“Itan ni Laengen Mia ken ni Jehova”

IDI Mayo 1991, nagpariknan ti bagik nga adda sakitko. Kalpasan ti pannagnak iti adayo wenno panagbisikletak iti nawatiwat a distansia, mariknak a nasakit unay dagiti takiag ken gurongko, ket lumteg dagiti nagsusuopan [ti tulang]ko. Idi tinabunuak ti kasar ti maysa kadagiti manongko idi Hulio 1991, nagsakitak. Sumaganad itoy, naidalitakon iti kaaduan a tiempo, ket naaddaanak kadagiti nakaskasdaaw a nalabaga a labneg iti rupa ken bagik.

Impannak ni nanangko iti doktor, a nangipan a dagus kaniak idiay ospital iti asideg ti pagtaenganmi idiay Askim iti Norway. Ti diagnosis ket reduced renal function ken alta presion. Ti kaadu ti hemoglobinko ket 7.3 gramo laeng iti tunggal decilitro, no idilig iti normal a 11.5 agingga iti 16. Kalpasan ti dua nga aldaw nayakarak iti dakdakkel nga ospital nga addaan iti naisangsangayan a kuarto a pangagasan kadagiti sakit ti bato. Kalpasan a nakita dagiti resulta ti panangsukimat iti dara, kinuna ti doktor nga agsagsagabaak iti systemic lupus erythematosus ket agpatpataud ti sistema a panglabanko iti sakit kadagiti antibody a mangraraut iti darak ken kadagiti tisyu ti bato. Naikkanak iti corticosteroid ken chemotherapy.

Yantangay agpadpada a ti sakit ken dadduma a panangagas sinasinaenna ti dara, nagbalin nga isyu ti panangyalison iti dara. Inurnongko ti amin a bilegko ket kinunak: “Maysaak a dedikado ken nabautisaran a Saksi, ket diak kayat ti dara.” (Genesis 9:4; Aramid 15:28, 29) Kinasarita ngarud ti doktor ni nanangko iti pribado, ket inlawlawag ni nanangko a kayatmi ti mangusar kadagiti pamusposan a maisukat iti panangyalison ti dara. Kinunana a situtulok a mangraem iti takderko ken aramidenna ti amin a kabaelanna a tumulong kaniak.

Ti medikal a rekord, a naawatmi ti maysa a kopia kamaudiananna, kunana: “Ti pasiente ket legal a nataenganen ket nalawag ti kasasaad ti isipna ken addaan pannakaammo. Ngarud, nasken a raemen ti maysa ti panangmatmat ti pasiente.” Kunana pay: “Ti dibision ti ospital a makimbiang iti panangagas kenkuana ket determinadoda a mangraem iti pangngeddeng ti pasiente a saan nga umawat iti dara, uray pay no agbanag iti ipapatayna.”

Panangagas

Bayat dagiti sumaganad nga aldaw, napadas dagiti nadumaduma a panangagas a mangpababa ti presion ti darak ken tapno saan unay a maparigat dagiti bato. Saan nga awaten ti bagik ti panangagas, ket ti laeng malagipko iti dayta a tiempo isu ti maulit-ulit a panagbakuarko. Masansan a nakaro ti leddaangko, ket masansan nga agkararagak ken dagiti dadakkelko ken Jehova a maipaay iti tulong ken bileg. Kalpasan ti makabulan idiay ospital, napalubosanak nga agawid iti ngudot’ lawas. Kamaudiananna, bayat ti maikadua nga iruruarko idiay ospital, naaddaanak iti nakaro a kissiw a sinaruno dagiti uppat a saan unay a nakaro. Inapektaran ti sakit ti kangrunaan a sistema nerbiok. Naisubliak a dagus idiay ospital.

Inkeddeng dagiti doktor ti mangipaay iti sabali a pamay-an ti panangagas. Nangalada iti plasma iti darak, ket naikkat dagiti antibody a mangraraut kadagiti selula ti darak ken kadagiti tisyu ti batok. Kalpasanna naikkanak ti indieksion a Ringer’s solution agraman ti albumin. Naisalaysaykon daytoy a panangagas kadagiti doktor ket inikkak ida iti naisurat a pammalubos a mangipaay iti dayta.a Nupay adda kastoy a panangagas, kimmaro ti kasasaadko. Inikkak met ida ti pammalubos a mangagas kaniak babaen kadagiti immunoglobulin, ngem dida impaay dagitoy idi.b

Kimmapuyen iti kasta unay ti panagandar ti batok. Ti serum creatinine-ko ket 682, no idilig iti normal a 55 agingga iti 110. Nagtalinaed a nangato ti presion ti darak, ket nagtalinaed ti hemoglobinko iti nagbaetan ti 5 ken 6 gramo iti tunggal decilitro. Maysa nga aldaw ti bilang dagiti platelet ket 17,000 iti tunggal milimetro kubiko a dara (ti normal ket 150,000 agingga iti 450,000), a mangpakaro iti peggad iti panagpadara. Naimbag ta, dagus a nangrugi a ngimmato ti bilang dagiti platelet. Iti sumaganad nga aldaw ti bilangna ket 31,000, ket nagtultuloy a nagpangato.

