Tallo nga Oras a Nangbalbaliw iti Biagko

SANGAPULO ti tawenko idi naawatko ti BB a paltog maipaay iti Krismas. Pinaltogak dagiti bote ken lata ngem dagus a nagturongak kadagiti ad-adda a makaparagsak nga ay-ayam—tumatayab, dagiti uleg, aniaman nga aggaraw. Tikapak ti putan ti paltogko iti tunggal tumatayab a mapatayko. Di nagbayag, 18 a maitangsit a tikap ti mangiwaragawag iti laingko a mangnganop.

Kalpasanna adda napasamak a nangbalbaliw amin itoy. Addaak iti likudan a paraangan iti maysa nga aldaw nga agan-anop iti tumatayab. Nakitak ti maysa a billit tuleng iti tuktok ti kapasanglaymi, sinirigko a naimbag, inin-inayadko a pinisel ti gatilio. Natamaan! Numero 19!

Natnag ti tumatayab iti daga. Nagnaak iti nakatnaganna, kinitak, nakitak ti dara kadagiti dutdotna. Nagpigerger, ket kasla timmangad a kunaenna: ‘Sino ti nangted kenka iti kalintegan a mangikkat iti biagko?’ Bayat ti ipapatayna, nagin-inot a nagdisso ti ulona iti daga. Naglidayak. Nagsangitak. Nagtarayak ken nanang ket imbagak kenkuana no aniat’ napasamak ken no aniat’ sigurado nga imbaga ti matmatay a tumatayab kaniak. Diakon nangpaltog pay iti sabali a tumatayab, pulos a diak nangtikapen iti sabali a tikap iti paltogko. Agingga ita makitak pay laeng ti nalamuyot a dutdot a napno iti dara. Ti napaut nga epekto daytoy a kapadasan iti kinaubing ti nangipakaammo kaniak iti kinapateg ti biag, biag man ti billit tuleng wenno tao.

Dagiti naimbag a kababalin nasapa a naipasagepsep kaniak iti biag—kinapudno, panagraem kadagiti dadakkelko, ti panangbigbig iti naimbag a kababalin, ken kinapasnek iti kinapudno. Naipasngayak idiay Memphis, Tennessee, ngem napadakkelak idiay away ti Chicago, Illinois, a maawagan Robbins. Dimmakkelak a mannakimisa, ngem napukaw ti naipatawid kaniak a pannakimisa kas maysa nga ubing bayat ti panaglabas dagiti tawen. Diak nakita dagitoy a naimbag a kababalin a naiparangarang iti kongregasion wenno kadagiti diakono wenno kadagiti ministro; imbes ketdi, nakitak ti kinamanaginsisingpet. Kasta met, iti kaaduan iti kagimongan, mabaybay-an dagita a naimbag a kababalin kas di praktikal ket dida maikankano. Ngem ti leksion a kinapateg iti biag kas insuro ti ipapatay ti bassit a billit tuleng, pulos a saan a nagkupas.

Idi apanakon iti high school, simmardengakon a makimisa—a nagladingitan unay dagiti dadakkelko. Din mariribuk ti konsiensiak, ngem malagipko a no agtabaawak—tunggal maysa agtabbaaw—sinairnak ti konsiensiak. Bayat a dimmakes dagiti kakaduak, nagturongak iti droga ken ti imoral a kababalin. Kastat’ kinuna ti Biblia, ket tinungpalko dagiti padtona: “Saankayo a maallilaw. Dagiti dakes a pannakikuyog dadaelenda dagiti nasayaat a kababalin.”—1 Corinto 15:33.

Uray pay kasta, ti pannakaammo iti naimbag ken dakes mangipaay iti dadduma a pananglapped. Kas pangarigan, iti maikatlo a tawen iti high school, addaanak kadagiti dua a kakadua, kaduami iti grupo ti basketball, inaramidmi dagiti isuamin—agingga nga iti maysa a rabii nasabetmi ti maysa nga agtutubo a babai. Inkeddeng dagiti gagayyemko ti mangrames kenkuana. Nagpakaasi kadakuada a dida aramiden daytoy, ngem idi inaramidda, nagriaw ket inriawna a papatayenda laengen. Nupay no nagkedked, rinamesda. Kalpasanna kayatda a makiramanak iti daytoy a panangmulitda iti kinataona. Naglidayak ket bimmusorak, nagkedkedak a makiraman iti nakababain a panangmulitda kenkuana. Nagpungtotda kaniak ket inawagandak kadagiti dakes a nagnagan. Nagpatingga ti panaggagayyemmi iti dayta a rabii.

