Քայլ 2. հոգ տար քո օրգանիզմի մասին
«Ոչ ոք երբեք չի ատել իր մարմինը, այլ.... քնքշորեն խնամում է նրան» (Եփեսացիներ 5։29)։ Օրգանիզմիդ հիմնական կարիքները հոգալով՝ դու մեծապես կնպաստես քո առողջությանը։
❍ Բավարար ժամանակ տրամադրիր հանգստին։ «Ավելի լավ է մի բուռ հանգիստ, քան երկու բուռ տքնաջան աշխատանք և վազք՝ քամու հետևից» (Ժողովող 4։6)։ Կարևոր գործերը և հետաքրքրությունները, որ ունեն մարդիկ այսօր, խլում են այն ժամերը, որ նրանք պիտի հատկացնեին քնին։ Սակայն լավ առողջություն ունենալու հարցում քունն անչափ կարևոր դեր ունի։ Ուսումնասիրությունները ցույց են տալիս, որ քնած ժամանակ մարդու օրգանիզմը և ուղեղը ինքնավերականգնվում են, ինչը նպաստում է թե՛ նրա հիշողությանը և թե՛ տրամադրության բարձրացմանը։
Քունը ամրացնում է իմունային համակարգը և նվազեցնում է այնպիսի հիվանդություններ ձեռք բերելու հավանականությունը, ինչպիսիք են օրինակ՝ վարակիչ հիվանդությունները, շաքարախտը, կաթվածը, սրտի հիվանդությունները, քաղցկեղը, ճարպակալումը, դեպրեսիան և հնարավոր է նույնիսկ Ալցհեյմերի հիվանդությունը։ Առողջության պահպանման «ապահովիչը»՝ քնելու ուժգին ցանկությունը, քաղցրավենիքով, սուրճով կամ առույգացնող միջոցներով արհեստականորեն «վերացնելու» փոխարեն՝ լավ կլինի քնել։ Չափահասներից շատերը օրական 7–8 ժամ պետք է քնեն, որպեսզի լավ զգան իրենց ու լավ տեսք ունենան, ինչպես նաև անեն իրենց լավագույնը։ Իսկ երեխաները կարիք ունեն ավելի երկար քնի։ Այն պատանիները, ովքեր քիչ են քնում, զգացապես ավելի խոցելի են և կարող են հոգեբանական խնդիրներ ունենալ։ Նրանք նաև ավելի հաճախ են քնով ընկնում մեքենա վարելիս։
Իսկ երբ հիվանդ ենք, ապաքինվելու համար քունը պարզապես առանձնակի կարևորություն ունի։ Մեր օրգանիզմը կարող է հաղթահարել որոշ հիվանդություններ, օրինակ՝ հարբուխը, եթե միայն երկար քնենք և շատ հեղուկ օգտագործենք։
❍ Խնամք տար ատամներիդ։ Ուտելուց հետո և հատկապես քնելուց առաջ մաքրիր ատամներդ խոզանակով և ատամի թելով։ Դա կօգնի քեզ ունենալու ոչ միայն առողջ ատամներ, այլև առողջ լնդեր, և դու ստիպված չես լինի ինչ-ինչ պատճառներով հեռացնել ատամներդ։ Առանց ատամների հնարավոր չէ սնունդը լավ ծամել, և մեր օրգանիզմը չի կարող առավելագույնս օգտվել մեր կերածից։ Մի տեղեկագրության համաձայն՝ փղերը մահանում են ոչ թե ծեր լինելու, այլ սովահար լինելու պատճառով, որովհետև նրանց ատամները ժամանակի ընթացքում մաշվում են, և նրանք չեն կարողանում լավ ծամել ուտելիքը։ Այն երեխաները, ովքեր ուտելուց հետո ատամները խոզանակով և թելով մաքրելու սովորություն ունեն, ավելի առողջ են լինում թե՛ պատանեկության տարիներին և թե՛ ողջ կյանքում։
❍ Գնա բժշկի։ Որոշ հիվանդությունների ժամանակ լուրջ բժշկական միջամտության կարիք է լինում։ Վաղ ախտորոշումը սովորաբար բուժման դրական արդյունք է տալիս և նվազեցնում է ծախսերը։ Ուստի եթե քեզ լավ չես զգում, մի՛ փորձիր պարզապես վերացնել ախտանշանները, այլ գնա բժշկի, որպեսզի նրանք հայտնաբերեն պատճառը և բուժեն։
Առողջապահական կենտրոններում կանոնավորաբար ստուգվելը կօգնի քեզ խուսափելու շատ լուրջ խնդիրներից։ Հղի կանայք նույնպես կարող են խուսափել հետագա բարդություններից, եթե լինեն բժշկի հսկողության տակa։ Հիշիր, սակայն, որ բժիշկները չեն կարող հրաշքներ անել։ Մենք լիովին կձերբազատվենք ամեն տեսակ հիվանդություններից միայն այն ժամանակ, երբ Աստված «ամեն բան նոր անի» (Հայտնություն 21։4, 5)։
[ծանոթագրություն]
a Տե՛ս «Առողջ մայրեր, առողջ երեխաներ» հոդվածը «Արթնացե՛ք»-ի 2010 թ. ապրիլ-հունիս համարում։