata kamoamoana n are bon oin ana bwai, ao tiaki n te kabotaua ma temanna.”​—I-Karatia 6:4.

12. Bukin tera bwa ti kona ni kimwareirei n ara beku iroun Iehova?

¹² Iai bukina ae a riai iai Kristian ni kimwareirei, e ngae ngkana e tiatianaki aia mwakuri ibukin aorakia aika kakaiaki. E karau nanora te Baibara ni kangai: “E aki ribuaka te Atua ni manuoki ami makuri ma ami tangira are kam kaotia nakon arana.” (Ebera 6:10) Tao e kona naba n ae iai bwaai aika karikii kangaanga nakon teimatoam ni kabatiai am mwakuri ake ko rangi ni kimwareirei iai ngkoa, ao e a riaon am konaa ni katoki. Ma e ngae n anne, ao man ana ibuobuoki Iehova, tao ko kona ni kabatiaa riki katabeam n aaro riki tabeua ni kaineti ma te mwakuri ni minita, n aron te uarongorongo rinanon te tareboon ao te kororeta. Bon akea te nanououa bwa e na kakabwaiako Iehova ae te Atua ngkai ko beku irouna ma am konabwai ni kabane ao am tangira ae ko kaotiotia ibukina ao nakoia naba aomata.​—Mataio 22:36-40.

A Kona ni Kabwarai Nanora “Tai Aika Kamamate”

13, 14. (a) N aaro raa, ae ti a kona iai ni karawawataki n “tai aika kamamate” aikai? (b) E kanga n teretere raoi karakon te tangira ni boong aikai?

¹³ E ngae ngkai a ingainga nanora nakon te maiu i aan ana waaki ae boou ae raoiroi i aon te aba te Atua, ma ti a maeka moa ngkai n “tai aika kamamate.” (2 Timoteo 3:1) Ti kona ni kabebeteaki n te rongorongo ae boni kanikinaean ae e a kaan roko kamaiuara, riirikin baika a karawawataa te nano n taai aikai. Ma ti bon rotaki buaka naba n aaro aika riiriki ngkai. N te katoto, tera aron rotakim ngkana akea am mwakuri? E kona n aki tau mwaitin te tabo ni kareke mwakuri, ao ko a raraoma i nanon namwakaina aika bati bwa tao e nora am kangaanga Iehova ao n ongoraei am tataro ke e aki. Ke tao ko a kaaitara ma te kakaokoroaki ke aeka n moti tabeua riki aika ribuaka. E kona naba warekan rongorongo ake n taian nuutibeeba n anganiko te aeka n namakin are iroun Rota, are e korakora “karawawatakin nanona” ngke e maeka ibuakoia aomata aika kammaira aroaroia.​—2 Betero 2:7.

¹⁴ Iai te bwai teuana man kanoan boong aika kaitira ae ti aki kona n tarariaoia. E taetae ni burabetinaki n te Baibara bwa a mwaiti aika a na “bangaomata.” (2 Timoteo 3:3) E a rangi ni karako kaotiotan te tangira i nanon utu aika mwaiti. Ni koauana, “bwaai aika riki a kaotia ae a a mwaiti riki aomata aika tiringaki, a batiboaki ke a karaoaki mwakuri ni kammaira nakoia ma te iowawa, mairouia kaain aia utu nakon are e na karaoaki mairoun te aomata ae tiaki kaain aia utu,” aio ae taekinaki n te boki ae te Family Violence. “Te tabo ngkoa are a riai n tangiraki ao ni kamanoaki iai aomata, e a riki bwa te tabo ae moan te karuanikai ibukia ikawai ao ataei tabeman.” Te koraki aika a a tia ni kaaitara ma aaro aika aki-riai n te mwenga, a a kona n namakinna bwa e a korakora raraomaia ao bwarannanoia n ririki aika imwina riki. Tera arom ngkana arona bwa e riki aei nakoim?

15. N te aro raa, ae e a rietata riki iai ana tangira Iehova nakon aia tangira aomata?

¹⁵ E anenea ae kangai te tia areru ae Tawita: “E kitanai tamau ma tinau, ma e na mwaneai rake n akoai Iehova.” (Taian Areru 27:10) Ai karaunanora ataakin ae e korakora riki ana tangira Iehova nakoia kaaro! E ngae ngke ti maraki ibukin te riribaaki, mwakuri n iowawa ke kitanakira irouia ara karo, ma a bon aki kona n tuuka tabeakinara iroun Iehova. (I-Rom 8:38, 39) Uringnga bwa e burimaunia akana e tangiriia te Atua. (Ioane 3:16; 6:44) N aki ongeia bwa baikara mwakuri n ribuaka aika karaoaki nakoim irouia aomata, ma e bon tangiriko Tamam are i karawa!

Aanga Aika Manena Ibukin Katokan te Bwarannano

16, 17. Tera ae kona ni karaoia te aomata ibukin kawakinan ana onimaki, ngkana e kaaitara ma namakinan te bwarannano?