Adu a tawen kalpasanna nabigbigko a ti napadasak ket sabali manen a pangarigan iti kinuna ti Biblia a mapasamak: “Ket kadagitoy a bambamag masmasdaawda gapu ta dikay makitimpuyogen kadakuada iti panaglablabes iti kinadakes, ket ag-abbiendakayo.”—1 Pedro 4:4.

Ti maudi a tawenko iti high school, 1965, nakitana ti ikakaro ti Gubat ti Vietnam, ket napasanguanak iti parikut maipapan iti no ania ti aramidek kalpasan ti panagraduarko. Diak kayat ti mailista ken mapilit a mangpapatay. Kagurak pay laeng ti mamapatay—kadagiti man billit tuleng wenno tattao. Nalakaak a nakalisi: kinaeskolar a maysa nga atleta nga agay-ayam iti basketball maipaay iti maysa nga unibersidad. Imbes ketdi, kimmuyogak iti air force, maysa a sangay ti puersa ti armada a saanak a makilaban kadagiti kabakiran ken mangpapatay.

Naitudingak iti MAC (Military Airlift Command) kas mekaniko ti eroplano maipaay iti uppat a tawen a panagserbi. Kalpasan ti kangrunaan a panagsanay, naibaonak iti CCK Airbase, Taiwan. Dayta ket idi Enero 1968. Kaaduan kadagiti kakaduak iti bunggoy naitudingda a napan idiay Vietnam, Thailand, Japan, ken ti Filipinas. Nagun-odanda ti amin a kayatda—agraman ti nabibileg a droga kas iti heroin ken cocaine. Rinugiakon ti nagusar ti droga iti high school; itan rinugiakon ti aglako kadakuada. Walo a bulan kalpasanna ti intero nga squadronmi naituding manen idiay Okinawa, Japan, nga adda idi iti sidong ti administrasion ti E.U. Rimmang-ay ti negosiomi iti droga.

Ti komanderko iti squadron personal nga inawisnak a mapan idiay Vietnam tapno makitak a mismo. Gapu iti kuarta ken ti ragsak, ginundawayak. Nasarakak ti Vietnam a maysa a napintas a pagilian nga addaan kadagiti nalalasbang a mulmula ken napudaw a kadaratan kadagiti ig-igid ti baybay. Dagiti tattao a taga Vietnam pudno a naanusda ken managpadagos. No kumatokka kadagiti ruanganda, pastrekendaka ket pakanendaka. Masansan a panunotek: ‘Apay a mapaglalabanan daytoy a gubat? Apay a mapappapatay dagitoy a tattao a kakasla animal?’ Ngem idiay Saigon nakitak ti adu a krimen, nakaad-ado a dakes nga ar-aramid, nakaad-adu a kinadakes ken ti nakaro a kinaranggas! Nakalaklaka ti biag. Nangrugin a nagduduaak iti kasta unay maipapan iti abilidad ti sangatauan ken ti kinatulokna nga agbiag a sangsangkamaysa iti talna ken kinaragsak.

Kalpasan ti nadayaw a pannakaikkatko iti air force idi naladawen a Julio 1970, nagsubliak iti ilik a Robbins, Illinois. Nangalaak iti trabaho ket pinadasko ti mangasawa, ngem naiduman dagiti bambanag. Nagbaliwen dagiti tattao ken luglugar. Wen, nagbaliwak met. Saanen a pagtaengan ti pagtaengan. Dagiti panunotko naipamaysada iti Adayo a Daya, linaglagipko dagiti pakalaglagipak. Makaringbaw ti tarigagayko nga agsubli iti Daya. Walo a bulan kalpasan ti pannakaikkatko iti militaria, gimmatangak iti agpapan laeng a tiket nga agsubli idiay Okinawa, Japan.

Iti damo a rabii iti panagsublik, napanak iti dati a pagturturongak, maysa a napartak a klab a maawagan Tina’s Bar and Lounge. Iti dakkel a pagsiddaawak, adda a nakatugaw sadiay ti maysa kadagiti kakaduak iti negosio ti droga. Maragsakankami manen a nagkita ket dagus a nagplanokami a mangipuslit a mangiruar kadagiti droga manipud Thailand. Tinuladmi dagiti kameng ti militaria tapno makapankami idiay Thailand, ta addaankam kadagiti pike nga ID kard, papeles a rummuar, uniporme, ken dadduma pay. Gapuna nakaruarkami manipud iti eropuerto a napan idiay Bangkok.

