Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .
“Alternative Rock”—Agpaay Kadi Kaniak?
“Mainaigko kadagiti kanta dagiti nadumaduma a parikut ken kapadasan a sangsanguenmi nga agtutubo.”—15-años a ni George.a
“Arignat’ nagbaetan ti pop ken heavy metal.”—19-años a ni Dan.
“Kabbaro dayta. Naiduma. Saan a kadawyan, aglaplapusanan a musika.” —17-años a ni Maria.
TI ALTERNATIVE rock. Tagiragsaken ti adu nga agtutubo ti umimdeng iti dayta. Mariribuk ti dadduma nga adulto iti dayta. Ket kaaduan a nagannak nalabit bassit wenno awan a pulos ti ammoda no ania dayta.
Kinapudnona, saan a nalaka nga ilawlawag no ania a talaga ti alternative rock. Idi damo, dayta ti musika dagiti agtutubo nga agtarigagay iti naiduma, ti maisukat iti kadawyan a popular a musika a mangngegan iti radio. Kunaen ti dadduma a nangrugi amin dayta idi inikkan dagiti estasion ti radio ti kolehio iti dayta a lugar iti tiempo nga agibrodkas kadagiti saan idi a nalatak a banda—dagiti musiko a di magatang ti musikada iti industria ti musika. Liniklikan dagiti baro a musiko dagiti kangrunaan nga etiketa ti recording ken dagiti pamay-an ti pakyaw a panaglako, kas kadagiti music video. Agsuratda met maipapan kadagiti tema a manmano a dakamaten dagiti 40 a Kalalatakan a kanta.
Maisupadi iti musika a heavy metal wenno rap, saan a kanayon a nalaka a mabigbig wenno mailasin ti alternative rock. Uray pay dagiti eksperto iti industria ti musika dida agtutunos no ania a talaga ti alternative rock. Ti makagapu, kas ipamatmat ti naganna, saklawenna ti adu a nagduduma nga uni, disposision, ken rikrikna. Kinuna ti maysa a baro: “Nagrigat nga ilasin. Saklawenna ti naglawaan a kasasaad ti musika itatta.” Sabali pay a baro ti nangilawlawag: “Saan a kanayon a nalaaw wenno naalumamay, napartak wenno nabannayat, nasinggit wenno nabangag.” Inamin pay ti maysa nga agtutubo: “Diak sigurado no kayatko ti alternative rock agsipud ta diak sigurado no ania dayta.”
Aniaman dayta, kimmaron ti kinalatak ti alternative rock agingga nga adu kadagiti nalatak a kumakanta ti naibilangen a paset ti kadawyan a musika. Kasta met, saan unay a pagkedkedan dagiti nagannak dayta no idilig iti heavy metal wenno dadduma a makatitileng ti lapayag a kita ti rock. Kinapudnona, kasla ammo ti sumagmamano a nagannak no ania kadagiti grupo wenno titulo ti album ti maawagan nga alternative. Uray pay no kasta, masapul ti panagannadyo no maipapan itoy a musika.
Ania ti Pakaawisan?
Amirisenyo, kas pagarigan, no apay nga adu nga agtutubo ti maawis itoy a musika. Para kadagiti adu maibuybuyogda laeng iti panangmatmat dagiti gagayyemda. Mangipaay met dayta iti pagkinnaawatanda iti panagsasarita wenno ar-aramid, kas iti panagsinnukat kadagiti tape ken dagiti CD.
Para iti kaaduan nga agtutubo, nupay kasta, ti uni ken mensahe ti alternative rock ti mamagbalin iti dayta a makaawis unay. Nangnangruna a masarakan ti adu nga agtutubo a matarusanda dagiti kapadasan ken rikrikna dagiti nangisurat kadagiti kanta. Inlawlawag ti serye dagiti artikulo a sinaklaw ti akkub ti magasin a Time maipapan itoy a tema: “Nupay dagiti kanta a pop masansan a maipapan iti ayat, dagiti liriko ti alternative ti gagangay a maipapan kadagiti nasaem a rikrikna: pannakapaay, derrep, pannakariribuk. . . . No tin-edyerka wenno agtawen iti nasurok a 20, mabalin a nagdiborsio ti pamiliam. Iyanninag ti alternative a musika ti rikriknam a kasla direkta a mangtamtaming kadagiti di narisut a parikut ti panangbaybay-a ken di pannakaikankano.” Gapuna, kuna ti 21-años a disc jockey ti kolehio: “Makaawis kaniak ken kadagiti gagayyemko ta awan pannakipagrikna ti lubong iti kaputotanmi. Awan ti pangnamnamaanmi inton agraduarkamin.”