Naayat a Panangsaranay

Naawis dagiti kameng ti ospital kadagiti amin a sabong, surat, kard, ken awag iti telepono nga inawatko manipud kadagiti naayat a Kristiano a kakabsat a lallaki ken babbai iti intero a Norway. Masmasdaawda no kasano a ti maysa a 18-tawenna ket maaddaan iti kasta a nagadu a gagayyem. Daytoy ti nangipaay kadakami iti gundaway a mangisarita kadakuada maipapan iti Nakristianuan a namnamatayo ken ti naayat nga organisasion ni Jehova.​—Juan 5:28, 29; Apocalipsis 21:3, 4.

Kabayatanna, agtartrabaho a naimbag ti Hospital Liaison Committee dagiti Saksi ni Jehova tapno makagun-odda ti ad-adu pay nga impormasion maipapan iti panangagas iti lupus. Manipud iti sanga nga opisinatayo idiay Norway nakaawatkami ti maysa nga artikulo a naimaldit iti pagiwarnak ti medisina. Dineskribirna ti dua a narikut a kaso ti systemic lupus erythematosus a sadiay naipaay dagiti immunoglobulin iti dua nga agtutubo a babbai​—a nagsayaat dagiti resultada. Bayat ti pannakiuman kadagiti doktor, dinawat dagiti dadakkelko kadakuada a basaenda ti artikulo tapno makita no ti impormasion ket mabalin a makatulong iti kasok. Nagduduma ti kapanunotan dagiti doktor maipapan iti aramidenda. Adda pannakaseknan, kas pagarigan, maipapan iti limitado nga impormasion maipapan kadagiti pagdaksan ti panangagas iti immunoglobulin.

Pannakapilit nga Umawat iti Dara

Dandani idin walo a lawasko idiay ospital. Maysa a rabii nariknak ti nakaro a sakit iti tianko, ket adda dara iti ibleng[ko] gaput’ panagpadara. Naayaban ti maysa a siruhano. Imbagana a kasapulak ti dagus nga operasion ken ti panangyalison iti dara, ta no saan matayak iti las-ud ti sumagmamano nga oras. Imbaga daytoy a siruhano ken manangko, a mangbambantay kaniak idiay ospital, a masapul a guyugoyennak nga umawat iti dara ta no saan isut’ mapabasol iti ipapatayko. Daytoy pinagpungtotnak, ta bukodko ti pangngeddeng nga agkedked iti dara.

Kayat dagiti doktor ti makisarita kaniak nga agbukbukod tapno masigurado a ti pangngeddeng ket talaga a pangngeddengko ken naan-anay nga ammok ti patienda a pagbanagan ti panagkedked iti dara. Kalpasan ti 15 a minuto, nakumbinsirdan a diak balbaliwan ti panunotko. Imbes nga operaendak, nangipaay dagiti doktor kadagiti antibiotiko a manglaban iti impeksion.

Idi Setiembre 30, ti aldaw kalpasan ti pannakisarita kadagiti doktor, bimmaba ti bilang ti hemoglobinko manipud 6.5 agingga iti 3.5. Nayakarak idiay intensive care unit. Nakapuyak unay ta kinasapulak ti face mask a mangipaay kaniak iti oksihena. Uray pay no sipupuotak iti amin a tiempo bayat daytoy a nakapegpeggad a kasasaad, diak malagip ti aniaman. Gapuna, ti napasamak kaniak bayat dagiti sumaganad a sumagmamano nga aldaw ket insalaysay ti pamiliak ken ti dua a Kristiano a panglakayen kamaudiananna.

Nagpeggad ti Biagko

Iti daytoy a tiempo immanamongen dagiti doktor a mangipaayda iti indieksion nga immunoglobulin iti urat. Manipud Oktubre 9 agingga iti 11, naikkanak iti maysa nga indieksion nga innem a gramo iti immunoglobulin iti inaldaw. Diak matengngel ti panagisbo ken panagiblengko, ket kanayon a sukatan dagiti nars dagiti abbong ti kama ken kawesko. Nagtultuloy a bimmaba ti bilang ti hemoglobinko. Ti medikal rekord kunana: “Ti kababaan a bilang ti hemoglobinna ket 1.4, a kalpasanna addaan kanayonan a melena [ibleng nga addaan dara], ket naikeddeng ti saanen a panangala pay iti bilang ti darana. Iti daytoy a tiempo talaga nga agbugbugsoten [matmatayen].”

