Apay a Naipasdek ti Maysa nga Internasional a Korte Idiay Europa?
BABAEN TI KORESPONSAL TI AGRIINGKAYO! IDIAY NETHERLANDS
IDI napaidaman ti makinkua iti garahe iti amianan a paset ti Netherlands iti permiso nga aglako iti krudo, a kaipapananna met a saan a mapalubosan a pagbalinenna a krudo ti usaren dagiti makina imbes a gasolina, insayangkatna ti napaut a legal a pannakidangadang iti nadumaduma a korte tapno mabaliwan ti impataw ti pagilian a restriksion. Kabayatanna, nabangkarote.
Tangay nariknana a pinaidaman dagiti korte idiay Netherlands iti kinahustisia, nagapelar iti European Court of Human Rights idiay Strasbourg. Idi 1985, pabor kenkuana ti inkeddeng ti European Court. Minatmatan ti makinkua iti garahe ti desision ti korte kas dakkel unay a balligi ti moral agsipud, ta kas iti kinuna ti lalaki, ‘napaneknekan a di nainkalintegan ti aglaylayon a pannakaipaidam kenkuana ti permiso.’
Isut’ maysa kadagiti umili iti pagpagilian ti Europa a nagapelar iti European Court of Human Rights kadagiti napalabas a dekada. Sidadaan daytoy a korte a dumngeg saan laeng a kadagiti reklamo dagiti indibidual iti uneg ti Europa no di pay ket kadagiti reklamo ti dadduma a pagilian kontra iti dadduma a pagilian no naibilang a saan a naraem dagiti kangrunaan a kalintegan ti tao. Ti iyaadu dagiti kaso iti korte iti saklang dagiti internasional a korte ti mangyanninaw iti panagtarigagay dagiti umili ken dadduma a gobierno iti kinahustisia.
Ti European Court of Human Rights
Idi 1950, sumagmamano a pagilian iti Europa, a nagkaykaysa iti Council of Europe ken nagtataripnong idiay Roma, ti nangikeddeng a mangbuangayda iti tratado a mangigarantia kadagiti umilida ken ganggannaet nga agnanaed iti uneg ti teritoriada iti piho a kalintegan ken wayawaya. Idi agangay, nainayon ti dadduma a kalintegan, bayat a giddato nga immadu dagiti pagilian iti Europa a nakikappon iti European Treaty buyogen iti panggep a masalakniban dagiti kalintegan ken kangrunaan a wayawaya ti tao. Dadduma kadagitoy a kalintegan ti addaan panggep a mangsalaknib iti biag ken manglapped iti panangtutuok, ken dadduma ti mainaig iti biag ti pamilia agraman ti wayawaya ti relihion, wayawaya nga agsao, mangyebkas iti opinion, ken agtataripnong ken agtitimpuyog. Dagiti biktima iti panangsalungasing kadagitoy a kalintegan ti tao ti mabalin a mangyuli iti darum maibusor iti pagilian iti sekretario-heneral ti Council of Europe.
Sipud idi naipasdek ti korte, nayulin ti nasurok a 20,000 a darum. Kasano a maikeddeng ti korte no ania dagiti kaso a mabista? Umuna, adda maaramid a panagregget agpaay iti panagkinnappia. No saan nga agkurri dayta ket mabigbig ti darum kas balido, mayuli dayta iti European Court of Human Rights idiay Strasbourg. Agarup 5 la a porsiento kadagiti darum ti makagteng iti korte. Agingga idi arinunos ti 1995, nakaaramiden ti korte iti 554 a desision. Nupay ti desision ti korte iti kaso ti darum ti indibidual ti mangobligar iti maseknan a pagilian, saan a simple ti kasasaad a ti pagilian wenno dagiti pagilian ti nangyuli iti darum. No kastat’ mapasamak, mabalin nga agpili ti pagilian a nadesisionan ti korte a maukom iti makagunggona iti politika imbes a tungpalenna dagiti ipaannurot ti tratado. Nupay ti International Court of Justice idiay Netherlands ti mangtaming laeng kadagiti riri dagiti pagilian, ti European Court ti mangsentensia met kadagiti kaso a pagririan dagiti umili ken pagilian.
Dagiti Balligi a Pabor iti Wayawaya ti Panagdayaw Idiay Europa
Idi 1993, nangaramid ti European Court of Human Rights iti dua a napapateg a desision a pabor iti wayawaya ti panagdayaw. Ti umuna a kaso inramanna ti maysa nga agindeg idiay Grecia, ni Minos Kokkinakis. Kas maysa kadagiti Saksi ni Jehova, naaresto iti nasurok nga 60 a daras nanipud 1938, napilitan nga agparang iti mamin-18 a daras kadagiti korte ti Grecia, ken naibalud iti nasurok nga innem a tawen.
Idi Mayo 25, 1993, inkeddeng ti European Court a linabsing ti gobierno ti Grecia ti wayawaya ti relihion ti 84-tawenna idin a ni Minos Kokkinakis ket inyawatanda iti kuarta a bayad ti pannakaibabainna nga aggatad iti $14,400. Inlaksid ti korte ti argumento ti gobierno ti Grecia a ni Kokkinakis ken dagiti Saksi ni Jehova kas maysa a grupo ti nangaramid iti mangpilit a taktika idi insaritada ti relihionda iti sabsabali.—Agpaay iti kanayonan nga impormasion, kitaenyo Ti Pagwanawanan a Setiembre 1, 1993, pinanid 27-31.
Iti maikadua a kaso, nagdesision ti European Court a pabor ken ni Ingrid Hoffman ti Austria. Agsipud ta nagbalin a maysa kadagiti Saksi ni Jehova kabayatan ti kinakasadona, naikedked ti panangaywanna iti dua nga annakna kalpasan ti pannakidiborsiona. Idi damo, inyawat kenkuana dagiti nababbaba a korte ti panangaywan, ngem ti Korte Suprema ti nangyawat iti dayta iti Katoliko a lakayna. Inkugnal ti korte ti desisionna iti linteg ti Austria a masapul a mapadakkel dagiti annak iti relihion a Katoliko no agpada a Katoliko dagiti nagannak idi tiempo ti panagkasarda malaksid no nagnummuanda a baliwan ti relihionda. Impatangken ti dati a lakayna nga idinto ta nagbalinen a maysa kadagiti Saksi ni Jehova, saannan a mapadakkel dagiti annakna iti normal, nasin-aw a pamay-an. Idi Hunio 23, 1993, inkeddeng ti European Court a nangidumduma ti Austria kontra ken ni Mrs. Hoffman maigapu iti relihionna ket nalabsingda ti kalinteganna a mangaywan iti pamiliana. Inyawatanda iti kuarta kas bayad ti pannakaibabainna.—Agpaay iti kanayonan nga impormasion, kitaenyo ti Agriingkayo! nga Oktubre 8, 1993, panid 15.
Apektaran dagitoy a desision amin a tattao nga agay-ayat iti wayawaya ti relihion ken panagsao. Makatulong ti panagapelar kadagiti internasional a korte tapno masalakniban dagiti kangrunaan a kalintegan dagiti umili. Nainsiriban met a bigbigen dagiti limitasion ti ahensia ti hustisia. Agpapan pay iti kasayaatan a panggepda, saanda a kabaelan nga igarantia ti manayon a talna ken naan-anay a pannakaraem dagiti kalintegan ti tao.