“E Nakonako Noa ma te Atua” ae Koaua

EKAETA ikana Noa ao ni katikii ana mwatireti aika maraki. Kataamneia arona n tekateka i aon te kai ae abwabwaki ngke e rawea motirawana teutana te tai man ana mwakuri ao n taraa tein te aake ae totoakaei. E butanako boin te korotaa ae kabuebue ao karongoaani bwaai ni mwakuri ake a kabonganaaki. E a kona n noriia natina mwaane Noa ni mwakuria bwain nako te aake mani kaai aika totoakaei man te tabo are e tekateka iai. A rangi ni bekutata natina ma buuia ao boni buuna naba ae tangiria ni karaoa te mwakuri ni kateitei aei i nanon ririki aika bati. E a bon tia iteran te aake ma a bati riki baike a riai ni karaoaki!

A iangoaki irouia aomata n te tabo anne bwa a bane ni burababa. Ni waakinan aia kateitei, a ngareakinaki ibukin aia iango are e na iekaki te aonnaba ni kabane. E boni kangaanga irouia bwa a na kakoauaa ao a bwainingarea Noa ngke e aki toki ni kauringia taekan te kabuanibwai are e na riki! A bon aki ota aomata aikai bwa e a aera ngkai e kabanebuakaa korakorana ma ana utu ni karaoa te mwakuri ae a taraa n nanobaba iai. Ma e kaokoro ana taratara Iehova are Atuan Noa.

E kangai Ana Taeka te Atua: “E nakonako Noa ma te Atua” ae koaua. (Karikani Bwaai 6:​9, BG) Tera ae nanonaki n anne? E aki nanonaki iai bwa e nakonako te Atua i aon te aonnaba ke tao e nako Noa nako karawa. Ma e rangi n ongeaba Noa iroun Atuana ao e korakora tangirana irouna, ai aron ae e nakonako ma Iehova bwa kaanga raoraona. Nga ma nga te ririki imwina, e taekinaki ae kangai n te Baibara ibukin Noa: “E kabuakakaia kaain te aonnaba n ana onimaki.” (I-Ebera 11:7) N te aro raa? Tera reireiara ni boong aikai man ana onimaki?

TE AOMATA AE RAOIROI N TE AONNABA AE BUAKAKA

E ikawairake Noa n te aonnaba ae buakaka nakon ae e a rangi ni buakaka riki. A a kamani buakaka aomata ake n ana tai tibutoruna are Enoka ae te aomata naba ae raoiroi are e nakonako ma te Atua. E taetae ni burabetina rokon te bong ni motikitaeka Enoka are e na roko i aoia aomata ake aki tangira te Atua. E a korakora riki ngkai buakaka n te aroaro ni maiu n ana bong Noa. Ni koauana, e a kamwaraeaki te aonnaba n ana taratara Iehova ngkai e a onrake n te iowawa. (Karikani Bwaai 5:22; 6:11; Iuta 14, 15) Tera are e kakorakoraa riki te buakaka?

Iai te kangaanga ae riki i marenaia natin te Atua aika anera. Iai temanna i buakoia are e a kamani karitei nakon Iehova, ike e a riki iai bwa Tatan te Riaboro n arona ni kabuakakaa te Atua ao ni kairaraanga Atam ao Ewa bwa a na karaoa ae bure. A a moana naba aia karitei nakon riain Iehova n tautaeka anera tabeman n ana bong Noa. Ngke a kitan mwiokoaia i karawa anera aikai, a nako aon te aba ni karikiia bwa aomata ao ni kakaaeia aine aika tikiraoi bwa buuia. A kaboitinia mani kairaraangia aomata anera aika kamoamoa aikai, a ribuaka mani karitei naba.​—Karikani Bwaai 3:​1-5; 6:​1, 2; Iuta 6, 7. 

Irarikin anne, a a riki naati mwaane aika totoakaei mani korakora irouia ainen aon te aba ma anera ake a karikiia n aomata ae tiaki rikiaia. A aranaki natiia n te Baibara bwa Nebirim are nanona raoi “Taani Kabwakabwaka” ae taekaia te koraki aika a bobouaia aomata. A kakorakorai riki kangaanga n te aonnaba Nebirim ake a rangi n iowawa mani kakamaaku. Ibukin anne, e a “nori aia buakaka aomata ba a ababaki i aonaba [te tia Karikiriki], ao ba ti te buakaka nako naba iangoan aia taeka nanoia.” Ngaia are e a motinnanoia Iehova bwa e na kamauna te botannaomata ae buakaka anne i nanon 120 te ririki.​—Karikani Bwaai 6:​3-5, BG.

