USI UWOMA MAK
1 Emuhọ usi uwoma kpahe Jesu Kristi, Ọmọ Ọghẹnẹ: 2 Nwane wọhọ epanọ a kere fihọ obe Aizaya ọruẹaro na inọ: “(Rri! Me bi vi ọnyukọ mẹ karo kẹ owhẹ,* ọnọ ọ te ruẹrẹ edhere ra họ.)+ 3 Uvou ohwo jọ o be jọ obọ udhude na woro nọ: ‘Wha ruẹrẹ edhere Jihova* kpahe! Wha ru idhere riẹ liọ.’”+ 4 Jọn Ọhọahwo-Ame na ọ jọ obọ udhude je whowho kpahe ame-ọhọ nọ o rrọ oka ekurẹriẹ rọkẹ erọvrẹ izieraha.+ 5 Ahwo ẹkwotọ Judia soso gbe ahwo kpobi nọ a be rria Jerusalẹm a je zurie bru ei ze, ọ tẹ jẹ họ ae ame* evaọ Ethẹ Jọdan, yọ a be feva izieraha rai.+ 6 Whaọ, Jọn o ku ewu eto ekamẹle họ avọ umueku oviẹ-arao nọ ọ rọ gba eku,+ yọ ọ jẹ re ebaka-ẹkpẹ avọ ọnyọ.+ 7 Yọ o je whowho nọ: “Ohwo jọ nọ ọ ga vi omẹ ọ rrọ emu mẹ nyaze, me te epanọ mẹ sai ro ruwẹ rra ifi eviẹ riẹ hẹ.+ 8 Ame mẹ rọ họ owhai ame, rekọ ẹzi ọfuafo ọ te rọ họ owhai ame.”+
9 Evaọ edẹ yena, Jesu o te no obọ Nazarẹt ọrọ Galili ze, Jọn ọ tẹ họe ame evaọ Ethẹ Jọdan.+ 10 Nọ ọ nwane va no ame na ze no, ọ tẹ ruẹ idhiwu na nọ i bi rovie, gbe ẹzi na nọ o bi bru ei ze wọhọ erueruẹ.+ 11 Urru jọ u te do no obọ idhiwu na ze inọ: “Whẹ yọ Ọmọzae mẹ, oyoyou mẹ na; mẹ jẹ owhẹ rehọ.”+
12 Ababọ oke oraha, ẹzi na o te ru ei kpobọ udhude. 13 Ọ jọ udhude na edẹ udhuvẹ, Setan ọ tẹ jẹ dawo iẹe.+ Erao ẹwọ e jọ udhude na re, rekọ ikọ-odhiwu e jẹ gbodibo kẹe.+
14 Whaọ, nọ a mu Jọn no, Jesu o te kpobọ Galili,+ bi whowho usi uwoma Ọghẹnẹ,+ 15 be ta nọ: “Oke nọ a fihọ na u te no, yọ Uvie Ọghẹnẹ o kẹle no. Wha kurẹriẹ,+ je fi ẹrọwọ họ usi uwoma na.”
16 Nọ ọ jẹ nya evaọ akotọ Abade Galili,* ọ tẹ ruẹ Saemọn avọ oniọvo Saemọn nọ a re se Andru,+ nọ a bi fi iriri rai họ evaọ abade na,+ keme ikuori a jọ.+ 17 Fikiere Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Wha lele omẹ, me ti ru owhai ikuori ahwo.”+ 18 A tẹ nwane nyasiọ iriri rai ba, a te lele iei.+ 19 Nọ ọ nya họ obaro omojọ, ọ tẹ ruẹ Jemis ọmọzae Zẹbẹdi avọ Jọn oniọvo riẹ, nọ a rrọ eva okọ rai be ruẹrẹ iriri rai,+ 20 ọ tẹ nwani se ai. A tẹ nyasiọ Zẹbẹdi ọsẹ rai avọ enọ a rehọ iruo ba okọ na, a te lele iei. 21 A te kpobọ Kapaniọm.
Nọ Ẹdijala na ọ nwani muhọ no, ọ tẹ ruọ eva isinagọgo* na, o te muhọ ewuhrẹ.+ 22 Oghẹrẹ nọ o je ro wuhrẹ gbe eware nọ o je wuhrẹ i gbe rai unu, keme o je wuhrẹ ae wọhọ ohwo nọ o wo udu, orọnikọ wọhọ epaọ otu ikere-obe na ha.+ 23 Evaọ oke yena, ọzae jọ ọ jọ isinagọgo* rai na nọ ẹzi ogbegbe ọ jọ oma, o te bo nọ: 24 “Eme ma wo kugbe owhẹ, Jesu ohwo Nazarẹt?+ Kọ whọ nyaze te raha omai no? Mẹ riẹ ohwo nọ whọ rrọ dẹẹ, Ọrẹri Ọghẹnẹ!”+ 25 Rekọ Jesu ọ tẹ whọku ei, inọ: “Fibo, re who noi oma ze!” 26 Nọ ẹzi ogbegbe na o ru ọzae na kie ewawa je bo gaga no, o te noi oma. 27 U te gbe ahwo na kpobi unu gaga, a tẹ be ta kẹ ohwohwo nọ: “Kinọ ojọ? Ewuhrẹ ọkpokpọ! Ọ be tubẹ ta họ izi igbegbe obọ dede, yọ a bi yoẹme kẹe.” 28 Fikiere, usi riẹ u te do vẹrẹ vẹrẹ ruọ eria kpobi evaọ ubrotọ Galili soso.
29 Fikiere a te no isinagọgo* na, a te kpobọ uwou Saemọn avọ Andru, yọ Jemis avọ Jọn a jọ usu rai.+ 30 Whaọ, oni-aye+ Saemọn o kiẹzẹ nọ ọ be mọ ifiva, a tẹ nwane vuẹ Jesu kpahe iẹe. 31 Nọ ọ nya tei oma, o te kru ei obọ kpama. Ifiva na i te kpo, ọ tẹ be gbodibo kẹ ae.
32 Nọ owọwọ u te no, nọ ọre o kiediwi no, ahwo a tẹ be rehọ enọ e be mọ gbe enọ idhivẹri e rrọ oma kpobi ro sei,+ 33 okpẹwho na soso o te kokohọ obọ unuẹthẹ na. 34 Fikiere o te siwi ahwo buobu nọ a jẹ mọ oghẹrẹ eyao sa-sa,+ je le idhivẹri no ahwo buobu oma, rekọ ọ jẹ kẹ idhivẹri na uvẹ ta ẹme he, keme a riẹ nọ ọye họ Kristi.*
35 Evaọ irioke frifri, nọ otọ u ri vẹ hẹ, ọ tẹ kpama, ọ tẹ ruọ otafe nya kpohọ oria nọ u siomano, o te muhọ ẹlẹ evaọ etẹe.+ 36 Rekọ Saemọn avọ enọ e jọ kugbei a tẹ jẹ gwọlọ iẹe, 37 a tẹ ruẹ e riẹ, a tẹ ta kẹe nọ: “Ahwo kpobi a be gwọlọ owhẹ.” 38 Rekọ ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Joma kpohọ oria ọfa, ewho nọ e kẹle onana, re mẹ ruẹse jọ obei ta usi uwoma na re, keme fiki onana mẹ rọ nyaze.”+ 39 Ọ tẹ nya, be jọ isinagọgo* rai ta usi uwoma evaọ Galili soso, yọ o bi le idhivẹri no ahwo oma.+
40 Ọmoti jọ ọ nyabru ei ze re, o te kigwẹ be lẹe nọ: “O tẹ ruọ owhẹ, whọ sai ru omẹ fo.”+ 41 Fikiere, ohrọ riẹ o tẹ re iẹe, ọ tẹ rriẹ obọ ro tei, ọ tẹ ta kẹe nọ: “O ruọ omẹ. Jọ oma ra o fo.”+ 42 Ẹsiẹvo na, oti na o te noi oma, ọ tẹ fo. 43 Kẹsena Jesu ọ tẹ vẹvẹ iẹe unu gaga, ọ tẹ ta kẹe nọ o kpo, 44 ọ ta kẹe nọ: “Ruẹ nọ whọ vuẹ ohwo ọvo ho, rekọ nyai dhesẹ oma ra kẹ ozerẹ na, re who dhe idhe nọ a re ro ru owhẹ fo wọhọ epanọ Uzi Mosis o ta,+ re o jọ isẹri kẹ ae.”+ 45 Rekọ nọ ọzae na o no etẹe, o te mu onana họ ewhowho evaọ oria kpobi, fikiere Jesu ọ gbẹ jẹ sae ruọ okpẹwho evaọ iraro ahwo ho, rekọ obọ otafe ọ jẹ jọ evaọ eria nọ ahwo a rrọ họ. Ghele na ahwo a je no eria avọ eria bru ei ze.+
2 Rekọ nọ edẹ jọ e vrẹ no, ọ tẹ wariẹ ruọ Kapaniọm, u te do te ahwo oma nọ ọ rrọ uwou.+ 2 Ahwo buobu a te kokohọ uwou na te epanọ unuẹthẹ na dede u ro di no, o te mu ae ẹme Ọghẹnẹ họ ewuhrẹ.+ 3 A tẹ be rọ ọzae jọ nọ okie o kie bru ei ze, ọnọ ezae ene e wọ.+ 4 Rekọ a jẹ sae wọe te Jesu oma ha fiki ogbotu na, fikiere a tẹ jọ obọ ehru uwou na bru eghogho lafi oria nọ Jesu ọ jọ, a tẹ rọ ẹmẹrera siobọno ehwa nọ ọzae na o kiẹzẹ fihọ otọ. 5 Nọ Jesu ọ ruẹ ẹrọwọ rai,+ ọ tẹ ta kẹ ọnọ okie o kie na nọ: “Ọmọ, a rọ izieraha ra rọvrẹ owhẹ no.”+ 6 Whaọ, otu ikere-obe na jọ e keria etẹe, be jọ udu rai roro nọ:+ 7 “Fikieme ọzae nana ọ be rọ ta eme enẹ? Ọ be ta eme-aghọ. Ono ọ rẹ sae rọ izieraha rọvrẹ ohwo, u te no Ọghẹnẹ no?”+ 8 Rekọ Jesu ọ tẹ nwane jọ eva riẹ riẹ nọ ere a be jọ udu rai roro, ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Fikieme wha be rọ jọ udu rai roro eware nana?+ 9 Ovẹ o mae lọhọ, re mẹ ta kẹ ọnọ okie o kie na nọ, ‘A rọ izieraha ra rọvrẹ owhẹ no,’ hayo re mẹ ta nọ, ‘Kpama, wọ ehwa ra re whọ nya’? 10 Rekọ, re wha ruẹse riẹ nọ Ọmọ ohwo+ o wo udu nọ ọ rẹ rọ rehọ izieraha rọvrẹ ahwo evaọ otọakpọ na—”+ ọ tẹ ta kẹ ọnọ okie o kie na nọ: 11 “Mẹ be ta kẹ owhẹ nọ, Kpama, wọ ehwa ra, re who kpobọ uwou ra.” 12 Fikiere ọ tẹ kpama, ọ tẹ nwane wọ ehwa riẹ, ọ tẹ nyaruọ otafe evaọ iraro rai kpobi. U te gbe aikpobi unu, a te jiri Ọghẹnẹ, be ta nọ: “Ma re ruẹ oware utiona ẹdẹvo ho.”+
13 Ọ tẹ wariẹ nya kpobọ akotọ abade na, ogbotu ahwo na kpobi a tẹ be nyabru ei ze, o te mu ae họ ewuhrẹ. 14 Nọ ọ jẹ nyavrẹ, ọ tẹ ruẹ Livae* ọmọzae Alfiọs nọ ọ keria uwou nọ a rẹ jọ mi osa-uzou, ọ tẹ ta kẹe nọ: “Jọ olele mẹ.” Ọ tẹ kpama, o te lele iei.+ 15 Oke ofa riẹ, Jesu ọ tẹ jẹ re emu* evaọ uwou Livae, yọ enọ i re mi osa-uzou gbe erahaizi buobu a kuomagbei avọ ilele riẹ jẹ re emu* na, keme ibuobu rai i je lele iei.+ 16 Rekọ nọ ikere-obe nọ e rrọ otu Farisi na a ruẹ nọ o bi lele erahaizi gbe enọ i re mi osa-uzou re emu, a tẹ be ta kẹ ilele riẹ nọ: “Kọ o re lele enọ i re mi osa-uzou gbe erahaizi re emu?” 17 Nọ Jesu o yo onana, ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Ahwo nọ oma rai o ga a gwọlọ ọbo-imu hu, rekọ enọ e be mọ e gwọlọ ọbo-imu. Erahaizi mẹ nyaze ti se, orọnikọ ahwo okiẹrẹe he.”+
18 Whaọ, ilele Jọn gbe otu Farisi na a rẹ siọ emuọriọ ba. Fikiere a tẹ nyabru ei ze, a tẹ nọe nọ: “Emejabọ nọ ilele Jọn gbe ilele otu Farisi na a rẹ rọ siọ emuọriọ ba rekọ ilele ra a rẹ siọ emuọriọ ba ha?”+ 19 Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Nọ ọva+ ọ tẹ rrọ kugbe egbẹnyusu riẹ, egbẹnyusu ọva na a wo ẹjiroro ọvo nọ a rẹ rọ siọ emuọriọ ba ha, manikọ ere he? Nọ ọva na ọ rrọ kugbe ae na, a rẹ sae siọ emuọriọ ba ha. 20 Rekọ edẹ e be tha nọ a rẹ te rehọ ọva na siọ ae ba,+ kẹsena a vẹ te siọ emuọriọ ba evaọ ẹdẹ yena. 21 Ohwo ọvo o re ko ẹwẹ-ohọ ọkpokpọ fihọ oria ewu anwae nọ ọ bẹre he. Otẹrọnọ o te ru ere, ẹwẹ-ohọ ọkpokpọ na ọ rẹ bẹre no ọrọ anwae na, u ve ru ei bẹre vi epaọ ọsosuọ.+ 22 Ofariẹ, ohwo ọvo o re ku enwaene ọkpokpọ fihọ eviẹ-udi anwae he. Otẹrọnọ o te ru ere, enwaene na o re ru eviẹ-udi na sa bẹre, te enwaene na te eviẹ-udi na i ve vru no. Ukpoye, a re ku enwaene ọkpokpọ fihọ eviẹ-udi ekpokpọ.”
