Bon Iehova—‘te Tia Kamaiu’ N Taai Ake E Koreaki Iai Te Baibara
“Te Atua, Ko na kawaetatako nako iu: Bon te tia buobuokai ao te tia kamaiuai Ngkoe.”—TAIAN ARERU 70:5.
1, 2. (a) A wetea te Atua n ningai taan taromauriia ibukini buokaia? (b) Tera te titiraki are e tabekaki, ao ti na kunea ia kaekaana?
NGKE a nako ni motirawa ana karo temanna te aine ae 23 ana ririki ae e a tia ni mareaki, ao a a ongo buan natiia te aine aei n te aro ae rangi ni kamimi. E kanamakinaki bwa e karaoaki nakoina te mwakuri n iowawa. A waekoa naba ngkekei kaaro aikai ni bootuai aia bwai, a okira mwengaia ao a a bon tataro nako naba nakon Iehova bwa e na buokiia. E kuneaki aorakin temanna te tia Kakoaua ae 20 ana ririki bwa te aoraki are e na riki iai bwa te nakibaina rimwi riki. N te tai naba anne ao e tataro teuaei nakon Iehova. E kakorakoraa n ukoukora ana mwakuri temanna te aine ae akea buuna bwa e aki tau ana mwane ibukini booni kanana ma natina te aine ae 12 ana ririki. E bunra raoi nanona neiei nakon Iehova. Eng, a boni bae n tang nakoina ibukini buokaia ngkana a kaaitara ma kataaki aika kakaiaki ke kangaanga taan taromauria te Atua. Ko a tia ni butiia Iehova n te tai ae ko rangi ni kainnanoa iai buokam?
2 E a tabekaki te titiraki ae kakawaki ae kangai ibukin anne: Ti kaantaningaa Iehova bwa e na kaekai ara tataro ni bubutii? Iai te kaeka ae kakorakoraa te onimaki n Taian Areru 70. E koreaki te areru ae kaunganano aei iroun Tawita, ae te tia taromauria Iehova ae kakaonimaki ni koaua, are e kaaitara ma kataaki aika korakora aika bati ao kangaanga i nanoni maiuna. E taekina ae kangai ni kaineti ma Iehova te tia areru ae kairaki iroun taamnein te Atua: “Te Atua, . . . Bon te tia buobuokai ao te tia kamaiuai Ngkoe.” (Taian Areru 70:5) E kona ni buokira neneran raoi te ka-70 n Areru bwa ti na ataa bukina ngkai ti kona naba ni wetea Iehova n taai ake ti rangi ni kainnanoi iai buokara ao ni kakoauaa raoi bwa ‘te tia kamaiuira.’
‘Bon te Tia Kamaiu Ngkoe’
3. (a) Tera te bubutii ibukin te ibuobuoki ae kaumakaki n te ka-70 n Areru? (b) Tera ae taekinaki n Taian Areru 70 are e kakoauaa raoi Tawita?
3 E moanaki ao ni motikaki Taian Areru 70 ma te bubutii ae kaumaka ana ibuobuoki te Atua. (Wareka Taian Areru 70:1-5.) E onnonia Iehova Tawita bwa e na ‘barekia’ ao ni ‘kawaetataa’ ni kamaiua. E onnon Tawita nimaua te tai ni kibuna 2 nakon 4, ao a bane ni moanaki ma te taeka ae “A na” are e kaotaki iai kani karaoan ke tangiran te bwai teuana. Ni moani kibuna aika tenua, bon taekaia te koraki ake a kataia n tiringnga. E onnonia Iehova Tawita bwa e na anganna te tokanikai i aoia ana kairiribai aikai ao ni kamaamaeaki ibukini buakakaia. A irekereke ma ana aomata te Atua ana bubutii aika uoua riki aika ni kibuna 4. E tataro Tawita bwa a na kairaki akana ukoukora Iehova bwa a na kakatonga ao n neboia. E taku Tawita nakon Iehova ni motikan ana areru: “Bon te tia buobuokai ao te tia kamaiuai Ngkoe.” Noria bwa e aki kangai Tawita, “Ko bia riki bwa,” n ai aron ae e a manga bubutii riki te bwai teuana. Ma n oneani mwin anne ao e taku, ‘Boni Ngkoe,’ n te aro are e a kaota raoi iai ana koaua. E kakoauaa Tawita bwa e na boni buokia te Atua.
