Pakasaritaan ti Biag

Nasursurok ti Naan-anay nga Agtalek ken Jehova

Kas insalaysay ni Aubrey Baxter

Maysa a rabii idi 1940, kinabildak ti dua a lallaki agingga a naidaramudomak. Dua a polis ti nakakita ngem didak tinulongan. Imbes ketdi, pinagsasawandak ken inanamonganda dagiti nangkabil kaniak. Lima a tawen sakbayna, idi maysaak pay a minero, adda dagiti pasamak iti biagko a nakaigapuan daytoy a panangkabilda kaniak. Kastoy ti nangrugianna.

MAIKATLOAK kadagiti uppat nga agkakabsat a lallaki. Nayanakak idi 1913 idiay Swansea, maysa nga ili iti igid ti baybay iti New South Wales, Australia. Idi lima ti tawenko, nakaptan ti pamiliami iti trangkaso Espaniol, a nangkettel iti minilion a biag iti intero a lubong. Makaparagsak ta nakalasatkami amin. Ngem idi 1933, maysa a trahedia ti dimteng idi natay ni Nanang iti tawenna nga 47. Relihiosa ni Nanang, ken nakagun-od iti dua a tomo ti libro a Light, maysa a katulongan iti panagadal iti Biblia nga iwarwaras dagiti Saksi ni Jehova.

Maysaak idi a minero. Gapu ta nawaya ti orasko iti trabaho, itugotko dagita a libro ket basaek babaen ti silaw a nakakabit iti helmetko. Di nagbayag, ammok a natakuatakon ti kinapudno. Nagdengdengngegak met kadagiti naibatay iti Biblia a palawag dagiti Saksi a naipatangatang iti radio. Ad-adda a naragsakanak idi naginteres iti Biblia ni Tatang ken dagiti kakabsatko.

Idi 1935, immapay ti sabali pay a trahedia idi nagpulmonia ni adingko a Billy ket natay. Agtawen la idi iti 16. Ngem iti dayta a gundaway, naliwliwakami iti namnama a panagungar. (Aramid 24:15) Idi agangay, ni Tatang ken dagiti manongek a da Verner ken Harold, agraman dagiti assawada, indedikarda ti biagda iti Dios. Siak laengen ti sibibiag iti pamiliami. Agingga ita, agserserbi pay laeng ken Jehova ti maikadua nga asawa ni Manong Verner a ni Marjorie ken ni Elizabeth nga asawa ni Manong Harold.

Nasursurok ti Agtalek ken Jehova

Damok a nakasarita dagiti Saksi ni Jehova idi 1935, idi simmarungkar iti pagtaenganmi ti nakabisikleta a babai a taga-Ukraine. Iti simmaganad a Domingo, damo a tinabunoak ti gimong dagiti Saksi ket kalpasan ti makalawas, kimmuyogak a nangasaba. Ti Saksi a mangidadaulo iti taripnong sakbay ti panangasaba inikkannak kadagiti sumagmamano a bokleta ket nasdaawak ta imbaonnak a mangasaba nga agmaymaysa! Iti umuna pay laeng a ruangan, napalalo ti nerbiosko nga uray la kayatkon nga alun-onennak ti daga! Ngem nasingpet met ti bumalay ken nangala pay kadagiti literatura.

Natignayak unay iti kababagas ti Eclesiastes 12:1 ken Mateo 28:19, 20 isu a kayatko ti agpayunir. Inanamongan ni Tatang ti desisionko. Planok ti mangrugi iti Hulio 15, 1936 uray saanak pay a nabautisaran. Iti daydi nga aldaw, napanak iti sanga nga opisina dagiti Saksi ni Jehova idiay Sydney. Naibaonak a makipagtrabaho iti 12 a payunir idiay Dulwich Hill, a purok ti Sydney. Sinuruandak nga agusar iti manomano a gilingan ti trigo. Dayta ti us-usaren idi dagiti payunir nga agaramid iti arina isu a saanda unay a nagastuan.

Panagpayunir iti Away

Kalpasan a nabautisaranak iti arinunos daydi a tawen, naibaonak iti makintengnga a paset ti Queensland a kadua ti dua a payunir​—da Aubrey Wills ken Clive Shade. Inusarmi ti lugan ni Aubrey, sumagmamano a bisikleta, maaw-awit a ponograpo, tolda a nagserbi a pagtaenganmi iti tallo a tawen, tallo a pagiddaan, lamisaan, ken paglutuan. Idi batangkon ti agluto, nangisaganaak iti “espesial” a pangrabii a naaramid iti trigo ken nateng. Ngem saanmi a nakan dayta. Idi ipakanko koma iti kabalio nga adda iti asideg, inangotna ken nagngilangil sa pimmanawen! Sipud idin, saanakon nga agek-eksperimento iti lutuek.