23 Whaọ, epanọ ọ jẹ rọ nya idhu iwhiti vrẹ evaọ Ẹdijala na, ilele riẹ i te mu iwhiti họ ẹkọrọ nọ a be nya na.+ 24 Fikiere otu Farisi na a tẹ ta kẹe nọ: “Rri obonẹ! Fikieme a bi ro ru oware nọ o wọso uzi Ẹdijala?” 25 Rekọ ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Kọ wha ri se oware nọ Devidi o ru okenọ emu rai o re no, nọ ohọo u je kpei avọ ezae nọ e jọ kugbei?+ 26 Kọ wha re jọ iku kpahe Abayata+ olori izerẹ na se kpahe epanọ Devidi ọ rọ ruọ eva uwou Ọghẹnẹ, ọ tẹ re ebrẹdi nọ a ro mudhe kẹ Ọghẹnẹ,* onọ u fo nọ ohwo ọvo ọ rẹ re he ajokpaọ izerẹ+ na ọvo, ọ tẹ jẹ rehọ ejọ kẹ ezae nọ e jọ kugbei?” 27 Kẹsena ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “A fi Ẹdijala na họ fiki ohwo,+ orọnikọ a ma ohwo fiki Ẹdijala na ha. 28 Fikiere Ọmọ ohwo yọ Olori Ẹdijala na re.”+
3 Ọ tẹ wariẹ ruọ eva isinagọgo* jọ, yọ ọzae jọ nọ obọ riẹ o ko* ọ jọ etẹe.+ 2 Ahwo na a te bi fiẹrohọ iẹe kiọkiọkiọ re a ruẹ sọ o ti siwi ọzae na evaọ Ẹdijala, re a sae ruẹ oware nọ a re gu fihọ iẹe uzou. 3 Ọ tẹ ta kẹ ọzae nọ obọ riẹ o ko* na nọ: “Kpama re whọ nyaze udevie na.” 4 Kẹsena ọ tẹ nọ ae nọ: “Kọ u kiehọ re a jọ Ẹdijala ru oware uwoma manikọ re a ru oware enwoma, re a siwi uzuazọ* manikọ re a kpe?”+ Rekọ a fibo ọvo. 5 Nọ Jesu o rri rai wariẹ họ no avọ evedha, fikinọ eva egaga rai o kẹ riẹ uye gaga,+ ọ tẹ ta kẹ ọzae na nọ: “Rriẹ obọ ra.” Ọ tẹ rriẹ obọ na, obọ riẹ o tẹ ruẹrẹhọ. 6 Fikiere otu Farisi na a tẹ ruọ otafe, a tẹ nwani mu ẹgwae họ ẹgba kugbe ahwo utu Herọd+ fiki riẹ, re a ruẹsi kpei.
7 Rekọ Jesu avọ ilele riẹ a te no etẹe kpobọ abade na, yọ ogbotu ahwo buobu nọ a no Galili gbe Judia ze a lele i rie.+ 8 Ogbotu ahwo buobu a tube no obọ Jerusalẹm gbe Idumia gbe abọdekọ Jọdan gbe eria nọ e wariẹ Taya gbe Saedọn họ ze nọ a yo kpahe eware igbunu buobu nọ o bi ru. 9 Ọ tẹ ta kẹ ilele riẹ nọ a ruẹrẹ okọ osese jọ fihọ kẹe nọ ọ rẹ sae ruọ eva re ogbotu na a se iẹe ba etunyẹ. 10 Fikinọ o siwi ahwo buobu, ahwo kpobi nọ a wo eyao egaga a te je su wariẹe họ re a rọ obọ tei.+ 11 Makọ izi igbegbe na dede,+ oke kpobi nọ a ruẹ e riẹ, a je kie fihọ aro riẹ, a ve bo jẹ ta nọ: “Whẹ họ Ọmọ Ọghẹnẹ.”+ 12 Rekọ unuẹse buobu ọ vẹvẹ e rai unu gaga inọ a dhesẹ ohwo nọ ọ rrọ via ha.+
13 Ọ tẹ gadiẹ kpobọ ugbehru, o te se enọ ọ gwọlọ,+ a tẹ nyabru ei.+ 14 O te koko utu ahwo ikpegbivẹ họ,* enọ o se ikọ, nọ i ti lele iei, enọ o ti vi nyae ta usi uwoma 15 jẹ te kẹ udu nọ a re ro le idhivẹri no.+
16 Ahwo ikpegbivẹ nọ a rrọ utu+ nọ o kokohọ* na họ, Saemọn, ọnọ o mu Pita kẹ,+ 17 Jemis ọmọzae Zẹbẹdi gbe Jọn oniọvo riẹ (o te je mu Boanejis kẹ aimava na, onọ otofa riẹ o rrọ “Emezae Agbrara”),+ 18 Andru, Filip, Batolomio, Matiu, Tọmọs, Jemis ọmọzae Alfiọs, Tadiọs, Saemọn ohwo Kaninia na,* 19 gbe Judas Iskariọt, ọnọ o vivie Jesu uwhremu na.
Kẹsena ọ tẹ ruọ eva uwou, 20 ogbotu na ọ tẹ wariẹ kokohọ, fikiere a gbe wo uvẹ nọ a rẹ rọ tubẹ re emu hu. 21 Rekọ nọ imoni riẹ a yo onana, a tẹ wọ ze re a mu ei vrẹ, keme a jẹ ta nọ: “Iroro riẹ e gbẹ gba ha.”+ 22 Yọ otu ikere-obe nọ i no obọ Jerusalẹm ze a jẹ ta nọ: “O wo ẹzi Beelzebọb,* yọ ogaga osu idhivẹri na o bi ro le idhivẹri na no.”+ 23 Fikiere nọ o se ae kẹle oma, ọ tẹ rehọ etadhesẹ ta ẹme kẹ ae, inọ: “Ẹvẹ Setan ọ sai ro le Setan no? 24 Otẹrọnọ uvie jọ o be họre omobọ riẹ, uvie yena o sai dikihẹ hẹ;+ 25 yọ otẹrọnọ uwou jọ o be họre omobọ riẹ, uwou yena o sai dikihẹ hẹ. 26 Ere ọvona re, otẹrọnọ Setan ọ be họre omobọ riẹ, ọ tẹ jẹ hẹriẹ no, ọ sai dikihẹ hẹ, rekọ yọ o muhọ ekie no. 27 Evaọ uzẹme, ohwo ọvo nọ ọ ruọ uwou ọgba nọ ọ rẹ sai tho eyero riẹ ọ rrọ họ ajokpanọ ọ rẹ kake gba ọgba na fihọ otọ, ẹsiẹe ọvo ọ sae rọ kwa eware uwou riẹ. 28 Uzẹme mẹ be ta kẹ owhai inọ a te rehọ oghẹrẹ eware kpobi rọvrẹ ahwo, ghelọ oghẹrẹ uzi kpobi nọ a raha kẹhẹ gbe eme-aghọ kpobi nọ a ta kẹhẹ. 29 Rekọ ohwo kpobi nọ ọ be ta eme-aghọ mukpahe ẹzi ọfuafo na o wo erọvrẹ bẹdẹ bẹdẹ hẹ,+ rekọ ọ reabe uzioraha ebẹdẹ bẹdẹ.”+ 30 Ọ ta ẹme nana fikinọ a jẹ ta nọ: “O wo ẹzi ogbegbe.”+
31 Whaọ oni riẹ avọ inievo-emezae riẹ+ a tẹ nyaze, nọ a dikihẹ obọ otafe, a te vi ohwo nyai sei.+ 32 Fikinọ ogbotu ahwo a keria wariẹe họ, a tẹ ta kẹe nọ: “Rri! Oni ra avọ inievo-emezae ra a rrọ obọ otafe be nọ onọ ra.”+ 33 Rekọ ọ tẹ kpahe kẹ ae nọ: “Amono họ oni mẹ gbe inievo-emezae mẹ?” 34 Kẹsena o te rri enọ e keria wariẹe họ na, ọ tẹ ta nọ: “Rri, ahwo nana họ oni mẹ gbe inievo-emezae mẹ!+ 35 Ohwo kpobi nọ o bi ru oreva Ọghẹnẹ, ọye họ oniọvo-ọmọzae mẹ gbe oniọvo-ọmọtẹ mẹ gbe oni mẹ.”+
4 Ọ tẹ wariẹ mu ae họ ewuhrẹ evaọ akotọ abade na, yọ ogbotu ahwo nọ a bu gaga a kokohọ kẹle iẹe. Fikiere ọ tẹ ruọ eva okọ keria, o te go no okpa omojọ, rekọ ogbotu ahwo na kpobi a dikihẹ akotọ abade na.+ 2 O te mu ae eware buobu họ ewuhrẹ avọ etadhesẹ,+ nọ o je wuhrẹ na, ọ ta kẹ ae nọ:+ 3 “Wha gaviezọ. Rri! Ọkibi ọ nyae kọ ibi.+ 4 Epanọ ọ jẹ rọ kọ na, ibi jọ i te kie fihọ akotọ edhere, nọ evra e rra ze, e tẹ soro ae lọ no. 5 Efa i kie fihọ otọ itho, oria nọ u wo ẹkpẹ bu hu, e tẹ nwane dhẹ lahwe fikinọ ẹkpẹ na o diwi hi.+ 6 Rekọ nọ ọre ọ va ze, i te lo je whu no fikinọ i wo awọ họ. 7 Ibi efa i kie fihọ udevie idhigbo, nọ idhigbo na e rro ze, e tẹ lẹliẹ ekakọ na ko no, e gbẹ mọ ibi hi.+ 8 Rekọ efa i kie fihọ emamọ otọ, nọ e be rro na i te mu ibi họ ẹmọ, yọ e jẹ mọ ibi ọgba, udhosa, gbe udhusoi (100) efa.”+ 9 Kẹsena o te fibae nọ: “Jọ ọnọ o wo ezọ nọ o re ro yo, o yo.”+
10 Whaọ nọ ogbotu na a nyavrẹ no, enọ e jọ kugbei gbe Ikpegbivẹ na a te mu ei enọ họ ẹnọ kpahe etadhesẹ na.+ 11 Ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Whai họ enọ a kuvẹ re wha wo otoriẹ oware udidi ọrẹri+ Uvie Ọghẹnẹ, rekọ rọkẹ ahwo edekọ na, etadhesẹ ọvo a rẹ rọ ta eware kpobi kẹ ae,+ 12 re, dede nọ a bi rri, a rẹ ruẹ ghele he, dede nọ a bi yo, a re wo otoriẹ ghele he; yọ a ti zihe bru omẹ ze vievie he re a wo erọvrẹ.”+ 13 Ofariẹ, ọ ta kẹ ae nọ: “Nọ wha wo otoriẹ ọtadhesẹ nana ha na, kọ ẹvẹ wha ti ro wo otoriẹ etadhesẹ edekọ na kpobi?
