Wekirajaainjatka anain sünain tü outkajawaakat Wakuwaʼipa otta Waʼyataain nümüin Maleiwa
© 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
MAAYOʼU 5-11
KOROLO KOJUTUSÜ SULUʼUKA TÜ BIBLIAKAT PROVERBIOS 12
Eʼreechi kasa anasü wanee wayuu aʼyataai
Tü akuwaʼipaa kojutüleekat suulialeʼeya wanee diamante
Mayaainjeʼe wattain naalii na wawalayuu paliʼitkana nakanain, nnojoishii naya emeejüin wayuu otta nnojoishii aküjüin alawaa süpüla wainmainjatüin nakanain. Tütüshii naya sünain aʼyatawaa otta neeʼiyatüin sünain kojutüin maʼin namüin lotuin nakuwaʼipa sünain tü kasa naainjakat suulialeʼeya kamaʼanaa wainma kasa (Prov. 12:24; Éf. 4:28).
¿Kasa talateetka atuma paaʼin sünain piʼyataain?
Jülüjüle paaʼin tia, talateechi pia sünain piʼyataain. Soto paaʼin tü nümakat Jesuu, tü makat mayaa: «Anakuaippaʼireʼeya [talataleejeechia] chi wayuu aapakai nuulia chi aapünakai amüin» (Aluwataaushikana 20:35). Nnojoishi nayain neʼe anain akuwaʼipa na walaamainkana sutuma tü waʼyataainkat, anasü sukuwaʼipa wapüshi otta anasü sukuwaʼipa wayuu eekai maʼletsein.
Wapüshi. Niʼyataale maʼin wanee wayuu shiyaaluʼu nüchonnii, aneerü nakuwaʼipa nutuma. Akaataajaʼa neʼe shiale aʼyataain wanee wayuu shiyaaluʼu süchonnii, aneerü nakuwaʼipa sutuma. Na wayuu aʼyataakana nayaaluʼu nachonnii, naapüin namüin neküin, nasheʼin otta nepia; shiasaʼa sutuma naainjüin tia, nekeraajüin tü nuluwataakalü anain naya Maleiwa sünain naapüinjatüin tü kasa choʼujaakat sümüin napüshi (1 Timoteo 5:8). Otta müsia, nekirajüin na tepichikana sünain naʼyataaliinjanain. «Aʼyataaishaata maʼin chi tashikai otta wayuu loto akuwaʼipachi nia sünain niʼyataain. Kuʼyamai nia meesa, kaama, puettoʼu, wentaana jee waneeirua kasa. Müshijeseʼe taʼyataalin sünain akumajaa kasa eekai müin aka saaʼin tia süka choʼujaain shia sümüin wayuu», müsü nünüiki Shane.
Wayuu eekai maʼletsein. «Anashi müleka niʼyataale [maʼin wanee wayuu] süpüla tü niküinjatkat aaʼu je süpüla tü nümüliajiainjatkat wayuu eekai müliain», müshi Pablo (Éfeso 4:28). Waʼyataale maʼin süpüla waapüinjatüin tü choʼujaakat sümüin wapüshi, eejeeria süpüla wasülajüin sümüin wayuu eekai müliain (Proverbios 3:27). Jee müsia, talateena maʼin waya saaʼu wasülajüin sümüin wayuu.
Püchajaa süchiki kaaʼürüi suluʼu tü Bibliakat
Eesü mojujirawaa sünainjee tü shiimainkat
● Yapatüjülinjatü watuma tü wanüikinjatkat namüin. Jülüjeesü waaʼin tü eekat süpüla jashichin aaʼujee na wapüshikana wamüin otta kasainjatüin waaʼinrüin sülatüle tia (Prov. 12:16, 23). Anuu sünüiki wanee wawala chejeʼewat Australia: «Niyoutapuʼuin maʼin chi taʼüitkai tü shiimainkat. Shiasaʼa süpülapünaa toʼunüin nümaa taʼwayuuse sünain waraita naaʼu, oʼuraajapuʼushii waya süpüla nnojoluinjanain waashichijaain nümüin. Yapapuʼusü watuma tü wanüikinjatkat süpüla waashajaain nümaa süchiki wanee kasa nnojotka mojushiin nümüin. Akaʼaya waya, nnojoipuʼushii kamaʼain waya nümaʼana suulia joo waʼülüjiraain sünainjee tü anoujaakat».
MAAYOʼU 12-18
KOROLO KOJUTUSÜ SULUʼUKA TÜ BIBLIAKAT PROVERBIOS 13
Jalia pia suulia punoujain sünain anain nakuwaʼipa na manoujainsaliikana
it-2-S 186, 187
Lámpara
Otros usos figurados. Aquello de lo que una persona depende para iluminar su camino está simbolizado por una lámpara. Con tal símbolo, el proverbio contrasta al justo con el inicuo, diciendo: “La mismísima luz de los justos se regocijará; pero la lámpara de los inicuos...se extinguirá”. (Pr 13:9.) La luz del justo continuamente se hace más brillante. Sin embargo, en el caso de los inicuos, por más que dé la impresión de resplandecer su lámpara y, como consecuencia, por próspero que pueda parecer su camino, Dios hará que terminen en oscuridad, donde sus pies, con toda seguridad, tropezarán. Este es el resultado que le espera a aquel que invoca el mal contra su padre y su madre. (Pr 20:20.)
El que se ‘extinga la lámparaʼ de alguien también significa que no hay ningún futuro para él. Otro proverbio dice: “No resultará haber futuro para ninguno que es malo; la mismísima lámpara de los inicuos se extinguirá”. (Pr 24:20.).
Nnojo juʼluwajiraain jukuwaʼipa
13 Anale nukuwaʼipa wanee waʼaleewain, aneerü wakuwaʼipa nutuma. Püneeküle paʼaleewainyuu aaʼinrakana tü nuluwataakalü anain Maleiwa, nakaaliinjeechi pia süpüla paaʼinrüin tü nüchekakat Jeʼwaa (Proverbios 13:20; paashajeʼera 1 Corinto 15:33, TNM). Sünainjee tü alatakat sümüin Dina, wayaawata aaʼu anainjatüin naneekia watuma na waʼaleewainkana. Dina shia tü nüchonkat Jacob, na wayuu kachonkana shia anoujashii nünain Jeʼwaa. Wulesü sukuwaʼipa Dina, aʼaleewajaapajaʼa shia namaa na jieyuu chajanakana Canaán nnojoliikana aʼwaajüin Jeʼwaa. Kojutusü sümüin nupueulose Jeʼwaa tü nukuwaʼipakat wanee wayuu sümaa nuʼwayuuse. Mojutupejeʼe tia namüin na cananeokana süka naʼluwajiraain nakuwaʼipa (Levítico 18:6-25). Wanaa sümaa chajatüin Dina sümaa tü saʼaleewainkalüirua, shiʼraajüin wanee jimaʼai kanüliakai Siquem. Anajüsü Dina nümüin. Kojutushi «Siquem noulialeʼeya napüshua na nüchonniikana Hamor». Nnojoipejeʼe alin Jeʼwaa nüpüla (Génesis 34:18, 19).