Tapno naparpartak a mawanas ti teritoriami, nagbibingayanmi dayta a tallo. Masansan a no mumalemen ket adayo pay ti pagawidak, umyanak kadagiti managpadagus a tattao iti away. Naminsan, naturogak iti kutson a kama a para kadagiti bisita iti maysa a rantso, ngem iti simmaganad a rabii, nagiddaak iti narugit a datar iti maysa a kalapaw ti agan-anup iti kangaroo, a napno iti nabangsit a lalat. Masansan a maturogak iti kabakiran. Adda gundaway nga agtataguob dagiti atap nga aso iti aglikmut. Nagpatnag a saanak a nakaturog ngem natakuatak iti kabigatanna nga adda gayam lalaem a naibelleng iti asideg ket kayatda dayta.

Panangasaba Babaen ti Lugan

Nagusarkami iti lugan nga addaan kadagiti trompa a mangiwaragawag iti Pagarian ti Dios. Idiay siudad ti Townsville iti makin-amianan a Queensland, pinalubosannakami dagiti polis nga agpuesto iti sentro ti siudad. Nakapungtot ti dadduma a miembro ti Salvation Army gapu kadagiti nangngegda a palawag ket pinapanawdakami. Nagkedkedkami isu a ginunggonda ti luganmi. Agpatpatokarak idi iti uneg ti lugan! Idi makitami a saan a nainsiriban nga ipilitmi ti kalinteganmi, pimmanawkami met laeng.

Idiay Bundaberg, adda interesado a lalaki a nangipabulod kadakami iti bangka tapno maipatokarmi dagiti palawag manipud iti Karayan Burnett, a lumasat iti ili. Da Aubrey ken Clive ti nagpatokar manipud iti bangka bayat a nabatiak iti inabanganmi a balay. Iti dayta a rabii, nagallangogan iti intero a Bundaberg ti nairekord a napuersa a timek ni Joseph F. Rutherford manipud iti sangalubongan a hedkuarter dagiti Saksi ni Jehova. Naglaon dayta a palawag iti nadagsen a mensahe ti Biblia. Awan duadua a makaparagsak dagidi a panawen nga agkalikagum iti tured ken pammati dagiti adipen ti Dios.

Nangparigat a Gubat

Idi karrugi ti Gubat Sangalubongan II idi Setiembre 1939, insalaysay Ti Pagwanawanan a Nobiembre 1 ti neutral a takder dagiti Kristiano maipapan iti politika ken gubat. Imbag laengen ta binasak dayta a naintiempuan a magasin. Kalpasan ti tallo a tawen a panagkakaduami kada Aubrey ken Clive, nagsisinakamin. Nadutokanak kas agdaldaliasat a manangaywan idiay makin-amianan a Queensland, a nakasubokan iti panagtalekko ken Jehova.

Idi Agosto 1940, nagbisitaak iti kongregasion iti Townsville. Adda uppat a payunir sadiay​—da Percy ken Ilma Iszlauba ken ti agkabsat a Norman ken Beatrice Bellotti. Innem a tawen kalpasanna, nagasawakami ken Beatrice. Maysa a rabii kalpasan ti panangasabami iti lansangan, napasamak ti nadakamat iti rugrugi. Ngem ad-adda ketdi a rimmegtaak gapu iti dayta.

Iti amianan, sireregta a mangaskasaba ti dua a payunir a da Una ken Merle Kilpatrick. Naminsan, siraragsak a kinaduak ida iti ministerio, ket kiniddawda nga iballasiwko ida iti karayan tapno sarungkaranmi ti maysa nga interesado a pamilia. Kasapulan a langoyek ti bangka nga adda iti ballasiw sa aggaudak nga agsubli tapno maiballasiwko ida. Ngem idi nakadanonak iti bangka, awan met dagiti gaud! Inlemmeng gayam ti maysa a bumusbusor. Ngem dikam naupay. Adu a tawen a ti trabahok ket agalaw kadagiti malmes isu a nalaingak nga aglangoy. Inggalutko ngarud iti siketko ti tali ti bangka, sinublik dagiti dua a payunir, sa imballasiwko ida. Binendisionan ni Jehova ti panagreggetmi ta idi agangay, nagbalin a Saksi ti interesado a pamilia.