14 “Ibi nọ ọkibi na ọ kọ na họ ẹme Ọghẹnẹ.+ 15 Ibi nọ i kie fihọ akotọ edhere na họ enọ i yo ẹme na; rekọ nọ a nwani yoi no, Setan ọ tẹ nyaze,+ ọ tẹ tọlọ ẹme nọ a kọ fihọ ae udu na no.+ 16 Epọvo na re, ibi nọ i kie fihọ otọ itho na họ enọ i yo ẹme na, a tẹ nwane rọ oghọghọ jẹe rehọ.+ 17 Rekọ ẹme na ọ ta awọ ze evaọ oma rai hi, ghele na a jọ evaọ omoke; nọ uye hayo ukpokpoma o nwane ze fiki ẹme na, a te zoruẹ. 18 Efa e riẹ nọ i kie fihọ udevie idhigbo. Enana họ enọ i yo ẹme na,+ 19 rekọ awaọruọ+ uyero-akpọ* nana gbe ogaga eviẹhọ efe,+ gbe isiuru+ kẹ eware efa kpobi e tẹ ruọ ae oma, e tẹ lẹliẹ ẹme na ko no, o gbẹ mọ ibi hi. 20 Ukuhọ riẹ, enọ i kie fihọ emamọ otọ na họ enọ e gaviezọ kẹ ẹme na a tẹ jẹe rehọ ziezi, a tẹ mọ ibi, ejọ e mọ ọgba, udhosa, gbe udhusoi (100) efa.”+
21 Ọ tẹ jẹ ta kẹ ae nọ: “Ahwo a rẹ rọ ukpẹ tu a ve fi ei họ otọ ekete* hayo otọ ehwa ha, manikọ ere? Kọ ogbẹrọnọ ehru ọkpọ-edada ukpẹ a re fi ei họ?+ 22 Keme oware ovo nọ a si no nọ a te fere via ha o rrọ họ; oware ovo nọ a nabe ko dhere nọ o te bẹre via ha o rrọ họ.+ 23 Ohwo kpobi nọ o wo ezọ nọ o re ro yo, jọ o yo.”+
24 Ọ tẹ jẹ ta kẹ ae nọ: “Wha gaviezọ ziezi kẹ eme nọ wha bi yo na.+ Epaọ owawọ nọ wha be rọ wawọ kẹ amọfa, a te rọ wawọ kẹ owhai, ẹhẹ, a ti fibae kẹ owhai. 25 Keme ohwo kpobi nọ o wo a te kẹe efa kugbe,+ rekọ ohwo kpobi nọ o wo ho, a ti mi ei makọ onọ o wo na dede.”+
26 Fikiere o te mu ae họ ẹta kẹ nọ: “Uvie Ọghẹnẹ o wọhọ ẹsenọ ohwo ọ vaha ibi ku otọ. 27 Nọ aso o te te o ve kiẹzẹ, ohiohiẹ ọ vẹ kpama, ibi na e tẹ dhẹ ze jẹ rro—ọ riẹ epanọ e rọ dhẹ ze jẹ rro ho. 28 Otọ na ọvo u ru ekakọ na mọ ibi ẹmẹrera, orọ ọsosuọ ugbe nọ u vi ze, kẹsena o tẹ whẹ iluelue họ, ukuhọ riẹ kọ eruọka. 29 Rekọ nọ ekakọ na e nwane who no, ọ tẹ be rehọ ojale kọrọ ae keme oke ivuẹvu u te no.”
30 Ọ tẹ jẹ ta kẹ ae nọ: “Eme ma sae rọ wawo Uvie Ọghẹnẹ, hayo kọ ọtadhesẹ vẹ ma sai ro ru ei vẹ? 31 O wọhọ ubi mọstad, onọ evaọ okenọ a rọ kọe fihọ otọ o jọ ubi nọ o mae kawo evaọ usu ibi kpobi nọ e rrọ otọakpọ na.+ 32 Rekọ nọ a kọe no, o tẹ be rro, o tẹ rro vi ekakọ efa kpobi nọ a rẹ re, je wo egha ilogbo, onọ u ru nọ evra obọ ehru e be sae rọ rria edhedhẹ riẹ.”
33 Ọ rehọ oghẹrẹ etadhesẹ+ itieye buobu ta ẹme Ọghẹnẹ kẹ ae te epanọ a jẹ sai wo otoriẹ te. 34 Evaọ uzẹme, ababọ ọtadhesẹ ọ rẹ ta ẹme ọvo kẹ ae he, rekọ ọ rẹ fa otọ eware kpobi kẹ ilele riẹ nọ ae ọvo a tẹ rrọ.+
35 Evaọ ẹdẹ yena nọ owọwọ u te no, ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Joma fa kpohọ abọdekọ abade na.”+ 36 Fikiere nọ a siobọno ogbotu na vrẹ no, a te muhọ ebi vrẹ epanọ ọ rọ keria na, yọ ekọ efa i je lele iei.+ 37 Whaọ, ofou ọwhibo ọgaga o te muhọ efou, ẹkporo o te bi kporo ame ruọ okọ na, te epanọ okọ na o rọ kẹle ezue.+ 38 Rekọ ọ jọ obọ emuokọ, rọ uzou kpahe othuzou be wezẹ. Fikiere a tẹ rọwo iẹe no owezẹ ze, a tẹ ta kẹe nọ: “Owuhrẹ, kọ whọ be daezọ nọ ewhu ma rrọ na?” 39 Fikiere ọ tẹ kpama, ọ tẹ whọku ofou na jẹ ta kẹ abade na nọ: “Seba! Fọ!”+ Ofou na o te serihọ, oria kpobi o tẹ fọ rirẹ. 40 Ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Fikieme ozọ u bi ro mu owhai* ga tere? Kọ wha ri wo ẹrọwọ ọvo ghele?” 41 Rekọ ozọ u te mu ai thesiwa, a tẹ ta kẹ ohwohwo nọ: “Oghẹrẹ ohwo vẹ ọna? Makọ ofou gbe abade dede i bi yoẹme kẹe.”+
5 Kẹsena a te te abọdekọ abade na, evaọ ubrotọ ahwo Gẹrasa.+ 2 Nọ Jesu ọ nwani no okọ na ze, ọzae jọ nọ ẹzi ogbegbe ọ rrọ oma o te no oria nọ iki* e rrọ bru ei ze. 3 Oria iki na ọ jẹ hae mae jọ, yọ ri te oke yena, uvumọ ohwo ọ re sae gbae fihọ oria ovo ho, makọ avọ egbregba dede. 4 A jẹ hae rehọ egbregba rọ kare abọ gbe awọ riẹ, rekọ ọ vẹ sawo ai no; yọ ohwo ọvo o wo ogaga nọ ọ jẹ sae rọ gbae fihọ otọ họ. 5 Ẹsikpobi, te aso te uvo, ọ jẹ hai bo evaọ oria iki na gbe evaọ igbehru na, yọ ọ be rehọ ewẹ-itho bru oma riẹ. 6 Rekọ nọ o gbẹro ku Jesu evaọ ugbo, ọ tẹ dhẹ bru ei, o te kigwẹ fihọ aro riẹ.+ 7 Kẹsena o te bo gaga nọ: “Eme me wo kugbe owhẹ, Jesu Ọmọ Ọghẹnẹ nọ Ọ Mai Kpehru na? Mẹ gwọlọ nọ whọ rehọ odẹ Ọghẹnẹ duwu iyei nọ whọ te kẹ omẹ uye he.”+ 8 Keme Jesu ọ be ta kẹe nọ: “No oma ọzae na ze, whẹ ẹzi ogbegbe.”+ 9 Jesu ọ tẹ nọe nọ: “Didi odẹ ra?” Ọ tẹ kẹe uyo nọ: “Odẹ mẹ Lijọn,* keme ma rrọ buobu.” 10 Ọ tẹ be lẹ Jesu inọ o le izi na no orẹwho na ha.+
11 Whaọ, owa isi+ nọ o jọ buobu o jẹ re emu evaọ ugbehru na.+ 12 Fikiere izi na e tẹ lẹe nọ: “Le omai ruọ isi na, re ma ruọ oma rai.” 13 Ọ tẹ kẹ ae uvẹ nọ a ru ere. Izi igbegbe na i te no ọzae na oma e tẹ ruọ isi na, owa isi na o tẹ họrọ ruọ oria nọ o galevi na kie fihọ abade na, i bu te oware wọhọ idu ivẹ (2,000), e tẹ da ame whu evaọ abade na. 14 Rekọ enọ i je su ai e tẹ dhẹ, a tẹ niyẹrẹ na evaọ okpẹwho na gbe okegbe yena soso, ahwo a tẹ nyaze te ruẹ oware nọ o via na.+ 15 A tẹ nyabru Jesu ze, a tẹ ruẹ ọzae nọ idhivẹri buobu e jọ oma vẹre na nọ ọ keria avọ ewu nọ o kuhọ, yọ iroro riẹ e rrọ gbagba, ozọ u te mu ai. 16 Ofariẹ, enọ e ruẹ oware nọ o via kẹ ọzae nọ idhivẹri e jọ oma na gbe isi na a te gbiku kẹ ae epanọ o rọ via. 17 Fikiere a te mu Jesu họ ẹlẹ nọ o no ubrotọ rai no.+
18 Whaọ, epanọ ọ be rọ ruọ okọ na, ọzae nọ idhivẹri e jọ oma na ọ tẹ be lẹe nọ o re lele iei.+ 19 Rekọ, ọ rọwo kẹe he, ukpoye ọ ta kẹe nọ: “Kpo bru imoni ra, re whọ vuẹ ae eware kpobi nọ Jihova* o ru kẹ owhẹ gbe ohrọ nọ ọ re owhẹ.” 20 Ọzae na ọ tẹ nyavrẹ, o te mu eware kpobi nọ Jesu o ru kẹe họ ewhowho evaọ Dekapọlis* na, u te gbe ahwo na kpobi unu.
21 Nọ Jesu ọ wariẹ ruọ okọ fa kpohọ abọdekọ no, ogbotu ahwo buobu a te su kokohọ bru ei, yọ ọ jọ akotọ abade na.+ 22 Omọvo enọ i wuzou evaọ isinagọgo* na, nọ a re se Jairọs, ọ tẹ nyaze, nọ ọ ruẹ Jesu o te kigwẹ fihọ aro riẹ.+ 23 Ọ lẹ riẹ unuẹse buobu nọ: “Ọmọtẹ ọsese mẹ ọ be mọ gaga.* Ivie nyaze whọ rọ abọ ra kpahe iẹe+ re ẹyao riẹ ọ ruẹsi kpo, ọ vẹ jọ uzuazọ.” 24 Fikiere Jesu o te lele iei, yọ ogbotu ahwo buobu a je lele iei je bi tunyẹe.
25 Whaọ, aye jọ ọ jariẹ nọ o hwẹ azẹ+ te ikpe ikpegbivẹ soso no.+ 26 Ọ ruẹ uye gaga no* evaọ obọ ebo-imu buobu, ọ tẹ jẹ raha igho riẹ kpobi no, yọ ẹyao na o je kpo ho, ukpoye, ẹsiẹe ẹyao na ọ jẹ ga. 27 Nọ o yo eware nọ Jesu o bi ru, ọ tẹ nyaze, thuẹthuẹ oma họ udevie ogbotu na ziọ emu Jesu, ọ tẹ rọ obọ te ewu ehru riẹ,+ 28 keme ọ jẹ ta kẹ omariẹ nọ: “Otẹrọnọ mẹ tẹ sae rọ obọ te iwu ehru riẹ ọvo, ẹyao mẹ o ti kpo.”+ 29 Ẹsiẹvo na, azẹ nọ o je hwẹ na o te serihọ, ọ tẹ jọ oma riẹ riẹ nọ ẹyao ọgaga nọ ọ be lahiẹe na o kpo no.
