Panangmatmat iti Lubong
Dagiti Managtabbaaw a Goma?
Nagsardeng a mangpataud iti adu a kita ti goma ti auto ti maysa a dakkel a kompania ti goma idiay Yokohama, Japan, agsipud ta kagura dagiti Muslim dagitoy. Nagreklamo dagiti Muslim a ti makinruar a disenio dagiti goma ket umarngi iti sao nga Arabic para iti “Allah.” Kinuna ti Asahi Evening News a ti kompania ket dimmawat ti pammakawan gapu iti kurang a pannakaammona iti Islam ket inlawlawagna a ti kompiuter ti nangdisenio kadagiti goma agpaay a pagimbagan unay dagiti agmaneho. Dida pulos panggep a tabbaawan wenno ibabain ni Allah. Papaisubli wenno suksukatan ti kompania dagiti goma kadagiti pagilian nga Islam.
“Baro” a Panagebanghelio Dagiti Katoliko
Ipadamag ti New York Newsday nga ipagpaganetget ti Iglesia Romana Katolika ti baro a panagebanghelio. Madanagan dagiti opisial ti simbaan iti kaadu dagiti Katoliko nga umakar iti dadduma a relihion. Gapuna, nangawis ni Papa Juan Paulo II agpaay iti “baro a panagebanghelio” ket binuangayna ti maysa nga organisasion, ti Evangelization 2000, agpaay iti dayta a panggep. Kuna ti Newsday nga “iraman dagitoy a pamay-an ti panagebanghelio kadagiti ruangan, maysa a metodo a kadawyan a nainaig kadagiti Saksi ni Jehova ken dadduma a timpuyog dagiti Kristiano.”
Kanginaan a Krimen Idiay Australia
Napattapatta a ti pakadagupan ti tinawen a gastos ti krimen idiay Australia ket A$1,600 iti tunggal lalaki, babai, ken ubing iti pagilian, sigun iti Australian Institute of Criminology. Ti tinawen a dagup ti gastos ket A$27 bilion, a mangirepresentar iti 2.7 porsiento iti dagup a mabirukan ti pagilian kadagiti tagilakona. Kasano a nakarkulo daytoy a pakadagupan? Insitar ti diario a The Australian dagitoy a gastos manipud iti report ti AIC. Umad-adu dagiti sinasaur a makiddaw kadagiti kompania ti seguro agpaay kadagiti lugan, ket ti pakadagupan ti amin a kita ti panagsaur ket napattapatta itan a A$13 bilion iti kada tawen; ti gastos dagiti pannakadangran ti bagi ket agarup A$300 milion iti kada tawen. Ti tinawen a gastos dagiti mangipapaalagad iti linteg nagtengnan ti A$2.5 bilion, ket ti magastos ti maysa laeng a balud ket ngimmato itan iti A$50,000 iti makatawen.
“Siudad nga Awanan Ngilaw”
Ipadamag ti International Herald Tribune a dagiti agtataeng idiay Beijing, Tsina, napaksiatdan dagiti ngilaw. “Kalatmi a buangayen ti maysa a siudad nga awanan ngilaw,” kinuna ti maysa a nangato nga opisial iti pannakaaywan ti salun-at. “Ngem saanmi laeng a paksiaten dagiti ngilaw. Kayatmi a pagbalinen a nadalus dagiti siudad.” Iti maysa a kampania a “mangtignay iti publiko,” nangikabil dagiti umili kadagiti banner ken nagiwaras iti dua a milion a polieto a mangipakpakaammo iti kampania. Bayat ti naisangsangayan “a lawas a naituding a mangpaksiat kadagiti ngilaw” kalpasan ti panangiwaragawag, nangibunong ti siudad iti agarup 15 a tonelada a pestisidio ken 200,000 a pangbugaw iti ngilaw. Iti sumaganad a bulan iti sabali pay a naituding a lawas a panangpaksiat kadagiti ngilaw, 1,000 a timpuyog dagiti nataengan ken agtutubo ti nangpaksiat kadagiti ngilaw babaen iti 8,000 kilo a sabidong. Idi Hunio iti dadduma a paset ti Beijing, umarak pay laeng dagiti ngilaw a dimmanon iti promedio a 33 iti tunggal siled. Ti kalat ket pabassiten ti bilangda agingga iti dua laeng a ngilaw iti tunggal 100 a siled.
Komunidad Dagiti Napanglaw Idiay Europa?
Babaen ti 18 porsiento iti dagup a mabirukan ti lubong a maibunong iti 6 a porsiento iti populasion ti lubong nga adda idiay Europa, natalinaay ken narang-ay koman ti Komunidad idiay Europa. Ngem, ipadamag ti Le Monde Diplomatique, maysa a diario idiay Paris, a kadagiti 12 a nasion iti Komunidad ti Europa adda 53 milion a tao nga agbibiag iti nababbaba pay ngem iti maiparbeng a pagbiag koma dagiti napanglaw. Idiay Grecia, Ireland, Portugal, ken España, 20 inggat’ 25 a porsiento iti populasion ket napanglaw, ket umad-aduda pay idiay Gran Britania, Italia, ken ti Netherlands. Ti lumanlanlan a kaawan ti panggedan ti kangrunaan a gapu ti panagadu dagiti napanglaw. Kadagiti 13 milion nga awan panggedanda iti intero a Komunidad, nasurok a kagudua ti naibilang a nabayagen nga awan panggedanda.