4, 5. Tera reireiara mairoun Tawita n Taian Areru 70, ao tera ae ti kona ni kakoauaa?
4 Tera ae kaotaki ibukin Tawita n Taian Areru 70? Ngke e a tia ni kaaitara Tawita ma aiana aika nanomatoa ake a kan tiringnga, ao e iangoia bwa e na aki karaoi bwaai i bon irouna. Ma e kakoauaa bwa e na karaoi taekaia aiana Iehova n te aro ao n te tai are e bon taku. (1 Tamuera 26:10) E teimatoa Tawita ni kakoauaa ae e buokiia ao ni kamaiuia akana ukoukoria Iehova. (Ebera 11:6) E kakoauaa bwa a mwaiti bukina ngkai a kakatonga ao n neboa Iehova taan taromauriia ni koaua, n aroia n tuatuangia aomata nako kakannatona.—Taian Areru 5:11; 35:27.
5 N aron Tawita, ti kona naba ni kakoauaa ma nanora ni kabane bwa Iehova bon te tia Buokira ao ‘te tia Kamaiuira.’ Ngkana ti kaaitara ma kataaki aika kangaanga ke ti namakinna bwa ti rangi ni kainnanoa te ibuobuoki, e riai ngkanne bwa ti na tataro nakon Iehova bwa e na barekia ni buokira. (Taian Areru 71:12) Ma tera ae na karaoia Iehova ni kaekaan ara tataro ni bubutii buokara? Imwaini maroroakinan aron Iehova ni buokira, ti na neneri aanga aika tenua ake e a tia Iehova ni katauraoa iai kamaiuan Tawita ao buokana n taai ake e rangi ni kaumaka iai buokana.
Kamaiuaki Mairouia Taani Kakaitara
6. Tera ae buoka Tawita n ataia bwa e kamaiuia akana raoiroi Iehova?
6 Mani mwakoron te Baibara ae kairaki koreana iroun taamnein te Atua ake a reke iroun Tawita, e ataia iai bwa a onimakina Iehova aomata aika raoiroi bwa e na buokiia. E kamaiua Noa ao ana utu ake a mamaaka te Atua, ngke e karokoa te Ieka Iehova i aon te aonnaba ae buakaka. (Karikani Bwaai 7:23) E kamanoa Rota are raoiroi ma natina aine ake uoman Iehova, ngke e kabwakaa te ai ma te burimton i aoia kaain Totom ao Komora aika buakaka. (Karikani Bwaai 19:12-26) E teimatoa Iehova ni kamanoia ana aomata ao ni buokiia bwa a na kamanoaki man te kamaunanakoaki, ngke e kamaunaa Barao are e kainikatonga ma ana taanga ni buaka n Taari ae Uraura. (Te Otinako 14:19-28) E kamimi ngkanne ngkai e kamoamoaa Iehova Tawita n te areru riki teuana bwa “te Atua ae e maiu te aba i Rouna.”?—Taian Areru 68:20.
7-9. (a) Tera bukin onimakinani mwaakan te Atua ni kakamaiu iroun Tawita? (b) E kamoamoaa antai Tawita ibukini kamaiuana?
7 Iai naba bukin oin onimakinan raoi mwaakan Iehova ni kakamaiu iroun Tawita. E a tia n noria Tawita bwa e kona ‘bain Iehova aika akea tokiia’ ni kamaiuia te koraki ake a toro Irouna. (Te Tua-Kaua 33:27) A bati ana tai Iehova ni kamaiua Tawita mairouia ‘aiana aika unun.’ (Taian Areru 18:17-19, 48) Iangoa te katoto aei.
