No Kasano a Naispal ti Relihion
IDI rinaut ti Nazi nga Alemania ti Russia idi Hunio 1941, dandani pinukaw dagiti Soviet ti Russian Orthodox Church. Ngem kalpasan ti panangraut dagiti Nazi, binalbaliwanen dagiti Soviet ti kababalinda iti relihion. Ania ti nanggutugot kadakuada?
Inlawlawag ni Richard Overy a propesor iti moderno a historia idiay King’s College, London, iti librona a Russia’s War—Blood Upon the Snow: “Impakpakaasi ti Patriarka iti intero a Russia ken pangulo ti Simbaan a ni Sergei [Sergius], kadagiti debotado idi mismo nga aldaw ti iraraut ti Alemania nga aramidenda ti amin tapno mangabakda. Nangipablaak iti di kumurang a duapulo ket tallo a sursurat iti simmaganad a dua a tawen, a kiniddawna iti arbanna a makidangadangda para iti di mamati iti Dios nga estado a pagnanaedanda.” Kas intuloy a kinuna ni Overy, dayta ti makagapu a ‘pinalubosan ni Stalin a rumang-ay manen ti relihion.’
Idi 1943, immannugot met laengen ni Stalin a mangbigbig iti Orthodox Church babaen ti panangdutokna ken Sergius kas ti baro a patriarkana. “Sinuportaran dagiti autoridad ti Simbaan babaen ti panangurnongda iti pondo manipud kadagiti debotado tapno adda pangsuportar iti armas dagiti buyot ti Soviet,” kinuna ni Overy. “Binalakadan ti papadi ken obispo dagiti kongregasionda a salimetmetanda ti pammati, mamatida iti Dios ken ni Stalin.”
Iti panangdeskribirna iti daytoy a tiempo iti pakasaritaan ti Russia, kinuna ti Ruso nga eskolar iti relihion a ni Sergei Ivanenko: ‘Ti opisial a publikasion ti Russian Orthodox Church, a The Journal of the Moscow Patriarchate, indayawna ni Stalin kas ti katan-okan a lider ken mannursuro nga imbaon ti Dios iti amin a panawen ken nasion, tapno maispal ti nasion manipud iti pannakairurumen, kadagiti makinkukua iti daga, ken kapitalista. Kiniddawna kadagiti manamati a situtulokda koma a matay iti pannakirupak a mangikaluya iti USSR kadagiti kabusorna ken ikabilda ti amin a kabaelanda a mangibangon iti Komunismo.’
“Ipatpateg Unay ti KGB”
Uray kalpasan ti panagpatingga ti Gubat Sangalubongan II idi 1945, kanayon a nakitinnulong ti Orthodox Church kadagiti Komunista. Imbutaktak ti The Soviet Union: The Fifty Years, nga inedit ni Harrison Salisbury, no kasano a naaramid daytoy: “Idi nagpatinggan ti gubat, nakitunos dagiti pangulo ti simbaan iti kayat ni Stalin a maalagad iti pannakilangenna iti dadduma a pagilian maipapan iti Cold War.”
Salaysayen ti nabiit pay a libro a The Sword and the Shield no kasano a nagserbi dagiti pangulo ti simbaan kadagiti pagayatan ti Soviet. Ilawlawagna a ni Patriarka Alexis I, a simmuno ken Sergius kas patriarka idi 1945, “nakikadua iti World Peace Council, ti organisasion a talaga a mangkonkontrol iti Soviet a nabuangay idi 1949.” Kuna pay ti libro nga isu ken ti Patriarka ti intero a Russia a ni Nikolai ket “ipatpateg unay ti KGB [ti Soviet State Security Committee] kas dagiti ahente a dakkel ti impluensiada.”