Itan awanen ti namnama dagiti doktor nga umimbagak pay, a kunkunada a no makalasatak, mabalin a nadadaelton ti utekko ken nalabit paralisado ti dadduma a paset ti bagik. Siguradoda unay nga awanen ti maaramidan pay ta idi Oktubre 12, naikeddengen a maisardeng dagiti amin a panangagas ket mapainumak laengen kadagiti pluido. Ni tatangko, a kankanayon a mangparparegta kaniak nga agtultuloy a makilaban, ket agtugtugaw idi iti sibay ti kamak, a kunkunana: “Itan ni laengen Mia ken ni Jehova.”

Kanayon nga adda maysa manipud iti kongregasion iti sibay ti kama a kadua ti pamiliak bayat daytoy narikut a panawen. Insalaysay ti maysa kadakuada: “Idi rabii ti Sabado, Oktubre 12, awan ti mamati a malasatan pay ni Mia ti rabii. Ngem iti agsapa ti Domingo isut’ sibibiag pay laeng. Iti malem nadagsen ti panagangesna, ket inanamaen ti tunggal maysa a daytoyen ti gibusna. Nagaaribungbong ti pamilia iti aglawlaw ti kamana. Isut’ immanges iti nauneg ket, kalpasan ti kasla agnanayonen, nagpug-aw. Sinagaba dagiti dadakkelna ti kakaruan a ladingit a mabalin a sagabaen dagiti nagannak​—pannakakita a main-inut a matay ti ingungotenda nga anak. Kinuna ti ama a masapul nga agkararagkam amin ken Jehova. Nagsasaritakami a sitatalna kalpasanna, a manginanama a saan koman nga agsagaba iti mabayag ni Mia.

“Ngem saan a natay ni Mia. Di pay nakakitkita dagiti doktor ken nars iti aniaman a kas iti dayta​—maysa nga agbiag a kasta ti kinababa ti bilang ti darana. Simmardeng ti panagpadara, isu a saan a kimmaro ti kasasaad. Limmabas ti rabii ti Domingo, ket sibibiag pay laeng ni Mia.”

Pagbalbaliwan

Agsapa ti Lunes, Oktubre 14, immay ti maysa kadagiti doktor a nangkita kaniak. Makatugtuglepak ket diak malagip ti pasamak. Nagtakder ti doktor iti sibay ti kamak, ket kinuna ni nanangko: “Adda ni doktor a mangkablaaw iti naimbag a bigat.” Nakalawlawag ti isusungbatko iti “hello.” Dina ninamnama dayta, ket nasdaaw ket natignay ti riknana.

Nasayaat ti utekko, ket diak naparalisado. Naituloy ti panangagas. Naikkanak iti erythropoietin ken iron dextran babaen iti urat, agraman ti dua nga indieksion ti immunoglobulin iti inaldaw. Nagin-inut a simmayaat ti kasasaadko. Idi Oktubre 16, ngimmaton ti hemoglobinko iti 2.6 ket idi 17 iti 3.0. Nagtultuloyak a simmayaat. Idi Nobiembre 12, naparuarakon idiay ospital nga addaan iti bilang ti hemoglobin a 8.0.

Dikam ammo a sigurado no apay a simmardeng ti pannakadadael dagiti selula ti nalabaga a darak wenno no apay a napartak a ngimmato ti bilang ti darak. Nalawag a dakkel ti naitulong dagiti indieksion iti immunoglobulin, erythropoietin, ken iron dextran. Idi apagtapog ti Mayo 1992, ti bilang ti hemoglobinko ket normal a 12.3, ket nagtalinaeden dayta a normal.

Maag-agasanak pay laeng iti pangmantener tapno matengngel ti kasasaadko, ket simmayaat ti salun-atko. Idi Nobiembre 28, 1992, nakiasawaak iti padak a Kristiano, ket agkaduakamin nga agserserbi ken Jehova. Ti sakitko, agraman ti panangtungpal iti linteg ni Jehova maipapan iti dara, pinagbalinnak a nasingsinged pay ken ni Jehova. Itan inanamaek ti agserbi kenkuana buyogen ti amin a pigsak iti agnanayon.​—Kas insalaysay ni Mia Bjørndal.

[Dagiti Footnote]