14 Süka anajüin Dina nümüin Siquem, nütaüjaain shia. Nnojotsü mojuin nümüin tia naaʼinrakat (paashajeʼera Génesis 34:1-4). Eʼrüsü müliaa Dina otta aainjashii kasa mojusü na suwalayuukana (Génesis 34:7, 25-31; Galacia 6:7, 8).
w04-S 15/7 31 püt. 6
“Todo el que es sagaz actúa con conocimiento”
La persona prudente y recta que actúa con verdadero conocimiento será bendecida. Salomón nos asegura: “El justo come hasta que su alma queda satisfecha, pero el vientre de los inicuos estará vacío” (Proverbios 13:25). Jehová sabe lo que es bueno para nosotros en todo aspecto de la vida: en la vida familiar, en las relaciones con el prójimo, en el ministerio y a la hora de recibir disciplina. Y si somos sabios y aplicamos el consejo que encontramos en su Palabra, sin duda disfrutaremos del mejor modo de vivir.
Püchajaa süchiki kaaʼürüi suluʼu tü Bibliakat
«Paapaja nanüiki na kekiikana maʼin»
15 Saashin tü Bibliakat anasü wachuntule kaalinwaa. Süküjain Proverbios 13:10 kekiin maʼin na wayuu asakirakana süchiirua wanee kasa naaʼinrajatka. Shiimain maʼin tia pütchikat, laülaasü naaʼin na wayuu asakirakana süchiirua wanee kasa noulia na wayuu nnojoliikana aaʼinrüin tia. Anasü wasakirüle süka waaʼin wamüiwaʼa süchiirua tü anakat süpüla waaʼinrüin.
16 Anuu waneirua kasa eeka süpüla wasakirüin anain na wawalayuukana: (1) Suunejaain wanee wawala wane wawala atüjaka ekirajaa süpüla suʼunuin sümaa sünain ekirajaa wayuu, mapa süsakirüin shia süpüla sütüjaain saaʼu tü saaʼinrajatkat süpüla sütüjain maʼin ekirajaa. (2) Wanee wawala majayülü ayaʼlajeeka pantalón, süsakirüin wane wawala laülaaka aaʼin sünain anoujaa anale sümüin tü shiyaʼlajüinjatkat. (3) Wanee wawala palajaikai nukua sünain ekirajaa tü pütchi süpülajatkat wayuu süpüshuaʼa, nuchuntuin nümüin wanee wawala atüjakai ekirajaa süpüla nüküjain nümüin tü nunouteʼerüinjatkat sünain tia pütchikat. Jaʼitainna na wawalayuu kakaliainnakana sünain ekirajaa pütchi, anasü nachuntule kaalinwaa namüin waneinnua wawalayuu süpüla natüjaain saaʼu tü nanouteʼerüinjatkat sünain otta naaʼinrüinjatü tü namakat namüin.
17 Eejeerü kaʼi achiaaneenaka oʼu waya nutuma wanee wawala jee shiale sutuma wanee pütchi waashajeʼeraka suluʼujee tü Bibliakat jee shiale suluʼujee tü karaloʼuta saapakat wamüin nupueulose Maleiwa. Wachiaanapa, soto waaʼin tü wekirajaaitpakalü anain sünain ekirajaayakat tüü nnojoluinjatüin yaletüin waaʼin, jülüjainjatüin waaʼin tü kasa anasü münakat wamüin suulialeʼeya sukuwaʼipa süküjia wamüin otta waapaainjatü amaa shia. Waaʼinrüle tü achiaanakalü oulia waya, kekiijeena maʼin waya saashin tü Bibliakat (Prov. 19:20).
MAAYOʼU 19-25
KOROLO KOJUTUSÜ SULUʼUKA TÜ BIBLIAKAT PROVERBIOS 14
Jülüja paaʼin tü paaʼinrajatkat sülatalaʼa sümüle wanee kasa
Kojuta wamüin tü kataa oʼuu naapakat wamüin Maleiwa
10 Eeshii süpüla jamajüin waya sülatalaʼa sümüle wanee kasa. Nnojotsü kasakain watuma eejaʼalaa sümüle wawai, sukutkujaain mma, eein ayuulii jee kasachiki. Sülatüle tia, wachajaa maʼin sukuwaʼipa suulia jamajüin waya jee woonoo sümaa tü namakat na sülaülashiikana mma makatüinjanale waya wepialuʼu jee woʼunuinjanale wepialuʼujee (Roma 13:1, 5-7). Eepejeʼe waneirua kasa eekai süpüla shiyaawatünüin aaʼu sülatajatüin. Anakalaka woonoole sümaa tü namakat na sülaülashiikana mma. Yapeena waya wanaajaale wüin, eküülü matüjainka mojaa otta wanaajaale suluʼu wanee kaajachon tü kasa choʼujaweetkat wamüin jamüle waya.
11 ¿Kasa waaʼinrajatka eejaʼalaa sümüle wanee ayuulii eekai keemain? Oonoojeena waya namaa na sülaülashiikana mma süchiki woʼlojuinjatüin wajapü, kaʼyatüinjanain waya suulia wayuu, keʼicheʼerajanainjanain waya jee cuarentenainjanain waya. Waaʼinrüle tia, jaʼyeerü waaʼu kojutuin wamüin tü kataa oʼuu naapakat wamüin Maleiwa.
12 Sülatalaʼa sümüle wanee kasa, eesü süpüla süküjünüin wamüin pütchi nnojotka pansaain süchiki tia natuma na waʼaleewainyuukana, na weʼraajüinkana jee suluʼupünaa notiisia. Nnojo kacheʼein waya sümüin pütchi eekai waapüin neʼe, anakajaʼa woonoole sümaa pütchi eekai watüjaain maʼin saaʼu shiimain, maʼaka saaʼin tü namakat na sülaülashiikana mma otta na tottootkana (paashajeʼera Proverbios 14:15). Woonooinjatü amaa tü namakat na Laülaashii Jülüjakana aaʼin na Aküjaliikana pütchi jee tü suluwataakat Weteet süchiki tü waaʼinrajatkat süpüla woutkajaain namaa na wawalayuukana otta süpüla waküjain pütchi. Nachajaain maʼin sukuwaʼipa naya wawalayuukana anainjatüin maʼin natuma tü kasa naneekakat (Heb. 13:17). Waaʼinrüle tü namakat, aaʼinmajiraajeena waya suulia ayuulin waya jee waaʼinmajeena na waneinnua suulia ayuulin naya otta eesü süpüla anain pütchi watuma nachiki na aküjaliikana pütchi nüchiki Jehová (1 Ped. 2:12).