Nakaskasdaaw ngarud nga inwaragawag ni Patriarka Alexis I idi 1955: “Suportaran ti Russian Orthodox Church ti naan-anay a natalna nga alagaden ti gobiernotayo iti pannakilangenna iti dadduma a pagilian, saan a gapu ta awan kano ti wayawaya ti Simbaan, no di ket nasayaat ken maitunos ti alagaden ti Soviet kadagiti Nakristianuan nga alagaden nga ikaskasaba ti Simbaan.”
Iti Enero 22, 2000, a ruar ti The Guardian ti London, England, kastoy ti naadaw a kinuna ti kumonkontra a padi dagiti Orthodox a ni Georgi Edelshtein: “Siaannad ti pannakapili dagiti amin nga obispo tapno makitinnulongda iti gobierno a Soviet. Aminda ket ahente ti KGB. Pagaammo unay a tinudingan ti KGB ni Patriarka Alexis babaen iti alias a Drozdov. Iti kaaldawantayo, itultuloyda ti politika nga inaramidda iti napalabas a 20 wenno 30 a tawen.”
Katulongan ti Gobierno Dagiti Soviet
No maipapan iti relasion ti Orthodox Church kadagiti Soviet, kinuna ti magasin a Life a Setiembre 14, 1959: “Inanamongan ni Stalin ti relihion, isu a trinato ti simbaan kas agturay. Ti pannakitinnulong ti Orthodox ket salsalakniban ti naisangsangayan a departamento ti gobierno ket nanipud pay idi, inusaren dagiti Komunista ti simbaan kas alikamen ti gobierno dagiti Soviet.”
Pinatalgedan ni Matthew Spinka, maysa nga autoridad maipapan kadagiti aktibidad ti simbaan iti Russia ti nasinged a relasion ti Simbaan ken ti Gobierno iti libro nga insuratna idi 1956 a The Church in Soviet Russia. Kastoy ti insuratna: “Ti agdama a patriarka a ni Alexis, inggagarana a pinagbalin ti Simbaanna nga instrumento ti gobierno.” Kinapudnona, naispal ti Orthodox Church babaen ti panagbalinna a katulongan ti Gobierno. ‘Ngem dakes aya dayta?’ nalabit mayimtuodmo. Bueno, amirisem no kasano ti panangmatmat ti Dios ken ni Kristo iti dayta a banag.
Kinuna ni Jesus kadagiti pudno nga adalanna: “Saankayo a paset ti lubong, no di ket pinilikayo manipud iti lubong.” Ket nabatad a saludsoden ti Sao ti Dios: “Mannakikamalala, saanyo aya ammo a ti pannakigayyem iti lubong ket pannakibusor iti Dios?” (Juan 15:19; Santiago 4:4) No kasta, kas ibatad ti Biblia, pinagbalin ti simbaan ti bagina a narelihiosuan a balangkantis a “nakiabigan dagiti ar-ari ti daga.” Imparangarangna ti bagina a kas iti aw-awagan ti Biblia a “Babilonia a Dakkel, ti ina dagiti balangkantis ken ti makarimon a bambanag iti daga.”—Apocalipsis 17:1-6.
No Kasano a Naispal Dagiti Saksi
Maisupadi iti dayta, impalgak ni Jesu-Kristo no kasano a mailasin dagiti pudno a pasurotna, a kunkunana: “Babaen iti daytoy maammuanto ti isuamin a dakayo dagiti adalak, no addaankayo iti ayat iti maysa ken maysa.” (Juan 13:35) Daytoy nga ayat ti kangrunaan a makagapu a naispal dagiti Saksi iti dati nga Union Soviet, kas ipamatmat ti sumaganad a report iti The Sword and the Shield. “Mangipaay dagiti Jehovist ti amin a kita ti tulong kadagiti karelihionda nga adda kadagiti kampo a [pagtrabahuan] wenno naidestiero, babaen ti panangted kadakuada iti kuarta, taraon ken kawes.”