Iangoa aroni kangaangani kanakoraoan te utu n te aonnaba ae aekan anne! Ma e bon rinanon anne Noa. E karekea iai buuna ae raoiroi. Imwini koron 500 ana ririki, e a bungia neiere buuna natina mwaane aika teniman aika Tem, Am ao Iabeta.a A kataia kaaro aikai ni kaai ni kamanoia natiia mwaane aikai mani mwakuri ni kariri aika bubuaka ake a otabwaninia. A kai maaku ma ni karinerine ataei aika uarereke n norakia “aomata ake a korakora” ao “aomata ake a kakanato” aika Nebirim. A bon aki kona ni kamanoia ataei Noa ma buuna mani mwakuri ni kabane ake a kakaraoi aintoa akanne, ma a kona n reireinia koaua aika kakannongora ibukin te Atua ae Iehova are e ribai mwakuri aika buakaka ni kabane. A kataia ni buokiia natiia mwaane akanne n tuangia ae e maraki nanon Iehova n noran te iowawa ao te karitei irouia aomata.​—Karikani Bwaai 6:6.

A bae n ota naba kaaro ni boong aikai n aron Noa ma buuna. Titeboo ma e a boitin ara aonnaba aei n te iowawa ao te karitei. A noraki naba bwaai ni kaakibotu ibukia ataei bwa a rangi ni bati aika irianaki ma te karitei ao te iowawa. A kabanea korakoraia kaaro aika wanawana ni kaaitarai aeka ni kariri akanne n aroia n reireinia natiia taekan Iehova ae Atuan te rau, are n te taina ao e na kamaunai mwakuri n iowawa ni kabane. (Taian Areru 11:5; 37:​10, 11) A boni kona n reiakinaki ataei ae riai, e ngae ngkai a mena n te aonnaba ae buakaka! A bon tokanikai Noa ma buuna. A ikawairake natiia bwa mwaane aika raoiroi ao a mare ma aine aika bon tii te arona aroia ma ngaiia, ae a moanibwaia te Atua ae koaua ae Iehova.

“KO NA BOUA AM AKE TEWANA”

N te tai teuana, ao e bitaki maiun Noa n aki toki. E taetae Iehova nakon ana toro ae rangi n tangiria aei ao e tuangnga Ana kantaninga ibukini kamaunaakia aomata n te tai arei. E tua te Atua nakon Noa ni kangai: “Ko na boua am ake tewana n te kai ae te koba.”​—Karikani Bwaai 6:​14, BG.

Bon tiaki te kaibuke te aake aei n aron are a iangoia tabeman. E kaokoro bwa akea moana ke bukina, akea te biti ae abwabwaki ni kabina ke bweena ae kona ni kaeta ke ni bita kawaina. Kaanga bon tein raoi te bwaro ae raababa ke te bwaoki ae totoakaei. E anganaki Noa abwakin raoi te aake, kabwarabwaraana tabeua ibukin teina, ao ai kaetieti ibukini kabiran nanona ao tinanikuna n te korotaa. E tuanga Noa bukina ni kangai: “N nang karokoa te ieka ae te ran i aonaba . . . A na bane ni mate aika i aonaba.” E ngae n anne, e anga Iehova te kaetieti aei nakon Noa: “Ko na rin i nanon te ake ngkoe, ma natim mwane, ma bum, ma buia natim ma ngkoe.” E tuangaki naba Noa bwa e na karinia maan ni kabane n aekaia nako. Bon tii naake a mena i nanon te aake aika a kona ni kamaiuaki n rokon te Ieka!​—Karikani Bwaai 6:​17-20, BG.

E kaaitara Noa ma te mwakuri ae rangi ni bubura aroni karaoana. E riai n totoakaei te aake aei bwa 133 te mita abwakina, 22 te mita raababana ao 13 te mita rietana. E totoakaei riki nakon taiani kabanea ni buburakaei ni kaibuke aika a kabaaki n te kai n ara bong aikai. E kataia Noa n totokoa te mwioko aio, e ngurengure ibukini kangaanga ake e na kaaitarai, ke ni bitii babaire ibukin te aake n te aro ae e na bebete karaoana irouna? E kaekaaki anne n te Baibara ni kangai: ‘E toua mwin aron are E tuangnga te Atua ni kabane ao e karaoa anne Noa.’​—Karikani Bwaai 6:​22, BG.

