Kateimatoaan Te Nano Ae Raoiroi N Te Ekaretia

“E na mena iroumi ana akoi ae rianako te Uea ae Iesu Kristo, ibukin raoiroin nanomi.”—I-BIRIBI 4:23.

TI NA KANGA NI KARIKIRAKEA TE NANO AE RAOIROI AE KAOTIOTAKI N TE EKARETIA RINANON . . .

reitakira ma taari n te onimaki?

ingaingan nanora n te mwakuri ni minita?

ribootinakin te bure ae kakaiaki?

1. Tera are a kamoamoaaki iai ekaretia ake i Biribi ao i Tuateira?

AMAIU ni kainnano Kristian ake i Biribi n te moan tienture. Ma e ngae n anne, a tituaraoi ao a kaotiota te tangira ae moani baan te raoiroi nakoia raoia n onimaki. (I-Biribi 1:3-5, 9; 4:15, 16) Mangaia are ni motikan ana reta te abotoro Bauro nakoia, e a korea ae kangai: “E na mena iroumi ana akoi ae rianako te Uea ae Iesu Kristo, ibukin raoiroin nanomi.” (I-Biribi 4:23) Ibukina bwa a kaotiota naba te nano anne Kristian i Tuateira, e a tuangia Iesu Kristo ae neboaki ni kangai: “I atai am mwakuri, ao am tangira ao am onimaki ao am mwakuri ni minita ao nanomwaakam, ao am mwakuri aika ngkai, bwa a bati riki nakon ake rimoa.”—Te Kaotioti 2:19.

2. Tera tabera ni karikirakean te nano ae kaotiotaki n ara ekaretia?

² N aron anne, a kakaokoro naano ke aroaro aika bwabwainaki n aia ekaretia Ana Tia Kakoaua Iehova ni kabane. A kinaaki riki ekaretia tabeua ni kaotiotan te nano ae tatangira. Ake tabeua riki a rianako n aroia n ingainga ni boutokaa te mwakuri n uarongorongoa te Tautaeka n Uea, ao kaotiotani karinean te mwakuri ni bwaiania. Ngkana ti karikirakea te nano ae raoiroi n tatabemanira nako, ti a boutokaa iai te katiteuanaaki n te ekaretia ao karikirakeani maiuakinan te onimaki ni koaua. (1 I-Korinto 1:10) N te itera teuana, e kona te nano ae aki raoiroi ni karekea te nimatutu n te onimaki, te aki ingainga n te mwakuri ni minita ao kariaiakan te bure n te ekaretia. (1 I-Korinto 5:1; Te Kaotioti 3:15, 16) Tera te nano ae kaotiotaki n am ekaretia? Ko na kanga ni buoka karikirakean te nano ae raoiroi n te ekaretia?

KAUNGAA TE NANO AE RAOIROI

3, 4. Ti na kanga ni ‘katituaraoa [Iehova] n te botaki ae abwabwaki’?

³ E anene ni kangai te tia areru: “N na katituaraoiko [Iehova] n te botaki ae ababaki: N na kamoamoako i buakoia aomata aika bati.” (Taian Areru 35:18, BG) E aki kerikaaki te tia areru mani karaoiroan Iehova ngke e mena i buakoia ana toro te Atua ake tabeman riki. A reke ara tai aika raraoi ibukini kaotiotan te nano ae ingainga, ngkana ti anga ara kaeka ao ni kaotiota ara onimaki ni bobotaki n te ekaretia ni katoa wiki, n ikotaki naba ma te Reirei n Te Taua-n-Tantani. Ti kona ni bane n titirakinira ni kangai: ‘I kamanenai raoi taai n anga au kaeka n taini bobotaki? I katauraoi raoi ibukini botaki akanne ao n anga au kaeka aika anainano? Ngkai atun te utu ngai, I buokia natiu bwa a na kamani katauraoi aia kaeka ao n reiakinia bwa a na kaeka n oin aia taeka?’