Manipud sadiay nakisabetkami kadagiti immunan a naiyurnos a giya, a nangipan kadakami iti maysa a naiputputong nga isla babaen iti kinungkongan a bilog a lumasat iti nangisit a dandanum ken baresbes iti kabakiran. Kinablaawannakami ti maysa kadagiti kangrunaan a tao iti negosio ti droga idiay Thailand. Isut’ kasta unay ti kinaparaburna ken kinamanagpadagosna a tao ta dikam pulos sinuspetsa nga ipakaammona ti aramidmi kadagiti autoridad. Ngem impakaammona. Daytat’ kasukat ti gundaway tapno dida ikankano ti dadduma kadagiti saan a legal nga ar-aramidna.

Dagiti autoridad agur-uraydan kadakami idiay estasion ti bus idiay Bangkok—ket awitko idi ti maysa a maleta nga addaan iti 29 kilos a droga! Idi simrekak iti ruangan ti estasion ti bus, nariknak ti nalamiis a landok iti teltelko. Ti koronel iti puersa ti polisia a Thai nakaiggem iti .38 a rebolber iti ulok ket imbagana a siaalumamay, “Pangngaasim ta dinak pagkedkedan.” Natiliwkami ket naiturongkami iti hedkuarter ti polis.

Sabtenmi koma ti kakomplotmi idiay Okinawa, nga addaan koma iti tallo a kahon ti sapatos a heroin. Babaen ti panamagtitiponmi kadagiti suplaymi, inanamaenmi a tenglenmi ti negosio ti droga idiay Okinawa. Ti kakomplotmi simmangpet sadiay nga addaan iti heroin, ket idi dagiti kahon rimmuarda iti pagalaan ti bagahe, addan dagiti polis sadiay a kadua ti asoda a mangsaep ti heroin. Napukawna ti heroin, napukawko ti maleta a napno ti marijuana ken speed, ket ti negosiomi nagsardeng sakbay ti pannakairugina. Nagtungpalkami idiay pagbaludan ti Klong Prem. Kadaanan dagiti kasasaad. Mammano ti taraon. Ti inaldaw a taraonmi ket babassit a daing nga ikan ken inapoy iti mamindua iti inaldaw. Bayat ti dua a bulan sadiay, limmag-anak iti 45 kilos.

Bayat ti kaaddami iti pagbaludan, maysa a natayag a naanus a lalaki ti simmarungkar kadakami, nga imbagana nga isut’ manipud iti embahada ti E.U. Imbagana a kayatna ti tumulong kadakami ngem kayatna ti ad-adu pay nga impormasion. Dikam nagtalek kenkuana. Kalpasan ti panagsublisublina iti apagkanito, kamaudiananna impalgakna nga isut’ hepe dagiti imbestigador ti narkotiko iti intero a lugar ti Southeast Asia, ket padpadasenna a paneknekan a mangipuspuslitkami kadagiti droga a rummuar iti pagilian. Iti sumaganad nga aldaw, isut’ nagsubli a nakisarita kaniak iti pribado.

“Agpudnoka kaniak,” kinuna ti imbestigador. “No madika, ikarik a mabulokka ditoy a pagbaludan.” Gapuna nagipudnoak. Imbagak ti kinapudno. Sumaganad inimtuodna: “Kayatmo kadi ti agtrabaho kaniak kas naisangsangayan nga ahente?” Naan-anay a diak napakpakadaan, ngem kamaudiananna immanamongak nga agtrabaho kadagitoy a naririkut a trabaho a kaduana.

Kamaudiananna, nawayawayaanak manipud pagbaludan ket nagsubliak idiay Okinawa a mangirugi iti baro a biag kas naisangsangayan nga ahente a mangipaalagad iti pannakaiparit ti droga. Ti destinok isut’ mangibangon kadagiti pannakitulag a gumatang iti droga a ti panggepko isut’ panangtiliw kadagiti suplayer a nairaman iti panaglako ti droga. Nagtrabahoak iti dayta a saad iti agarup nakatawen ket kagudua ket kalpasanna simmardengakon.

Kabayatanna, ti kaduak ken siak ti mangimatmaton iti maysa a taberna a maawagan Papa Joe’s. Addaankam kadagiti babbai nga agserserbi kas hostesses, a ti trabaho isu ti panangallukoy kadagiti GIs a gumatang iti adu nga arak. Maysa a rabii maysa a lalaki nga agtugtugaw iti bar ti nagsaludsod: “Sika ni Jimmy-san, saan kadi?”

“Wen, siak.”

“Naimbag ti kasasaadmo ditoyen, saan kadi?”

“Nasayaat met ti kasasaadko. Apay imtuodem?”