Meimmoluin paaʼin maʼaka naaʼin Sadoc
11 ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla meimmoluin waya maʼaka naaʼin Sadoc süpüla wakaalinjain na wawalayuukana soʼutpünaa kaʼi keemasü? (1) Oonooinjana waya sümaa tü aluwataanakalü anain. Anasü waaʼinrüle tia süpüla paaʼinwainjanain waya soʼutpünaa wanee kaʼi keemasü. Jüüjüüinjana waya sümüin tü suluwataakalü anain Weteet (Heb. 13:17). Na laülaashiikana ekirajaʼawaishii naya sünain tü aluwataanakalü anain süpüla natüjaain saaʼu tü naaʼinrajatkat eejaʼalaa sümüle wanee kasa (1 Cor. 14:33, 40). (2) Meimmoluinjana waya otta laülaainjatü waaʼin (Prov. 22:3). Jülüja waaʼin tü waaʼinrajatkat suulia jamajüin waya. (3) Kanoulainjana maʼin waya nünain Jehová. Kachipünaashii naaʼin Jehová napüshuaʼa na wawalayuukana. Nükaalinjeena waya süpüla naaʼinmajüin na wawalayuukana.
Püchajaa süchiki kaaʼürüi suluʼu tü Bibliakat
Iff ekirajaaya 35 pütchi 2
Jülüjainjatka waaʼin waaʼinrajatpa wanee kasa
«Chi wayuu eekai kekiin maʼin, jülüjasü naaʼin tü naaʼinrajatkat» müsü tü Bibliakat (Proverbios 14:15). Süpülapünaa waaʼinrüin wanee kasa, jülüjainjatü waaʼin tü anakat noʼuluʼu Jehová. Anasü püsakirüle paaʼin sünain tüü: «¿Jaratche tü pütchi suluʼukat tü Bibliakat tayaawateetka atuma tü anakat noʼuluʼu Jehová? ¿Jimateetche taaʼin sutuma tü taaʼinrajatkat? ¿Jameetche naaʼin na waneinnua sutuma? ¿Talateetche naaʼin Jehová sutuma tia?» (Deuteronomio 32:29).
Nia neʼe chi Maleiwakai aküjaka wamüin kasain anain jee kasain mojuin. Weʼraajüle tü nuluwataakalü anain, tü pütchi wayaawateetkalü anainjee tü anakat noʼuluʼu jee woonoole sümaa, aneerü waaʼin. Tü waaʼinkat shia aküjaka wamüin kasain anain jee kasain mojuin (Roma 2:14, 15). Anale maʼin tü waaʼinkat, aneerü maʼin sukuwaʼipa tü waaʼinrakat.
MAAYOʼU 26–JUUNIOʼU 1
KOROLO KOJUTUSÜ SULUʼUKA TÜ BIBLIAKAT PROVERBIOS 15
Talata naaʼin putuma na waneinnua
¿Jamüsü choʼujaaka maʼin kamaneeinjanain waya?
17 Anuu sünüiki wanee wawala pürekutsoot ounejaʼawaika shipialuʼu na wawalayuu sünainkana wanee ekirajawaa: «Shapaasü maʼin taaʼin paalainka saaʼu nnojoluin anain maʼin tü tepiakat otta müsia süka nnojoluin jeketüin tü kasairua tamaʼanajatkat. Anapejeʼe taaʼin sutuma tü sümakat tamüin nuʼwayuuse wanee wawala alapalaakai waaʼu. Talatüsü maʼin naaʼin saashin makatüle naya nepialuʼu na wawalayuu palitchonkana amaʼana kasa sümaa palajanain natuma naʼyataain nümüin Jeʼwaa. Sutuma tü sümakat tü wawalakat tamüin, sotusü taaʼin tü sümapuʼukat wamüin maama tepichijaiwaʼaya waya: ‹Anaʼleesia maʼin ekaa pünajüt sümaa aijiraain waya›» (Prov. 15:17, TNM). Nnojotsü anain shapaale waaʼin, shia anaka aluʼu weeʼiyatüle naalin na weʼiyoukana wapüla.
Watütüleʼerajiraa waaʼin maaʼulu süka sülüʼülüin tü kaʼikat
16 Jaʼitaina japüleʼein waya otta manüleʼuin waya, eeshii süpüla watütüleʼerüin naaʼin na wawalayuukana. Nnojotsü kapüleein maʼin aaʼinraa tia. Eeshii süpüla wakulemeraain namüin wasakapa naya. Nnojoliire nakulemeraain wamüin, eesüjaʼa tü alatakat namüin otta eesüjaʼa naashajaweere nümaa wanee wawala süchiki tü alatakat namüin. Jamüshiijaʼa waapajüle nanüiki, eesü süpüla sütütülaajeerüin naaʼin (Sant. 1:19).
17 Wekirajaa süchiki tü alatakat nümüin wanee wawala jimaʼai, Henri nünülia. Eemiajaasü nunoula sümaa mojuin maʼin naaʼin sutuma nooʼulaain suulia aʼyatawaa nümüin Jeʼwaa kojuyashii nüpüshi. Wane nüpüshi Henri akatalaaka nuulia Jeʼwaa, nia chi nüshikai, laülaapuʼushi nia suluʼu tü outkajaaleekat. Niasaʼa chi wawala alapalaaikai naaʼu, nümaashi nia eere wanee oikaalee kepein. Chajana naya yootuin, jülüjashaanasü naaʼin chi wawalakai tü nümakat Henri nümüin. Niyaawata aaʼu Henri nükaaliinjeenain na nüpüshikana süpüla naleʼejüin nachikuaʼa nünainmüin Jeʼwaa müleka waneepiale nia nümaa Jeʼwaa. Jee atütülaasü naaʼin sutuma naashajeʼerüin Salmo 46, Sofonías 3:17 otta Marcos 10:29, 30.
18 ¿Kasa watüjaka sünainjee tü alatakat sümüin Marthe otta nümüin Henri? Wapüshuaʼa wayakana, eeshii süpüla watütüleʼerüin naaʼin na wawalayuu choʼujaakana amüin shia. Anuu nünüiki chi aluwataaikai Salomón: «Aneerü maʼin naaʼin [wanee wayuu] müleka anale pütchi nümüin soʼu choʼujaain shia nümüin [...]. Talatüsü naaʼin wanee wayuu nukulemeraanüle amüin otta akatchinraasü naaʼin sutuma pütchi anasü» (Prov. 15:23, 30). ¿Kasa eeka süpüla waaʼinrüin weʼrüle wanee wawala eekai mojuin maʼin naaʼin? Anasü waashajeʼerüle nümüin wanee pütchi suluʼujee Aapiria Wayuu jee shiale suluʼujee jw.org. Eeshii süpüla weeʼirajüin namaa tü jayeechiirua waʼwaajakalü aka Jeʼwaa, aneerü naaʼin sutuma. Anuu nünüiki Pablo süchiki tia: «Anakaja müleka jikirajiraale, je anashii sotojiraale jaaʼin aapaa analuʼut nümüin chi Maleiwakai sümaa eeʼirajaa süka süpüshua jaaʼin. Juʼwaaja nia süka jayeechi süpüshua, maa aka tü eeʼirajuushi kanüliakat Salmos je maa aka tü weeʼirajakat maaʼulu yaa sünain aʼwaajaa Maleiwa» (Col. 3:16; Aluw. 16:25).