⁴ E kairekerekea teimatoan nanora te tia areru ae Tawita ma ara anene. E taku: “E teimatoa nanou, te Atua, e teimatoa nanou: N na anene, eng, N na anenea karaoiroam.” (Taian Areru 57:7, BG) A reke taai aika raraoi ibukira n ‘te anene ao aneneani karaoiroan’ Iehova ma te nano ae teimatoa n anene ake a kamanenaaki ni bobotaki ni Kristian. Ngkana ti tuai n rabakau kuuna tabeua, e aera bwa ti aki kataneiai n anenei n tain te Taromauri n Utu n te tairiki? Ti bia kakorakoraira n ‘anene nakon Iehova n uaa tokin bongini maiura ao n anenea karaoiroana ngkai iai iroura te ikeike.’—Taian Areru 104:33, BG.

5, 6. Ti na kanga ni bwaina te akoi ao te tituaraoi nakoia aomata, ao tera ae kona ni karikirakeaki n te ekaretia ni karaoan anne?

⁵ Te anga teuana riki ibukini karikirakean te nano ae tatangira n te ekaretia, boni kaotiotan akoaia tarira ma mwaanera. E korea te kaungaunga ni kabaneani mwakoron ana reta Bauro nakoia I-Ebera ni kangai: “Kam na kateimatoa ami itangitangiri n tari. Tai mwaninga taekan akoaia iruwa.” (I-Ebera 13:1, 2) Te anga teuana ae rangi n tamaroa ibukini kaotiotan te akoi, boni kaoaia mataniwi aika mwamwananga ma buuia ke bwaiania n te ekaretia n amwarake ma ngaiia. Iangoiia naba aine ake a mate buuia, utu ake tii temanna te karo iai, ke tabeman riki ake a kona ni kakabwaiaaki ni kaoakia n tabetai bwa a na raonira n amwarake ke n taromauri n utu.

⁶ E tuangaki Timoteo irouni Bauro bwa e na kaungaia tabemwaang bwa “a na karaoa ae raoiroi, a na kabatiai aia mwakuri aika raraoi, a na tituaraoi, ao a na tauraoi n ibuokanibwai, ao ni kaikoa aaia ae raoiroi ibukin taai aika a na roko bwa aia bwai ae kakawaki, bwa a aonga n taua raoi te maiu ni koaua.” (1 Timoteo 6:17-19) E taekinna Bauro bwa a karikirakea te nano ae tituaraoi raona n taromauri. Ti kona ni karikirakea te nano ae tituaraoi, e ngae naba ngkana iai ara kangaanga ibukin te mwane. Te anga ae tamaroa ibukini karaoan aei, boni buokaia te koraki ake a kainnanoa baoia ibukin te mwakuri ni minita, ao kaeani bobotaki. Ma tera aroia te koraki ake a kakabwaiaaki mani mwakuri n akoi aikai? A na boni kaungaa te nano ae raoiroi n te ekaretia ngkana a kaotiota te kakaitau, tao rinanoni karaoan ae a kona ni karaoia ni buoka boon te bwaa ngkai e tabe n rikirake boona. Irarikin anne, tiaki ti riai naba ni kabanea ara tai ae bati ma mwaanera ao tarira n te onimaki, bwa a aonga n namakinna ae a kainnanoaki ao n tangiraki? Ngkana ti kabatiaa karaoani mwakuri aika raraoi “nakoia ake a katiteuanaaki ma ngaira n te onimaki,” ao n tauraoi ni kamanenai ara tai ao baike iai iroura ni buokiia, ti aki tii kakorakoraa ara tangira ibukia ma ti buoka naba rikiraken te ungannano ao te nano ae raoiroi n te ekaretia.—I-Karatia 6:10.

