Matamata Taudia Idia Henanadai . . .
Ogogami Neganai Dahaka Do Lau Karaia Diba?
EASTERN Europe mero matamata ta, ladana Gregory, ia laloa ia ogogami momokani. Ia dekenai moni ia hegeregere lasi dava bada dabua bona reidio badadia ia hoia totona, ia ura taga bada tanodia memero kekeni badadia ese idia abidia gaudia hegeregerena. Nega daudau lasi murinai, Gregory ia lalohisihisi iena gabu dekenai, unai dainai Austria dekenai ia lao.
Kilomita tausen momo Africa ena diho kahana ai gunika hanuana ta dekenai, mero matamata ta, ladana Loyiso ia noho. Ia bona ena ruma bese be ruma bada lasi dekenai idia noho, ena hanua kahirakahira dekenai taoni ta ia noho, bona ia ura unai taoni ena matamata taudia edia “taga” bamona ia abia—hegeregere ia ura paipa dekenai ia heau ranu bona paoa ia gaukaralaia diba.
To, Africa dekenai ia noho mero matamata ta, ladana Vasco, ena lalohadai dekenai Loyiso bona Gregory be taga taudia. Iena hanua dekenai tuari ia vara neganai, Vasco be kilomita momo Africa ena uda dikadia dekenai ia raka, ia roho mauri totona.
Unai hereva “ogogami” ena anina be ia idauidau, tano idauidau dekenai, bona taunimanima edia mauri daladia idauidau dekenai. England gado diksenari ta ese “ogogami” ena anina ia gwauraia “mauri durua gaudia be lasi momokani bona mauri durua kohu be lasi momokani.” Namona be inai oi lalo-pararalaia, ena be oi ogogami sisina, to reana ma taunimanima haida be idia ogogami bada. Ena be oiemu sikuli dabua be namo momokani lasi eiava reana mauri ia durua gaudia haida oi abia lasi, hegeregere, paipa dekenai ia heau ranu be oi gaukaralaia diba lasi, oi ia durua lasi bema ta ia gwau ma haida edia noho ena dika ese oiemu noho ena dika ia hanaia.
Unai dainai, Bible ese ogogami ia gwauraia namo lasi. To hereva momokani ai ia gwauraia, ia gwau: “Ogogami taudia edia ogogami ese idia ia hadikadia.” (Hereva Lada-isidia 10:15) Guna ai halasia magasin dekenai ia hahedinaraia matamata taudia ese ogogami karadia ena dika haida idia dadaraia diba, hegeregere raskol karadia do idia karaia lasi.a Oi hekwarahi neganai, lalohadai namona bona helaro namona emu mauri lalonai do oi abia diba. Bema ita ogogami dahaka ita karaia diba dina ta ta ibounai lalonai unai metau do ita haheaukalaia totona?
Mataganigani Ena Dika
Ena mauri lagani 17 Africa kekenina ta, ladana Zanele, ia maumau bona ia gwau: “Bema ita ibounai ita ogogami unai be ia namo sisina. To televisen dekenai eiava ma gabu haida dekenai taunimanima haida edia kohu momo oi itaia neganai, unai be auka momokani.”
Zanele ena lalohadai be hoa gauna lasi, badina hari inai negai moni ena momo bona taunimanima edia noho daladia be ia idauidau dainai unai ese taunimanima ibounai ia hapararaia. Bona televisen, nuispepa bona reidio dekenai taga bona kohu momo heagilaia karana idia hemarailaia lasi dainai, reana idia taga bada matamata taudia edia kohu oi mataganigani henia. (Iakobo 4:5) To, Germany taudia edia aonega hereva ta be inai: “Mataganigani ese gau ta ia ania lasi to sibona ena kudouna mo ia ania.”—Hereva Lada-isidia 14:30 danu itaia.
Momokani, iseda mauri dalana ita hanamoa toho be kerere lasi. To ogogami be Satana ese ia havaraia gauna inai tanobada dikana lalonai, bona Dirava sibona ese tanobada ena maoromaoro lasi karadia do ia hamaoromaoroa diba, bona do ia karaia. Bema oi noholaia tanona be ia ogogami, reana oiemu noho hanamoa daladia be momo lasi. Bona reana moni sisina oi davaria, to Solomon ena hereva Kohelete 4:4 dekenai oi laloatao, ia gwau: “Lau sibona ese gaukara aukadia iboudiai bona gaukara namodia iboudiai lau itaia vadaeni, anina be ta ese ma ta ia heai henia bamona. Inai danu be anina lasi ia be lai dogoatao karana idia hekwarahilaia kava bamona.”
