Panangmatmat iti Lubong
Kita ti HIV Idiay India
Nailasinen dagiti sientista idiay National AIDS Research Institute sadi Pune, India, babaen ti pannakitinnulong ti timpuyog dagiti managsirarak nga indauluan ni Dr. Max Essex ti Harvard’s AIDS Institute, ti kadawyan unay a kita ti HIV. Daytat’ HIV-1C, a maipagarup a makayakar iti lima agingga iti maminsangapulo a daras a nakarkaro ngem ti HIV-1B, a kadawyan idiay Europa ken America. Sigun iti Indian Express, kinuna ni Dr. Essex a mabalin a nangatngato ti kapartak ti panagwaras ti HIV idiay India ngem iti adu a dadduma a paset ti lubong. Kinuna ti sientista a ni Dr. V. Ramalingaswami nga iti sumagmamano a bakuna a mangigarantia a panglapped iti AIDS, awan maysa a nasamay para iti HIV-1C.
Saranay Para iti Tikag Idiay Zimbabwe
Kadagiti kallabes a tawen, masansan a mangsaranay dagiti Saksi ni Jehova kadagiti sinaplit-didigra a lugar. Ti Nakristianuan nga espirituda ti nangnangruna a kasapulan kadagiti napanglaw a lugar a kas iti Zimbabwe, a sadiay inapektaran unay ti tikag ti adu a rehion ti pagilian. Adu a kantidad ti taraon ken kawes ti sidudungngo a naidonar itoy a panagregget, ket ti sanga nga opisina ti Watch Tower Society idiay Zimbabwe ti sibaballigi a nangibunong kadagitoy a masapsapul kadagiti Saksi ken dagiti gagayyemda kadagiti nasulinek a paset ti pagilian. Mainayon iti taraon ken kawes, nangidonar dagiti Saksi a taga Zimbabwe iti $7,500 (E.U.), ket naggasto ti Watch Tower Society iti $20,500 pay tapno maitungpal ti mision a panangsaranay. Inyebkas ti Sosiedad ken dagiti naapektaran a Saksi ti kasta unay a panagyamanda iti naparabur nga ayat nga impakita dagiti Kristiano a kakabsatda.
Maymaysa a Namunganayan?
Sigun iti International Herald Tribune ti Paris, kuna ti maysa nga artikulo iti manangimpluensia a warnakan dagiti Jesuita a La Civiltà Cattolica a “mabalin a nagsao ti Dios babaen iti nadumaduma a libro a kas iti Koran dagiti Muslim, ti Vedas ken ti Bhagavad-Gita dagiti Hindu ken dagiti sagrado a surat ti Taoismo ti China ken ti Shintoismo ti Japan.” Kuna ti artikulo a dagitoy ken dadduma a narelihiosuan a surat “irepresentarda saan laeng a ti literatura wenno pilosopia, no di pay ket ti ‘paltiing’—a nagsao ti Dios babaen ti tao.” Gapu ta impormal nga inusig dagiti sensor ti Vatican dagiti artikulo ti warnakan, napataud dagiti saludsod no dagitoy a panirigan irepresentarda ti bukod a kapanunotan ti papa iti dayta a banag. Kinuna ti Tribune nga iti librona a Crossing the Threshold of Hope, kinuna ni Juan Paulo II nga agsapsapul ti iglesia iti dadduma a relihion iti maysa a kita ti namunganayan kadagiti pannursuro ti iglesia.
Nasebseban ti 100-Tawennan nga Uram
Nasurok a 100 a tawenen ti napalabas, nauram ti maysa a di naala a deposito ti uging idiay China, ket nagtultuloy a maur-uram agingga itay nabiit. Ti apuy sinaknapanna ti agarup 6 kilometro kuadrado ken inuramna ti 300,000 a tonelada ti uging iti kada tawen. Napaay dagiti panagregget a sebseban ti nagdakkelan nga uram iti adu a tawen. Nupay kasta, naipadamag a nagballigi met laengen dagiti bombero a mangsebseb iti apuy. Tapno masebseban ti gil-ayab, nagusar dagiti bombero kadagiti eksplosibo a pagabut sada ginaburan iti darat, bato, ken binukbokan iti danum ti apuy.
