Nakasursuro Dagiti Doktor Manipud Dandaní nga Ipapatáyko

IDI ngalay ti Mayo 1991, naammuanmi nga agdadagsenak iti maikapat nga anakmi. Agtawen iti siam ti kaubinganmi, ni Mikael, ket agtawen iti 13 ti singin a babbalasangmi a da Maria ken Sara. Nupay dimi implano ti maaddaan manen iti anak, idi agangay inaklonmi met laeng ti ideya a maaddaan manen iti anak.

Maysa a rabii iti maikatlo a bulan ti panagsikogko, adda nariknak nga ut-ot iti barák. Kabigatanna, marigatanak a magna. Kinuna ti doktor nga adda pulmoniak, ket inikkannak iti penicillin. Simmayaat ti riknak kalpasan ti sumagmamano nga aldaw, ngem talaga a nakapuyak. Kalpasanna, kellaat a nagut-ot ti sabali pay a barák, ket naulit ti umasping a panangagas.

Kabayatan ti simmuno nga al-aldaw, diak makapagidda agsipud ta marigatanak nga umanges. Nasurok bassit a makalawas kalpasan ti damo a simken nga ut-ot, limmitem ken nagebbal ti maysa a gurongko. Iti daytoy a tiempo, nayospitalakon. Impakaammo ti doktor kaniak a saan a maigapu iti pulmonia ti ut-ot iti barák no di ket maigapu iti nagbalay a dara. Kinunana pay nga adda nagbalay a dara iti sellangko. Naammuak a dagiti agbalay a dara ti kadawyan unay a pakatayan dagiti masikog a babbai idiay Sweden. Sumagmamano nga aldaw kalpasanna, nayakarak idiay Karolinska Sjukhuset Hospital idiay Stockholm, nga addaan espesial a klinika agpaay kadagiti komplikado ti panagsikogda.

Inkeddeng dagiti doktor nga aglasatak iti panangagas a heparin a mangrunaw [iti nagbalay a] dara. Impasiguradoda kaniak a bassit la ti peggad nga agpadaraak maigapu iti panagtomar iti heparin no idilig iti risgo nga agsagabaak iti agbalay manen a dara kadagiti barák. Kalpasan ti sumagmamano a lawas, mabalinen a mayawidak. Nabang-aran, naragsakanak ta sibibiagak agraman ti nasalun-at, dumakdakkel a sikogko.

Tiempo ti Panagpasngay

Naikeddeng a pagpasngayendak a nasapsapa, ngem sakbay a naaramid dagiti addang a pangirugi iti pamay-an, nakariknaak iti napalalo nga ut-ot iti pus-ongko. Isu a naitarayak idiay ospital. Nupay kasta, awan nakita dagiti doktor a problema.

Iti simmuno a rabii, dimmakkel unayen ti tianko, ket saan a simmardeng ti ut-ot. Katengngaan ti rabii, ineksaminnak ti maysa a doktor ket natakuatan nga agpaspasikalakon. Kabigatanna, ad-adda a dimmakkel ti tianko, ket diak maanduranen ti ut-otna. Madanaganen dagiti doktor ket dinamagdak no kaano ti naudi a pannakadlawko iti panaggaraw ti ubing. Kellaat a naamirisko a nabayagen a diak nadlaw ti aniaman a panaggaraw.

Dagus a naitarayak iti siled a pagpasngayan. Manipud iti adayo, nangngegko nga agsasarita dagiti doktor ken nars. “Dina kayat ti agpayalison iti dara,” adda nagkuna. Kalpasanna, nagdumog kaniak ti maysa a nars ket sipipigsa a kinunana: “Ammom a natayen ti sikogmo, di ngamin?” Nariknak a kasla adda nangduyok iti pusok.​—Proverbio 12:18.