Püchajaa süchiki kaaʼürüi suluʼu tü Bibliakat
ijwbq ekirajaaya 39 pütchi 3
¿Pueden los cristianos aceptar atención médica?
2. ¿Debería obtener la opinión de otros doctores? Contar con una “multitud de consejeros” podría ser ventajoso, en especial si se trata de una enfermedad grave (Proverbios 15:22).
JUUNIOʼU 2-8
KOROLO KOJUTUSÜ SULUʼUKA TÜ BIBLIAKAT PROVERBIOS 16
Apünüinsü kasa wasakirüinjatka anain waaʼin süpülapünaa waneeküin wanee kasa
Ana putuma süneekia tü paaʼinrajatkat jimaʼaiwaʼaya pia
11 Talataleesia maʼin waaʼin waʼyataale nümüin Jeʼwaa (Prov. 16:20). Jamüshijaʼa Baruc, chi aʼyataakai niʼipajee Jeremías, müsü nnojotkai sotuin naaʼin tia. Süka jamüin, nnojotsü talatüin naaʼin sünain tü niʼyataainkat nümüin Jeʼwaa. Makalaka nümüin Jeʼwaa nümüin: «Nnojo ayatüin pia sünain püchajaain kojutüinjachin pia sutuma wayuu. Puuʼulaa suulia kachiiruain paaʼin tia. Süka tantirüinjatüin wanee müliaa sümüin wayuu süpüshuaʼa [...], takaaliinjeechi pia suulia ouktajüin pia eepünaale puʼunüin» (Jer. 45:3, 5). ¿Jamüsü saaʼin pümüin? ¿Kasache talateetka atuma naaʼin Baruc? ¿Shiache sutuma nüchajaain kojutüin nia sutuma wayuu? ¿Shiataapa sutuma niʼyataain waneepia nümüin Jeʼwaa otta nnojolin ouktüin nia sajaʼttinnapa Jerusalén? (Sant. 1:12.).
12 Eeshi wanee wawala talatakai aaʼin sünain akaaliinjaa na waneeinnua, Ramiro nünülia. Müshi nia: «Wayuu maʼletsesalii na tapüshikana, chejeʼewai taya suluʼu wanee pueulo chaka saaʼu tü uuchikat los Andes. Niʼitaainjachiaa taya chi tawala epayaakai suluʼu tü eʼikülee miyoʼusükat otta niainjachiaa awalaajaka tü achuntünakat tamüin. Jekechi taya woutiisain wanaa sümaa tia. Oʼunejaanüshi taya nutuma wanee wawala pürekutsoot süpüla toʼunüinjachin nümaa sünain aküjaa pütchi suluʼumüin wanee pueulo. Oʼunüshi taya nümaa chi wawalakai, mainma na wayuu achekakana tü ekirajünaakat sünain tü Wiwüliakat. Ekirajaashi taya sünain aüjaa walashi, shiaka taʼyataain anain tia. Shiasaʼa mapa oʼttüshii na wawalayuukana sünain ekirajaa na wayuu wanaawakana anüiki tamaa. Alataashi taya namaa sünain ekirajaa na palitchon wayuu wanaawaka anüikii tamaa. Polooichi juya taya sünain aʼyatawaa waneepia nümüin Jeʼwaa. Talatüshi maʼin taya sutuma takaaliinjüin na wayuukana süpüla naapajüinjatüin tü pütchikat suluʼu tü anüikii naashajaakalü aka».
¿Piiʼiratüinche pukuwaʼipa?
SÜNAINPÜNAASÜ nukuwaʼipa wanee wayuu tü kasa ekirajünakalü anain nia nutuma nüshi jee nii otta tü naaʼinrakat na kepiakana pejepünaa nünain. Makalaka nüshatüin tü nasheʼinpalakat, nikaajüin tü eküülü nekaajakat otta nüshatüin nakuwaʼipa.
2 Akatsaʼa eein wanee kasa alanaʼaleeka maʼin suulia washeʼinpala otta tü eküülü wekaajakat. Motsoyüliiwaʼaya waya, ekirajünüshii waya süpüla watüjaainjatüin saaʼu tü kasa eekai anain otta tü kasa eekai mojuin. Naatawaisü tü jülüjakat waaʼin süchiki tü kasa eekai anain otta tü eekai mojuin. Eeshii na anakana amüin jee mojukana amüin wanee kasa. Müsü tü Wiwüliakat: «Eesü wayuu gentile eekai naaʼinrüin süka naaʼin namüiwa tü nuluwataakat anain Maleiwa, mayaasüje nnojolüin aapünüin namüin tü nüshajakat Moisés» (Roma 2:14). Süka müin sünüiki tü Wiwüliakat, ¿shiache waaʼinrajatka neʼe tü kasa ekirajünapuʼukalü anain waya otta tü kasa naaʼinrakat na kepiakana pejepünaa wanain?
3 ¿Jamüsü nnojoluinjatka waaʼinrüin tü kasa ekirajünapuʼukalü anain waya? Süküjüin tü Wiwüliakat piamasü kasa. Anuu tü palajatkat: «Eesü wopu eekai müin anakai saaʼin wamüin, akatsaʼa suʼunirüin waya sünainmüin tü ouktaakat» (Prov. 16:25, NM). Sutuma nnojoluin lotuin maʼin wakuwaʼipa, isasü wachiki woʼunirüin wakuwaʼipa wamüiwaʼa (Prov. 28:26; Jer. 10:23). Tü wanee shia süka niʼitaain Satanaa tü akuwaʼipaa noʼunakalü achiirua na wayuukana: tü kasa anasü jee kasa mojusü namakat. Saashin tü Wiwüliakat, nia Satanaa «chi aluwataakai saʼaka wayuu manoujainsat» (2 Cor. 4:3, 4; 1 Juan 5:19). Aneere waya noʼuluʼu Jeʼwaa, kacheʼeinjana waya sümüin tü sümakat Roma 12:2 (paashajeʼerapa).
Püchajaa süchiki kaaʼürüi suluʼu tü Bibliakat
Kojuta wamüin na wawalayuu laülaayuukana
CHAA Arkansas (Estados Unidos) eesü wanee parque eere wainmain maʼin diamante jachitüin mmoluʼu. Mayaainjeʼe neʼrüin shia na wayuu awaraijaakana, nnojotsü nayaawatüin saaʼu sujutu süka sütaluʼuyülüin shia.