Nangato a Presion ti Dara ken Pannakapukaw ti Memoria
“Impakita ti maysa a baro a panagadal a dagiti agtawen iti nasurok a 50 a lallaki a nangato ti presion ti darada ti ad-adda nga agsagaba iti adda depektona a memoria, panagdesision, ken panangipamaysa apaman a magtengda ti naladaw a 70 a tawenda,” kuna ti Psychology Today. Natakuatan dagiti managsirarak nga iti kada sangapulo-punto nga iyaadu iti systolic a presion ti dara, ad-adda a kumapuy ti panagandar ti utek iti 9 a porsiento. “Ammomi a ti nangato a presion ti dara ket mainaig iti stroke ken sakit ti puso,” kuna ni Lenore Launer, Ph.D., ti direktor ti panagadal, sana innayon: “Daytoy ket sabali laeng a rason tapno kissayan dayta.”
Ti Lapped ti Komunikasion
Ipadamag ti periodiko ti Brisbane, Australia, a The Courier-Mail a natakuatan ti nabiit pay a surbey a manmano, no adda man, ti napasnek a pannakisarita dagiti agtutubo nga estudiante iti high school kadagiti ammada. Impakita ti surbey a kaaduan a tin-edyer ti mangbusbos iti kurang a 15 a minuto iti kada aldaw a kadua dagiti ammada, ngem mangbusbosda iti agarup maysa nga oras iti kada aldaw a makisarita kadagiti innada. Manmano a makisarita dagiti nagannak kadagiti annakda maipapan iti moral wenno anagen no ania a programa iti television wenno video ti buybuyaenda. Aniaman a saritaan dagiti annak a lallaki ken amma ket maipapan kadagiti saan unay a napateg a banag, kas iti kotse ken isports. Ti pannakisarita dagiti inna kaaduanna a maipapan iti gagayyem, eskuelaan, ken sosial a plano ngem manmano maipapan kadagiti naserserioso a banag. Iti adu a kasasaad, nakedngan laeng iti panagiinnangaw ti komunikasion ti ama-anak a babai.
Aksidente iti Lugan—Apay?
Ipakita ti maysa a panagadal nga impablaak ti ministry of transport ti Brazil a mapasamak ti agarup 90 porsiento kadagiti aksidente iti lugan gapu iti panagerrado wenno kinaliway ti tsuper. Sigun iti report, masansan a sobra ti panagtalek dagiti tsuper no agmanmanehoda bayat a nasayaat ti panniempo wenno kadagiti nalinteg a kalsada. Impalgak pay ti report a dagiti aksidente iti lugan a gapu iti dakes a kasasaad ti kalsada ken depekto ti lugan ti agbanag iti ipapatay ti 25,000 ken pannakadangran ti 350,000 iti kada tawen idiay Brazil.
Panagtakaw iti Taaw
“Iti kasta unay a panangikagumaanda a mangsapul kadagiti kabbaro ken dakkel posibilidadna a panguartaandanto a droga, dagiti ‘bioprospector (tattao nga agsapsapul kadagiti organismo a mabalin a magundawayan a mailako)’ nga agtartrabaho kadagiti kompania ti parmasiutika ti mangal-ala iti nakaad-adu nga organismo kadagiti taaw a dida man la pampanunoten dagiti ibungana,” kuna ti New Scientist. Sigun ken ni Mary Garson, maysa a marine biochemist idiay University of Queensland, Australia, 98 porsiento kadagiti nakolekta a sample ti maibelleng a dida man la mausig a naimbag. Kas pagarigan, 450 a kilo ti acorn worm ken 2,400 kilo nga sponge ti nakaited laeng iti 1 a miligramo iti kada substansia a kontra-kanser, 1,600 kilo a sea hare ti nangpataud iti 10 miligramo ti peptide a mausar a pangagas iti melanoma, ken 847 a kilo a dalem ti moray eel ti kasapulan tapno ilasin ti 0.35 laeng a miligramo ti ciguatoxin para iti panagadal. “Basta dikam mangala iti nakaad-adu iti maysa nga organismo manipud taaw—kasano man ti kinapategna—malaksid no siertomi a dikam pukawen dayta,” kinuna ni Garson.