Pagay-ayat met ti dadduma a Kristiano nga agtutubo ti alternative rock. Natural, kaaduan ti nangliklik iti nakaro, ad-adda a rebelioso, naranggas, wenno imoral a kankanta. Uray pay kasta, dadduma kadagitoy nga agtutubo a Kristiano inyebkasda ti panagkedkedda kadagiti kasla di makadangran a kankanta. Kinuna ni agtutubo a Dan: “Pagaammo a homoseksual ken lesbian wenno agus-usar iti droga ti dadduma kadagiti kumakanta, ket ti lirikoda iparangarangda ti estilo ti panagbiagda.” Kuna ti sabali pay nga agtutubo nga agnagan Jack: “Pagarupen ti dadduma a grupo nga awan ti mangikankano kadakuada, kadagiti parikutda, wenno ti masanguanan dagiti agtutubo itatta, isu nga iyebkasda daytoy kadagiti kantada. Adut’ awanan inspirasion wenno namnama.”
Pammakdaar
Ibaga ti Biblia kadatayo a “ti intero a lubong adda iti pannakabalin daydiay nadangkes,” ni Satanas a Diablo. (1 Juan 5:19) Dikay ngarud masdaaw a ti musika ti maysa kadagiti pamay-an nga us-usaren ni Satanas a mangallilaw kadagiti agtutubo. Maulit-ulit nga impakita dagiti napalabas nga artikulo daytoy a warnakan ken ti kaduana a magasin, Ti Pagwanawanan, daytoy a kinapudno.b Maitutop met dagiti pammakdaar a naipaayen maipapan iti heavy metal ken musika a rap iti alternative rock. Kas kunaen ti Biblia, “ti manakem matmatanna a nalaing ti papananna [“amirisenna a naimbag dagiti addangna,” NW].”—Proverbio 14:15.
Kas maysa a pagarigan, saan a nainsiriban ti tumulad iti kaaduan no maipapan iti kursonadayo a musika. Usigenyo daytoy a prinsipio ti Biblia, a mabalin nga agaplikar no ipalubosyo ti dadduma a mangaramid iti pangngeddeng agpaay kadakayo: “Dikay aya ammo a no itultuloyyo nga iparang ti bagbagiyo iti asinoman kas ad-adipen tapno agtulnog kenkuana, ad-adipennakayo agsipud ta agtulnogkayo kenkuana?” (Roma 6:16) Para iti Kristiano nga agtutubo, ti isyu saan a ti makaay-ayo kadagiti kapatadanna no di ket ti “makaay-ayo iti Apo.” (Efeso 5:10) Maysa pay, ania a kita dagiti agtutubo ti maawis iti alternative rock? Dagiti agtutubo a kasla naragsak, natimbeng, ken interesado kadagiti naespirituan a bambanag? Wenno saan kadi nga agdengngeg a nangnangruna kadagiti agtutubo a nadismaya, naliday, wenno dagiti pay naunget?
Agpayso a dadduma nga agtutubo a naragsak, addaan optimistiko a personalidad mabalin a maallukoyda pay laeng iti alternative rock. Ngem usigenyo daytoy: Adda agur-uray a naraniag a masanguanan kadagiti agtutubo ken nataengan a Kristiano. (2 Pedro 3:13) Palagipannatayo ni apostol Pablo a talaga a matungpal dagiti kari ti Dios, a kunkunana: ‘Di mabalin nga agulbod ti Dios.’ (Hebreo 6:18) Ania ngarud ti maganab iti panangisarang iti bagiyo iti nalidem, negatibo a panangmatmat ti masanguanan nga iyebkas dagiti kanta nga alternative rock? Mapakapuy kadi ti pammatiyo iti pannakaigamer iti musika a mangyebkas iti buteng, pannakapaay, ken kinaawan namnama? Maysa pay, ania ngata ti epekto ti kankanayon a panagdengngeg iti kasta a musika iti rikriknayo?