2 Na wawalayuu laülaayuu waneepiakana nümaa Jeʼwaa müshii aka saaʼin tia diamantekat. Saashin tü Bibliakat kojutushi wanee wayuu eekai laülaain (paashajeʼera Proverbios 16:31; 20:29). Eepejeʼe süpüla nnojoluin müin wayaawatakai saaʼin nojutu wamüin. Alanaʼaleesia nojutu na wawalayuu laülayuukana namüin na jimaʼaliikana jee na majayünnüükana suuliaʼaleʼeya wanee korolo kojutusü. Sünain ekirajaayakat tüü, wekirajaajeerü anain tüü: ¿jamüshii maka aka saaʼin wanee korolo kojutusü nümüin Jeʼwaa na wawalayuu laülaayuukana?, ¿jamüshii kojutuka naya sümüin nupueulose Jeʼwaa?, ¿kasa waaʼinrajatka süpüla watüjain sünainjee nakuwaʼipa?
JUUNIOʼU 9-15
KOROLO KOJUTUSÜ SULUʼUKA TÜ BIBLIAKAT PROVERBIOS 17
¿Kasa naaʼinrajatka na kaʼwayuuseshiikana süpüla anajiraain naya?
g-S 9/14 11 püt. 2
Cómo superar el resentimiento
Hágase un examen sincero. La Biblia dice que algunas personas estallan con facilidad (Proverbios 29:22). ¿Podría ser ese su caso? Pregúntese: “¿Soy rencorosa? ¿Me ofendo con facilidad? ¿Tiendo a exagerar las cosas?”. La Biblia advierte que insistir en un asunto puede separar a los amigos (Proverbios 17:9; Eclesiastés 7:9). También en el matrimonio puede pasar eso. Si descubre que es rencorosa, trate de ser más paciente con su esposo. (Principio bíblico: 1 Pedro 4:8.)
w08-S 1/5 11 püt. 1, 2
Cómo solucionar problemas en el matrimonio
1. Fije un momento para hablar del tema. “Para todo hay un tiempo señalado [...]; tiempo de callar y tiempo de hablar.” (Eclesiastés 3:1, 7.) Como vimos en la disputa reproducida arriba, algunos desacuerdos suscitan sentimientos muy intensos. Si eso ocurre, domínese y no discuta. Antes de que las emociones se desborden, deténgase y propóngale a su pareja hablar del asunto después. Evitará causarle mucho daño a su relación si toma en serio el siguiente consejo bíblico: “Comenzar una discusión es abrir una represa, antes que la pelea estalle, retírate” (Proverbios 17:14, Biblia de América).
No obstante, también hay un “tiempo de hablar”. Como la mala hierba, los problemas crecen si no se les presta atención. Por consiguiente, no pase por alto la cuestión esperando a que desaparezca por sí sola. Si usted interrumpe una discusión, muéstrele respeto a su cónyuge fijando un momento no muy lejano para volver a hablar del asunto. Dar este paso les ayudará a ambos a actuar en armonía con el espíritu de esta exhortación bíblica: “Que no se ponga el sol estando ustedes en estado provocado” (Efesios 4:26). Por supuesto, entonces usted debe cumplir con su palabra.
Püchajaa süchiki kaaʼürüi suluʼu tü Bibliakat
Aneerü wakuwaʼipa kojutule maʼin watuma Maleiwa
Waaʼinmajüinjatü tü waaʼinkat süka nütüjaain saaʼu Jehová süpüshuaʼa tü suluʼukat (paashajeʼera Proverbios 17:3). Aijeena maʼin waya nüpüla Jehová niʼrüle jülüjain maʼin waaʼin tü kasa nuluwataakalü anain waya. Waaʼinrüle tia, nnojoleerü yarüttüin wakuwaʼipa maʼaka yarüttüin nakuwaʼipa na wayuu nuluwataakana aaʼu Satanás otta wayouteerü tü alawaa nüküjakat Satanás (Juan 4:14, TNM; 1 Juan 5:18, 19). Aleewale maʼin waya nümaa Jehová, aijeechi maʼin nia wapüla jee kojuteechi maʼin nia wamüin. Nnojoleerü waaʼinrüin wanee kasa mojeetka atuma naaʼin chi Washikai Maleiwa otta wasünneʼeramaateerü suluʼujee waaʼin wanee kasa mojuka noʼuluʼu. Suchuntaale waaʼin wanee kasa mojusü, anasü wasakirüle waaʼin sünain tüü: «¿Jamataalainjachika taaʼinraka wanee kasa eekai mojuin noʼuluʼu chi Maleiwakai? Aishi maʼin taya nüpüla jee wainma kasa anasü naainjaka tapüleerua» (1 Juan 4:9, 10).
JUUNIOʼU 16-22
KOROLO KOJUTUSÜ SULUʼUKA TÜ BIBLIAKAT PROVERBIOS 18
Pütütüleʼera naaʼin na ayuuikana
Müsü suʼwaatakai saaʼin tü kekiwaa nümaʼanajeejatkat Maleiwa
17 Jülüja waaʼin tü wanüikinjatkat süpülapünaa waashajaain. Nnojorüle waaʼinrüin tia, eesü süpüla mojuin saaʼin wayuu watuma. Anuu tü sümakat tü Bibliakat: «Eeshi chi eekai mayaawajaain saaʼu nünüiki, müshi nusotokai saaʼin wayuu süka shiʼichi chajaruuta, akaajasaʼa sutuma nanüiki na kekiikana maʼin aawalaasü saaʼin wayuu» (Prov. 12:18). Nnojorüle waküjakuʼu sümüin süchiki tü kasa mojukat natuma na waneinnua, anajiraajeena waya namaa (Prov. 20:19). Süpüla anain saaʼin wayuu sutuma tü wamakat, anasü waashajeʼerüle tü Bibliakat sümaa wasakireʼerüin waaʼin sünain (Luc. 6:45). Jülüjale maʼin waaʼin tü sümakat tü Bibliakat, waküjeerü pütchi namüin na waneinnua atütüleʼereetka naaʼin (Prov. 18:4).
Weʼraaja nakuwaʼipa jee sümülialaa waaʼin naalin
Nnojoluinjatü yaletüin waaʼin jee nnojoliinjana waya kashapajaaraliin süpüla waapajüin tü nümakat wamüin wanee wayuu. Waaʼinrüinjatü tia sünainjee apünüinsü kasa. Tü palajatkat kasa shia nnojoleerüin mojuin tü jülüjakat waaʼin nüchiki wanee wayuu. Tü piamakat shia watüjaajeerüin saaʼu jamüin makaʼa naaʼin wanee wawala otta jamüin naaʼinrawaika waneirua kasa. Müle shia watuma, amülialaajeerü waaʼin naalin. Tü apünüinkat shia wakaalinjeechin nia süpüla niyaawatüin saaʼu jamüin makaʼa nukuwaʼipa. Eesüjaʼa nnojoleerüle wayaawatüin saaʼu jamüin makaʼa wakuwaʼipa, waneʼereejaʼa yootopa waya süchiki nümaa wanee wayuu (Prov. 20:5). Anuu nünüiki wanee wawala laülaashi, chejeʼewai Asia: «Mojukuwaʼipatsü tanüiki sümüin wanee wawala. Tachiaain shia süpülapünaa taapajüin tü sümakat tamüin süchiki tü alatakat sümüin. Taküjain sümüin anainjatüin maʼin sünüiki shiyalerapa sajapü sünain tü outkajawaakat. Taapaka süchiki kapüleein maʼin sümüin aashajeʼeraa karaloʼuta otta kapüleein sümüin asoutaa shiʼipajee tü asakinnakalü anain sünain tü outkajawaakat». Süpülapünaa nüchiaanüin wanee wawala natuma na laülaashiikana, naapajüinjatü tü nümakat namüin (Prov. 18:13).