30 Jesu ọ tẹ nwane jọ oma riẹ riẹ nọ ogaga+ u no rie oma, o te kuomarẹriẹ evaọ udevie ogbotu na, ọ tẹ nọ nọ: “Ono ọ rọ obọ te iwu ehru mẹ?”+ 31 Rekọ ilele riẹ e tẹ ta kẹe nọ: “Whọ be ruẹ ogbotu na nọ o bi tunyẹ owhẹ na, whọ tẹ be nọ nọ, ‘Ono ọ rọ obọ te omẹ?’” 32 Ghele na, o te je rri wariẹ re ọ ruẹ ohwo nọ o ru onana. 33 Fikinọ aye na ọ riẹ oware nọ o via kẹe, ozọ u te mu ei o te je nuhu, ọ tẹ roma lahwe, o te kigwẹ fihọ aro riẹ, ọ tẹ ta uzẹme na kpobi kẹe. 34 Jesu ọ tẹ ta kẹe nọ: “Ọmọtẹ, ẹrọwọ ra o siwi owhẹ no. Nya kpo tou,+ jọ ẹyao ọgaga ra na ọ gbẹ lahiẹ owhẹ ofa ha.”+
35 Nọ ọ gbẹ jẹ ta ẹme na, ezae jọ nọ i no obọ uwou ọnọ o wuzou evaọ isinagọgo* na ze, e tẹ ta nọ: “Ọmọtẹ ra o whu no! Eme who gbe bi ro kpokpo Owuhrẹ na?”+ 36 Rekọ Jesu o yo eme rai na, ọ tẹ ta kẹ ọnọ o wuzou evaọ isinagọgo* na nọ: “Jọ ozọ u mu owhẹ hẹ;* thakpi wo ẹrọwọ.”+ 37 Whaọ, ọ kẹ ohwo ọvo uvẹ re o lele iei hi ajokpaọ Pita, Jemis gbe Jọn oniọvo Jemis.+
38 Nọ a te uwou ọnọ o wuzou evaọ isinagọgo* na, ọ tẹ ruẹ edo nọ ọ vọ etẹe, gbe enọ e be viẹ je bi bo gaga.+ 39 Nọ ọ ruọ eva no, ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Fikieme wha be rọ viẹ je bi ru edo enẹ? Ọmọ na o whu hu rekọ ọ rrọ owezẹ.”+ 40 Fikiere a te mu ei họ ẹhwẹ avọ ẹkoko. Rekọ nọ ọ ta kẹ ae kpobi nọ a ruọ otafe no, o te se ọsẹ avọ oni ọmọ na gbe enọ e jọ kugbei kugbe oma, ọ tẹ ruọ oria nọ ọmọ na ọ jọ. 41 Kẹsena, nọ o kru obọ ọmọ na, ọ tẹ ta kẹe nọ: “Talita kumi,” onọ otofa riẹ o rrọ: “Ọmọtẹ ọsese, mẹ be ta kẹ owhẹ nọ, kpama!”+ 42 Ọmọtẹ na ọ tẹ nwane kpama, o te muhọ ẹnya. (Ikpe ikpegbivẹ ọ jọ.) Fikiere a te duola be ghọghọ gaga. 43 Rekọ ọ vẹvẹ e rai unu unuẹse buobu* inọ a vuẹ ohwo ọvo ho,+ ọ tẹ ta nọ a kẹ ọmọ na emu re ọ re.
6 O te no etẹe, ọ tẹ ziọ ẹwho riẹ,+ yọ ilele riẹ i lele i rie. 2 Nọ Ẹdijala o te, o te muhọ ewuhrẹ evaọ isinagọgo* na, u te gbe ibuobu nọ e jẹ gaviezọ kẹe unu, a tẹ ta nọ: “Diẹse ọzae nana o jo wuhrẹ eware nana?+ Kọ fikieme a rọ kẹe areghẹ nana, yọ ẹvẹ ọ be sai ro ru iruo igbunu enana?+ 3 Ekapenta na ọna,+ ọmọzae Meri,+ oniọvo-ọmọzae Jemis,+ Josẹf, Judas, gbe Saemọn,+ o gbẹ rrọ ere? Yọ inievo-emetẹ riẹ e rrọ kugbe omai, o gbẹ rrọ ere?” Fikiere a gbẹ jẹe rehọ họ. 4 Rekọ Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Ọruẹaro o re wo ọghọ evaọ oria kpobi ajokpaọ evaọ ẹwho riẹ gbe evaọ udevie imoni riẹ gbe uwou riẹ.”+ 5 Fikiere ọ gbẹ jọ etẹe ru iruo igbunu ọvo ho, ajokpaọ abọ riẹ nọ ọ rọ kpahe umutho ahwo jọ nọ a jẹ mọ, o te siwi ae. 6 Evaọ uzẹme, u gbe rie unu inọ a wo ẹrọwọ họ. O te no etẹe, ọ tẹ nya iwhre nọ e rrọ oyena soso wariẹ, bi wuhrẹ ahwo.+
7 Kẹsena o te se Ikpegbivẹ na, o te mu ae họ evi vrẹ imimava,+ jẹ kẹ ae udu nọ a re ro le izi igbegbe no.+ 8 Ọ tẹ jẹ ta kẹ ae nọ a du wha oware ovuovo lele oma kpohọ erẹ na ha ajokpaọ ubiọkpọ—a rẹ wha ebrẹdi hi, wha ẹkpa emuore he, hayo wha ugho* evaọ umueku rai hi+— 9 rekọ a re ku eviẹ họ, yọ a re ku iwu ivẹ* họ họ. 10 Ọ tẹ jẹ ta kẹ ae nọ: “Evaọ oria kpobi nọ wha jọ ruọ eva uwou, wha jọ etẹe bẹsenọ wha re no oria yena.+ 11 Yọ evaọ oria kpobi nọ a jọ dede owhai rehọ họ hayo gaviezọ kẹ owhai hi, nọ wha te bi no etẹe, wha tehe* ovu nọ ọ rrọ awọ rai no re o jọ isẹri kẹ ae.”+ 12 Kẹsena a tẹ nyavrẹ, a te je whowho nọ ahwo a kurẹriẹ,+ 13 yọ a le idhivẹri+ no ahwo buobu oma jẹ rehọ ewhri wholo ahwo nọ a jẹ mọ, a te siwi ae.
14 Whaọ, Herọd ovie na o te yo kpahe onana keme odẹ Jesu o jẹ jọ oria kpobi do, yọ ahwo a jẹ ta nọ: “Jọn Ọhọahwo-Ame na ọ kparoma no uwhu ze, oyejabọ nọ ọ be sai ro ru iruo igbunu na.”+ 15 Rekọ amọfa a jẹ ta nọ: “Nọ Elaejah.” Yọ efa jọ e jẹ ta nọ: “Nọ ọruẹaro wọhọ omọvo eruẹaro anwae na jọ.”+ 16 Nọ Herọd o yo onana, ọ tẹ ta nọ: “Jọn nọ me bru uzou na, ọye ọ kparoma ze no na.” 17 Keme Herọd omariẹ o vi ahwo nyai mu Jọn a tẹ rọ egbregba kare iẹe fihọ uwou-odi fiki Herodias, aye Filip oniọvo riẹ, keme Herọd ọ rehọ aye na no.+ 18 Keme Jọn ọ jẹ hae ta kẹ Herọd nọ: “U fo ho re who mi oniọvo ra aye.”+ 19 Fikiere Herodias o te fi ẹgo họ eva kpahe Jọn jẹ gwọlọ nọ o re kpei no, rekọ ọ jẹ sai kpei hi. 20 Keme ozọ Jọn u je mu Herọd fikinọ ọ riẹ nọ Jọn yọ ohwo okiẹrẹe nọ ọ rrọ ọrẹri,+ o te je ru re obọ o se iẹe ba ete. Nọ o te yo eme Jọn no, ọ rẹ gbẹ riẹ onọ o re ru hu, ghele na ọ gbẹ jẹ hae gaviezọ kẹe avọ evawere.
21 Rekọ uvẹ u te rovie fihọ kẹ Herodias evaọ ẹdẹ nọ Herọd o ro se ehaa ẹdẹ-eyẹ+ riẹ, onọ o jo zizie ahwo ologbo esuo riẹ gbe enọ i wuzou egbaẹmo na gbe ahwo nọ a mae viodẹ evaọ Galili.+ 22 Ọmọtẹ Herodias ọ tẹ ruọ eva, o te gbile nọ e were Herọd gbe ahwo nọ a jọ kugbei jẹ re jẹ da na.* Ovie na ọ tẹ ta kẹ ọmọtẹ na nọ: “Yare omẹ oware kpobi nọ whọ gwọlọ, mẹ te rehọ iẹe kẹ owhẹ.” 23 Ẹhẹ, o duwu iyei kẹe nọ: “Oware kpobi nọ whọ yare mi omẹ, mẹ te rehọ iẹe kẹ owhẹ, makọ abọvo uvie mẹ dede.” 24 Fikiere ọmọtẹ na ọ tẹ nyavrẹ, ọ tẹ nọ oni riẹ nọ: “Eme mẹ rẹ yare?” Oni na ọ tẹ ta nọ: “Uzou Jọn Ọhọahwo-Ame na.” 25 Ọmọtẹ na ọ tẹ nwani siawọ bru ovie na, ọ tẹ fodẹ oware nọ ọ gwọlọ inọ: “Mẹ gwọlọ nọ who fi uzou Jọn Ọhọahwo-Ame na họ omodhe ọkpakpala kẹ omẹ obọnana.”+ 26 Dede nọ onana o kẹ ovie na uye gaga, ọ gwọlọ siọ ayare riẹ na ha fiki iyei nọ o duwu na gbe erara riẹ na.* 27 Fikiere ovie na ọ tẹ nwani vi alakpa inọ ọ nyae rehọ uzou Jọn ze. Ọ tẹ nya, o te bru uzou riẹ evaọ uwou-odi na, 28 ọ tẹ rọ omodhe ọkpakpala wọ uzou riẹ ze. Ọ tẹ rehọ iẹe kẹ ọmọtẹ na, ọmọtẹ na ọ tẹ wọe se oni riẹ. 29 Nọ ilele Jọn a yo onana, a tẹ nyaze a tẹ wọ ori riẹ vrẹ, a tẹ wọe fihọ eva uki.*
30 Ikọ na i te koko wariẹ Jesu họ, a tẹ niyẹrẹ eware kpobi nọ a ru je wuhrẹ ahwo rọ kẹe.+ 31 Ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Whai omarai, wha nyaze re ma kpohọ oria nọ u siomano re wha serihọ omojọ.”+ Keme ahwo buobu a je zurie ze, ejọ i bi kpo yọ efa e be nyaze, a gbe wo uvumọ oke kẹ omarai hi makọ onọ a rẹ rọ re emu dede. 32 Fikiere a tẹ ruọ okọ re a kpohọ oria nọ u siomano nọ ae ọvo a rẹ jọ.+ 33 Rekọ ahwo a ruẹ e rai nọ a je bi vrẹ, ahwo buobu a tẹ te riẹ, a te zurie no ikpewho na kpobi ze, a tẹ rọ owotọ dhẹ kpohọ obonọ a ruọ okọ je kpohọ na jẹ kake rehọ ae te obei. 34 Nọ o no okọ na ze, ọ tẹ ruẹ ogbotu ahwo buobu,+ ohrọ rai o tẹ re iẹe keme a wọhọ igodẹ nọ i wo othuru hu.+ O te mu ae eware buobu họ ewuhrẹ.+
35 Evaọ oke nana yọ oke u thabọ no, ilele riẹ e tẹ nyabru ei ze, a tẹ ta nọ: “Ahwo a be rria oria nana ha yọ oke u thabọ no.+ 36 Siobọno ae re a kpohọ iwhre gbe eria efa nọ e wariẹ onana họ nyae dẹ oware nọ a rẹ re.”+ 37 Ọ tẹ kpahe kẹ ae nọ: “Wha kẹ ae oware nọ a rẹ re.” A tẹ ta kẹe nọ: “Kiyọ ma rẹ dẹ ebrẹdi nọ i re te dinariọs* egba ivẹ (200) rọ kuọ ahwo na. Yọ oware nọ ma rẹ sai ru?”+ 38 Ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Bro ikulu ebrẹdi wha wo? Wha nyai rri!” Nọ a rri no, a tẹ ta nọ: “Isoi, gbe imiyei ivẹ.”+ 39 Ọ tẹ ta kẹ ahwo na kpobi nọ a keria ẹbe ọrọrọ na ekueko.+ 40 Fikiere a tẹ keria ekueko, ejọ udhusoi (100), ejọ udhuvẹ-gbikpe. 41 Nọ ọ rehọ ebrẹdi isoi gbe imiyei ivẹ na, o te rri obọ odhiwu, ọ tẹ lẹ.+ Kẹsena o te bru ebrẹdi na ibribro, ọ tẹ be rehọ ae kẹ ilele na re a ghale ae kẹ ahwo na, ọ tẹ ghale imiyei ivẹ na kẹ aikpobi. 42 Ahwo na kpobi a tẹ re, eva e tẹ vọ ae, 43 a tẹ kwa ikete ikpegbivẹ vọ avọ ewẹ ebrẹdi, yọ imiyei i kiọkọ re.+ 44 Ahwo nọ a re ebrẹdi na a bu te ezae idu isoi (5,000).
45 Kẹsena, ababọ oke oraha, ọ tẹ ta kẹ ilele riẹ nọ a ruọ okọ re a bi kpohọ abọdekọ evaọ ofẹ Bẹtsaida nyae hẹrẹ iẹe, ọyomariẹ o te siobọno ogbotu na kpo.+ 46 Rekọ nọ o yere ogbotu na nọ akodẹ no, o te kpobọ ugbehru nyae lẹ.+ 47 Nọ owọwọ u te no, yọ okọ na o jọ obọ udevie abade na, rekọ Jesu ọvo ọ jọ obọ okpa.+ 48 Nọ ọ ruẹ nọ udugaga ilele na i bi ro bi okọ na, keme ofou na ọ rọsuọ ae evaọ etoke iroi avọ ene aso,* ọ tẹ be nya ehru abade na rri obonọ a rrọ; rekọ ọ jẹ gwọlọ nyavrẹ rai. 49 Nọ a ruẹ e riẹ nọ ọ be nya evaọ ehru abade na, a tẹ be ta nọ: “Nọ ẹwoho!” A te bi bo. 50 Keme aikpobi a ruẹ e riẹ, ozọ u te mu ae. Rekọ ọ tẹ nwane ta kẹ ae nọ: “Jọ udu u te owhai otọ! Mẹ wha be ruẹ na; ozọ u mu owhai hi.”+ 51 Ọ tẹ ruọ eva okọ na kugbe ae, ofou na o te serihọ. U te gbe ae unu thesiwa, 52 keme a ri wuhrẹ no iruo igbunu ebrẹdi na ze he, rekọ a gbẹ kare otoriẹ evaọ udu rai.