¹⁶ Ko kona ni kabonganai aanga aika manena ni kaitaraa iai te bwarannano. N te katoto, katabetabeko ni karaoi mwakuri ni Kristian aika kaunganano. Kananoa am iango i aon Ana Taeka te Atua, riki ngkana e a taraa n taoniko nako te bwarannano ae korakora. E kangai ana anene te tia areru: “Ngke I taku, E maran nako waeu; ao e kateimatoaai am atataiaomata, Iehova. Ngkana a bati au iango n raraoma i nanou, ao a kabebetea tamneiu am nanoanga.” (Taian Areru 94:18, 19) Ngkana ti wareka te Baibara n taai nako, ti na kona ni buokaki iai bwa a na kaonaki ara iango n taeka ni kabebetenano ao iango aika kaunganano.

¹⁷ E kakawaki naba te tataro. E ngae naba ngkana ko aki kona ni kabwarabwaraa raoi ae ko namakinna i nanom, ma e ataa ae ko kataia n taekinna Iehova. (I-Rom 8:26, 27) E anga te karaunano aei te tia areru: “Angani Iawe rawawatam, ao e na buokiko, e aki kariaia te aomata ae e raoiroi ba e na konaaki.”​—Taian Areru 55:22, BK.

18. Baikara aanga aika manena ake e kona ni karaoi te aomata ae e taonaki n aorakin te rawawatannano?

¹⁸ Tabeman a namakina te bwarannano ibukina bwa a ituaki n aorakin te iango ae kakaiaki.b Ngkana e riki aei nakoim, kataia ni kaatuua am iango i aon ana waaki te Atua ae boou ae na roko ao te tai are ‘a nang aki manga kangai ake a maeka iai, I aoraki.’ (Itaia 33:24) Ma ngkana ko namakinna bwa e a teimatoa korakoran bwaran nanom nakon ae tii n taai tabetai, tao e na raoiroi ngkana ko ukoukora buokam mairouia taokita. (Mataio 9:12) E kakawaki naba tararuan raoi marurungim. E kona n reke buokam man kanakin amwarake aika baeranti ao te kamarurung naba. Taraia bwa e na tau am tai ni motirawa. Tai kabwakanako tai ni mataku n te viteo ke te TV, ao kararoai aaro ni kakibotu aika e na korakora iai kuan rabwatam ao am iango. Ma ae moamoa riki, teimatoa ni katabetabeko ni mwakuri aika kakukureia te Atua! E ngae ngke e tuai roko moa te tai are e na ‘kabane rannimata ni kaoi’ iai te Atua, ma e na boni buokiko ni kananomwaakako.​—Te Kaotioti 21:4; 1 I-Korinto 10:13.

Te Maiu ‘I Aani Bain te Atua ae Mwaaka’

19. Tera ae e beritanna Iehova nakoia akana a karawawataki?

¹⁹ E karau nanora te Baibara bwa e ngae ngkana a mwaiti ana kangaanga te aomata ae raoiroi, ma e “na kamaiua mani baikai ni kabane” Iehova. (Taian Areru 34:19) E na kanga ni karaoa aei te Atua? Ngke e okioki n tataroa buokana te abotoro Bauro ibukin te ‘bwai ni kateketeke n irikona,’ e taku Iehova nakoina: “E kakoroaki raoi mwakau n te mamara.” (2 I-Korinto 12:7-9) Tera are e beritanna Iehova nakoni Bauro, ao tera ae beritanna nakoim? Bon tiaki katokan te aoraki ngkai, ma e na kakorakorako bwa ko a aonga n nanomwaaka.

20. N aki ongei kataaki, tera ana karaunano te 1 Betero 5:6, 7?

²⁰ E korea ae kangai te abotoro Betero: “Kam na kananorinanoingkami i aani bain te Atua ae baina ae mwaka, ba E aonga ni karietataingkami n te bong ae riai. Ao kam na kabane ami iango, ae te iango n raraoma, ni kaki i aona, ba E mumutiakiningkami.” (1 Betero 5:6, 7) E aki kona ni kitaniko Iehova ibukina bwa e mutiakiniko. E na boutokaiko n aki ongei kataaki aika ko kaaitarai. Uringnga bwa a maiu Kristian aika kakaonimaki ‘i aani bain te Atua ae mwaaka.’ E anganira Iehova te korakora bwa ti na nanomwaaka ngkai ti beku ibukina. Ngkana ti kakaonimaki nakoina, bon akea te bwai teuana ae kona n urua ara onimaki n aki toki. Mangaia are, ti bia teimatoa ni kakaonimaki nakon Iehova, bwa ti aonga ni kona ni karekea te maiu ae aki toki n ana waaki ae boou are e a tia ni beritanna, ao n nora te bong are e nang kamaiuia iai ake a karawawataki n aki toki!

[Kabwarabwara ae nano]

Ko Uringnga?

• E aera ngkai e taonia naba ana toro Iehova te karawawataki?

• Baikara bwaai tabeua aika kona ni karika te bwarannano irouia ana aomata te Atua tabeman?

• E na kanga ni buokira Iehova bwa ti na tokanikai i aon raraomara?

• N te aro raa, ae ti a mena iai ‘i aani bain te Atua ae mwaaka’?

[Taamnei n iteraniba 10]

Te uarongorongo rinanon te tareboon, bon te anga teuana ae ko kona n angan Iehova iai neboana ma nanom ni kabane