Nairaman iti “taraon” a naited kadagidiay adda kadagiti kampo a pagbaludan isu ti naespirituan a klase—dagiti Biblia ken literatura ti Biblia. Ti Biblia ket naglaon iti ‘sasao ti Dios,’ a kinuna ni Jesus a kasapulantayo tapno mataginayon ti naespirituan a biagtayo. (Mateo 4:4) Naipuslit dagiti literatura kadagiti kampo, nupay napeggad unay, tangay siasinoman a maduktalan a mangaramid iti kastoy ket sikakas-ang a madusa.
Naibalud ti taga Latvia a ni Helene Celmina idiay Potma, maysa a kampo a pakadusaan idiay Russia nanipud idi 1962 agingga idi 1966. Insuratna ti Women in Soviet Prisons, maysa a libro a nangilawlawaganna iti kastoy: “Adu a Saksi ni Jehova ti nasentensiaan iti sangapulo a tawen nga agtrabaho iti nadagsen gapu ta addaanda iti sumagmamano a ruar ti magasin a Pagwanawanan kadagiti apartmentda. Tangay maaresto ti tattao nga addaan kadagitoy a pagiwarnak, nabatad ti danag ken pannakaupay ti administrasion iti kaadda daytoy a literatura iti kampo.”
Sigurado a ti panangisagmakda iti personal a wayawaya ken kinatalgedda tapno maipaay ti naespirituan a tulong ket ebidensia ti Nakristianuan nga ayat! Ngem nupay napateg daytoy iti pannakaispal dagiti Saksi, adda pay maysa a napatpateg. “Awan ti makatukod,” kuna ni Helene Celmina, “no kasano a daytoy a lugar a nabakudan iti alambre ken maiparit ti pannakisarita kadagiti tattao ket mastrek dagiti naiparit a literatura.” Kasla imposible, ta tunggal maysa a sumrek iti pagbaludan ket marekisa a naimbag. “Kasla nagtayab dagiti anghel iti rabii ket itinnagda dayta,” insurat daytoy nga autor.
Kinapudnona, inkari ti Dios a dina panawan, wenno baybay-an, ti ilina. Isu a sidadaan a bigbigen dagiti Saksi ni Jehova iti dati nga Union Soviet, ti binigbig ti salmista iti Biblia: “Adtoy! Ti Dios isu ti katulongak.” (Salmo 54:4; Josue 1:5) Kinapudnona, nagpateg ti tulongna iti pannakaispal dagiti Saksi idiay Soviet Union!
No Kasano a Nagbalbaliw ti Kasasaad
Idi Marso 27, 1991, nagbalin a legal ti organisasion dagiti Saksi ni Jehova idiay Union Soviet, idi napirmaan ti legal a karta a pakairamanan daytoy a deklarasion: “Ti panggep ti Narelihiosuan nga Organisasion ket tapno aramidenna ti narelihiosuan a trabahona a panangiwaragawag iti nagan ni Jehova a Dios ken dagiti naayat a probisionna agpaay iti sangatauan babaen ti nailangitan a Pagarianna nga iturayan ni Jesu-Kristo.”
Karaman kadagiti nailista iti karta tapno maaramid daytoy a narelihiosuan a trabaho isu ti panangasaba iti publiko ken panangsarungkar iti pagtaengan dagiti tattao, panangisuro iti kinapudno ti Biblia kadagidiay sidadaan a dumngeg, libre a panangyadal iti Biblia babaen ti tulong dagiti publikasion a pangyadal iti Biblia, ken panangiwaras iti Biblia.
Nanipud idi napirmaan dayta a dokumento nasurok a sangapulo a tawen ti napalabasen, narbeken ti Union Soviet, ket dakkelen ti nagbaliwan ti kasasaad ti relihion iti 15 a dati a republika ti Soviet. Ania ngata ti masakbayan ti relihion sadiay agraman iti dadduma a paset ti lubong?