Nainget a Panagkedked iti Pannakayalison ti Dara

Kellaat nga immay ti doktorko ket imbagana kaniak a napeggad unay ti kasasaadko. Dinamagna no kayatko latta nga ipatangken ti pangngeddengko a di agpayalison iti dara. Inyunay-unayko nga agkedkedak, ngem awan unayen ti malagipko kalpasan dayta. Nupay kasta, pinagminarko iti doktorko a naibilin kadagiti Kristiano nga adaywanda ti dara ket kayatko a pagtulnogan ti linteg ti Dios.​—Aramid 15:28, 29; 21:25.

Kabayatanna, nangayabda iti sabali pay a doktor, ni Barbro Larson, maysa a nalaing a siruhano. Alisto la a simmangpet ket dagus nga inoperanak. Idi inoperadak, natakuatanda a napukawanakon iti tallo a litro ti dara maigapu iti panagpadarak iti uneg. Ngem rinaem ni Dr. Larson ti pangngeddengko maipapan iti pannakayalison ti dara.

Kalpasanna, kinuna ti sabali pay a doktor a sumagmamano laengen a minuto ket matayakon. “Diak ammo no sibibiag pay la ita,” impadamagna a kinunana idi. Di nagbayag, naammuan a di masarakan dagiti doktor ti pagtataudan ti panagpadara, isu a nangikabilda iti compress iti tianko. Di pulos impanamnama dagiti doktor ken nars a makalasatak pay.

Idi simmangpet dagiti annakko idiay ospital ket naammuanda ti kasasaadko, maysa kadakuada ti nagkuna nga asidegen ti Armagedon ket kalpasanna mapasublidakto manen babaen ti panagungar. Anian a nakaskasdaaw ken nainkalintegan ti urnos a panagungar!​—Juan 5:28, 29; 11:17-44; Aramid 24:15; Apocalipsis 21:3, 4.

Agngangabit a Panagbiag

Bimmaba ti hemoglobin-ko iti 4 a gramo iti kada decilitro, ngem kasla nagsardengen ti panagpadara. Nasaksakbay a nangiragpinak iti kopia ti magasin nga Agriingkayo! a Nobiembre 22, 1991 iti pakairekordan ti sakitko. Nasarakan dayta ni Dr. Larson ket nakitana ti paulo a “Pananglapped ken Panangpabassit iti Panagpadara nga Awan ti Panangyalison iti Dara.” Nagagaran a nangusig iti dayta tapno kitaenna no adda mausarna a pangtulong kaniak a makalasat. Naiturong ti atensionna iti sao nga “erythropoietin,” maysa nga agas a mangpapardas iti panangpataud ti bagi iti nalabaga a selula ti dara. Inusarna ita dayta. Ngem kasapulan ti tiempo tapno makita dagiti resulta. Isu a ti saludsod, Makakamakam kadi ti erythropoietin?

Kabigatanna, bimmaban ti hemoglobin-ko iti 2.9. Idi nariingak ket natakuatak nga addan iti sibay ti kamak ti amin a pamiliak, nasdaawak no aniat’ napasamak. Diak makasao gapu iti respirator. Gistay aganug-ogak gapu iti ladingit, ngem diak man la makapagsangit. Tunggal maysa ti nagkuna nga ireserbak ti pigsak tapno makalasatak.

Kabigatanna, naggurigorak maigapu iti ebbal a pinataud ti compress iti tianko. Bimmaban ti hemoglobin-ko iti 2.7. Nupay napeggad unay ti panang-anesthesia iti tao a kastat’ kasasaadna, inlawlawag ni Dr. Larson nga agpapan iti peggad, mapilitanda a mangopera manen tapno maikkat ti compress.

Sakbay ti operasion, napalubosan dagiti ubbing a sumrek ket kitaendak. Impagarup ti isuamin a maudi daydin a panagpinnakada. Agsasangit idi ti sumagmamano a doktor ken nars. Dida patien a makalasatak. Nakaturtured dagiti annakmi, ket daytoy ti nangpakalma ken nangpabileg iti riknak.