8 Ni kamoamoaan Tawita irouia ainen Iteraera ibukin rabakauna ni buaka, e a rangi ni korakora iai bakantangin te Uea ae Tauro n te aro are e a bakarerea Tawita n ana kainiwai uoua te tai. (1 Tamuera 18:6-9) N taai aika uoua aikai, ao e rawea maiuna Tawita man tabon te kainiwai ae kakang. E kamanoaki Tawita ibukina bwa e matakai ao n rarawekai n aron te tia buaka ae mwaatai? E aki. E kabwarabwaraki n te rongorongo ae n te Baibara bwa “E memena Iehova i rouna.” (Wareka 1 Tamuera 18:11-14.) Rimwi riki ngke e a aki koro nanon ana iango ni kamwane Tauro ibukin tiringan Tawita irouia I-Biritia, ‘e a noria Tauro ao n ataia bwa e memena Iehova iroun Tawita.’—1 Tamuera 18:17-28.
9 E kamoamoaa antai Tawita ibukini kamaiuana? E taekinaki n atun te Areru 18 bwa Tawita e ‘atonga taekan te anene aei nakon Iehova n te bong are E kamaiua iai Iehova mai nanoni bain Tauro.’ E kaotii ana namakin Tawita n anenean ae kangai: “Bon au bwa ae rietata Iehova, ao neu ni kamaiu ae rietata, ao au tia kamaiu; bon Atuau, bon au bwa ae korakora, I onimakinna.” (Taian Areru 18:2) E kakorakoraki ara onimaki n ataan ae e kona ni kamaiuia ana aomata Iehova.—Taian Areru 35:10.
Kakorakorakina i Aoni Nnena ni Wene n Aoraki
10, 11. Tera ae buokira n ataia bwa ti na ota iai bwa n ningai te tai are e taonaki iai n te aoraki Tawita n aron ae taekinaki n Taian Areru 41?
10 N te taina ao e ituaki n te aoraki ae rangi ni kakaiaki te Uea ae Tawita n aron ae taekinaki n Taian Areru 41. E a boni wewenewene naba i aoni nnena ni wene n aoraki ibukin aorakina ae kakaiaki, ao a a iangoia aiana tabeman bwa e “na aki manga tei rake.” (Kibuna 7, 8) N ningai te tai are e a rangi n aoraki iai Tawita? A kona n irekereke ma te tai are e a rangi n rawawata iai maiun Tawita, baika riki aika a taekinaki n te areru aei, ngke e a kataia natina are Abetarom n taua te kaintokanuea.—2 Tamuera 15:6, 13, 14.
11 N te katoto, e taekina raoraona Tawita are e onimakinna ae taneiai ni kakang berena ma ngaia bwa e a manga kamwanea. (Kibuna 9) Ti kauringaki n aei te bwai teuana are e riki ni maiun Tawita. N ana tai ni karitei Abetarom, ao e a manga riki bwa te tia kamwane Aitobera are ana tia iango Tawita are e onimakinna ngke e a ira ana waaki ni karitei Abetarom nakon te uea. (2 Tamuera 15:31; 16:15) Iangoa mamaaran te uea i aoni nnena ni wene n aoraki, are akea iai korakorana n teirake, ao e ataia ae e otabwaniniaki irouia taani kamwanea aika babareka matena bwa a aonga ni waakin aia babaire aika bubuaka.—Kibuna 5.
12, 13. (a) Tera are e taekinna Tawita bwa e kakoauaa? (b) E na kanga te Atua ni kakorakoraa Tawita?
12 E teimatoa Tawita n onimakina teuare ‘te tia Kamaiua.’ E taku Tawita ni kaineti ma ana toro Iehova ae raoiroi ae aoraki: “E na kamaiua Iehova n te bong ae e na kai nanona iai. E na kakorakoraa Iehova ngkae e mamara i aoni nena ni wene: E oniki aorakina ni bane ba e na marurung.” (Taian Areru 41:1, 3) Ma nora ana onimaki Tawita ae kaotaki n taeka aikai, Iehova ‘e na boni.’ E kakoauaa raoi Tawita bwa e na boni kamaiua Iehova. N te aro raa?