Ti Dakes a Paset ti United Church
“Kaaduan kadatayo ket addaan iti nakaisigudan a pagarup a dagiti banag kas ti panagabuso iti sekso pulos a di mapasamak iti simbaan ken pulos a di aramiden dagiti klero,” kinuna ti ministro ti United Church a ni Sylvia Hamilton. Nupay kasta, kuna ni Hamilton a “ti panagabuso iti sekso ti kangrunaan a parikut.” Sigun iti Toronto Star ti Canada, ti panagabuso iti sekso “manipud ang-angaw agingga iti napilit a panagdenna—ket kas kasaknap, no saan man a nasaksaknap, iti simbaan a kas iti intero a kagimongan.” Ni Peter Lougheed, maysa a kameng ti timpuyog ti United Church a mangad-adal iti adda a kasasaad, impudnona a “ti simbaan ket napegpeggad a lugar kadagiti pasurot ken babbai ngem idiay panggedan.” Ipadamag pay ti Star: “Kalpasan dagiti tawen ti panangilibak ken panangilimed, lallalo a kumaro ti parikut ita kas ti iyaadalem ti danum iti maysa a waig.”
Napateg Unay ti Buli
Ti maysa a kargamento a napno kadagiti buli a nasarakan iti maysa a narba a barko ti Roma a limned idiay kosta ti Sardis, dua ribo a tawen itan ti napalabas ket “napateg unay,” kuna ti diario ti Italia nga Il Messaggero. Idiay kadaanan a Roma, a maipagarup a pakaisangladan ti kargamento, napateg unay koma ti metal a “pagaramid kadagiti tubo, paglanang kadagiti pagsilpuan dagiti tubo, ken pagaramid ti pagtimbangan.” Ngem ibilang dagiti sientista a napatpateg ti pannakatakuat. Yantangay nakawara dagiti buli iti tukok ti baybay, a nasalakniban kadagiti epekto ti cosmic rays gapu iti “kaadu ti darat,” ti naunday a panawen a naglabas pinukawna ti radioaktibo. Ti kasta a puro a buli, nga imposible a masarakan iti sadinoman, ket napateg unay kadagiti managsirarak a physicist agpaay kadagiti mangsalaknib nga aruaten a di makaapektar kadagiti nainget a pagalagadan [iti panangusar ti buli] kadagiti laboratorioda.
Nakristianuan a Panagkaykaysa?
Idi Agosto 1992, pinili ti WCC (World Council of Churches) ni Dr. Konrad Raiser kas kabbaro a sekretario-heneralna. Sinukatan ni Dr. Raiser ni Emilio Castro, a nangidaulo iti organisasion manipud pay idi 1984. Ti WCC, a buklen ti nasurok a 300 nga iglesia ti Protestante, Anglican, ken Eastern Orthodox, ket nabuangay idi 1948 iti panagregget a mapatanor ti nasaysayaat a panagkaykaysa dagiti iglesia. Iti panagkomentona iti pannakapaay dayta a panggep, kinuna ti diario ti Paris a Le Monde: “Saan a nagballigi dagiti nagduduma a panagsasarita, ket ti pannakinamin iti politika ti namagsisina iti WCC. Ti pannakinaminna idiay Sud Africa maibusor iti gobierno nga apartheid, ti pannakaipuslit dagiti armas, ken ti pananganamongna iti liberation theology saan a nakaipaay iti panagkaykaysa . . . ket dinadaelna ti bukodna a dayaw. Gapu iti pannakaigamerna iti nakaing-inget a pagalagadan, ti ad-adda ketdi a maaramidan isut’ panangallukoy iti nadayaw a panagusioso wenno, dakdakes pay, ti saan a panangikankano.”
Panagtrabaho Dagiti Ubbing
“Saan a makaay-ayo ti tawtawen nga ‘80’s kadagiti ubbing ken agtutubo idiay Brazil, kinuna ti Foundation of the Brazilian Institute of Geography and Statistics,” ipadamag ti Jornal da Tarde. Kadagiti 59.7 milion nga ubbing, impalgak ti panagadal a 32 a milion ti naggapu kadagiti pamilia a ti tinawen a mabirukanda ket kagudua ngem iti kalalainganna a sueldo nga agarup $40. Imbes nga ageskuelada, 17.2 porsiento kadagiti ubbing idiay Brazil nga agtawen 10 agingga iti 14—agarup sangapulo a milion—ti mangged tapno tulonganda dagiti nakurapay a pamiliada. Ti bungana? Kinuna ti maysa a sosiologo a ni Rosa Ribeiro: “Isut’ ikakaro ken panagsaknap ti kinapanglaw. No awan umdas nga adalna, awan gundaway ti maysa nga ubing a mangbalbaliw ti kasasaadna iti kagimongan.”