“Ti balakadko ket, Dika agsubsublin iti kalsada. No agsublika, tiliwendaka ket papatayendaka.”

Idin nabigbigko nga isut’ ahente ti narkotiko ket masipsiputanak. Adut’ ammok, ket pakpakdaarandak a diakon agsubsubli kadagiti kalsada. Awan aniamanna. Siempre diak aglaklakon kadagiti kalsada. Insardengkon ti makaipababa nga estilo ti panagbiag a pagbibiagak idi.

Kasta met, iti daytoy a tiempo padpadasek a sapulen ti kaipapanan ti biag babaen ti panangusig kadagiti relihion iti Daya. Di nagbayag nabigbigkon a dagitoy ket misterioso unay ken makariro a kas ti Trinidad iti Kakristianuan. Awan met ti kapapay-an dagitoy.

Kalpasanna, iti maysa nga aldaw idi agsolsoloak iti pagtaengan, adda kimmatok iti ruangan. Maysa a baketen a Haponesa ti adda sadiay, nabara ti isem ti rupana. Ngem ti nakaawis iti atensionko isu dagiti matana. Kasla rumimat dagitoy. Kasla maibaga dagiti matana nga isut’ nalinteg ken nadalus, nga isut’ adda sadiay a saan a mangriribuk kaniak iti aniaman. Nabileg ti panagriknak a masapul nga umimdengak kenkuana. Diak mailawlawag dayta, ngem diak met mabalin a di ikankano. Gapuna pinaunegko.

Idi laeng nakatugawkamin iti lamisaan iti kusina a pudno a nangngegko ti ibagbagana. Nakimismisaakon iti namin-adu idi ubingak pay, ngem diak pay nakangngeg iti aniaman manipud iti Biblia a kas itoy. Impakitana kaniak no apay a nakaad-adu ti kinadakes, no apay a ni Satanas ti dios daytoy a lubong, ken anim dagitoy ket pagilasinan dagiti maudi nga al-aldaw. Din agbayag tumakderton ti Dios a mangipatingga kadagiti amin a kinadakes ket ipaayna ti maysa a nadalus a baro a lubong iti kinalinteg. Masansan a nagpampanunotak no apay nga addatay ditoy, no adda aniaman a panggep iti biag, aniaman a panggep maipaay itoy napintas a daga. Dagiti sungbat addada iti Biblia—kanayon nga addada sadiay.—Salmo 92:7; Eclesiastes 1:4; Isaias 45:18; Daniel 2:44; 2 Corinto 4:4; 2 Timoteo 3:1-5, 13; 2 Pedro 3:13.

Bayat ti panagsaona, dagiti pedaso iti jigsaw puzzle nangrugidan a maikabil iti puestoda. Kas kadagiti bukel a di nagtubo iti adu a tawtawen ngem nagrusingda idi nababasada, kasta met dagiti kapanunotan maipapan iti Dios a nabayagen a naturog iti panunotko kellaat a nabiag bayat a dagiti danum ti kinapudno manipud iti Biblia ti nangugas kadakuada.—Efeso 5:26; Apocalipsis 7:17.

Ti panagbiag iti agnanayon, saan nga iti adayo a langit, no di ket ditoy paraiso a daga a mismo. Ti intero a daga maysa a paraiso ti Eden. Ti panagungar ti mangisublinto kadagiti di mabilang a minilion iti biag maipaay iti gundaway nga agbiag nga agnanayon itoy Edeniko a naindagaan a Paraiso. Awanton ti rigat, sangsangit, panagsagaba, krimen, sakit, wenno ipapatay—adu a kasuratan a mangiwaragawag kadagitoy a bendision nga umayto iti sidong ti Pagarian ni Jehova iti babaen ni Kristo ti nangipinta kadagitoy a rumimat a ladawan iti panunotko maipapan iti insagana ti Dios maipaay iti natulnog a sangatauan.—Salmo 37:10, 11, 29; Proverbio 2:21, 22; Juan 5:28, 29; 17:3; Apocalipsis 21:1, 4, 5.

Pumaysonto kadi dagita a nagsayaatan a banag? Bueno, pinaneknekanna manipud iti Biblia ti tunggal saona. Bayat ti panagsaona, iti damo unay naglawag kas kristal ti Biblia, adda mamaayna, ken nagbalin a sibibiag kaniak. Nabigbigko ti dua a banag: Umuna, daytoy ket nadalus a kinapudno manipud iti Sao ti Dios, di namulitan kadagiti ulbod a kredo ken doktrina dagiti relihion iti Kakristianuan; ken maikadua, kasapulan a balbaliwak ti panagbiagko tapno maitunos kadagiti linlinteg ken pagalagadan iti Dios.—Salmo 119:105; Roma 12:1, 2; 1 Corinto 6:9-11; Colosas 3:9, 10.