53 Nọ a fa te abọ obei, a tẹ kpahe Gẹnesarẹt, a te thuru okọ na si.+ 54 Rekọ nọ a nwani no okọ na ruọ okpa, ahwo a te vuhu iei. 55 A tẹ dhẹ ubrotọ yena soso duwu, a tẹ be rọ ehwa wọ enọ e be mọ kpobi ziọ oria nọ a yo nọ ọ rrọ. 56 Yọ oria kpobi nọ ọ jọ ruọ iwhre hayo ikpewho hayo ewho, a rẹ wọ enọ e be mọ fihọ eria eki, a vẹ be lẹe nọ a rọ obọ te efọlefọ ewu ehru riẹ ọvo dede.+ Yọ ahwo kpobi nọ a rọ obọ tei, ẹyao rai o kpo.
7 Whaọ otu Farisi gbe otu ikere-obe jọ nọ i no obọ Jerusalẹm ze a te koko wariẹe họ.+ 2 A tẹ ruẹ ilele riẹ jọ nọ e be re emu avọ abọ ogbegbe, koyehọ abọ nọ a wozẹ hẹ.* 3 (Keme otu Farisi na gbe ahwo Ju kpobi a rẹ re emu hu ajokpanọ a wozẹ abọ rai te ighilabọ, be talamu uruemu ahwo oke anwae, 4 yọ a te no eki ze, a rẹ re emu hu ajokpanọ a wozẹ oma rai. Iruemu efa buobu e riẹ nọ a wo no obọ esẹ rai ze nọ a talamu, wọhọ igho-ame esese avọ ilogbo gbe iwho ekọpa nọ a re duwu họ ame le no.)+ 5 Fikiere otu Farisi gbe otu ikere-obe nana a tẹ nọe nọ: “Fikieme ilele ra i gbe bi ro lele uruemu ahwo oke anwae he, rekọ a rẹ re emu avọ abọ ogbegbe?”+ 6 Ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Aizaya ọ ta gba nọ ọ ruẹaro kpahe owhai eviẹwẹ na, nọ o kere nọ, ‘Igbenu rai ahwo nana a be rọ kẹ omẹ ọghọ, rekọ udu rai u thabọ no omẹ gaga.+ 7 A be gọ omẹ kufiẹ gheghe, keme ijaje ahwo a bi ro wuhrẹ.’+ 8 Wha nyasiọ ujaje Ọghẹnẹ ba, wha tẹ be talamu uruemu anwae nọ u no obọ ahwo ze.”+
9 Ọ tẹ jẹ ta kẹ ae nọ: “Wha be rehọ ẹghẹ gbabọkẹ ujaje Ọghẹnẹ re wha ruẹse sẹro uruemu rai nọ u no anwae ze.+ 10 Wọhọ oriruo, Mosis ọ ta nọ, ‘Rọ ọghọ kẹ ọsẹ ra avọ oni ra,’+ yọ ‘Ọnọ ọ be ta ẹme oyoma kpahe ọsẹ hayo oni riẹ* a re kpei no.’+ 11 Rekọ wha rẹ ta nọ, ‘Otẹrọnọ ohwo ọ ta kẹ ọsẹ hayo oni riẹ nọ: “Oware kpobi nọ me wo nọ o hae kẹ owhẹ erere yọ kọban (koyehọ, okẹ nọ a ro mudhe kẹ Ọghẹnẹ),”’ 12 wha rẹ gbẹ kẹe uvẹ ru oware ovo kẹ ọsẹ hayo oni riẹ hẹ.+ 13 Fikiere, wha be rehọ uruemu rai nọ u no anwae ze nọ wha be wha haro rọ raha ẹme Ọghẹnẹ no.+ Eware itienana buobu e riẹ nọ wha bi ru.”+ 14 Nọ ọ wariẹ se ogbotu na kẹle oma, ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Whai kpobi wha gaviezọ kẹ omẹ, re wha wo otoriẹ ẹme nọ mẹ be ta na.+ 15 Uvumọ oware nọ o ruọ obeva ohwo nọ o rẹ sai zue ei oma o rrọ họ; rekọ eware nọ i no obeva ohwo ze eye i re zue ei oma.”+ 16 *——
17 Whaọ, nọ ọ nyasiọ ogbotu na ba ruọ eva uwou no, ilele riẹ i te mu ei họ ẹnọ kpahe ọtadhesẹ na.+ 18 Ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Kọ wha kare otoriẹ wọhọ e rai re? Kọ wha gbẹ riẹ nọ uvumọ oware nọ o ruọ obeva ohwo nọ o rẹ sai zue ei oma o rrọ họ? 19 Keme orọnikọ udu riẹ u re kpohọ họ rekọ eva riẹ, o ve nei kufiẹ.” Ọ tẹ rọ enẹ dhesẹ nọ emu kpobi ọ fo. 20 Ọ tẹ jẹ ta nọ: “Oware nọ u no obeva ohwo ze oye u re zue ei oma.+ 21 Keme obeva na, koyehọ udu ohwo+ oye iroro iyoma i re no ze: ọfariẹ-ogbe,* uji-utho, ohwo-okpe, 22 ẹnwae-obro, uvou-uthei, umuomu, eviẹhọ, uruemu nọ u fo ho nọ a re ru ababọ omovuọ,* ubiẹro nọ o rẹ re ihri, eme-aghọ, omorro, gbe ugheghẹ. 23 Obeva eware imuomu nana kpobi i re no ze, yọ eye i re zue ohwo oma.”
24 O te no etẹe, o te kpobọ ubrotọ Taya avọ Saedọn.+ Ọ tẹ jọ etẹe ruọ eva uwou, yọ ọ gwọlọ nọ ohwo ọvo ọ riẹ nọ ọ rrọ etẹe he, rekọ ahwo a ruẹ e riẹ ghele. 25 Aye jọ nọ ẹzi ogbegbe ọ jọ ọmọtẹ riẹ oma ọ tẹ nwani yo kpahe Jesu, ọ tẹ nyaze, o te kigwẹ fihọ aro riẹ.+ 26 Aye na ohwo Griki nọ ọ rrọ ọmotọ Sairofonisia, ọ tẹ be lẹe nọ o le idhivẹri na no ọmọtẹ riẹ oma. 27 Rekọ Jesu ọ tẹ ta kẹe nọ: “Jọ emọ na e kake re eva vọ, keme u kiehọ họ re a tọlọ ebrẹdi emọ na gbolo kẹ emọ erakọ.”+ 28 Rekọ aye na ọ tẹ ta kẹe nọ: “Ginọ ere, ọga, rekọ emọ erakọ nọ e rrọ otọ emẹjẹ na dede e rẹ re ehẹhẹ nọ i kie no emọ esese na abọ fihọ otọ.” 29 Fikiere Jesu ọ tẹ ta kẹe nọ: “Fiki ẹme nana nọ whọ ta na, nya kpo; idhivẹri na o no ọmọtẹ ra oma no.”+ 30 Ọ tẹ nya kpo, ọ tẹ ruẹ ọmọtẹ riẹ nọ o kiẹzẹ ehwa, yọ idhivẹri na o no rie oma no.+
31 Nọ Jesu o zihe no ubrotọ Taya ze, ọ tẹ nya orọ Saedọn ruọ ubrotọ Dekapọlis* ziọ obọ Abade Galili.+ 32 A tẹ jọ etẹe rọ ọzae jọ nọ o diezọ nọ uleliutagha o rrọ ẹrọo riẹ bru ei ze,+ a tẹ lẹe re ọ rọ obọ kpahe iẹe. 33 Ọ tẹ rehọ ọzae na ruọ akotọ nyasiọ ogbotu na ba. O te dhe iziabọ riẹ họ ezọ ọzae na, nọ o nwo eya no, ọ tẹ rọ obọ te ẹrọo ọzae na.+ 34 Nọ o rri ehru, o te kuẹwẹ ọgaga jẹ ta kẹe nọ: “Efata,” koyehọ, “Rovie.” 35 Ezọ riẹ i te rovie,+ uleliutagha na u te noi ẹrọo, o te mu ẹme họ ẹta gbagba. 36 Ọ tẹ vẹvẹ ai unu nọ a vuẹ ohwo ọvo ho,+ rekọ epanọ ọ vẹvẹ e rai unu te, ere a je whowho iei ga te.+ 37 Ẹhẹ, u gbe rai unu thesiwa,+ a tẹ ta nọ: “O ru eware na kpobi gba no. O bi tube ru enọ i diezọ yo ẹme gbe enọ i dienu ta ẹme.”+
8 Evaọ edẹ yena, ogbotu ahwo buobu a tẹ wariẹ jọ kugbei, yọ a wo oware ovo nọ a rẹ re he. Fikiere o te se ilele na, ọ tẹ ta kẹ ae nọ: 2 “Ohrọ ogbotu na o be re omẹ+ keme anwọ edẹ esa ena a rrọ kugbe omẹ na, yọ a wo oware ovo nọ a rẹ re he.+ 3 Me te siobọno ai kpo eveva,* ibiaro i ti bi ae evaọ edhere, yọ ugbothabọ ejọ rai i no ze.” 4 Rekọ ilele riẹ e tẹ nọe nọ: “Diẹse ohwo ọ sae jọ ruẹ ebrẹdi nọ i re te ahwo nana re evaọ oria nana nọ ahwo a rrọ họ na?” 5 Fikiere ọ tẹ nọ ae nọ: “Bro ebrẹdi wha wo?” A tẹ ta nọ: “Ihrẹ.”+ 6 Ọ tẹ ta kẹ ogbotu na nọ a keria otọ. Ọ tẹ rehọ ebrẹdi ihrẹ na, nọ ọ lẹ no, o te bru ae ibribro, ọ tẹ be rehọ ae kẹ ilele na re a ghale ae, a tẹ ghale ae kẹ ogbotu na.+ 7 A wo umutho imiyei esese jọ re, nọ ọ lẹ fihọ ae no, ọ tẹ ta kẹ ae nọ a ghale ae kẹ ahwo na re. 8 A tẹ re, eva e tẹ vọ ae, a tẹ kwa ewẹ nọ i kiọkọ koko, e vọ ikete ilogbo ihrẹ.+ 9 Whaọ ezae nọ e jariẹ i bu te oware wọhọ idu ene (4,000). Kẹsena o te siobọno ae kpo.
10 Ọyomariẹ avọ ilele riẹ a tẹ nwane ruọ okọ, a tẹ ziọ ubrotọ Dalmanuta.+ 11 Otu Farisi na a tẹ nyabru ei ziọ etẹe, a te bi lele iei vro avro, be ta kẹe nọ o dhesẹ oka jọ no odhiwu ze, be rọ ere dawo iẹe.+ 12 O te kuẹwẹ ọgaga, ọ tẹ ta nọ: “Fikieme oge nana ọ be rọ gwọlọ oka?+ Uzẹme mẹ be ta na, a te kẹ oge nana uvumọ oka ha.”+ 13 Nọ ọ ta ere no, ọ tẹ nyase ae ba, ọ tẹ wariẹ ruọ okọ fa kpohọ abọdekọ.
14 Rekọ a kareghẹhọ wha ebrẹdi lele oma ha, yọ a jọ okọ na wo emu ọvuọvo ho ajokpaọ ukulu ebrẹdi ọvo.+ 15 Ọ tẹ vẹvẹ ai unu gaga, inọ: “Wha rovie aro rai fihọ; wha muẹrohotọ kẹ ẹvi* otu Farisi gbe ẹvi Herọd.”+ 16 Fikiere a te bi lele ohwohwo vro avro fiki ebrẹdi nọ a wo ho. 17 Nọ o muẹrohọ onana, ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Emejabọ wha be rọ vro avro fiki ebrẹdi nọ wha wo ho? Kọ wha re ruẹ je wo otoriẹ ghele? Kọ wha gbẹ kare otoriẹ evaọ udu rai? 18 ‘Wha wo ibiaro, kọ wha be rehọ ae ruẹ ude; wha wo ezọ, kọ wha be rehọ ae yo ẹme?’ Kọ wha gbẹ kareghẹhọ 19 okenọ me bru ebrẹdi isoi+ rọ kuọ ezae idu isoi (5,000), unu ikete nọ wha kwa koko no ewẹ nọ i kiọkọ ze?” A tẹ kẹe uyo nọ: “Ikpegbivẹ.”+ 20 “Okenọ me bru ebrẹdi ihrẹ rọ kuọ ezae idu ene (4,000), bro ikete ilogbo wha kwa koko no ewẹ nọ i kiọkọ ze?” A tẹ kẹe uyo nọ: “Ihrẹ.”+ 21 Ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Kọ wha ri wo otoriẹ ẹme na ghele?”