Planeta a Naiparna a Natakuatan
Maysa a bassit a planeta ti nabiit pay a natakuatan ti agdadamo nga astronomo a ni George Sallit ti Bradfield, maysa a bassit nga away idiay Inglatera, babaen ti teleskopio iti uneg ti kalapaw iti hardinna. “Naan-anay a naiparna dayta,” inaminna. “Rinetratok ket idi inusigko, naamirisko a maysa a planeta a sibabannayat a bumalballasiw iti maysa a serye ti frame.” Ti Sallit One, kas pangawagda itan iti baro a planeta, ti agarup 30 laeng a kilometro ti diametrona ken agarup 600 a milion a kilometro manipud iti daga. Agrikrikus iti nagbaetan ti Mars ken Jupiter. Ti teleskopio a nausar isut’ 30 a sentimetro a kontrolen ti computer a modelo nga aggatad iti $7,000 ngem mangusar iti alikamen a software a nadisenio a mausar iti Hubble telescope, kuna ti The Times ti London. Mabalin nga adda rinibu a kasta a babassit a planeta, wenno asteroid, iti sistema solartayo.
Sopresa Kadagiti Mannalon
Adun a tawen a mamin-adu a pugsitan dagiti mannalon iti Asia dagiti mulada iti nasapa a paset ti panagmumula tapno papatayen dagiti itlog ti manglukot-bulong a simotsimot a mangdadael iti adu a bulong ti pagay. Ngem ipakita dagiti nabiit pay nga eksperimento a kabaelan dagiti pagay a pukawen ti agingga iti kagudua ti kaadu ti bulongda nga awan aniaman nga epekto iti kaadu ti dawa a pataudenda. Nakombinsir ti dadduma a mannalon a taga Vietnam a din agpugsit a nasapa—a pakabuklan ti 30 agingga iti 50 a porsiento iti amin a pestisidio nga us-usaren dagiti mannalon iti Asia—ket natakuatanda a saan a pulos a naan-ano ti apitda.
Di Iyaanamong iti Relihion ken Politika
Sigun iti periodiko a The Australian, “ti kadawyan nga Australiano nga agtutubo” ti awan interesna iti politika man wenno relihion. Daytoy a konklusion ti naikugnal iti pannakasurbey dagiti estudiante nga agtawen iti 13 ken 16, a ginupgop ti lecturer a ni Dr. Jennifer Bowes iti University of Sydney. Adtoy ti agsasaganad kadagiti ipangpangruna dagiti agtutubo: “kaadda ti nadekket a gagayyem, pannakagun-od iti nasayaat nga edukasion, kaadda ti natalged a trabaho, pananginsiar kadagiti sagudayko, panagbalin a nadekket iti pamiliak, panangitalimeng iti daga agpaay kadagiti sumaganad a kaputotan, panangsalaknib kadagiti ayup, kaadda ti napintas a balay, panagbiahe iti sabsabali a pagilian, panangurnong iti adu a kuarta, panangiremedio iti pannakapasardeng ti polusion, panagasawa, panangtulong kadagiti nakurapay, panangtulong iti pagiliak, panangaramid iti makagunggona iti kagimongan, ken panangimpluensia iti dadduma a tattao.” Ti dua a saan unay nga importante kadagiti 18 nga ipatpateg a nailista isut’ “panangannurot kadagiti prinsipio ti relihionko” ken “panagbalin nga aktibo iti politika.”