Maigapu ta bassit laeng ti naited nga anesthesia, no dadduma mangngegko ti pagsasaritaan dagiti doktor ken nars. Siak ti pagsasaritaan ti dadduma a kas ket tay natayakon. Idi agangay, idi inyestoriak ti nangngegak kabayatan ti operasion, nagpadispensar ti maysa a nars. Ngem kinunana a kumbinsido ngamin idin a matayakon ket dina pay la maawatan no kasano a nakalasatak.

Kabigatanna, simmayaat bassit ti riknak. Ti hemoglobin-ko idin ket 2.9, ken 9 ti hematocrit-ko. Simmarungkar dagiti Kristiano a kakabsatko, nangyegda iti taraon ken kape para iti pamiliak. Pagyamananmi ti ayat ken panangipategda. Karabiyanna, napeggad pay laeng ti kasasaadko ngem di nagbalbaliw, ket nayakarak iti sabali a siled.

Nakasursuro Dagiti Doktor

Nagusioso ti adu a doktor ken nars maipapan kaniak, ket nakasingsingpet ti kaaduan kadakuada. Kinuna ti maysa a nars: “Ti Diosmo ti nangisalakan la ketdi kenka.” Immay ti sabali pay a doktor manipud ti sabali a siled ken inkomentona: “Kayatko a kitaen ti itsura ti tao nga addaan iti kasta a kababa ti hemoglobin. Diak maawatan no kasano a nakagangganaygayka pay laeng.”

Iti simmaganad nga aldaw, nupay saan nga agtrabaho idiay ospital, immay ti doktorko ket kinitanak. Imbagana a nariknana ti agpakumbaba maigapu iti napasamak. No naan-anay a makaungarak, kinunana, ilungalongdanto ti baro a panagsirarak kadagiti kasukat ti panangagas a panangyalison iti dara iti panangagasda kadagiti pasiente.

Dramatiko ti iyiimbagko. Dua ket kagudua a lawas kalpasan ti nakalkaldaang a panagpasngayko, ngimmato bassit ti hemoglobin-ko iti nasursurok a 8. Isu a napagawidakon manipud ospital. Tallo nga aldaw kalpasanna, naangay ti tinawen nga asamblea sirkito dagiti Saksi ni Jehova, ket addaak sadiay. Anian a makaparegta a makita manen dagiti Kristiano a kakabsatmi a nagbalin a manangandingay unay kabayatan ti rigatmi!​—Proverbio 17:17.

Kas inkari ni Dr. Larson, napauluan ti report maipapan iti kasok a “Ti Erythropoietin ti Mangsukát iti Panangyalison iti Dara” a naipablaak idi agangay iti pagiwarnak ti medisina ti Sweden a Läkartidningen. Kunaen dayta: “Nagsagaba ti 35-ti-tawenna a babai, maysa kadagiti Saksi ni Jehova, iti nakaro unay a panagpadara a mainaig iti panagpasngay. Nagkedkedanna ti pannakayalison ti dara ngem inawatna ti panangagas babaen ti erythropoietin. Kalpasan ti siam nga aldaw ti pannakaagasna babaen iti nangato a dosis ti erythropoietin kalpasan ti operasion, ngimmato ti hemoglobin manipud 2.9 agingga iti 8.2 a gramo iti kada decilitro nga awanan aniaman a dakes nga epektona.”

Ti konklusion ti artikulo: “Idi damo, nakapuy unay ti pasiente, ngem nakaskasdaaw ti napartak nga iyiimbagna. Awan met a pulos ti komplikasion ti pannakaagasna kalpasan ti operasion. Napagawid ti pasiente manipud ospital kalpasan ti dua a lawas.”

Nupay narigat a suot kadakami daytoy a kapadasan, naragsakankami ta kas resultana, mabalin nga ad-adu ti nasursuro ti sumagmamano a doktor maipapan kadagiti kasandi ti pannakayalison ti dara. Sapay koma ta nakasaganadanto a mangpadas kadagiti pamay-an ti panangagas a napaneknekanen a naballigi.​—Kas insalaysay ni Ann Yipsiotis.

[Ladawan iti panid 26]

Kaduak ti doktor a timmulong kaniak