Panangsarungkar iti Paglakuan ti Kamelio Idiay Omdurman

Babaen ti koresponsal ti Agriingkayo! idiay Sudan

“SADINOT’ yan ti Mowaleeh?” dinamagmi. Manipud iti kabesera a siudad ti Khartoum, impannakam ti de-dual a luganmi iti lumaud a deppaar ti kadaanan nga Omdurman, ti kadakkelan a siudad ti Sudan.

Awan dagiti pagilasinan iti dalan, agkakanat laeng a nadarat a desdes. Isu a dinamagmi ti sumagmamano a lallaki a nakasakay iti asnoda. Adda drum ti mainum a danum nga awit dagiti ayupda a pagtrabaho. Manangtulong dagiti nakalugan ken insuroda kadakami ti umiso a direksion. Kalpasan ti walo pay a kilometro, pinataraymi ti luganmi iti nangato a kadaratan ket nakitami ti naisangsangayan a buya, ti paglakuan ti kamelio idiay Omdurman, ti Mowaleeh.

Apay a Ditoy?

Naiduma unay daytoy manipud kadagiti naka-air-condition a shopping mall idiay Makinlaud a lubong. Ti paglakuan ket adda iti kainaran ti Disierto ti Sahara. Ag-3 kilometro kuadrado ti kalawana nga awan man la masinunuo a keteganna, awanan kaykayo wenno mulmula. Kinapudnona, bin-ig a kadaratan ti makitam iti aglawlaw. Ngem makitam met dagiti ginasut a kamelio ken pastor a nakakawes iti tradisional iti pagilianda a maawagan jalabeeya.

Bayat a binuyami ti pino a duyaw a tapok a nayangin a bimmallasiw iti nawatiwat a disierto, pinampanunotmi no, ‘Apay nga inkabilda ditoy ti paglakuan?’ Di nagbayag, bimmatad ti sungbat. Tapno saan a bin-ig a patad ti matannawagan, makita ti maysa a dakkel a tangke ti danum a suplayan ti maysa a de-bomba a bubon. Daytoy a gubuayan ti nagpateg a danum ti mamagbalin iti daytoy a nagsayaat a lugar agpaay iti kasta a paglakuan. Manipud ditoy, kaaduan kadagiti ayup ti mailako idiay Egipto ken Libya.

Bayat nga umadanikami, sinabatnakami dagiti naisem a pastor nga Arabo. Tunggal makinkua ti kamelio pagtitiponenna dagiti pangenna a kamelio. Nadlawmi nga adu nga ayup ti nagalutan ti kanigid a kamauna a gurongda a nakapilko. Apay nga aramidenda daytoy temporario a pananglugpi kadagiti ayup? Adda inaanito a patpatienda a ti kanigid a gurong kukua ni Satanas! No mailaksid ti an-anito, pudno a ti panangigalut iti maysa a gurong ti ayup ti manglapped iti panagkutikutina ken pagbalinenna dayta a nalaklaka kadagiti aggatang ti mangsukimat kadakuada.

Matarigagayan Unay

Apay a matarigagayan unay a tagilako ti kamelio? Agsipud ta nagsayaat ti pannakakabalna agpaay kadagiti narigat a kasasaad iti disierto; maitutop unay kas lugan iti daytoy a natikag a rehion. Dagus nga agserra ti atiddog, kasla naiwa nga agongna no adda bagyo iti disierto. Dagiti lapayagna ket saan a sarang ken napno kadagiti muldot a manglapped iti iseserrek ti darat. Ti dakkel a bokkorna a buklen kangrunaanna iti taba, ket agserbi kas pagipempenan iti taraon kabayatan dagiti nawatiwat a biahe. Dagiti napuskol a kalio iti barukong ken tumengna ti mangsalaknib iti dayta manipud iti napudot a darat ken makadangran nga insekto. Kanayonanna pay, kabaelan ti kamelio a kanen ti kakulbetan ken kasiitan a mulmula iti disierto a masarakan ti maysa ken makapagdaliasat iti sumagmamano nga aldaw a di umin-inum iti danum.a

Makapainteres ta saan nga adu a kamelio ti agserbi kas pagluganan. Magatang ti dadduma kas sanikua. Ket no agingga itay nabiit, nausar dagiti kamelio a kas sab-ong kadagiti panagasawa! Adu kadagitoy nga ayup ti agbalinto pay a taraon. Ditoy Omdurman a mismo, pagguggusto ti sumagmamano a panganan ti natuno a karne ti kamelio. Sabali pay a nalatak a putahe, ti naasinan a karne ti kamelio [a naisagana iti naisangsangayan a pamay-an] a maawagan basturma, ket masansan a naaramid manipud karne ti kamelio ken mamatmatan a pagay-ayatda a putahe idiay Egipto ken dadduma a pagilian idiay Makintengnga a Daya.

Di unay ngarud a pakasdaawan nga araken ti tao daytoy paglakuan ti kamelio idiay Omdurman no dagitoy maysat’-bokkorna a kamelio ti Arabia ket mayeg iti mamindua iti kada lawas, kaaduanna manipud lumaud a Sudan. Dagiti gumatang ket gistay darupen dagiti pastor ti Arabia nga aginteres unay a mangiparang kadagiti bukodda nga arban.

Napalalo a Panagtinnawar

Kitaen nga umuna ti agpanggep a gumatang ti ayup buyogen ti nasigo ken naannad a panangsukimatna. Sagidenna ti bokkor tapno kitaenna no adda adu nga urnongna a taba. Nupay kasta, ti presio dagiti kamelio ket agpannuray iti kadakkel ken tawenda. Dagiti agmakatawen ket maawagan heowar, dagiti duat’ tawenda ket maawagan mafrood, ken wad laboon ti pannakaawag dagiti kamelio a tallot’ tawenda. Ngem, ti kapatgan nga ayup isu dagidiay nadanondan ti pubertad. Agarup uppat ti tawenna no kabá-ian, ken agarup walo no kalakian. Maawagan dagitoy a heek ken sudaies. Inton maipakitan ti maysa kadagitoy a nataenganen nga ayup, sukimatento ida ti agpanggep a gumatang tapno maikeddengna no talaga a nadanonen ti ayup ti pubertad.

Apaman a ti kamelio ket nagustuan ti gumatang, mangrugin ti panagtinnawar. Napateg unay ti kinasigo a tumawar idiay Makintengnga a Daya! “Be esm Allah” (Iti nagan ti Dios) dagiti damo a sasao a maisawang. Ita mangrugin ti negosasion maipapan iti presio. Sitatanang ti pannakaaramidna, nga awan panagbibinnugkaw, ken iti saan nga maap-apura. No di makapagnumo ti aglako ken ti gumatang, basta kunaenda ti “Yeftaah Allah” (Ti Dios manglukatto iti sabali a gundaway).

Ngem immaykami, saan a gumatang no di ket agpaliiw. Iti apagbiit a panagtalinaedmi iti nagbara a pudot ti tengngat’ aldaw, nakasaganakamin nga agawid. Ngem, kaslattay di man la madanagan dagiti kamelio iti pudot. Naipalagip ngarud kadakami no kasanot’ kalaing dagitoy a ‘barko iti disierto’ a makibagay iti aglawlawda. Sigurado a kaipapananto daytoy ti agtultuloy a negosio ditoy nakaay-ayat a paglakuan ti kamelio iti Omdurman!

[Dagiti Footnote]