7. E na kanga aki taekinan baika raba ibukia tabemwaang ni buoka kateimatoaan te nano ae raoiroi n te ekaretia?

⁷ Iangoi koaua riki tabeua ake a kakorakoraa reitakin ara tangira ma raora n te onimaki n aron aikai: te iraorao ao aki taekinan te bae e aki riai ni kaotaki. (Wareka Taeka N Rabakau 18:24.) A aki taekini baika aki riai ni kaotaki raao ni koaua. Ngkana a kaotii baike i nanoia ma aia namakin tarira n te onimaki, a bon onimakinira bwa ti na aki taekinna nakoia aomata, ao e na rikirake ni korakora iai te tangira i marenara nakon are mai mwaina. Ti bia riki bwa te rao ae aki taekini baika raba ao ni buokiia kaain te ekaretia bwa a na riki bwa te utu ae a tatangira kaaina.—Taeka N Rabakau 20:19.

BWAINA TE INGAINGANNANO N TE MWAKURI NI MINITA

8. Tera te reirei ni kairiri are a anganaki kaain Raorikeia, ao bukin tera?

⁸ E taku Iesu ngke e kataetaeia kaain te ekaretia are i Raorikeia: “I ataa am mwakuri, bwa ko aki mwaitoro ao ko aki bue. Ko bia mwaitoro ke ni bue. Mangaia ae ngkai ko abue ao ko aki mwaitoro ke ni bue, ao N nangi mumutaiko mai wiu.” (Te Kaotioti 3:15, 16) Akea ingaingan nanoia kaain Raorikeia ibukin te mwakuri ni minita ni Kristian. A bae n rotaki naba reitakia ma raoia n aroaroia anne. Ngaia are e angania te reirei ni kairiri ae tatangira Iesu ni kangai: “I boaiia akana I tangiriia ni kabane ma n angania te reirei ni kaetieti. Mangaia ae ko na ingainga ao raira nanom.”—Te Kaotioti 3:19.

9. E na kanga aroarora n ara mwakuri ni minita n rota te nano ae kaotiotaki n te ekaretia?

⁹ Ngkana ti na karikirakea te nano ae raoiroi n te ekaretia, ti riai n tararuaa raoi ingaingan nanora n te mwakuri ni minita. E baireaki te ekaretia ibukin ukoukoraia aomata aika aroia tiibu n aono nako, ao kateimatoaan aia onimaki. Ngaia are ti riai n uataboa te mwakuri ibukini karekeaia taan rimwini Kristo ma te ingaingannano n aron Iesu. (Mataio 28:19, 20; Ruka 4:43) Ti na katiteuanaaki riki bwa “raon te Atua ni mwakuri,” ni korakoran ingaingan nanora n te mwakuri ni minita. (1 I-Korinto 3:9) Ngkai ti tabe n tarataraia tabemwaang n te mwakuri ni minita ni kaota bukin aia onimaki ao ni kaotiota te kakaitau ibukin aia beku iroun te Atua, ti a kairaki bwa ti na tangiriia riki ao ni karineia. E karekea naba te nano ae katiteuanaaki n te ekaretia te mwakuri ma “te bo n nano” n te mwakuri ni minita.—Wareka Tebania 3:9, BG.

10. Tera aron ringan nanoia tabemwaang n te ekaretia ni kanakoraoan raoiroin ara mwakuri ni minita?

¹⁰ E na ringi nanoia aomata ara kakorakora ni kanakoraoan raoiroin ara mwakuri ni minita. Ngkana ti kaotiota tabeakinaia ae korakora aomata ake ti kaitiboo ma ngaiia, ao ni kakorakoraira n anai nanoia, e na rikirake ingaingan nanora ibukin te mwakuri ni minita. (Mataio 9:36, 37) A kona n ingainga nanoia aomata ake ti mwakuri ma ngaiia. E kanakoia taan rimwina Iesu n uarongorongo ni kakauomania ma tiaki ni kaka temanna. (Ruka 10:1) E aki reke iai tii kaungaaia ao kataneiaakia, ma e rikirake naba ingaingan nanoia n te mwakuri ni minita. Ti aki ngkanne kukurei ngkai ti mwakuri ma taan uarongorongoa te Tautaeka n Uea aika ingainga nanoia? Ti kaungaaki ao ni buokaki n ingaingan nanoia bwa ti na teimatoa ni karaoa te mwakuri n uarongorongo.—I-Rom 1:12.