E kabaneaki tao 40 nakon 50 te ririki ni karaoan te mwakuri aei. Iai aroka aika bubura ake a kabwakaaki, botoni kaai aika bubura aika a na katikaki, ao kaai aika abwabwaki ake a na korokoreaki, a kaaraki nakon abwakia aika kakaokoro ao n tomaaki. E riai n iai tenua bwian nanona ke taian teeke, tabeua ruuna ao ai te mataroa i rarikina. Ni koauana, iai kamaamana mai i eta n ikotaki naba ma taubukina ae kaanga e tei i nuka n te aro are e kona ni waanako te ran mai iai.​—Karikani Bwaai 6:​14-16.

E bae n rangi ni kukurei Noa imwin ririki aika bati n aia boutoka ana utu ngkai e tabe ni karaoaki te aake! Bon iai naba iteran te mwakuri are e bae ni kangaanga riki nakoni katean te aake. Ti ataia man te Baibara bwa bon “te tia uarongorongoa taekan te raoiroi” Noa. (2 Betero 2:5) Ngaia are e rangi n ninikoria ni kaira te mwakuri ni kauring ibukin te kamaunanakoaki are i aoni kawaina n roko, nakoia te botannaomata ae buakaka ake a aki kakoauaa te Atua. Ma tera aroia? E uringa te tai arei Iesu Kristo rimwi riki, ngke e taekinia aomata akanne bwa “a aki muti.” E taekinna bwa a rangi n tabetabe ibukini maiuia ni katoabong n aron te amwamwarake, te momoi, ao te imaremare ike aikoa kani mutiakina te baere taekinna Noa. (Mataio 24:​37-39) Ni koauana, a bati ake a kakanikoa ma ana utu ao tabeman a bae ni kakamaakua mani kaitaraa n te aro ae iowawa.

Ma e aki roko n te bwara nanon Noa ma ana utu. E ngae ngke a mena n te aonnaba ae moanibwaiaki iai baika kainnanoaki ibukin te maiu, ma e taraaki karaoan te aake irouia aomata bwa te mwakuri ae e aki kakawaki, a a burebureaki iai Noa ma ana utu, ke ni kaburababaaki ma a bon teimatoa naba ni karaoia. A kona naba utu aika Kristian ni boong aikai ni karekea reireiaia ae bati man ana onimaki Noa ma ana utu. Ni koauana, ti a mena ngkai “ni kabaneani boong” n te waaki ae buakaka ae ngkai n aron ae taekinaki n te Baibara. (2 Timoteo 3:1) E taekinna Iesu bwa ara bong aikai ai aron ana bong Noa ngke e katea te aake. Ngkana a aitara Kristian ma te aki bwerengaki, te kakanikoaki ke ni boni bwainikirinaki irouia aomata ibukin rongorongon Ana Tautaeka n Uea te Atua, a wanawana ngkana a ururinga Noa. Bon tiaki tii ngaiia ae a moani kaaitara ma aeka ni kangaanga aikai.

“MAI RIN . . . NAKO NANON TE AKE”

A a bwakanako tatabebwi te ririki, ao e a rikirake ni bwanin riki te aake teutana imwin teutana. Ngke e a kaania 600 ana ririki Noa, e a rinanon te rawawata ni mateia ana koraki ake e tangiriia. E mate tamana are Rameka.b Imwin nimaua te ririki, e a manga mate taman Rameka are tibun Noa ae Metutera ngke 969 ana ririki ao boni ngaia te kabanea n ananau maiuna i aon te aba are e taekinaki n te Baibara. (Karikani Bwaai 5:27) A uaia ni maiu Metutera ao Rameka ma te moan n aomata are Atam.

N te ririki naba anne, e a karekea te rongorongo ae boou te baatua are Noa mairoun te Atua ae Iehova ae kangai: “Mai rin ngkoe ma am utu ni kabaneia nako nanon te ake.” N te tai naba anne, e a tuangaki Noa iroun te Atua bwa e na karinia maan aika kakaokoro nako nanon te aake, kakaitiman aika itiaki ake a tau ibukin te angakarea ao nikiraia kakauoman.​—Karikani Bwaai 7:​1-3, BG.

E bon aki kona ni mwanuokinaki te bwai ae noraki aei. A bane n rin maan aika bubua ma bubua mwaitiia aika a nakonako, a kibakiba, a kawakawa, a rangaranga, a waerikiriki, a kakaokoro nako abwakia, taraaia, ao ai maan aika manana ao aika aki. Ti aki riai n iangoia bwa e kataia Noa n ooia maan aika aki manana, e ngurengure ke tao ni bwaana n aamarau nakoia maan aika tiritiri bwa a na rin n ooia i nanon te aake. Ma e taekinaki n te rongorongo bwa “a rin . . . nakon Noa nako nanon te ake.”​—Karikani Bwaai 7:​9, BG.