Iti Salinong ni Jehova

Gapu iti seguridad, binangenan ti militar ti ili ti Innisfail. Yantangay umiliak sadiay, nawayaak a rummuar ken sumrek iti ili. Dakkel a tulong dayta no sumarungkar dagiti pannakabagi ti sanga nga opisina dagiti Saksi ni Jehova ta mabalinko nga ilemmeng ida iti estribo iti sirok ti makinlikud a tugaw ti luganko.

Mairasion idi ti gasolina, ken adu a lugan ti addaan iti alikamen a mangproseso kadagiti beggang tapno agbalin a mauram a gas. Agbiaheak iti rabii ket mangikabilak iti sinako nga uging iti estribo ti lugan a paglemlemmengan ti kabsat. No pasardengendak, singaek dagiti guardia babaen ti panangbanurborko iti makina ken siguraduek a nakapudpudot ti beggang. Ipukkawko iti guardia iti rabii: “Diak mabalin nga iddepen ti makina ta narigatkonto manen a paandaren.” Gapu iti pudot, ariwawa, ken asuk, apagbiit laengen a sukimaten dagiti guardia ti lugan sa palubosandakon.

Nadutokanak idi a mangorganisar iti kombension idiay Townsville para kadagiti Saksi sadiay. Mairasion ti taraon ken kasapulan a dumawatkami iti pammalubos ti mahistrado iti ili tapno makaalakami kadagiti kasapulanmi. Kadagidi a tiempo, naibalud dagiti kakabsat gapu iti neutral a takderda. Isu nga idi napanak nakisarita iti mahistrado, napanunotko, ‘Nainsiriban ngata daytoy nga aramidek wenno maparurodko laeng ti opisial?’ Nupay kasta, napanak latta.

Pinagtugawnak ti mahistrado. Idi imbagak ti gagarak, nasdaaw sanak minulenglengan. Kalpasanna, kinunana, “Kasano kaadu ti kasapulanyo a taraon?” Inyawatko ti listaan ti kalkalainganna a bilang dagiti kasapulanmi. Sinukimatna sa kinunana: “Kasla bassit daytoy. Doblientay laengen.” Pimmanawakon ket napalalo ti yamanko ken Jehova, a nangisuro kaniak iti maysa manen a leksion maipapan iti panagtalek.

Idi Enero 1941, naparitan ti trabaho dagiti Saksi ni Jehova idiay Australia. Adu ti agsuspetsa kadakami ken inakusarandakami pay nga espia dagiti Hapon! Naminsan, dua a lugan a napno kadagiti polis ken soldado ti nangserrek iti Kingdom Farm a ginatangmi a pagmulaan nga adda iti Atherton Plateau. Birbirokenda ti silaw nga ipagarupda nga us-usarenmi a mangtimbre kadagiti kabusor ti gobierno. Inakusarandakami met nga adda urnos ti panangimulami iti mais a mabalinmo kano a basaen manipud iti tangatang! Siempre, bin-ig nga ulbod dagita.

Gapu iti dayta a panangiparit, masapul a naannad ken agbalinkami a manangipamuspusan no agitulodkami kadagiti literatura. Kas pagarigan, idi nairuar ti libro a Children, sangakarton ti innalak idiay Brisbane nga imbiahek iti tren, ket nangibatiak kadagiti libro iti pagsardengan nga adda kongregasionna. Tapno saan a lukatan dagiti polis ken soldado ti karton, mangigalutak iti nagtimbukel a ragadi iti rabawna sakbay a dumsaagak. Nupay simple laeng, epektibo dayta a taktika. Idi Hunio 1943, nabang-aran ti ili ni Jehova idi naikkat ti panangiparit, a dineskribir ti korte kas “di nainkalintegan, nadarasudos, ken mangirurumen.”

Naayabanak nga Agsoldado

Iti simmaganad a tawen, naayabanak nga agsoldado, agraman da Aubrey Wills ken Norman Bellotti. Makalawas nga immun-unada a naayaban ken nasentensiaankami iti innem a bulan a pannakaibalud. Komkompiskaren idi ti opisina ti koreo dagiti magasin a Pagwanawanan a maipatpatulod kadagiti pagaammo a Saksi ngem mapalubosan kadagiti dadduma a suskritor. Birokenmi dagitoy a mapatpatulodan sa mangaramidkami iti kopia ken iwarasmi kadagiti padami a Saksi. Iti kasta, regular a makaawatkami iti naespirituan a taraon.