KAWAKINIKO MAN TE NGURENGURE AO TE BURE

11. Te aeka n nano tera are a karikirakea I-Iteraera tabeman n ana tai Mote, ao tera aron rotakia iai?

¹¹ A karikirakea te aki raunnano ao te ngurengure I-Iteraera, tii tabeua te wiki imwin rineaia iroun Iehova bwa te botannaomata ae boou. Aei are e a karekea te karitei nakon Iehova ao taan tei ibukina. (Te Otinako 16:1, 2) A karako mwaitiia I-Iteraera ake a kitana Aikubita ao n nora te Aba ni Berita. E bon aki kariaiakaki naba Mote bwa e na rin n te aba anne ibukin arona nakon nanoia ae buakaka kaain te ekaretia i aon Iteraera! (Te Tua-Kaua 32:48-52) Tera ae ti kona ni karaoia ni boong aikai bwa ti aonga n aki riki bwa konan te nano ae aki raoiroi?

12. Ti na kanga ni kawakinira mani karikirakean te nano ni ngurengure?

¹² Ti riai ni kawakinira mani karikirakean te nano ni ngurengure. Ti na buokaki n rarawa nakon te aroaro aei ngkana ti karikirakea te nanorinano ao te karinerine nakon te mwaaka ni kairiri, ma ti riai n rineia raoi te koraki ake ti na iraorao ma ngaiia. Bon te kananokawaki mwin rinean ara kaakibotu ae buakaka ke te kabanetai ma raora ni mwakuri, ke raora n reirei ake a aki karinei booto n reirei aika raraoi. Ti wanawana ngkana ti tiatiana ara iraorao ma aomata aika bubuaka aroaroia ke aika a karikirakea te kan inaomata.—Taeka N Rabakau 13:20.

13. E na kanga bwainakin te ngurengure n te ekaretia n urua ara reitaki ma te Atua n aaro riki tabeua?

¹³ Bwainakin te ngurengure e kona ni karika uruakin ara reitaki ma te Atua n aaro riki tabeua. N te katoto, e kona te ngurengure n urua te rau ao te katiteuanaaki n te ekaretia. Irarikin anne, taekinan te ngurengure ibukia raom n onimaki e na aki ti kaunia ma e kona naba ni kariri ni karaoan te bure ae kakaiaki, ae te uarao ao te kabuakaka. (Nakoaia Ibonga 19:16; 1 I-Korinto 5:11) “A aki mutiakinia ake a tautaeka i aoia, ao a uaraoiia aika karineaki mairoun te Atua,” tabeman ake a ngurengure n te ekaretia n te moan tienture. (Iuta 8, 16) A aki kona ni karekea akoaia iroun te Atua te koraki ake a ngurengure ibukia mwaane aika a mwiokoaki n te ekaretia.

14, 15. (a) Tera ae kona n riki n te ekaretia ngkana e aki kaetaki te bure ao e teimatoa ni waakinaki? (b) Tera ae ti riai ni karaoia ngkana ti a ataia bwa iai ae e karabaa ana bure?

¹⁴ Tera arora ngkana ti ataa temanna bwa e karaoa te bure ao ni karaba, tao n aron nimakin te kamanging n te aro ae riao, matakuakinan te bwaitingako, ke maiuakinan aroaro aika aki riai? (I-Ebeto 5:11, 12) Ngkana e aki kaetaki te bure ae kakaiaki, e a kona n tuka rokon te taamnei ae raoiroi mairoun Iehova ao n urua raun te ekaretia. (I-Karatia 5:19-23) N aroia Kristian ngkoa i Korinto ake a riai ni kaaki te aroaro ae buakaka, a riai ni kakeaaki naba mwakuri aika bure ni boong aikai bwa e aonga ni kateimatoaaki te nano ae raoiroi n te ekaretia. Tera ae ko kona ni karaoia ni boutokaa raun te ekaretia?