Dagiti Droga Idiay Kadaanan nga Egipto
Ipadamag ti Frankfurter Allgemeine Zeitung a “nasarakan dagiti sientista idiay Unibersidad ti Munich ken Ulm [sadi Alemania] dagiti gapuanan dagiti hashish, cocaine, ken nikotina kadagiti mummy idiay Egipto.” Ineksamin dagiti managsirarak dagiti sample a tulang, buok, ken selula dagiti mummy a nasarakan idi nagbaetan ti 1070 K.K.P. ken 395 K.P. Aniat’ ipalgak dagitoy a sientipiko a panagadal maipapan iti biag idiay kadaanan nga Egipto? Kuna ti diario a “nalawag a nagusar dagiti Egipcio kadagiti droga a mangpasardeng pay iti panagsangit dagiti ubbing.” Kasanot’ pannakaammo dagiti sientista? Inladawan ti maysa a papiro ti panaglaok ti rugit ti ngilaw ken bukbukel ti poppy kas epektibo a pangpakalma.
Namansaan-iti-Dara a Bislak Dagiti Barbero
Dagiti bislak a napulipolan iti nalabaga-ken-puraw ket nagbalin a pakailasinan dagiti shop dagiti barbero. Apay? Gapu ta kabayatan ti Edad Media, saan laeng nga agpukis iti buok ken barbas ti inaramid dagiti barbero no di ket nagparutda met iti ngipen ken namagsayasay iti dara kas pangagas iti amin. Ipadamag ti The Toronto Star a “kabayatan ti panagpasayasay iti dara, kadawyanen nga ireppet a siiirut ti pasiente ti maysa a bislak iti imana tapno bumsog dagiti urat ken nasayaat ti panagsayasay ti dara.” Tapno saan unay nga agparang ti mansa ti dara iti bislak, napintaan dayta iti nalabaga. “No di mausar, maibitin iti ruar ti shop kas maysa a pakaammo, napulipolan iti puraw a lupot a naus-usar a pagsiglot kadagiti takkiag a nagsayasayan ti dara,” kinuna ti Star. Natawid dagiti barbero ti pakabigbigan a bislak idi a ti propesionda ket naisina kadagiti siruhano kabayatan ti panagturay ni Henry VIII, ari ti Inglatera idi maika-16 a siglo.
Nagkaykaysa a Tangatang Agpaay ti Europa?
Pasingkedan ti La Repubblica nga “iti sumaganad a walo a tawen, dumtengto ti tiempo a naan-anay a masinga ti panagtayab ti eroplano idiay Europa.” Iti kallabes a dua a tawen, ti masansan a trapiko [idiay tangatang] ket kimmaro iti 8 porsiento. Ngem, dagiti pannakataktak gapu iti parikut ti trapiko iti tangatang ket “rimmang-ay iti 62 porsiento,” ket nganngani kakapat iti amin a sumangpet a biahe ti maladaw iti 24 minuto. Ti kinaawan iti sentralisado a panangiwanwan ti Europa kadagiti eroplano ti mapabasol iti trapiko [iti tangatang], kuna ni Giovanni Bisignani, presidente ti Association of European Airlines. Iti agdama, addada 54 a center a mangiwanwanwan [iti panagtayab dagiti eroplano iti tangatang], a mangar-aramat iti 31 a nagduduma a sistema. Malaksid no adda masarakan a solusion, ti kinamanagsapsapa ket maysa laengen nga “arapaap.”
Ti Epekto Dagiti Naranggas a Pelikula
Iti maysa nga interbiu ti magasin ti Brazil a Veja, napagsaludsudan ti direktor iti pelikula a ni Steven Spielberg maipapan iti epekto ti naranggas a panaglinglingay kadagiti managbuya. Kinuna ni Spielberg: “Ti panagbuya iti kinaranggas kadagiti sine wenno programa ti TV paregtaenna dagiti managbuya a tuladen dagita ngem ti aktual a makitada wenno mabuyada kadagiti damag iti TV. Kadagiti sine, nagsayaat unay ti pannakaala dagiti eksena ti kinaranggas, makaawis ti lugar a nakaalaanna, ket makakayaw ti nabannayat a pannakaiparangda. Nupay kasta, kadagiti damdamag, mailawlawag unay kadagiti managbuya ti nakaal-alinggaget a pannakapasamak ti kinaranggas, ken adda panggepda nga awan kadagiti sine.” Kuna pay ni Spielberg a dina pay la palubusan ti anakna nga agbuya iti dadduma kadagiti mabigbigbig a sinena (Jaws, serie ti Indiana Jones) gapu iti adu unay a panangpapatay ken kinaranggas a naipabuya.