Bema oiemu mauri lalonai oi tahua guna gauna be kohu bona taga momo sibona, unai ese oiemu kara goeva do ia hadikaia diba. Bona oi koua diba lasi hekwakwanai aukadia haida ese oi hekwarahilaia oi abia totona monina ia haboioa diba—unai amo do oi ogogami momokani. Hereva Lada-isidia 23:4, 5 ia gwau: “Kohu abia totona oi hekwarahi lasi. . . . Ia dekenai emu matana oi negea, a? Badina oi itaia negana lalonai do ia boio, kara haraga guba dekenai ia roho daekau ugava bamona.”
Emu Kohu Ena Namo Oi Laloa
Unai anina be oi ese kohu ta oi abia lasi bona oi noho kava sibona, a? Lasi momokani! Lalohadai maorona be, oi dabulaia kohuna oi laloa momo lasi, to oiemu kohu ia noho gauna oi laloa be gau badana. Momokani, reana emu kohu haida sibona idia noho. To Doketa Tony Lake ena buka, ladana Relationships, lalonai ia hahedinaraia, ia gwau, “ena be tau ta be moni dekenai ia ogogami, to ia be mai ena gau namodia haida reana, hegeregere ena lalokau ruma besena, ena ruma badinai idia noho taudia be turadia namodia bona gabu namona mai moale danu ia noholaia.” Momokani, unai bamona kohu edia davana ese moni ia hanaia momokani! Aonega herevana ta ia gwau: “Vamu ia noho lasi anianina to lalokau ia noho gabuna ese vamu manokamanokana mai badu danu ia ania karana ia hereaia momokani.” (Hereva Lada-isidia 15:17) Keristen memero bona kekeni be mai edia kohu badana ta danu, unai be: ‘edia tadikaka ibounai’ ese idia durudia.—1 Petero 2:17.
Reana oiemu kohu tauanina dalanai be dala maorona dekenai oi laloa hamatamaia diba. Reana ruma bada lasi, eiava gunika rumana ta dekenai oi noho. Bona reana dabua gunadia momokani oi karaia. Reana idia hedare bona oi turia lou lou dabuadia oi karaia noho. Bona reana oi ura bada aniani idaudia do oi ania. To oi laloa dabua sitailodia amo bona ruma badana amo Iehova do oi hamoalea, a? Dava bada aniani oi ania sibona ese oiemu tauanina ia hagoadaia oi mauri totona, a? Lasi momokani! Aposetolo Paulo ia hereva bamona, ia gwau: “Bema ita be mai iseda aniani bona dabua neganai, moni dekenai ita laloa momo lasi be namo.”—1 Timoteo 6:8.
South Africa dekenai kohu momo lasi ruma besena ai ia tubu tauna, ladana Eldred, ia gwau: “Ai diba moni be ia hegeregere lasi, bona ai ura bada gaudia haida be ai abia diba lasi.” Eldred be unai nega ia laloa bona ia gwau, iena sikuli piripou idia hedare gwauraia neganai ena sinana ese unai gabudia dekenai dabua ta ia turia kau. Nega haida piripou dekenai, sinana ese dabua ia turia kau gabudia be momo! Eldred ia gwau: “Nega haida lau idia hevasehalaia, to lau haheauka sibona. To gau badana be aiemai dabua be idia goeva bona ai karaia diba.”
Ruma Dekenai Moni Gaukaralaia Namonamo
Kara haida oi karaia diba emu mauri oi hanamoa totona. Bible ese “edia moni kavakava dalanai idia negea haraga taudia” ia gwauraia. (Hereva Lada-isidia 21:20) Aonega oi hahedinaraia be namo, aniani, moni eiava ruma kohudia haida oi negea kava lasi totona. (Ioane 6:12 itaia danu.) Moni gadara haida, inuinu kekero karana, bona kuku ania karana—unai kara iboudiai amo moni oi negea kava to unai be Dirava ia ura henia lasi karadia. (2 Korinto 7:1) Bema oiemu ruma bese lalonai haida be unai bamona kara kerere idia karaia noho, namona be oiemu kara namona amo haheitalai namona idia dekenai oi hahedinaraia.—1 Timoteo 4:12 itaia danu.