A kona aika nanououa n titiraki ni kangai: ‘E na kanga n riki anne? Ao a na kanga maan akanne ni kabane ni boonnano man rau i nanon ooia? Iangoa aei: E koaua bwa e riaoni mwaakan te tia Karika te iuniweeti bwa e na taua taekaia ana man ake e karikiia mani kamananaia ao ni buokiia naba maan aika ongeaba ngkana e riai? Uringnga, bon Iehova ae te Atua are e karaurea Taari ae Uraura ao e katea taai bwa e na aki kakammwakuri. E aki kona ngkanne ni kanakoraoi bwaai ni kabane ake a kabwarabwaraaki n rongorongon Noa? Ni koauana, e kona ao e boni karaoia!

E a bon tia naba te Atua n rinea te anga teuana riki are e na kamanoia iai ana man ake e karikiia. E rinea te kawai teuana n te aro ae wanawana are e a kauringira iai bwa e onimakinia aomata ake e karikiia n te moantai, bwa a na taui aroni bwaai aika maiu ni kabane n te aonnaba aei. (Karikani Bwaai 1:28) Ngaia are a bati kaaro ni boong aikai ake a kamanena rongorongon Noa n reireinia iai natiia, bwa a rangi ni kakawaki iroun Iehova aomata ao maan ake e karikiia.

E tuangaki Noa iroun Iehova bwa e na roko te Ieka imwin teuana te wiki. A bae n rangi n tabetabe ao ni biriaitua te utu aei. Iangoa aroni bobotakia maan ni kabane ao barongaakin raoi kanaia ao urakinan aia bwai kaain te utu nako nanon te aake. E bae n rangi n tabetabe buun Noa ao buuia natina ake Tem, Am ao Iabeta ibukini kamwengaraoaia i nanon te aake.

Ma tera aroia aomata ake i rarikia? A teimatoa n “aki muti” e ngae naba ngke a nori bwaai ni kakoaua ake a kakabwaiaaki iai Noa ma ana kakorakora mairoun Iehova. A bon aki kakoauaa ae a na noriia maan ni uarurung nako nanon te aake. Ma ti riai n aki mimi n aia aki bwerengaki. A aki muti naba aomata ni boong aikai ni bwaai ni kakoaua aika rangi ni bati, ae kaotaki iai bwa ti a mena ni kabaneani boong n te waaki ae ngkai i aon te aba. Ao n aron are e taetae ni burabetinna te abotoro Betero, a na roko taani kakaniko ni kakanikoia ao ni bwainingareia te koraki ake a mutiakina ana kauring te Atua. (2 Betero 3:​3-6) Titeboo raoi aroia ma aomata ake a kakanikoa Noa ma ana utu.

E toki n ningai te kakaniko anne? Ti tuangaki n te rongorongo bwa n te tai are a a rin Noa ma ana utu ao maan nako nanon te aake, ‘e a kaina te mataroa Iehova.’ Ngke arona bwa a mena taani kakaniko i rarikia, a na boni kainaki wia n ana mwakuri te Atua. Ma ngkana e aki kaina wia te Atua n aei, e boni karaoa anne te karau ngke e a tii bwaka naba! E bwaka te karau ao n reitinako n te aro are e a makuakua n taona nako te aonnaba te ieka, n aron raoi are e a tia n taekinna Iehova bwa e na riki.​—Karikani Bwaai 7:​16-21.

E kukurei Iehova ni mateia aomata akana a buakaka akanne? E bon aki! (Etekiera 33:11) Ni kaitaraan anne, e a tia n angania te tai ae bati bwa a na bitii maiuia ao ni karaoa ae eti. A kona ni karaoa anne? E kaekaaki te titiraki anne n rongorongon Noa. E kaotia Noa bwa e kona n reke te kamaiuaki anne n arona n nakonako ma Iehova ao n ongeaba nakon Atuana ni bwaai ni kabane. Are nanona bwa n ana bong ao a kabuakakaaki kaain te aonnaba n ana onimaki, ao ni kaotaki iai bwa a kona naba ni kamaiuaki man te ieka ngke arona bwa a kukurei ni bitii maiuia. E a kamanoaki Noa ma ana utu n ana onimaki. Ngkana ko kakairi n ana onimaki Noa, ko bae naba ni kamaiuko ma naake ko tangiriia. Ko kona n nakonako naba ma Iehova ae te Atua bwa kaanga raoraom n ai aron Noa. Ao e kona n teimatoa n aki toki te iraorao anne!