¹⁵ N aron ae e a tia n taekinaki mai mwaina, e kakawaki te teimatoa n aki taekina te bae e aki riai ni kaotaki ni kaineti ma bwaai tabeua, ai moarara riki ngkana a kaongoira aia namakin ao aia iango. Ai kairuara ao ai kammarakira kabutanakoan rongorongon temanna ae e aki riai ni kaotaki! Ma ngkana iai ae karaoa te bure ae kakaiaki, a riai ni kaongoaki unimwaane n te ekaretia, ngkai boni mwiokoaia n te Baibara kaetan te kangaanga. (Wareka Nakoaia Ibonga 5:1.) Ngaia are ngkana ti ataia bwa e karaoa te bure te tari te mwaane ke te tari te aine, ti riai ni kaungaa bwa e na kawariia unimwaane ao ni kakaaea buokana mairouia. (Iakobo 5:13-15) Ngkana e aki karaoa anne i nanon te tai ae tau maanna, ti a riai n ribootinna.

16. E na kanga ni buokaki kateimatoaan te nano ae raoiroi ae kaotiotaki n te ekaretia n ribootinakin te bure ae kakaiaki?

¹⁶ Bon te tabo ni kamanomano ibukin te onimaki te ekaretia ni Kristian, ao ti riai ni buoka kamanoana man ribootinakin buure aika kakaiaki. Ngkana e buokaki te tia bure irouia unimwaane ao e raraoma ma ni butimwaea boaakina ma kaetakina, e aikoa ruanikai iai nanoia kaain te ekaretia. Ma tera ae na riki ngkana e rawa n raraoma te aomata ae karaoa te bure ae kakaiaki, ao e aki butimwaea aia reirei ni kairiri ae tatangira unimwaane? Kabaneakin te aomata anne man te ekaretia, e a “kamaunaaki” iai ke ni kamwawaaki te mwakuri ae buakaka i buakora ao e kateimatoaaki iai te nano ae raoiroi n te ekaretia. (Wareka 1 I-Korinto 5:5.) Eng, ibukini kateimatoaan te nano ae raoiroi ae kaotiotaki n te ekaretia, ti riai ni bane ni kaongoa te rabwata n unimwaane te bure, ti na ongeaba n aia reirei, ao ni kamanoia raora n onimaki.

KARIKIRAKEA TE “KATITEUANAAKI RINANON TE TAAMNEI”

17, 18. Tera ae na buokira ni “maiuakina te aro ni katiteuanaaki rinanon te taamnei”?

¹⁷ Ibukina bwa a “mutiakina aia angareirei abotoro” taan rimwin Iesu ngkoa, a a buoka iai karikirakean te nano ae katiteuanaaki n te ekaretia. (Mwakuri 2:42) E rangi ni kakawaki irouia te reirei ni kairiri man te Baibara ao kaetieti mairouia mwaane aika ikawai. Ibukina bwa a inanoi unimwaane ni boong aikai ma te toro ae kakaonimaki ma ni wanawana, a a kaungaaki iai ao ni buokaki kaain te ekaretia bwa a na teimatoa ni katiteuanaaki. (1 I-Korinto 1:10) Ngkana ti aantaeka nakoni kaetieti aika boto i aon te Baibara man ana botaki Iehova, ao n ongeaba n aia kairiri unimwaane, ti a kaotia iai bwa a ‘ingainga nanora ni maiuakina te aro ni katiteuanaaki rinanon te taamnei n te bwai ni kabaebae are te raoi.’—I-Ebeto 4:3.

¹⁸ Ti bia bane ni karaoa te mwakuri ibukini kateimatoaan te nano ae raoiroi ae kaotiotaki n te ekaretia. Ni karaoan anne, ti a kakoauaa raoi iai bwa ‘e na mena iroura ana akoi ae rianako te Uea ae Iesu Kristo, ibukin raoiroin nanora.’—I-Biribi 4:23.

[Taamnei n iteraniba 24]

Ko boutokaa te nano ae raoiroi ni katauraoan am kaeka aika anainano?

[Taamnei n iteraniba 25]

Ti boutokaa te nano ae raoiroi n rabakaura n anene