Eeshii na wawalayuu kapüleekana amüin yootoo süchiki tü suluʼukat naaʼin sutuma tü alatapuʼukat namüin, sutuma jalejeʼewaliin naya otta sutuma tü nakuwaʼipakat. ¿Kasa waaʼinrajatka süpüla naküjain wamüin tü suluʼukat naaʼin? Soto waaʼin tü naaʼinrakat Jeʼwaa nüpüleerua Elías wanaa sümaa nuʼunuin wattamüin süpüleerua Jezabel. Nnojotsü nüküjain nümüin Jeʼwaa jamüin nuʼunaka, nüküjaleein tia sülatapa maʼaka jeʼra kaʼi. Naapajüin maʼin Jeʼwaa tü nümakat Elías, nütütüleʼerüin naaʼin jee naapüin wanee aʼyatawaa nümüin (1 Rey. 19:1-18). Eesü müle nakuwaʼipa na wawalayuukana, eesü nnojorüle naküjamaatüin wamüin tü suluʼukat naaʼin. Nnojoliire kashapajaaraliin waya maʼaka nnojolin kashapajaaralin Jeʼwaa, aneerü naaʼin na wawalayuukana wamaa jee naküjeerü wamüin tü suluʼukat naaʼin. Naainjapa tia, waapaja maʼin tü namakat wamüin.
Wakaalinja na nnojoliikana anain suluʼu nekii
«Jümüliala naaʼin na mojukana aaʼin» (1 TESALÓNICA 5:14, TNM).
Eesüjaʼa shapaale naaʼin chi paʼaleewainkai jee süntajaale nikiiruʼumüin nnojolin kasain anain apüla nia. Müsüjeseʼe anain püküjale nümüin alin nia püpüla. Paaʼinrüle tia, pümüliajeerü naaʼin jee pükatsüinreerü naaʼin mayaainjeʼe nnojoluin pütüjaain saaʼu jamüinjatüin sukuwaʼipa pünüiki nümüin.
«Shiimainre alin nüpüla naʼaleewain wanee wayuu, aishi nia nüpüla waneepia» (PROVERBIOS 17:17).
Püküja nümüin pükaalinjeein nia. Püsakira nia palajana kasain akaalinjüneein anain nia. Eesüjaʼa kapüleere nümüin chi paʼaleewainkai nüküjain pümüin kasain choʼujaain nümüin. Mülejeʼeya nukuwaʼipa, eesü süpüla püküjain waneirua kasa eeka süpüla paainjain nümaa, maʼaka saaʼin juwaraijaain. Püküja nümüin eein süpüla piyaʼlajüin kasa nümüin choʼujaale shia nümüin, eein süpüla pipitajüin nipia jee shiale waneirua kasa (Galacia 6:2).
«Nnojo jaashichijaain sümüin wayuu» (1 TESALÓNICA 5:14, TNM).
Eeshijaʼa nnojoire yooteein chi paʼaleewainkai pümaa. Püküja nümüin eein süpüla neenajüin pia yooteepa nia pümaa. Sutuma ayuulin nia, eesüjaʼa naaʼinreerüle wanee kasa mojeetka pümüin jee shiale airuʼuluin nünüiki pümüin. Eesüjaʼa nuwüinjeʼerüle tü naaʼinreekalü pümaa jee jashichire nia pümüin. Pükaalinjapa chi paʼaleewainkai, nnojo jashichin pia nümüin jee pümüliala naaʼin (Proverbios 18:24).
Püchajaa süchiki kaaʼürüi suluʼu tü Bibliakat
Nükaalinjeechi pia Jehová soʼunnaa müliaa
Tü waaʼinrajatkat. Nnojo wakaaʼinjaain noulia na waneinnua. Wakaaʼinjaale noulia, jülüjeerü neʼe waaʼin wakuwaʼipa wamüiwaʼa jee tü alatakat wamüin. Suluʼujee tia, mojeerü tü kasa waneekakat (Prov. 18:1). Sülatüle kasa mojusü wamüin, eeshii wamüiwaʼaweere waya, nnojotsü mojuin tia. Aluʼujasaʼa wamüiwaʼaweere waya waneepia, mojuinjaʼa tia, süka jamüin, eein süpüla wayoutuin tü kasa nükaalinjeekalü akajee waya Jehová. Jaʼitairü kapüleein maʼin wamüin tü alatakat, wooʼulaa nükaalinjaiwa waya Jehová nakajee na wapüshikana, na waʼaleewainyuukana otta na laülaashiikana (Prov. 17:17; Is. 32:1, 2).
JUUNIOʼU 23-29
KOROLO KOJUTUSÜ SULUʼUKA TÜ BIBLIAKAT PROVERBIOS 19
¿Kasa paaʼinrajatka süpüla paʼaleewajaain namaa na wawalayuukana?
¿Kasa waaʼinrajatka süpüla aijiraain maʼin waya?
16 Waaʼinmaa tü kasa anakat natuma na wawalayuukana. Jülüjataa paaʼin jutkatüin pia namaa na wawalayuukana sümaa talatüin paaʼin namaa. Shiasaʼa noʼunajanapa na wawalayuukana, piyuʼlaka piyaakua namaa, kojuyasü ayaakuaa piyuʼlaka. Saʼakajee tü ayaakuaa piyuʼlakat, piʼrüin niyaakua wanee wawala jashichikai oʼupünaa. ¿Kaseetka paaʼinrüin sükajee tia ayaakuaakat? ¿Aashin puborrajeerüin shia sutuma eeitpain pümaʼana waneirua ayaakuaa eere talatüin naaʼin napüshuaʼa na wawalayuukana?
17 Tü ayaakuaa wanaajaakat müsü aka saaʼin tü wanaajaakat suluʼu wekii süchiki tü kasa anasü alatakat wamüin. Shiimain sotuin waaʼin tü kasa anasü alatakat wamüin namaa na wawalayuukana. ¿Jama naainjale jee nüküjale wanee kasa mojusü wamüin wanee wawala? ¿Wanaajaajeetche tia suluʼu wekii? Anasü wasünneʼerüle tia suluʼujee wekii maʼaka waborraajüin tü ayaakuaa mojukat (Prov. 19:11; Éf. 4:32). Mapüleejeerü wamüin walatirüin sooʼopünaa waaʼin tü naainjakat wanee wawala wamüin sutuma wainmain tü kasa anasü weʼrakat nümaa. Shia wanaajaainjatka suluʼu wekii tü kasa anasü weʼrakat nümaa wanee wawala.
