Apocalipsis​—Ania Kadi Dayta?

“TI Apocalipsis!” Aniat’ maipalagip kadakayo no mangngeganyo dagita a sasao? Isu kadi dayta ti panungpalan? Dakkel nga uram? Gubat Sangalubongan III? Ti panungpalan ti lubong? No dagitoy a ladladawan iti panunotyo ti agparang, saankay nga agbukbukod iti dayta. Ti siensia ken dagiti pagiwarnakan ipimpintada a nakasipsipnget ti masanguanan ti tao. Gapuna pagsiddaawan aya nga adu ti manginaig ti apocalipsis iti pannakaikisap ti tao babaen iti maysa a nakaal-alinget a pasamak?

“Ti Apocalipsis ita ket saan laeng a maysa a Biblikal a panangiladawan no di ket dayta ti nagbalin a pudpudno unay a posibilidad,” impakdaar ti Sekretario-Heneral ti NU a ni Javier Pérez de Cuéllar iti panagpalawagna idi inagurasionna. “Pulos nikaanoman iti kapadasan ti tao a naikabiltayo iti nakaak-akikid a teppang iti nagbaetan ti didigra ken ti pannakaisalakan.” Ania ti tuktukoyenna? Dayta ti nuklear a panagsango a tumaud manipud iti agdama a nabara a lumba dagiti armas. Iti panangpapigsana iti pakdaarna iti Naciones Unidas, kinunana nga “agarup 500,000 a sientista iti intero a lubong ti mangipapaay iti pannakaammoda iti panangsukimat kadagiti igam nga ad-adda a narang-ay ken ad-adda a makapapatay.”

Dadduma pay met, ti sisisiput kadagiti adda a kasasaad itatta. Ni Hans Jonas, emeritus a propesor iti pilosopia idiay New School for Social Research, ti nagkuna a ti kangrunaan a pagbutbutnganna isu ti “apocalipsis a mamutbuteng manipud iti kasasaad iti di inranta a puersa iti teknikal a sibilisasion.” Innaigna ti apocalipsis iti ‘panagkapuy, polusion, pannakalangalang ti planeta, agraman ti pammutbuteng ti biglaan a pannakadadael babaen iti bomba atomika.’

Kasta met, ti historiador a ni Golo Mann kinunana: “Ditayto maaddaan iti sabali manen a gubat sangalubongan. Ti gubat di umiso a sao. Masapul a lapdantayo ti termino a ‘Gubat Sangalubongan III’ ket kunaentayo laengen apocalipsis wenno holocaust.”​—Die Zeit ti Hamburg, Agosto 30, 1985.

Wen, bigbigbigen ti tao nga isut’ agngangabit iti bukodna a pannakadadael. Ngem isunto aya ti mangkalbit iti apocalipsis? Saan no sigun iti Biblia, a nagkuna a “ni Jehova a Dios, ti Mannakabalin-amin”​—saan a ti tao​—​ti “mangdadael kadagidiay mangrebrebbek iti daga.” (Apocalipsis 11:17, 18) Gapuna, ti panangtarus no ania ti apocalipsis manipud panangmatmat ti Biblia ti mangted kadakayo iti naiduma a pannakaawat, maysa nga interamente a baro ken nalawlawag a pannakaawat.

No Ania a Talaga Dayta

Ti apocalipsis ti naisalaysay iti maysa a surat kadagiti taga Tesalonica. Sadiay kuna ni apostol Pablo: “Nalinteg iti biang ti Dios a maisupapak ti rigat kadagiti mamarigat kadakayo . . . , ket dakayo a maparparigat, aginanakayo a mairaman kadakami inton maiparangarang [wenno, apocalipsis] ni Apo Jesus nga aggapu sadi langit agraman kadagiti anghelna kadagiti darang ti apuy, a balsenna dagiti saan a mangammo iti Dios ken di agtulnog iti naimbag a damag ni Apotayo a Jesus. Isuda madusadanto iti agnanayon a pannakapukaw.”​—2 Tesalonica 1:6-10.

Ti apocalipsis, ngarud, ket isu ti pannakaiparangarang ni Jesus bayat ti panawen ti “dakkel a rigat.” (Mateo 24:21) Sigun iti An Expository Dictionary of New Testament Words ni W. E. Vine, ti sao a Griego nga a·po·kaʹly·psis tuktukoyenna “ni Apo Jesu-Kristo inton Isut’ umay a mangipaay kadagiti pannusa ti Dios.” Iti dadduma a paset, ti Biblia tuktukoyenna daytoy a pannakaiparangarang, wenno apocalipsis, kas “ti gubat ti dakkel nga aldaw ti Dios a Mannakabalin-amin” idiay Armagedon.​—Apocalipsis 16:14, 16; 19:11-21.a

Pudno, maipapan iti apocalipsis, nakitatayo a sasawen ti Biblia ti maipapan iti “rigat,” “pammales,” ken “panangdusa.” Nupay kasta, sasawenna met ti “inana” para kadagidiay awan basolna a nagsagaba kadagiti rigat. Ikarkari ti Sao ti Dios kadatayo a “bassit pay a darikmat, ket ti nadangkes maawanton.” (Salmo 37:10) Gapuna ti apocalipsis paginanaennanto ti sangatauan manipud amin a dakes nga impluensia. Daytanto ti pagbalbaliwan nga agturong kadagiti nasayaat a kasasaad para kadagiti nasingpet panagpuspusona​—saan a maysa a pasamak a pagbutnganda.

Gapuna, imbes a ti naan-anay a pannakaikisap kadagiti isuamin wenno pannakatalipupos, ti apocalipsis isunto ti nalinteg a solusion dagiti parparikut ti sangatauan. Saan kadi a ti kapanunotan ti panagbiag iti maysa a baro a panawen​—maysa a panawen iti kinalinteg, talna ken liwliwa​—makaallukoy kadakayo ken ti pamiliayo?

Ngem umad-adanitayon aya iti Biblikal nga apocalipsis? No kasta addaantayo aya iti pamay-an a pangammuan iti eksakto nga orasna?

[Dagiti Footnote]