Napilikay Koma
Saanmi nga ibagbaga a makadangran wenno di nasayaat dagiti amin a musika a natatakan iti “alternative.” Ngem kas pagarigan ngay ta naammuanyo nga adda mangpadpadas a mangsabidong kadakayo. Nupay dikay sumardeng a mangmangan, sigurado a sukimatenyo a naimbag ti taraonyo, di ngamin? Agsipud ta pagaammoyo a padpadasen ni Satanas a sabidongan ti panangmatmat ken kababalinyo rumbeng nga ikagumaanyo met a sukimaten a naimbag ti musika a pilienyo. Kuna ti Biblia, “ti lapayag suutenna dagiti sasao, kas panangraman ti ngadas iti taraon.” (Job 34:3) Imbes a sibubulsek a tumulad iti kaaduan, suotenyo ti musika a pagay-ayatyo.
Kasano a maaramidyo dayta? Adda makatulong a singasing iti kahon a napauluan “Giya iti Panagpili ti Musika” a mabalinyo a padasen. Padasenyo met a damagen kadagiti Kristiano a nagannakyo no ania ti pagarupenda iti musikayo. (Proverbio 4:1) Nalabit masdaawkayo iti sungbatda! Siempre, natataengan dagiti nagannakyo ngem dakayo. Kaawatan ngarud, a mabalin a saanda a kayat ti kursonadayo a musika. Ngem no dida kayat ti musikayo, a makaparurod, naalas, wenno di makaay-ayo kadakuada, dikay kadi ipangag ti ibagada? Kuna ti Biblia: “Ti masirib a tao dumngeg koma, ket dumegdeg ti pannakasursurona.”—Proverbio 1:5.
Amirisenyo no kasano nga apektarannakayo ti musika. Pagbalinennakay kadi a naunget, nasukir, wenno naladingit? No kasta, pakdaar dagitoy a rumbeng nga ipangagyo! Apay a dikay mangbirok iti musika a makapainana wenno makabang-ar wenno makaparagsak kadakayo?
Kankanayon nga agbaliw dagiti klase ti musika. Inton agangay, sabalinto manen ti uso. Ngem dikay paallukoy kadagitoy nga agbaliwbaliw a kasasaad. Agsiput ken napilikay koma iti musikayo. Siguraduenyo a nasayaat ken makapabileg ti imdenganyo. (Filipos 4:8) No kasta agbalin a napateg ken naragsak a paset ti biagyo ti musika!
[Dagiti Footnote]
a Nasukatan ti dadduma a nagan.
b Kitaenyo dagiti artikulo a nagparang iti “Agimtuod Dagiti Agtutubo . . .” iti Pebrero 8, Pebrero 22, ken Marso 22, 1993, a ruar ti Agriingkayo! Kitaenyo met ti “Agannadkayo iti Makadangran a Musika!,” iti Abril 15, 1993, a ruar Ti Pagwanawanan.
[Blurb iti panid 22]
“Nupay dagiti kanta a pop masansan a maipapan iti ayat, dagiti liriko ti alternative ti gagangay a maipapan kadagiti nasaem a rikrikna: pannakapaay, derrep, pannakariribuk.”—magasin a Time
[Kahon iti panid 23]
Giya iti Panagpili ti Musika
◆ Sukimatenyo ti balkut ti album. Masansan nga adu ti ibaga daytoy maipapan iti musika ken dagiti musiko a mismo. Agannadkayo kadagiti akkub ti album a mangiparangarang iti kinaranggas, dinedemonio a simbolo, karkarna a kawes ken panagay-ayus, wenno kinalamolamo.
◆ Amirisenyo ti mensahe ti liriko. Daytoy ilasinna ti panagpampanunot ken kasasaad ti panagbiag dagiti musiko. Ania a kapanunotan ti kayatda nga anamonganyo?
◆ Ti agminar nga uni ti musika ipasimudaagna ti emosion ken rikrikna dagiti musiko a kayatda a tuladenyo—naliday, naragsak, managtabbaaw, magargari iti sekso, natalna, wenno maup-upay.
◆ Amirisenyo ti kaaduan a dumdumngeg a maallukoy iti grupo ti kumakanta. Kayatyo kadi ti maikadua iti dayta a grupo ti tattao ken tuladen ti kababalinda?
[Ladawan iti panid 23]
Maibuyog ti adu nga agtutubo kadagiti liriko ti kankanta itatta