«Մասնագետների» վերելքն ու անկումը
ԵԹԵ Ինտերնետի որոնման ծրագրում տպեք «ծնողական պարտականություններ» և «խորհուրդ» բառերը, ձեր առջև ակնթարթորեն կհայտնվեն ավելի քան 26 միլիոն քաղվածքներ։ Եթե յուրաքանչյուր քաղվածքը նայելուն և կարդալուն նույնիսկ մեկ րոպե տրամադրեք, ապա մինչ ավարտելը ձեր երեխան կհասցնի մեծանալ և տնից հեռանալ։
Նախքան մանկաբույժների, մանկական հոգեբանների և Ինտերնետի առաջ գալը ումի՞ց էին ծնողները խորհուրդ հարցնում։ Հիմնականում նրանք դիմում էին իրենց հարազատներին և բարեկամներին։ Մայրերը, հայրերը, հորաքույրերն ու մորաքույրերը, մորեղբայրներն ու հորեղբայրները՝ բոլորը պատրաստ էին խորհուրդներ տալ, օգնել նյութապես, ինչպես նաև խնամել երեխային։ Սակայն շատ երկրներում բազմաթիվ մարդկանց տեղափոխությունը գյուղերից քաղաք գրեթե ամբողջովին խզել է ընտանեկան այդպիսի ամուր կապերը։ Այսօր շատ հաճախ թե՛ մայրերը, թե՛ հայրերը ստիպված են միայնակ լուծել ծնող լինելու հետ կապված դժվարությունները։
Սա է, անկասկած, պատճառներից մեկը, թե ինչու է երեխայի խնամքի հարցերով զբաղվող ժամանակակից «արդյունաբերությունը» այդքան արագ զարգանում։ Մյուս պատճառը՝ գիտության հանդեպ լայնատարած հավատն է։ 1800–ական թվականների վերջին ամերիկյան հասարակությունը արդեն եկել էր այն համոզման, որ գիտությունը կարող է բարելավել մարդու կյանքի յուրաքանչյուր բնագավառ։ Եվ ինչո՞ւ ոչ, նաև երեխայի դաստիարակության բնագավառը։ Ուստի երբ 1899 թ.–ին Մայրերի ամերիկյան ազգային կոնգրեսը ցավով նշեց «ծնողների թերի պատրաստվածության» մասին, արագորեն ի հայտ եկան անթիվ–անհամար «խորհրդատուներ»։ Նրանք խոստացան օգնել իրենց ծնողական պարտականությունները կատարող մայրերին և հայրերին դաստիարակել երեխաներին։
Խորհուրդներ գրքերից
Ինչի՞ հասան այս խորհրդատուները։ Արդյո՞ք մեր օրերի ծնողների անհանգստությունները ավելի քիչ են, և մի՞թե նրանք ավելի լավ են պատրաստված իրենց երեխաներին դաստիարակելու համար, քան նախկինում։ Համաձայն Բրիտանիայում վերջերս կատարված մի հարցման՝ ո՛չ։ Այն ցույց տվեց, որ մանկահասակ երեխաներ ունեցող ծնողների 35 տոկոսը դեռևս վստահելի խորհուրդներ է փնտրում։ Մյուսներն էլ կարծում են, որ միակ ընտրությունը՝ իրենց ներքին ձայնին հետևելն է։
Իր՝ «Երեխաների դաստիարակությունը Ամերիկայում. մասնագետներ, ծնողներ և մեկ դարի խորհուրդներ երեխաների մասին» գրքում Էնն Հալբերտը ամփոփում է երեխաների դաստիարակության վերաբերյալ մասնագիտական գրականության պատմությունը։ Հալբերտը, որը երկու երեխաների մայր է, նշում է, որ մասնագետների խորհուրդներից շատ քչերն են հիմնված եղել գիտության վրա։ Փաստն այն է, որ այդ մասնագետները իրենց խորհուրդները տվել են՝ ելնելով անձնական կյանքի փորձից և ոչ թե ներկայացրել են օբյեկտիվ տվյալներ։ Քննելով այս ամենը՝ կարելի է տեսնել, որ նրանց գրածի մեծամասնությունը խառնաշփոթություն է, հակասական է և երբեմն էլ տարօրինակ («Raising America: Experts, Parents, and a Century of Advice About Children»)։
Ի՞նչ իրավիճակում են գտնվում ծնողներն այսօր։ Շատերը շփոթմունքի մեջ են, քանի որ առավել քան երբևէ բախվում են այսքան շատ խորհուրդների, կարծիքների և հակասությունների։ Սակայն ոչ բոլոր ծնողներն են կարծում, որ իրենք առանց առաջնորդության են մնացել։ Ամբողջ աշխարհում բազմաթիվ ծնողներ օգուտներ են քաղում իմաստության հնագույն մի աղբյուրից, որը վստահելի խորհուրդներ է պարունակում, ինչպես կտեսնենք հաջորդ հոդվածից։