13 E aki kaantaningaa Iehova Tawita bwa e na karaoa te kakai ni katoka iai aorakina. Ma e kakoauaa raoi bwa e na “kakorakoraa” Iehova n te aro are e na boutokaia ao ni kateimatoaa i nanon ana tai ni wene n aoraki. E rangi ni kainnanoa te aeka n ibuobuoki anne Tawita. Irarikini kamamaraana n te aoraki, e a otabwaniniaki irouia ana kairiribai ake a taekini baika bubuaka ibukina. (Kibuna 5, 6) E boni bae n tia Iehova ni kakorakoraa Tawita rinanoni kauringana iango aika kabebetenano. E riai n ataaki bwa e kangai Tawita: “Ko tautauai i nanon au raoiroi.” (Kibuna 12) Tao e a tia naba Tawita n namakina te korakora n iaiangoan te koaua ae n aki ongea mamaaran rabwatana ao baika bubuaka ake a taekin ana kairiribai, ma e kakoauaki iroun Iehova bwa bon te mwaane ngaia ae raoiroi arona. N tokina, e a marurung Tawita man aorakina. E aki ngkanne karaunano ataan ae e kona Iehova ni kakorakoraia akana aoraki?—2 I-Korinto 1:3.
Anganakina Baike E Kainnanoi
14, 15. N ningai te tai are a a namakinna iai Tawita ma ana aomata bwa iai baika a rangi ni kainnanoi, ao tera buokaia are a karekea?
14 Ngke e a riki bwa uean Iteraera Tawita, e a kona ni karekei amwarake ma mooi aika moan raraoi ao ni kaoia aomata aika bati bwa a na amwarake ma ngaia. (2 Tamuera 9:10) Ma e a bon tia naba ni kaaitara ma aki taun kanana ma nimana. Ngke e kairiia ana aomata natina ae Abetarom bwa a na karitei ao ni kataia n taua te kaintokanuea, e a kitana Ierutarem Tawita ma tabeman mai buakoia ana aomata ake a kakaonimaki ni boutokaia. A ienikuri ni biri nako Kireata are mena i mainikun te Karaanga ae Ioretan. (2 Tamuera 17:22, 24) Ibukina bwa a riai n teimatoa ni birinako mairouia ake a kakioia, a a noria n te tai ae waekoa bwa a rangi ni kainnanoa te moi ao te amwarake ao te motirawa naba. Ma a na karekei baika kainnanoi ia n te rereua ae rangi n raroa nako?
15 N tokina, a a roko Tawita ma ana aomata n te kaawa ae Maanaim. Ao a kaitiboo ma mwaane aika teniman aika ninikoria aika Tiobi, Makira ao Baretirai. A kataua naakai buani maiuiia ibukini buokan te uea ae rineaki iroun Iehova, bwa ngkana e taua ni kamatoaa te nakoa n uea Abetarom, bon akea te nanououa bwa e na karawawataa tuuaan ane e boutokaa Tawita. N noran ao ataan ana kangaanga Tawita ma ana aomata irouia mwaane aika teniman aika kakaonimaki ni koaua aikai, a karekei baike a rangi ni kainnanoi Tawita ma ana aomata n ikotaki naba ma kainiwene, uita, baare, uita aika tinimaki, binti, rentire, ana karewe te manibeeru, te bwata ao ai tiibu. (Wareka 2 Tamuera 17:27-29.) E bae n tia n riingaki nanon Tawita n aia kakaonimaki ae rianako ma aia akoi mwaane aika teniman aikai. E na bon aki kona Tawita ni mwanuokina te bwai ae a a tia ni karaoia naakai ibukina.
16. Antai raoi ae e katauraoi baike a kainnanoi Tawita ma ana aomata?
16 Ma antai ngkanne raoi ae e katauraoi baike a kainnanoi Tawita ma ana aomata? E kakoauaa raoi Tawita bwa e tabeakinia ana aomata Iehova. Ni koauana, e kona Iehova n notuia ana toro ake tabeman ke n taeka riki tabeua, e kona ni kairiia bwa a na buoka raoia n taromauri ae kai nanona. N iaiangoan te baere e riki n te aba are Kireata, akea ngkanne te nanououa bwa e ataa raoi te akoi are mairouia mwaane ake teniman Tawita bwa boni kaotan ana mwamwannano Iehova. E korea ae kangai Tawita ngke e nang toki maiuna: “Bon te tei ngai ngkoa, ao I a kara ngkai; Ma I tuai men nora te aomata ae raoiroi [n ikotaki ma ngaia] ae kitanaki, ma natina aika bububuti te amarake.” (Taian Areru 37:25) E aki ngkanne kabebetenano ataan ae Iehova e aki kona n tare n te bwai teuana?—Taeka N Rabakau 10:3.