Wakooʼomüinra naalin Jehová otta na waneinnua wapüla
10 Wachajaain maʼin sukuwaʼipa süpüla wakaalinjain na wawalayuukana maʼaka naaʼinrüin shia Timoteo (Heb. 13:16). Süchikijee wanee juya miyoʼushaata oʼunusü Anna, tü wachuntayütkalü anülia suluʼu tü ekirajaayakat 29, nümaa suʼwayuuse nepialuʼumüin waneinnua wawalayuu. Yarüttüsü süpüshuaʼa tü nasheʼinkat naya wawalayuukana sutuma sujutuuin saajuna nepia. Anuu tü sümakat Anna süchiki tü saaʼinrakat nümaa suʼwayuuse: «Walüʼüjaka nasheʼin wepialuʼumüin süpüla washijaain shia jee wapülanchajüin namüin. Mayaainjeʼe nnojoluin kapüleein wamüin waaʼinrüin tia, kojutusü shia namüin. Saaʼujee waaʼinrüin tia aleewashii maʼin waya namaa maaʼulu». Sükaalinjain Anna nümaa suʼwayuuse na wawalayuukana saaʼujee alin naya napüla (1 Juan 3:17, 18).
11 Washatüin nukuwaʼipa Jehová kamaneere waya namüin na waneinnua jee waaʼinrüle kasa anasü napüleerua. Eesü nnojorüle watüjaain saaʼu analejeʼeya namüin na waneinnua tü kasa waaʼinrakat napüleerua. Sotusü saaʼin Khanh, tü wachuntayütkalü anülia suluʼu pütchi 8, tü naaʼinrakat waneinnua wawalayuu süpüleerua. Anuu sünüiki süchiki tia: «Kojutusü maʼin tamüin tü naaʼinrakat na wawalayuukana tapüleerua süpüla namaain taya sünain aküjaa pütchi. Kamaneeshii naya tamüin, nasaajüin taya, nounejaain taya sünain ekawaa jee neʼikajaain taya tepialuʼumüin. Nnojotpuʼusü tayaawatüin saaʼu wainmain maʼin tü kasa naaʼinrakat tapüleerua. Tatüjaaitpa aaʼu naaʼinrüin tia süka alin taya napüla». Nnojo waʼatapajüin saapünüinjatüin analuʼutka wamüin saaʼujee tü waaʼinrakat. Sümakalaka Khanh: «Aainjeesü taya kasa anasü napüleerua naya wawalayuukana, shiajaʼa neʼe nnojoluin tatüjaain saaʼu jalain kepiain noʼutku nayakana maaʼulu. Müsüjeseʼe tachuntuin nümüin Jehová walaaiwa naya nutuma saaʼujee tü kasa naaʼinrapuʼukat tapüleerua». Nütüjaa aaʼu Jehová süpüshuaʼa tü kasa waaʼinrakat napüleerua na waneinnua jaʼitairü müin malaacheinkai saaʼin wamüin. Kojutusü maʼin nümüin tü waaʼinrakat, müsü aka saaʼin wanee nujuyaala woulia (paashajeʼera Proverbios 19:17).
Ayata miyoʼuin naalin wapüla na wawalayuukana
6 Jülüjataa waaʼin tüü: kakaliaichire niʼyataain wanee wayuu suluʼu wanee compañia, eeshijaʼa noonoole waneepia sümaa tü aluwataanakalü anain nia. Eeshijaʼa yalale nia waneepia nümaa chi nülaamainkai süpüla tü choʼujaakalü apüla nia. Eesü süpüla naaʼinrüin tia sümaa nnojoluin niʼraajüin chi nülaamainkai otta nnojorüle anain nümüin tü sukuwaʼipakat aʼyatawaa sutuma tü compañiakat. Nnojoishi aʼyataain nia yala süka alin nüpüla chi nülaamainkai, shia süka choʼujaain nneerü nümüin. Ayateechia nia aʼyataain yala waneʼereʼeya saapünapa nümüin nipensionse jee shiale nuusütapa anain wanee aʼyatawaa eekai walaain.
7 Tü naaʼinrakat chia wayuukai süpüleerua tü niʼyataainkat, müsü aka saaʼin tü naaʼinrakat wanee wayuu süpüleerua wane wayuu miyoʼukai saalin nüpüla, shiajaʼa neʼe nnojoluin wanaawain tü naaʼinrakat anainjee shia. ¿Jamüsü naaʼinraka kasa anasü napüleerua na waneinnua na aʼyataapuʼukana nümüin Maleiwa? Shia süka miyoʼushaatain naalin napüla, nnojotsü shiain saaʼujee münajalain shia namüin. Jülüjataa waaʼin tü naaʼinrakat David, aishaatashi maʼin nüpüla Jonatán, chi naʼaleewainkai, mayaainjeʼe nuʼutuneein aaʼin nutuma chi nüshikai Jonatán. Maʼaka jeʼra juya süchikijee outuin Jonatán, nümüliajüin David Mefibóset chi nüchonkai süka miyoʼushaatain naalin Jonatán nüpüla (1 Sam. 20:9, 14, 15; 2 Sam. 4:4; 8:15; 9:1, 6, 7).
Püchajaa süchiki kaaʼürüi suluʼu tü Bibliakat
Pütüjaainjatü aaʼu shiimainreje shia
Tü sümakat tü Bibliakat
«Nnojotsü anain nnojorüle kasain nütüjaain aaʼu wanee wayuu» (PROVERBIOS 19:2).
¿Jamaluʼulu shia? Nnojorüle watüjaain saaʼu shiimainre wanee kasa, mojeerü tü kasa waneekakat. Wanoujale neʼe tü namakat na waneinnua jee nnojorüle wasakirüin süchiirua wanee kasa, wayoujeerü nakuwaʼipa na waneinnua.
Anasü piʼraajüle nakuwaʼipa na wayuukana
Piʼrajüle sukuwaʼipa wayuu, nnojoleerü punoujain tü alawaa aküjünakat nachiki. Piyaawatüle saaʼu alawaain tü aküjünakat nachiki waneinnua wayuu, nnojoleerü punoujamaatüin sünain tü alawaa aküjünakat nachiki.
JUUNIOʼU 30–JUULIOʼU 6
KOROLO KOJUTUSÜ SULUʼUKA TÜ BIBLIAKAT PROVERBIOS 20
Tü paaʼinrajatkat süpüla anain pukuwaʼipa pümüraajiraapa
Paaʼinrajatka süpüla anain pukuwaʼipa kamüraajüinpa pia
3 Talatüsü maʼin naaʼin wanee wayuu sümaa wanee jierü namüraajiraapa. Nnojotpejeʼe shaitaain tia süka eein süpüla kasaalüin naya suluʼujee tia. Soʼu tü kaʼi kasaatkalü oʼu na wayuukana, napansaajüin nanüiki nümüin Jehová eere naküjain aijiraainjanain jee kojutujiraainjanain naya waneepia. Nnojoluiwaʼaya wapansaajüin wanüiki nümüin Maleiwa, jülüjainjatü waaʼin palajana tü waaʼinrajatkat, jama nnojoluin shaitaain tia (paashajeʼera Proverbios 20:25). Nümüraajiraapa wanee wayuu sümaa wanee jierü, neʼraajiraainjatü nakuwaʼipa süpüla naneeküin kasaalüinjanale naya jee nnojoliinjanale kasaalüin. Nooʼulaajiraale, nnojotsü shiain saaʼu mojuin nakuwaʼipa. Naaʼinrüin tia süka nayaawatüin saaʼu shiain tü anakat süpüla naaʼinrüin.