22 A te bi kpahe Bẹtsaida. Ahwo a tẹ rọ ọzae jọ nọ o tuaro sei, a tẹ lẹ Jesu nọ ọ rọ obọ te ọzae na.+ 23 O te kru ọzae nọ o tuaro na obọ, ọ tẹ rehọ iẹe kpohọ otafe iwhre na. O te je eya ku ibiaro riẹ,+ ọ tẹ rọ abọ kpahe iẹe, ọ tẹ nọe nọ: “Kọ whọ be ruẹ oware jọ?” 24 Ọzae na ọ tẹ kpare ovao, ọ tẹ ta nọ: “Mẹ be ruẹ ahwo, rekọ a wọhọ ire nọ e be nya kpenẹ avọ enẹ.” 25 Ọ tẹ wariẹ rọ abọ te ibiaro ọzae na, ọ tẹ ruẹ eware vevẹ. Ere o ro mu ude họ ẹruẹ, jẹ be sai vuhu eware kpobi. 26 Ọ tẹ vuẹe nọ o kpobọ uwou riẹ, jẹ ta nọ: “Whọ ruọ eva iwhre na ha.”
27 Kẹsena Jesu avọ ilele riẹ a te je kpohọ iwhre nọ e rrọ Sisaria ọrọ Filipai, evaọ edhere o te mu ilele riẹ họ ẹnọ nọ: “Ono ahwo a be ta nọ mẹ rrọ?”+ 28 A tẹ ta kẹe nọ: “Jọn Ọhọahwo-Ame na,+ ejọ nọ Elaejah,+ efa kọ, omọvo eruẹaro na.” 29 Ọ tẹ nọ ae nọ: “Kọ owhai, ono wha be ta nọ mẹ rrọ?” Pita ọ tẹ kẹe uyo nọ: “Whẹ họ Kristi na.”+ 30 Fikiere ọ tẹ vẹvẹ ai unu gaga inọ a ta kẹ ohwo ọvo kpahe ọyomariẹ hẹ.+ 31 Ofariẹ, o te mu ai họ ewuhrẹ inọ o gba Ọmọ ohwo họ nọ ọ rẹ ruẹ uye eware buobu, yọ ekpako na gbe ilori izerẹ na gbe otu ikere-obe na a te se iẹe, a ve ti kpei,+ ọ vẹ te kparoma ze evaọ ẹdẹ avọ esa.+ 32 Evaọ uzẹme, ọ jẹ ta ẹme na kẹ ae vevẹ. Rekọ Pita o te sei họ akotọ, ọ tẹ be whọku ei.+ 33 Fikiere o te kuomarẹriẹ, o te rri ilele riẹ, ọ tẹ whọku Pita nọ: “Ruọ emu mẹ, Setan! keme orọnọ iroro Ọghẹnẹ who bi roro na ha, rekọ erọ ahwo-akpọ.”+
34 O te se ogbotu na gbe ilele riẹ kẹle oma, ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Otẹrọnọ ohwo jọ ọ gwọlọ lele omẹ, jọ ọ vro omobọ riẹ re ọ wọ ure-oja* riẹ, o ve lele omẹ ẹsikpobi.+ 35 Keme ohwo kpobi nọ ọ be gwọlọ siwi uzuazọ* riẹ, uzuazọ riẹ u ti vru, rekọ ohwo kpobi nọ uzuazọ* riẹ u vru fiki mẹ gbe fiki usi uwoma na, ọ te wariẹ woi.+ 36 Evaọ uzẹme, didi ewoma o rẹ jọ kẹ ohwo otẹrọnọ o wo akpọ na soso rekọ uzuazọ* riẹ u te vru?+ 37 Kọ eme ohwo ọ sai gine ro nwene uzuazọ* riẹ?+ 38 Keme ohwo kpobi nọ oma o be vo fiki mẹ avọ eme mẹ evaọ oge nana nọ o bi bruẹnwae* jẹ be raha izi na, oma riẹ o te vo Ọmọ ohwo re+ okenọ ọ te nyaze evaọ oruaro Ọsẹ riẹ avọ ikọ-odhiwu erẹri na nọ e rrọ kugbei.”+
9 Ofariẹ, ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Uzẹme mẹ be ta kẹ owhai inọ ejọ e rrọ nọ i dikihẹ etenẹ na nọ i ti whu vievie he ajokpanọ a ruẹ Uvie Ọghẹnẹ nọ o nyaze no avọ ogaga.”+ 2 Nọ edẹ ezeza e vrẹ no, Jesu ọ tẹ rehọ Pita, Jemis, gbe Jọn kugbe oma, aimane na ọvo a te kpobọ ehru ugbehru ukpekpehru jọ. Ọ tẹ rẹriẹ evaọ iraro rai;+ 3 iwu ehru riẹ i te je lo nwranwranwra, yọ e jọ fuafo papapa, ohwo ọvo nọ ọ rẹ fọrọ ehọ fo tere ọ rrọ otọakpọ na ha. 4 Ofariẹ, Elaejah avọ Mosis a tẹ romavia kẹ ae, bi lele Jesu ta ẹme. 5 Kẹsena Pita ọ tẹ ta kẹ Jesu nọ: “Rabae, u woma nọ ma rọ rrọ etenẹ. Fikiere joma bọ iwou-udhu esa fihọ etenẹ, ọjọ rọkẹ owhẹ, ọjọ rọkẹ Mosis, ọjọ rọkẹ Elaejah.” 6 Evaọ uzẹme, ọ riẹ ẹme nọ ọ rẹ ta ha, keme ozọ u je mu ai. 7 Ẹgho ọ tẹ romavia, o te ruru ae, urru+ jọ u te do no ẹgho na ze nọ o ta nọ: “Ọnana họ Ọmọzae mẹ, oyoyou mẹ na.+ Wha gaviezọ kẹe.”+ 8 Idudhe na, a te rri wariẹ, a tẹ ruẹ nọ ohwo ọvo ọ gbẹ rrọ etẹe kugbe ai hi ajokpaọ Jesu ọvo.
9 Nọ a je no ugbehru na ruọ otọ, ọ tẹ vẹvẹ ae unu inọ a ta oware nọ a ruẹ na kẹ ohwo ọvo ho+ bẹsenọ Ọmọ ohwo ọ rẹ kparoma no uwhu ze no.+ 10 A rehọ ẹme na te udu,* rekọ a jẹ nọ ohwohwo oware nọ ẹkparomatha nana u dhesẹ. 11 A te mu ei họ ẹnọ inọ: “Fikieme otu ikere-obe na a be rọ ta nọ o gba họ nọ Elaejah+ ọ rẹ kake nyaze tao?”+ 12 Ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Elaejah ọ te ginẹ kake nyaze ọ vẹ ruẹrẹ eware kpobi họ;+ rekọ fikieme a ro kere kpahe Ọmọ ohwo inọ o gba riẹ họ nọ ọ rẹ ruẹ uye eware buobu,+ a vẹ jẹ se iẹe?+ 13 Rekọ mẹ be ta kẹ owhai nọ Elaejah+ ọ ginẹ nyaze no, yọ a ru rie oware kpobi nọ u je rai, nwane wọhọ epanọ a kere kpahe iẹe.”+
14 Nọ a nyate ilele edekọ na oma, a tẹ ruẹ ogbotu ahwo buobu nọ a wariẹ e rai họ gbe otu ikere-obe na nọ i bi lele ae vro avro.+ 15 Rekọ nọ ogbotu na soso ọ nwane kparo ruẹ e riẹ, u te gbe ai unu, a tẹ dhẹ bru ei re a yere iei. 16 Ọ tẹ nọ ae nọ: “Eme wha bi lele ae vro avro kpahe?” 17 Ohwo jọ evaọ ogbotu na ọ tẹ kẹe uyo nọ: “Owuhrẹ, mẹ rọ ọmọzae mẹ bru owhẹ ze keme o wo ẹzi ogbegbe nọ u ru rie dienu.+ 18 Oria kpobi nọ ẹzi ogbegbe na o je kru rie, ọ rẹ rehọ iẹe fa otọ, ivuhu i ve bi no unu riẹ ze, ọ vẹ be reakọ, oma o vẹ lọhọ iẹe no. Mẹ vuẹ ilele ra nọ a le ẹzi ogbegbe na no, rekọ a sai ru ere he.” 19 Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “O oge nọ ọ kare ẹrọwọ,+ ẹvẹ mẹ rẹ jọ kugbe owhai kri te? Ẹvẹ me re thihakọ kẹ owhai kri te? Rehọ ọmọ na se omẹ.”+ 20 Fikiere a tẹ wọ ọmọ na sei, rekọ nọ ẹzi ogbegbe na ọ ruẹ Jesu, ọ tẹ nwani ru ọmọ na bi kie ewawa. Nọ o kie fihọ otọ no, o te bi ghelie evaọ otọ, yọ ivuhu i bi no unu riẹ ze. 21 Kẹsena Jesu ọ tẹ nọ ọsẹ ọmọ na nọ: “Anwọ oke vẹ onana u bi ro ru ei?” Ọ tẹ ta nọ: “No oke emaha ze, 22 yọ ẹsibuobu o re gele iei fihọ erae je gele iei fihọ ame re ọ ruẹsi kpei no. Rekọ otẹrọnọ whọ sai ru oware jọ, re ohrọ mai re who fiobọhọ kẹ omai.” 23 Jesu ọ tẹ ta kẹe nọ: “Kọ whọ be ta nọ, ‘Otẹrọnọ whọ sai’? Whaọ, eware kpobi e rẹ lọhọ kẹ ohwo nọ o wo ẹrọwọ.”+ 24 Ọsẹ ọmọ na ọ tẹ nwani bo nọ: “Me wo ẹrọwọ! Fiobọhọ kẹ omẹ evaọ oria nọ mẹ jọ gwọlọ ẹrọwọ!”+
25 Nọ Jesu ọ ruẹ nọ ogbotu ahwo a be dhẹ bru ai ze, ọ tẹ whọku ẹzi ogbegbe na nọ, “Whẹ ẹzi ogbegbe nọ o dienu je diezọ, mẹ be ta kẹ owhẹ nọ, no oma riẹ no, yọ whọ gbẹ ruọ ẹe oma ofa ha!”+ 26 Nọ ẹzi ogbegbe na o bo je ru ọmọ na kie ewawa unuẹse buobu no, o te noi oma no, ọmọ na ọ tẹ wọhọ ẹsenọ o whu no, u te ru nọ ibuobu ahwo na a jẹ rọ ta nọ: “O whu no!” 27 Rekọ Jesu o te kru ei obọ, ọ tẹ kpare iẹe kpama, o te dikihẹ. 28 Nọ ọ ruọ eva uwou no, ilele riẹ e tẹ nọe okenọ ọye ọvo ọ jọ oria inọ: “Fikieme ma gbẹ sai le idhivẹri na no ho?”+ 29 Ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Ẹkwoma olẹ ọvo oghẹrẹ ọnana ọ sai ro no ohwo oma.”
30 A te no etẹe, a tẹ nya orọ Galili vrẹ, rekọ ọ gwọlọ nọ ohwo ọvo ọ riẹ kpahe iẹe he. 31 Keme o je wuhrẹ ilele riẹ jẹ be ta kẹ ae nọ: “A ti vivie Ọmọ ohwo họ obọ ahwo, a ve ti kpei, rekọ dede nọ a ti kpei,+ ọ te kparoma ze evaọ ẹdẹ avọ esa.”+ 32 Rekọ a wo otoriẹ ẹme riẹ na ha, yọ a jẹ sae nọe he fiki ozọ.
