Ti Kinatan-ok ti Kinapartak
Babaen ti koresponsal ti Agriingkayo! idiay South Africa
ASINO ti agikut itoy a titulo? Ti cheetah, ti kapartakan nga animal iti lubong no tarayenna dagiti asideg a distansia. Tunggal cheetah ti addaan iti bukod a naisangsangayan a disenio ti batek—isu a timmaud ti nagan a cheetah, a naggapu iti sao a Sanskrit a kaipapananna “batekbatekan a bagi.”
Kuna ti dadduma a no damo a matmatam kasla saka amin ti makita itoy a pusa. Dadduma ti agkuna nga agluyloy ti bukotna ket nagbassitan ti ulona. Ngem dagitoy a pakabigbigan agpaay a pagimbagan a mismo ti cheetah. Ti atiddog a makinlikud a sakana agserbi a pannakabatuagna a mamagbalin a makaawis iti pannagna ti cheetah ken agtaray a napintas ti langana. Ket talaga a nakaparpartak ti panagtaray daytoy nga animal! Manipud pangrugianna, mataray ti cheetah ti agarup 110 a kilometro iti kada oras iti las-ud ti sumagmamano a segundo.
Nagsayaat ti pannakadisenio ti cheetah agpaay iti kapartakan a panagtaray. Ti nalag-an a tultulangna iramanna ti nakalaplap-it a duri a mabalin a kawikawen ken warwaren a kas iti maysa nga spring. Ti cheetah addaan met iti nauneg a barukong, kalalainganna a bará, napigsa a puso, ipus a mangipaay iti kinatimbeng, ken dakkel a pagangsan a mangipalubos iti napartak a panaganges—amin daytoy mangipaay iti di maparisan a kinapartak daytoy nga animal. Nupay kasta, apagbiit ti kinapigsa ti cheetah. Kalpasan ti 400 a metro a nakaparpartak a panagtaray, masapul nga agsardeng tapno agpalamiis.
Kadawyanna, saan a peggad iti tattao dagiti cheetah. Kuna ni Ann van Dyk, a mangpapaadu iti cheetah iti adun a tawen, iti librona a The Cheetahs of De Wildt: “No nalpasen ti panagpakan, pagay-ayatko a busbosen dagidiay a sumagmamano a maudi a kanito sakbay a sumipnget a kaduak ti pamilia dagiti pusak. Napataud ti panagtalek kadakami ket nupay no saanda a napaamo ammok a saandak a dangran.”
Dagiti tattao, nupay kasta, saanda a kanayon a naasi kadagiti cheetah. Dagiti mangnganup idiay Africa, kas pagarigan, agumanda ti naisangsangayan a dutdotna, ket ti panangkolonia linimitaranna ti lugar a mabalin a pagtarayan ti cheetah. Daytoy ti nangpabassit unay iti populasion ti cheetah. Nupay nakaad-adu idi idiay India, napukawen ti cheetah sadiay idi 1952. Saanda metten a masarakan iti dadduma a pagilian a beddeng ti makindaya a Mediteraneo.
Anian a ragsaktayo ta idiay baro a lubong ti Dios, saanton nga agpeggad dagiti animal gapu kadagiti naagum a tattao! (Isaias 11:6-9) Nalabit iti dayta a tiempo maaddaankayto iti pribilehio a makakita itoy a nakaskasdaaw ti pannakadiseniona a natan-ok ti kinapartakna, ti cheetah.