4 Anasü watüjaale saaʼu kasapülajatüin tü amüraajirawaakat. Nütüjaale saaʼu tia wanee wawala, nnojoleerü nümüraajüin wanee wawala nnojoire kasaaleein nia sümaa. Nnojoishii nayainjanain neʼe na maʼwayuusekana atüjaainjanaka saaʼu kasapülajatüin tü amüraajirawaakat, watüjaainjatiaʼaya aaʼu tia wapüshuaʼa. Naashin waneinnua wawalayuu, chi wawala kamüraajüinkai acheküshi kasaalüinjachin sümaa tü nümüraajüinkat. Jülüjale waaʼin tia nnojoleerü anain tü jülüjakat naaʼin na maʼwayuusekana süchiki tü amüraajirawaakat. Anuu sünüiki Melissa, wanee wawala maʼwayuusesat chejeʼewat Estados Unidos: «Eeshii wawalayuu ayatakana sümaa namüraajüin mayaainjeʼe nnojoluin anain nakuwaʼipa. Ayatüshii naya saaʼujee napüleeruaanüin aaʼin natuma waneinnua wawalayuu. Eeshii wawalayuu aneekakana maʼwayuusein suulia sülatüin namüin tia».
Paaʼinrajatka süpüla püneeküin puʼwayuuse
8 Eesüjaʼa jülüjale paaʼin tüü: «¿Kasa taaʼinrajatka süpüla teʼraajüin sukuwaʼipa tü wayuu kamalainkat tamüin sümaa nnojoluin sütüjaain saaʼu müliain taya shiiʼiree?». Suluʼu tü Piichi Outkajaaleekat jee sünain jutkatirawaa eesüjaʼa piʼrüle jamüin sukuwaʼipa, laülaale saaʼin sünain anoujaa, jaraliin na saʼaleewainkana otta kasain saashajaain achiki (Luc. 6:45). Jee müsia wanaawale tü keeʼireekat saaʼin sümaa tü keeʼireekat paaʼin. Püsakira na laülaashii outkajaakana sümaa otta na wawalayuu laülaakana aaʼin sünain anoujaa (Prov. 20:18). Püsakira naya süchiki sukuwaʼipa otta anale pütchi süchiki (Rut 2:11). Nnojolinjachipejeʼe pia süchiiruakuʼu sümüin, kojutuinjatü pümüin jamüin saaʼin otta nnojolinjachi pia ekerotuin sünainpünaain sukuwaʼipa.
Paaʼinrajatka süpüla anain pukuwaʼipa kamüraajüinpa pia
7 ¿Kasa paaʼinrajatka süpüla piʼraajüin maʼin sukuwaʼipa pümüraajüin? Loto pünüiki sümüin paashajaapa sümaa, püsakira shia jee jülüja paaʼin sünüiki (Prov. 20:5; Sant. 1:19). Paaʼinra waneirua kasa sümaa süpüla yootuin pia sümaa süka anakalü akuwaʼipa, puunejaa shia sünain ekawaa, waraitta pia sümaa eere nnojoluin yüütüülin jee pujuʼita sümaa sünain aküjaa pütchi. Eʼraajiraajeena jia kottiraale jia namaa jaʼaleewainyuu otta jüpüshi. Puunejaa shia sünain aaʼinraa waneirua kasa namaa na wawalayuukana süpüla piʼraajüin sukuwaʼipa. Jülüja waaʼin tü naaʼinrakat Albert wanaa sümaa nümüraajüin sümaa Alicia, chejeʼewai nia Países Bajos. Müshi nia: «Aaʼinrawaishii waya kasa süpüla weʼraajiraain wakuwaʼipa, aʼlakajaashii waya jee waaʼinrüin tü kasa aainjünakat miichipaʼa. Sutuma waaʼinrüin tia, wayaawata aaʼulu tü anakat watuma jee tü wanouteʼerüinjatkat sünain wakuwaʼipa».
8 Piʼraajeerü maʼin sukuwaʼipa pümüraajüin pikirajaale sümaa sünain tü sümakat tü Bibliakat. Jüneeküle kasaalüin jia acheküsü jükatalüin kaʼi semaanawai süpüla juʼwaajüin Jehová (Ecl. 4:12). Mayaainjeʼe nnojoyüliin kasaalüin jia, anashii kiʼrale jia sünain ekirajawaa sünain tü Bibliakat. Jaaʼinrüle tia, jiyaawateerü aaʼu aleewale maʼin jia nümaa Jehová jee mapüleejeerü jümüin jaashajaain süchiki waneirua kasa. Anuu nünüiki Max sümaa Laysa tü nuʼwayuusekat, chejeʼewalii Estados Unidos: «Tamüraajaiwaʼaya sümaa Laysa ekirajaashii waya sünain pütchi aashajaaka süchiki amüraajirawaa, süchiki kaʼwayuusee otta süchiki tü nakuwaʼipainjatkat na kaʼwayuuseshiikana namaa nachonnii. Sutuma waaʼinrüin tia, mapüleesü wamüin waashajaain süchiki waneirua kasa anaka süpüla jülüjain waaʼin».
Püchajaa süchiki kaaʼürüi suluʼu tü Bibliakat
Müsü suʼwaatakai saaʼin tü kekiwaa nümaʼanajeejatkat Maleiwa
Jülüja waaʼin tü wanüikinjatkat süpülapünaa waashajaain. Nnojorüle waaʼinrüin tia, eesü süpüla mojuin saaʼin wayuu watuma. Anuu tü sümakat tü Bibliakat: «Eeshi chi eekai mayaawajaain saaʼu nünüiki, müshi nusotokai saaʼin wayuu süka shiʼichi chajaruuta, akaajasaʼa sutuma nanüiki na kekiikana maʼin aawalaasü saaʼin wayuu» (Prov. 12:18). Nnojorüle waküjakuʼu sümüin süchiki tü kasa mojukat natuma na waneinnua, anajiraajeena waya namaa (Prov. 20:19). Süpüla anain saaʼin wayuu sutuma tü wamakat, anasü waashajeʼerüle tü Bibliakat sümaa wasakireʼerüin waaʼin sünain (Luc. 6:45). Jülüjale maʼin waaʼin tü sümakat tü Bibliakat, waküjeerü pütchi namüin na waneinnua atütüleʼereetka naaʼin (Prov. 18:4).