Dala namona ma ta ai oiemu ruma bese ena namo oi durua totona be, oiemu tama sina oi durudia ruma oi hagoevaia totona. Aniani nadua totona oi heduru diba eiava gabu hagoevaia totona eiava uma gaukara dekenai. Unai bamona oi karaia neganai moale do oi davaria badina mamina oi abia oi durudia.
Moni Ma Haida
Matamata taudia haida be part-time gaukara idia karaia bona unai dala amo edia ruma bese taudia idia durua. Ai herevalaia guna merona, Loyiso, be edia ruma murinai tano sisina dekenai uma aniani ia hadoa bona ia hoihoilaia. Unai uma aniani amo ena ruma bese ia ubua diba danu. Hereva Lada-isidia 28:19 ia gwau: “Ena tano ia geia tauna ena aniani do ia hegeregere.” Loyiso ese unai hereva ia hamomokania.
Matamata taudia haida be sibodia edia ura amo dabua, aniani bona lahi karaia audia idia hoihoilaia. Haida be ruma hanamoa gaukaradia haida idia karaia, hesiai gaukara haida idia karaia, eiava beibi naria gaukarana idia karaia.
Sikuli bona Ogogami Karana
Buka ta, ladana 1989 Britannica Book of the Year, ese ia hahedinaraia idia ogogami momokani matamata taudia idia laloa “sikuli gabuna dekenai idia noho neganai unai be anina lasi.” Gabu momo dekenai sikuli gabudia be bada lasi bona hadibaia kohudia momo be idia namo momokani lasi. Bona matamata taudia haida be moni gaukara namodia idia abia diba lasi, unai dainai, idia ese moni abia haraga gaukaradia haida idia tahua, to nega momo taravatu utua dekenai idia karaia, unai dainai, haida be idia ura lasi sikuli dekenai idia lao.
To, sikuli lao henia lasi karana ese ogogami ia habadaia momokani. Reana sikuli oi rakatania lasi totona sibona oi sisiba henia, to aonega dalana be sikuli dekenai oi noho! Gabu ta, ladana Howrah, Calcutta, India dekenai, mani ita laloa. Unai gabu dekenai ogogami bada taudia 800,000 bamona idia noho. Ena be natu momo be dina dekenai gaukara aukadia idauidau idia karaia, to idia momo be hanuaboi ena sikuli dekenai idia lao, edukeisini idia abia totona. Unai dainai, ena be sikuli oi lao henia karana be ia auka sisina, to namona be oi lao sibona, namo lasi emu sikuli oi hadokoa. Sikuli ese oiemu herevahereva dalana bona oiemu lalohadai gau haida dekenai ia hanamoa diba—unai gaudia ese gabeai oi do idia durua diba moni gaukara haida oi karaia diba totona.
Vaira Negana Totona Oi Hegaegae
“Taga tauna bona ogogami tauna idia hebou tamona; Iehova ese idia ibounai ia karaia.” (Hereva Lada-isidia 22:2) Unai bamona kara ese Iehova ena Witness matamata taudia tausen momo ia durudia ogogami karana idia haheaukalaia totona. Idia diba kohu momo abia karana ese moale korikori ia havaraia lasi, to Iehova Dirava tura henia karana ese moale korikori ia havaraia, Iehova ese ena hesiai gaukara idia ura idia karaia taudia ibounai ia abia dae—taga taudia bona ogogami taudia danu. Dirava ia ura mauri hanaihanai tanobada matamata dekenai ita ta ta ibounai dekenai ia henia, bona unuseniai taunimanima ia hametaudia ogogamina be lasi momokani.—2 Petero 3:13; Apokalupo 21:3, 4.
Harihari, aonega dalanai oiemu kohu oi gaukaralaidia namonamo. Vaira negadia totona oi hegaegae. Lauma kohudia oi haboudia. (Mataio 6:19-21) Namona be oi laloa ogogami karana be mai ena hekwarahi to do oi kwalimulaia diba.
[Footnotes]
a Aiemai January 22, 1992, magasin, English gado gauna, oi itaia.
[Pictures on page 26]
Laloa momo karana ese oiemu mauri do ia hanamoa lasi, to sikuli dekenai oi gaukara goadagoada neganai unai ese oiemu mauri do ia hanamoa diba