[Kahon iti panid 11]
Nakikumplot ti Simbaan Kadagiti Soviet
Iti insuratna a libro idi 1945 a Russia Is No Riddle, kinuna ni Edmund Stevens: “Nakaan-annad ti Simbaan babaen ti dina panangbusor kadagidiay mangparparabur kenkuana. Naan-anay a nabigbigna a kas subad kadagiti naiparabur kenkuana, namnamaen ti Gobierno a sipipinget a suportaran ti Simbaan ti turay ket agtignay a maitunos kadagiti limitasionna.”
Intuloy ni Stevens a kinuna: “Nakaugalianen a ti Orthodox Church ti opisial a relihion ti Gobierno iti adun a siglo, isu a gagangay laeng a daytoy ti nangakem iti baro a pasetna a makikumplot a sisisinged iti Gobierno dagiti Soviet.”
Naan-anay a sinukimat ti Keston Institute ti napalabas a pannakikumplot ni Alexis II, ti patriarka ti Russian Orthodox Church iti kaaldawantayo, kadagiti Soviet. Kastoy ti pangserra ti reportna: “Awan ti naisangsangayan iti pannakikumplot ni Alexis—dandani amin a natatan-ok a pangulo iti amin nga opisial a mabigbigbig a relihion—agraman dagiti Katoliko, Baptist, Adventista, Muslim ken Budista—ket naawis nga agbalin nga ahente ti KGB. Kinapudnona, nairaman iti tinawen a report a mangisalaysay iti pannakaawis ni Alexis nga agbalin nga ahente, ti adu pay a nagbalin nga ahente, a dadduma kadagitoy ket miembro ti Estonian Lutheran Church.”
[Kahon/Ladawan iti panid 12]
Panangdanon Kadagidiay Adda iti Kampo
Binusbos ti periodista a taga Latvia a ni Viktors Kalnins ti kaaduan iti sangapulo-tawen a sentensiana (1962-72) kadagiti pagtaengan iti kampo ti Mordovia, agarup 400 a kilometro iti abagatan a daya ti Moscow. Idi ininterbiu ti mannurat ti Agriingkayo! idi Marso 1979, kastoy ti nayimtuod ken ni Kalnins: “Ammo kadi dagiti naibalud a Saksi ti maar-aramid ditoy Estados Unidos wenno iti sabali a pagilian maipapan iti organisasion dagiti Saksi ni Jehova?”
“Ammoda,” insungbat ni Kalnins, “ket maigapu dayta kadagiti literatura a maawatda. . . . Impakitada pay kaniak ti magasinda. Diak pulos naammuan no sadino ti nakailemmengan ti literatura; kanayon idi a baliwanda. Ngem ammomi amin nga adda literatura iti kampo. . . . Kanayon nga ilemmeng dagiti Saksi ni Jehova ti literatura ket ikagkagumaan met a biroken daytoy dagiti guardia!”
Iti saludsod a “Pinadas kadi dagiti Saksi ni Jehova ti nakisarita kenka maipapan iti pammatida?” kastoy ti insungbat ni Kalnins: “Wen! Nakalatlatakda. Ammomi amin ti maipapan iti Armagedon . . . Kanayon a sarsaritaenda ti panagpatingga ti sakit.”
[Ladawan]
Situtured nga inranud dagiti Saksi kadagiti kampo sadi Mordovia dagiti kinapudno iti Biblia
[Ladawan iti panid 8, 9]
Naidestiero dagiti pamilia Vovchuk idiay Irkutsk, Siberia, idi 1951 ket agtultuloyda kas matalek a Kristiano iti kaaldawantayo
[Ladawan iti panid 10]
Gapu iti panangsuportar ti simbaan idi Gubat Sangalubongan II, impalubos ni Stalin a temporario a rumang-ay ti relihion
[Credit Line]
Rinetrato ti U.S. Army
[Ladawan iti panid 10]
Kinuna ni Patriarka Alexis I (1945-70): ‘Maitunos ti alagaden ti Soviet kadagiti Nakristianuan nga alagaden nga ikaskasaba ti Simbaan’
[Credit Line]
Ti Central State Archive maipapan kadagiti dokumento a pelikula/retrato/ponograpo ti Saint-Petersburg