Nagsaritakami iti tallo nga oras, tallo nga oras a nangbalbaliw iti biagko. Sakbay ti ipapanaw ni Haruko Isegawa—dayta ti naganna,—imbagana kaniak no sadino ti pagatenderak kadagiti gimong dagiti Saksi ni Jehova. Rinugianna met ti umay iti linawas a mangiyadal iti Biblia kaniak. Iti sumaganad a lawas, inatenderak ti damo a pannakigimongko kadagiti Saksi ni Jehova. Ti nasursurok nauneg ti epektona iti panagpampanunot ken kababalinko. Naaramid dagiti napartak a panagbalbaliw iti dandani nagpatnag. Para kadagiti adu a dati a gagayyemko, nalabes dayta iti nagbiitan a tiempo, isu a namagsina kadagiti agkakadua. Napukawko dagiti dati a gagayyem, ngem nakagun-odak kadagiti ad-adu a baro a gagayyem, kas inkari ni Jesus. (Mateo 19:29) Sangapulo a bulan kalpasan ti immuna nga ibibisita ni Sister Isegawa, nabautisaranakon idi Agosto 30, 1974, kas maysa a Saksi ni Jehova.

Iti sumaganad a bulan nagsubliak idiay Estados Unidos ket rinugiak ti nakikadua iti Robbins Congregation iti ilik. Iti sumaganad a tawen bimmisitaak iti sangalubongan a hedkuarter dagiti Saksi ni Jehova idiay Brooklyn, Nueva York, a maawagan Bethel, a kayatna a sawen “Balay iti Dios.” Itattta, tallo a ribo a boluntario a trabahador ti adda sadiay, ti sabali pay a sangaribo ti agtartrabaho idiay Watch Tower Farms idiay makin-amianan a Nueva York, nga agim-imprenta kadagiti literatura ti Biblia a maiwarwaras iti isuamin a daga. Ti ibibisita pinakarona ti panagtarigagayko nga agserbi sadiay, ket pudno nga impaay ni Jehova dayta nagsayaatan a pribilehio kaniak idi Setiembre 1979.

Sumagmamano a bulan kalpasan ti isasangpetko, ti sabali a kabsat ti naituding iti departamento a pagtartrabahuak. Kasla pamiliarak kenkuana, ngem diak masierto. Kalpasan ti nasaysayaat a panagam-ammo, nasarakanmi nga agpadpadakami nga adda idi idiay Okinawa, nagnaedkami iti isu met laeng a pagdagusan, ket agpadpadakami a managlako iti droga. Naaddaankami iti naragsak a panagkadua. Agpadpadada nga agasawa nga agserserbin kas espesial nga amin-tiempo a ministro dagiti Saksi ni Jehova idiay Micronesian Islands.

Idi 1981 binendisionannak ni Jehova iti naayat nga asawa, ni Bonnie, ket tinagiragsakko dagiti nagadu a nabaknang a bendision bayat ti panagserbik ditoy Bethel. Ti riknak ket kas ken Ari David, kas panangiyebkasna iti bagina iti maika-23 a Salmo, Sal 23 bersikulo 6: “Kinaagpaysona da kinaimbag ken kinamanagayat sumurotdanto kaniak dagup dagiti al-aldaw ti panagbiagko; ket iti balay ni Jehova agtaengakto nga agnanayon.”

Maysa nga aldaw binasak ti Mateo 10:29, 31. Impalagipna ti kinaubingko: “Saan a malako aya ti dua a billit tuleng iti maysa a centavo? Ket uray maysa kadakuada saan a matnag iti daga no saan nga ipalubos ni Amayo.” Ammo aya ni Jehova ti maipapan iti pinatayko a billit tuleng? Nabang-aranak bayat ti panagtultuloyko: “Gapuna dikay agbuteng ta napatpategkayo ngem kadagiti adu a billit tuleng.”—Kas insalaysay ni James Dyson.

[Blurb iti panid 19]

‘Apay a mapappapatay dagitoy a tattao a kakasla animal?’

[Blurb iti panid 20]

Nariknak ti nalamiis a landok iti teltelko

[Blurb iti panid 21]

Addan dagiti polis sadiay a kadua ti asoda a managsaep ti heroin

[Blurb iti panid 22]

Nabileg ti panagriknak a masapul nga umimdengak kenkuana

[Ladawan iti panid 23]

Kaduak ti asawak, ni Bonnie