Idi nasentensiaanak iti innem a bulan, nagapelarak a dagus kas imbilin ti sanga nga opisina idiay Sydney. Pamay-anmi dayta tapno maitantan ti pannakaibaludko agingga nga adda sumublat kaniak a mangimaton iti trabaho. Ginundawayak a sinarungkaran ti 21 a Saksi a naibalud iti makin-amianan a Queensland. Kaaduan kadakuada ti adda iti maymaysa a pagbaludan, ket kaguranakami ti warden. Nakapungtot idi impalagipko kenkuana a dagiti ministro ti dadduma a relihion mabalinda a bisitaen dagiti miembroda. “No siak la ti masurot,” imbugkawna, “ipapaltogko ti amin a balud a Saksi ni Jehova!” Dagus nga inruardak dagiti guardia.

Idi dimteng ti pannakabistak, inikkannak ti gobierno iti mangyabogado kaniak. Ngem iti kinaagpaysuanna, siak ti nangidepensa iti bagik isu a masapul nga agtalekak ken Jehova. Saannak a binaybay-an. (Lucas 12:11, 12; Filipos 4:6, 7) Nakaskasdaaw ta naabsueltoak gapu ta kamali dagiti impormasion nga inkabil ti sekretario kadagiti dokumento a nakailanadan ti pammabasol kaniak!

Idi 1944, nadutokanak kas manangaywan iti sirkito a mangsaklaw iti intero a South Australia, makin-amianan a Victoria, ken ti siudad ti Sydney iti New South Wales. Iti simmaganad a tawen, nangrugi ti sangalubongan a kampania a panagpalawag, ket tunggal ispiker isaganana ti diskursona, a naibatay iti maysa-panid a balabala. Maysa a karit ti agpalawag iti maysa nga oras, ngem naaramidanmi dayta buyogen ti naan-anay a panagtalek ken Jehova, ket binendisionanna ti panagreggetmi.

Panagasawa ken Baro a Responsabilidad

Idi Hulio 1946, nagasawakami ken Beatrice Bellotti, ket nagpayunirkami. Mayakar-akar a lugan ti balaymi. Naipasngay ti kakaisuna nga anakmi a ni Jannyce (Jann) idi Disiembre 1950. Adu a lugar ti nagpayuniranmi, agraman ti ili ti Kempsey, New South Wales, a sadiay dakami laeng ti Saksi. Dinomingo a mapankami iti maysa a patakder iti ili, ket ipalawagko ti maysa a naipakpakauna a tema. Sumagmamano a bulan a ti laeng pamiliak ti dumdumngeg. Idi agangay, in-inut nga immadu dagiti umay dumngeg. Ita, addan dua a narang-ay a kongregasion iti Kempsey.

Idi dua ti tawen ni Jann, nagnaedkami idiay Brisbane. Apaman a naturposna ti panageskuelana, nagpayunirkami a sangapamiliaan iti uppat a tawen idiay Cessnock nga ili ti New South Wales sakbay a nagawidkami idiay Brisbane tapno aywananmi ti masaksakit nga ina ni Beatrice. Ita, agserserbiakon a panglakayen iti kongregasion ti Chermside.

Dakami ken Beatrice agyamyamankami kenni Jehova gapu iti adu a bendisionna, agraman ti pribilehio a timmulong iti 32 a tattao a nakaam-ammo kenkuana. Agyamanak met ken Jehova ta inikkannak iti asawa a naanus ngem natured a mangitandudo iti kinapudno ti Biblia. Ti panagayat ken panagtalekna iti Dios ken ti simple a panagbiagna ti namagbalin kenkuana a natalunggadingan nga asawa ken ina. (Mateo 6:22, 23; Proverbio 12:4) Naimpusuan a maikunami: “Bendito ti nabaneg a lalaki a mangikabil ti panagtalekna ken Jehova.”​—Jeremias 17:7.

[Footnote]

[Ladawan iti panid 9]

Inusarmi daytoy a lugan idiay makin-amianan a Queensland

[Ladawan iti panid 10]

Tinulongak dagiti agkabsat a Kilpatrick a nangiduron iti luganda bayat ti panagtutudo idiay makin-amianan a Queensland

[Ladawan iti panid 12]

Idi aldaw ti kasarmi