33 A tẹ ziọ Kapaniọm. Nọ ọ jọ obeva uwou, ọ tẹ nọ ae nọ: “Eme wha jẹ vro avro kpahe evaọ edhere?”+ 34 A te fibo ọvo, keme evaọ edhere a jẹ vro avro kpahe ohwo nọ ọ mae rro. 35 Fikiere ọ tẹ keria, o te se Ikpegbivẹ na, ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Otẹrọnọ ohwo jọ ọ gwọlọ jọ ohwo ọsosuọ, ọ rẹ jọ ohwo urere kpobi gbe ọgbodibo kẹ ahwo na kpobi.”+ 36 Kẹsena ọ tẹ rehọ ọmaha jọ, ọ tẹ rehọ iẹe dikihẹ udevie rai; nọ o fi abọ riẹ họ ikoko ọmọ na, ọ tẹ ta kẹ ae nọ: 37 “Ohwo kpobi nọ o dede ọmaha otiọna jọ rehọ+ fiki odẹ mẹ o dede omẹ rehọ re; yọ ohwo kpobi nọ o dede omẹ rehọ, orọnikọ mẹ ọvo o dede rehọ họ rekọ te Ọnọ o vi omẹ ze.”+
38 Jọn ọ tẹ ta kẹe nọ: “Owuhrẹ, ma ruẹ ohwo jọ nọ ọ jẹ rọ odẹ ra le idhivẹri no, yọ ma daoma re ma whaha iẹe keme ọ jọ usu mai hi.”+ 39 Rekọ Jesu ọ tẹ ta nọ: “Wha whaha iẹe he, keme ohwo ọvo ọ rrọ họ nọ ọ be rọ odẹ mẹ ru iruo igbunu nọ ọ te nwane ta ẹme oyoma jọ kpahe omẹ vẹrẹ vẹrẹ. 40 Keme ohwo kpobi nọ ọ be wọso omai hi yọ ọ rrọ abọ mai.+ 41 Yọ ohwo kpobi nọ ọ kẹ owhai egho ame da fikinọ whai yọ erọ Kristi,+ uzẹme mẹ be ta kẹ owhai, ọ te siọ osohwa riẹ ba ewo vievie he.+ 42 Rekọ ohwo kpobi nọ o ru ọjọ evaọ usu esese nana nọ i wo ẹrọwọ na zoruẹ, o te mai woma kẹe otẹrọnọ a gba utho nọ a re ro wuhu eware nọ eketekete ọ rẹ thahe kurẹriẹ fihọ iẹe uriohọ, a ve gbolo iei fihọ abade.+
43 “Otẹrọnọ obọ ra u bi ru owhẹ zoruẹ,* bru ei no. O mai woma kẹ owhẹ re whọ rọ obọ ovo ruọ uzuazọ viukpenọ a re gbolo owhẹ avọ abọ ivẹ fihọ Gehena,* fihọ erae nọ a rẹ sai furie he.+ 44 *—— 45 Yọ otẹrọnọ owọ ra u bi ru owhẹ zoruẹ, bru ei no. O mai woma kẹ owhẹ re whọ rọ owọ ovo ruọ uzuazọ viukpenọ a re gbolo owhẹ avọ awọ ivẹ fihọ Gehena.*+ 46 *—— 47 Yọ otẹrọnọ ubiẹro ra u bi ru owhẹ zoruẹ, vre ei no.+ O mai woma kẹ owhẹ re whọ rọ ubiẹro ovo ruọ Uvie Ọghẹnẹ viukpenọ a re gbolo owhẹ avọ ibiaro ivẹ fihọ Gehena,*+ 48 oria nọ ihoi riẹ i re whu hu yọ erae na i re fu hu.+
49 “Keme a te kpare erae ku ohwo kpobi wọhọ epanọ a rẹ vravra uwhei fihọ emu.+ 50 Uwhei u woma, rekọ otẹrọnọ uwhei u ku awere riẹ fiẹ, eme wha sai ro ru ei were?+ Wha wo uwhei evaọ omarai,+ re wha rọ udhedhẹ lele ohwohwo rria.”+
10 O te no etẹe, ọ tẹ ziọ obọ iwhru ẹkwotọ Judia evaọ abọdekọ Jọdan, ogbotu ahwo a tẹ wariẹ nyabru ei ze. Yọ wọhọ epaọ uruemu riẹ, ọ tẹ wariẹ mu ae họ ewuhrẹ.+ 2 Otu Farisi a tẹ nyabru ei ze fikinọ a gwọlọ dawo iẹe, a tẹ nọe sọ u fo re ọzae ọ se aye.+ 3 Ọ tẹ nọ ae nọ: “Didi uzi Mosis o jie kẹ owhai?” 4 A tẹ ta nọ: “Mosis ọ kuvẹ re a kere obe-udu orọo-ofa kẹ aye a vẹ se iẹe.”+ 5 Rekọ Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Fiki udu ogaga rai+ o ro kere ujaje nana kẹ owhai.+ 6 Rekọ, no emuhọ emama ze, ‘Ọzae gbe aye Ọghẹnẹ ọ ma rai.+ 7 Fiki onana ọzae ọ rẹ nyasiọ ọsẹ riẹ gbe oni riẹ ba,+ 8 aimava na a vẹ jọ uwo ovo,’+ fikiere a gbẹ rrọ uwo ivẹ hẹ rekọ uwo ovo. 9 Fikiere, onọ Ọghẹnẹ o kugbe no, ajọ ohwo ọvo ọ hẹriẹ iẹe he.”+ 10 Okenọ a wariẹ jọ eva uwou na, ilele na i te mu ei họ ẹnọ kpahe onana. 11 Ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Ohwo kpobi nọ ọ se aye riẹ ọ jẹ rehọ aye ọfa ọ thọ uzi ẹnwae-obro+ mukpahe aye na, 12 yọ otẹrọnọ aye jọ ọ se ọzae riẹ, ọ jẹ rehọ ọzae ọfa, yọ o bruẹnwae.”+
13 Ahwo a te mu emaha họ ẹrehọ sei re ọ rọ obọ te ae, rekọ ilele na i te doku ae.+ 14 Nọ Jesu ọ ruẹ onana eva e tẹ dhae, ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Wha vu emaha na wa re a nyabru omẹ ze; wha whaha ae he, keme Uvie Ọghẹnẹ o rrọ kẹ itieye na.+ 15 Uzẹme mẹ be ta kẹ owhai, ohwo kpobi nọ ọ jẹ Uvie Ọghẹnẹ rehọ wọhọ epaọ ọmaha ha, ọ sae ruọ Uvie na vievie he.”+ 16 Ọ tẹ wọ emọ na fihọ abọ riẹ, ọ tẹ be lẹ ẹro eghale kẹ ae, be rọ abọ riẹ kpahe ae.+
17 Epanọ ọ jẹ rọ nyavrẹ evaọ edhere na, ọzae jọ ọ tẹ dhẹ bru ei ze, o te kigwẹ fihọ aro riẹ, ọ tẹ nọe nọ: “Owuhrẹ owoma, eme me re ru hrọ re mẹ reuku uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ?”+ 18 Jesu ọ tẹ ta kẹe nọ: “Fikieme who ro se omẹ owoma? Ohwo ọvo o woma ha ajokpaọ omọvo, Ọghẹnẹ.+ 19 Whọ riẹ ijaje na: ‘Who kpe ohwo ho,+ who bruẹnwae he,+ who tho uji hi,+ who se isẹri ọrue he,+ who fru ohwo re he,+ rọ ọghọ kẹ ọsẹ ra avọ oni ra.’”+ 20 Ọzae na ọ tẹ ta kẹe nọ: “Owuhrẹ, me bi koko izi nana kpobi anwọ emaha mẹ ze.” 21 Jesu o te rri rie, yọ fikinọ o you rie, ọ tẹ ta nọ, “Oware jọ u gbe kiọkọ kẹ owhẹ: Nyae zẹ eware nọ who wo re whọ rọ igho na kẹ iyogbe, who ve ti wo efe evaọ obọ odhiwu; whọ vẹ nyaze te jọ olele mẹ.”+ 22 Rekọ eva e gbẹ were iẹe he fiki uyo na, ọ tẹ nyavrẹ uwuweri, keme o wo eyero buobu.+
23 Nọ Jesu o rri wariẹ, ọ tẹ ta kẹ ilele riẹ nọ: “O te jọ bẹbẹ kẹ enọ i wo igho re a ruọ Uvie Ọghẹnẹ!”+ 24 Rekọ eme riẹ na i gbe ilele na unu. Kẹsena Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Emọ, o rrọ bẹbẹ re a ruọ Uvie Ọghẹnẹ! 25 O rẹ mae lọhọ re ekamẹle ọ nya eghogho ẹguede lafi viọ ọdafe nọ ọ rẹ ruọ Uvie Ọghẹnẹ.”+ 26 U te gbe ai unu viere dede, a tẹ ta kẹe* nọ: “Kọ ono a te sai gine siwi?”+ 27 Nọ Jesu o rri rai ovao, ọ tẹ ta nọ: “Rọkẹ ahwo, onana yọ oware nọ a rẹ sai ru hu, rekọ o rrọ ere kẹ Ọghẹnẹ hẹ, keme Ọghẹnẹ ọ rẹ sai ru eware kpobi.”+ 28 Pita o te mu ei họ ẹta kẹ nọ: “Rri! Ma nyasiọ eware kpobi ba ma te lele owhẹ.”+ 29 Jesu ọ tẹ ta nọ: “Uzẹme mẹ be ta kẹ owhai, ohwo ọvo nọ ọ nyasiọ uwou hayo inievo-emezae hayo inievo-emetẹ hayo oni hayo ọsẹ hayo emọ hayo etọ ba fiki mẹ gbe fiki usi uwoma na+ 30 nọ o ti wo ai isia udhusoi (100) evaọ oke nana ha ọ rrọ họ—iwou, inievo-emezae, inievo-emetẹ, ini, emọ, gbe etọ, avọ ikpokpoma+—yọ evaọ uyero-akpọ* nọ o be tha na o ti wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ. 31 Rekọ ibuobu nọ e rrọ erọ ọsosuọ e te jọ erọ urere, erọ urere e vẹ te jọ erọ ọsosuọ.”+
32 Whaọ, a jọ edhere je kpobọ Jerusalẹm, yọ Jesu ọ karo kẹ ae, u te gbe ilele na unu, rekọ ozọ u te je mu enọ i je lele ai. Ọ tẹ wariẹ se Ikpegbivẹ na họ akotọ, ọ tẹ be vuẹ ae eware nana nọ e te via kẹe na:+ 33 “Rri! Obọ Jerusalẹm ma be nya na, yọ a te rehọ Ọmọ ohwo kẹ ilori izerẹ gbe otu ikere-obe na. A ti bruoziẹ uwhu kpei, a vẹ te rehọ iẹe kẹ ahwo erẹwho na, 34 ahwo nana a te rehọ iẹe jijehwẹ je nwo eya ku ei, a te fae, a ve kpei, rekọ edẹ esa e tẹ vrẹ no ọ te kparoma ze.”+
35 Jemis avọ Jọn, emezae Zẹbẹdi+ a tẹ nyabru ei, a tẹ ta kẹe nọ: “Owuhrẹ, ma gwọlọ nọ who ru oware kpobi nọ ma be te yare mi owhẹ kẹ omai.”+ 36 Ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Eme wha gwọlọ nọ me ru kẹ owhai?” 37 A tẹ ta nọ: “Kẹ omai uvẹ nọ ma rẹ rọ keria kẹle owhẹ evaọ oruaro ra, ọjọ obọze ra, ọdekọ ẹkpẹlobọ ra.”+ 38 Rekọ Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Wha riẹ oware nọ wha be yare na ha. Kọ wha sae da egho nọ mẹ be da na, hayo họ oghẹrẹ ame-ọhọ nọ a be rọ họ omẹ ame na?”+ 39 A tẹ ta kẹe nọ: “Ma sai ru ei.” Fikiere, Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Wha te da egho nọ mẹ be da na, yọ a te rehọ oghẹrẹ ame-ọhọ nọ a be rọ họ omẹ rọ họ owhai ame.+ 40 Rekọ, orọnikọ mẹ ọ rẹ salọ enọ e rẹ keria obọze hayo ẹkpẹlobọ mẹ hẹ, rekọ oria yena o rrọ rọkẹ enọ a ruẹrẹ e riẹ họ kẹ no.”
41 Nọ ilele ikpe edekọ a yo kpahe iẹe, eva Jemis avọ Jọn e tẹ dha ae.+ 42 Rekọ Jesu o te se ae kẹle oma, ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Wha riẹ nọ enọ a bi se* isu erẹwho na a re ru omarai ilori kẹ enọ a bi su, yọ ahwo ologbo rai a rẹ rọ obọ ogaga su ae.+ 43 O rẹ jọ ere evaọ udevie rai vievie he; ukpoye, ohwo kpobi nọ ọ gwọlọ jọ ruaro evaọ udevie rai ọ rẹ jọ ọgbodibo rai hrọ,+ 44 yọ ohwo kpobi nọ ọ gwọlọ jọ ohwo ọsosuọ evaọ udevie rai ọ rẹ jọ ọrigbo kẹ ahwo na kpobi hrọ. 45 Keme makọ Ọmọ ohwo dede ọ nyaze, orọnikọ re a gbodibo kẹe he, rekọ re ọ gbodibo,+ o ve je siobọno uzuazọ* riẹ rọkẹ ẹtanigbo ahwo buobu.”+
46 Kẹsena a tẹ nyate Jẹriko. Rekọ nọ tei te ilele riẹ gbe ogbotu ahwo buobu a je no Jẹriko vrẹ, yọ Batimiọs (ọmọzae Timiọs), ọyareware jọ nọ o tuaro ọ keria akotọ edhere.+ 47 Nọ o yo nọ Jesu ohwo Nazarẹt na ọ be nyavrẹ na, o te muhọ ebo, be ta nọ: “Jesu, Ọmọzae Devidi,+ jọ ohrọ mẹ o re owhẹ!”+ 48 Ahwo buobu a te bi doku ei nọ o fibo; rekọ o te je bo ga viere inọ: “Ọmọzae Devidi, jọ ohrọ mẹ o re owhẹ!” 49 Fikiere Jesu o te dikihẹ, ọ tẹ ta nọ: “Wha sei se omẹ.” Fikiere a te se ọzae nọ o tuaro na, be ta kẹe nọ: “Kru udu ga! Kpama; o bi se owhẹ.” 50 Ọ tẹ ba ewu ehru riẹ gbolo kufiẹ, ọ tẹ sakpama, ọ tẹ nyabru Jesu. 51 Jesu ọ tẹ nọe nọ: “Eme whọ gwọlọ nọ me ru kẹ owhẹ?” Ọzae nọ o tuaro na ọ tẹ ta kẹe nọ: “Raboni,* jọ mẹ wariẹ mu ude họ ẹruẹ.” 52 Jesu ọ tẹ ta kẹe nọ: “Nya kpo. Ẹrọwọ ra o siwi owhẹ no.”+ Ọ tẹ nwani mu ude họ ẹruẹ,+ o te mu ei họ elele evaọ edhere na.