‘E Ataa Aroni Kamaiuaia Aomata Iehova’
17. Tera ae e a tia n okioki ni kaotia Iehova?
17 Tawita bon temanna mai buakoia taan taromauri aika bati ake a a tia ni bane ni kamaiuaki iroun Iehova n taai ake e koreaki iai te Baibara. Ni moa man ana bong Tawita, e a tia te Atua n okioki ni kaota koauan ana taeka te abotoro Betero aikai: “E ataki iroun te Uea [ae “Iehova,” NW] te aro ae E na kamaiuia man te kaririaki akana tangiria.” (2 Betero 2:9) Iangoi katoto aika uoua riki.
18. E kanga Iehova ni kamaiuia aomata n ana bong Etekia?
18 Ngke a ninia Iuta ana taanga Aturia aika korakora n te kawanua n tienture B.C.E., a a maaku iai kaain Ierutarem bwa a kona n ruanikai iai ao e tataro te Uea ae Etekia ni kangai: “Iehova ae Atuara, Ko na kamaiuira . . . ba a aonga ni bane n ataiko botanaomatan aonaba, ba bon Iehova Ngkoe, ae bon ti Ngkoe.” (Itaia 37:20) Te bwai ae moanibwaia Etekia bon aran te Atua ao karaoiroan taekan arona. E boni kaekaa te onnon n tataro anne Iehova, bwa n te tairiki ae tii teuana ao a a tiringaki kaain Aturia aika 185,000 iroun te anera ae tii temanna. Ao a a kamaiuaki iai ana toro Iehova aika kakaonimaki.—Itaia 37:32, 36.
19. Mutiakinan te kauring raa are a a kamaiuaki iai Kristian n te moan tienture man te kangaanga ae kakamaaku?
19 Tii tabeua te bong imwaini maten Iesu, ao e taetae ni burabetina te kauring are a na kakabwaiaki iai taan rimwina i Iutaia. (Wareka Ruka 21:20-22.) A bwakanako tatabebwi te ririki, ma akea bwa n 66 C.E. ao a a karitei I-Iutaia n te aro are a a roko iai ana taanga Rom ni buakana Ierutarem. A tokanikai tautia ake i aan ana kairiri Cestius Gallus ngke a urua teutana iteran oon te tembora, ma a a karina naba n oki rikaaki. N noran aei irouia Kristian aika kakaonimaki, a ataia bwa aio angaia ni birinako nakoni maunga ao n rawei maiuia man te kamaunanakoaki are e taetae ni burabetinna Iesu. A oki ana tautia Rom n 70 C.E. N te tai aei a aikoa manga okinako, ao e a urubekeaki Ierutarem ni kabane. A kamaiuaki Kristian ake a mutiakin ana kauring Iesu man te kangaanga ae kakamaaku anne.—Ruka 19:41-44.
20. Ti kanga ni kona n onimakina Iehova bwa ‘te tia Kamaiuira’?
20 E kakorakoraa te onimaki iaiangoan aron Iehova ni buokiia ana aomata. E reke aan onimakinana iroura mani baike e karaoi rimoa. N aki ongei kangaanga aika ti kona n aitara ma ngaai ngkai ke tao nakon taai aika a na roko, ma ti boni kona naba n onimakina Iehova ma nanora ni kabane bwa ‘te tia Kamaiuira.’ E na kanga ni karekea kamaiuara Iehova? Ao tera aroia te koraki ake a taekinaki mai moa n te kaongora aei? Tera mwini baike a riki nakoia? Ti na nori baikai n te kaongora ae imwin aei.
Ko Uringnga?
• E kairira Taian Areru 70 bwa ti na kakoauaa tera?
• E kanga ni kakorakoraki Tawita ngke e aoraki?
• Baikara katoto aika kaotia bwa e kona Iehova ni kamaiuia ana aomata mairouia taani kakaitara?
[Taamnei n iteraniba 12]
E kaekaa ana tataro Etekia Iehova