11 Whaọ, nọ a be kẹle Jerusalẹm, Bẹtfaji avọ Bẹtani+ no evaọ Ugbehru Olivi, o te vi ilele ivẹ riẹ uwou,+ 2 ọ ta kẹ ae nọ: “Wha kpohọ iwhre nọ ma be kparo ruẹ na, wha tẹ nwane ruọ eva iwhre na, wha te ruẹ ọmọ eketekete nọ a thuru fihọ oria, ọnọ ohwo ọvo ọ re keria ha rite enẹna. Wha rra ufi noi re wha rehọ iẹe ziọ etenẹ. 3 Otẹrọnọ ohwo jọ ọ tẹ nọ owhai nọ, ‘Fikieme wha bi ro ru onana?’ wha rẹ ta nọ, ‘Olori na ọ gwọlọ e riẹ, yọ o ti zihe iei ze ababọ oke oraha.’” 4 Fikiere a tẹ nyavrẹ, a tẹ ruẹ ọmọ eketekete na nọ a thuru fihọ otafe unuẹthẹ evaọ iyẹrẹ, a tẹ rrae.+ 5 Rekọ ahwo jọ nọ a dikihẹ etẹe a tẹ nọ ae nọ: “Fikieme wha be rọ rra ọmọ eketekete na?” 6 A tẹ vuẹ ae ẹme nọ Jesu ọ ta kẹ ae, a tẹ kẹ ae uvẹ.
7 A tẹ rehọ ọmọ eketekete+ na se Jesu, a te fi iwu ehru rai họ ehru riẹ, ọ tẹ keria ehru riẹ.+ 8 Ofariẹ, ahwo buobu a tẹ rehọ iwu ehru rai hwa edhere, rekọ efa e tẹ jọ akotọ edhere gbẹre eya-iriẹ rọ hwa edhere.+ 9 Ahwo nọ a jọ aro gbe enọ e jọ emu, a te je bo nọ: “Ma lẹ nọ, siwi ei!+ Oghale u te ọnọ ọ be rọ odẹ Jihova* nyaze!+ 10 Oghale u te Uvie ọsẹ mai Devidi+ nọ o be tha na! Ma lẹ nọ, siwi ei, O ọnọ ọ rrọ obọ idhiwu na!” 11 Ọ tẹ ruọ Jerusalẹm, o te kpobọ etẹmpol na, o te bi rri eware na kpobi wariẹ, rekọ fikinọ oke u bi kpo no, ọye avọ Ikpegbivẹ na a te kpobọ Bẹtani.+
12 Okiokiọ riẹ nọ a je no Bẹtani vrẹ, ohọo u te je kpei.+ 13 Ọ tẹ jọ ugbo kparo ruẹ ure ifigi nọ o whẹ ebe họ, ọ tẹ nya sọ ọ sae jariẹ ruẹ ubi. Rekọ nọ ọ nyate ure na, ọ jariẹ ruẹ ubi hi ajokpaọ ebe ọvo, keme o jọ ezi nọ ire ifigi e rẹ rọ mọ họ. 14 Fikiere ọ tẹ ta kẹe nọ: “Jọ ohwo ọvo ọ gbẹ re ibi ra ofa ha.”+ Yọ ilele riẹ e be gaviezọ.
15 Kẹsena a te te Jerusalẹm. Ọ tẹ ruọ etẹmpol na, o te mu enọ e jẹ zẹ eware gbe enọ e jẹ dẹ evaọ etẹmpol na họ ele ruọ otafe, o te gele emẹjẹ inwene-igho na kie gbe ekpala enọ e jẹ zẹ irueruẹ,+ 16 yọ ọ jẹ kuvẹ hẹ re ohwo jọ ọ wọ oware jọ nya etẹmpol na vrẹ. 17 O te je wuhrẹ be ta kẹ ae nọ: “Kọ a gbe kere nọ, ‘A re ti se uwou mẹ uwou olẹ rọkẹ erẹwho na kpobi’?+ Rekọ wha ru rie fihọ eghogho-utho iwhewheriwhe no.”+ 18 Ilori izerẹ na gbe otu ikere-obe na a yo oware nọ o via na, a tẹ jẹ gwọlọ epanọ a re ro kpei;+ keme ozọ riẹ u je mu ae fikinọ ewuhrẹ riẹ o bi gbe ogbotu na kpobi unu.+
19 Nọ oke u bi kpo no, a te no okpẹwho na no. 20 Rekọ nọ a jẹ nyavrẹ evaọ irioke frifri, a tẹ ruẹ ure ifigi na nọ u whu no, no otọ du ehru.+ 21 Pita ọ tẹ kareghẹhọ oware nọ o via ẹdẹ nọ ọ vrẹ na, ọ tẹ ta kẹe nọ: “Rabae, rri! ure ifigi nọ whọ bọwo ehao na u whu no.”+ 22 Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Wha fi ẹrọwọ họ Ọghẹnẹ. 23 Uzẹme mẹ be ta kẹ owhai inọ ohwo kpobi nọ ọ ta kẹ ugbehru nana nọ, ‘Kparoma re whọ nyai kie fihọ abade na,’ yọ ọ jọ udu riẹ wo avro ho, rekọ o wo ẹrọwọ nọ oware nọ ọ ta na o te via, o te via ere kẹe.+ 24 Oyejabọ nọ mẹ be rọ ta kẹ owhai nọ, eware kpobi nọ wha be lẹ kẹ jẹ yare, wha wo ẹrọwọ inọ i te owhai obọ no, yọ wha ti wo ai.+ 25 Yọ okenọ wha dikihẹ be lẹ, wha rọ oware kpobi nọ ohwo kpobi o ru owhai thọ rọvrẹ riẹ, re Ọsẹ rai nọ ọ rrọ obọ idhiwu na ọ ruẹse rọ iruthọ rai rọvrẹ owhai re.”+ 26 *——
27 A tẹ wariẹ ziọ Jerusalẹm. Epanọ ọ jẹ rọ nya evaọ etẹmpol na, ilori izerẹ na gbe otu ikere-obe na gbe ekpako na a tẹ nyaze, 28 a tẹ nọe nọ: “Udu vẹ who bi ro ru eware nana? Hayo ono ọ kẹ owhẹ udu nọ who bi ro ru eware nana?”+ 29 Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Mẹ te nọ owhai onọ jọ. Wha tẹ kẹ omẹ uyo riẹ, mẹ te vuẹ owhai udu nọ me bi ro ru eware nana. 30 Bovẹ udu nọ Jọn ọ jẹ rọ họ ahwo ame+ u no ze, obọ odhiwu manikọ obọ ahwo?* Wha kẹ omẹ uyo na.”+ 31 A te mu omoma rai họ ẹta kẹ nọ: “Otẹrọnọ ma tẹ ta nọ, ‘Obọ odhiwu,’ ọ te ta nọ, ‘Emejabọ wha gbẹ rọwo iẹe he?’ 32 Kọ ma sae dawo iẹe ta nọ, ‘Obọ ahwo’?” A jẹ dhozọ ogbotu na, keme aikpobi a rọwo nọ Jọn ọ jọ ọruẹaro dẹẹ.+ 33 Fikiere a tẹ kẹ Jesu uyo nọ: “Ma riẹ hẹ.” Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Mẹ be vuẹ owhai udu nọ me bi ro ru eware nana gbe he.”
12 Kẹsena o te mu etadhesẹ họ ẹrọ ta ẹme kẹ ae, inọ: “Ọzae jọ ọ kọ ọgbọ evaene+ je di ogba wariẹe họ, yọ ọ tọ ọgọdọ udi-uruo fihọ iẹe, ọ tẹ jẹ bọ uwou ukpehru fihọ iẹe;+ ọ tẹ rehọ iẹe kẹ enọ e rẹ rẹrotei, o te kpohọ erẹ evaọ orẹwho ọfa.+ 2 Nọ ezi nọ ibi na e rẹ rọ ware u te, o te vi ọrigbo jọ bru enọ e be rẹrote ọgbọ na re a kọrọ ibi ọgbọ evaene na jọ sei. 3 Rekọ a te kru ei, a te kpei, a te vi ei zihe ababọ. 4 Ọ tẹ wariẹ vi ọrigbo ọfa bru ai, a tẹ rọ eware fae uzou je ru ei oma vo.+ 5 O te je vi ọfa, a te kpe ọyena whu, gbe efa buobu nọ o vi, a kpe ejọ ukpe igbabọ, a kpe ejọ whu. 6 Ọvo jọ o gbe kiọkọ nọ o wo, ọmọzae oyoyou riẹ.+ Ọye o vi se ae whremu, inọ, ‘A te rọ adhẹẹ kẹ ọmọzae mẹ.’ 7 Rekọ enọ e be rẹrote ọgbọ na a tẹ be ta kẹ omoma rai nọ, ‘Ọnana họ ọreuku na.+ Wha nyaze ma kpei no, ukuoriọ na o vẹ te jọ omai.’ 8 Fikiere a te kru ei, a te kpei no, a te gbolo iei fihọ otafe ọgbọ evaene na.+ 9 Kọ eme ọnọ o wo ọgbọ evaene na o ti ru? Ọ te nyaze, o ve kpe enọ e be rẹrote ọgbọ na no, ọ vẹ rehọ ọgbọ evaene na kẹ amọfa.+ 10 Kọ wha ri se ikereakere nana: ‘Utho nọ ebebabọ na e se, oye u zihe ruọ utho ubienẹ nọ o mai wuzou* no na.+ 11 Obọ Jihova* onana u no ze, yọ u woma gaga evaọ aro mai’?”+
12 Fikiere a tẹ gwọlọ nọ a re kru* ei, rekọ a dhozọ ogbotu na, keme a riẹ nọ ae omarai o wo họ iroro nọ ọ rọ rehọ ọtadhesẹ na ta ẹme na. A tẹ nyavrẹ se iẹe ba.+
13 Kẹsena a te vi otu Farisi gbe ahwo utu Herọd jọ bru ei re a ruẹse rọ ẹmeunu riẹ kru ei.+ 14 Nọ a te etẹe, a tẹ ta kẹe nọ: “Owuhrẹ, ma riẹ nọ whọ rẹ ta uzẹme, yọ who re ru eware rọ gwọlọ aruoriwo ohwo ọvo ho, keme who re rri oghẹrẹ nọ ahwo a rrọ evaọ okafe he, rekọ who re wuhrẹ edhere Ọghẹnẹ wọhọ epanọ uzẹme na o rrọ. Kọ u fo* re a hwa osa-uzou kẹ Siza manikọ u fo ho? 15 Kọ u fo re ma hwa, manikọ u fo nọ ma rẹ hwa ha?” Nọ o muẹrohọ nọ onọ eviẹhọ a be nọ na, ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Emejabọ wha be rọ dawo omẹ? Wha rehọ dinariọs* se omẹ re me rri.” 16 A tẹ rehọ ọjọ ze, ọ tẹ nọ ae nọ: “Nọ uwoho gbe odẹ ono?” A tẹ ta kẹe nọ: “Erọ Siza.” 17 Jesu ọ tẹ ta nọ: “Wha hwa eware Siza zihe kẹ Siza,+ rekọ eware Ọghẹnẹ kẹ Ọghẹnẹ.”+ Eme riẹ i te gbe ai unu.
18 Whaọ otu Sadusi, enọ e rẹ ta nọ ẹkparomatha ọ rrọ họ+ a tẹ nyaze, a tẹ nọe nọ:+ 19 “Owuhrẹ, Mosis o kere kẹ omai nọ otẹrọnọ oniọvo ohwo jọ o whu siọ aye ba yọ o yẹ ọmọ họ, oniọvo riẹ ọ rẹ rehọ aye na re ọ ruẹsi yẹ ọmọ kẹ oniọvo riẹ nọ o whu no na.+ 20 Inievo ihrẹ jọ e jariẹ. Ọrọ ọsosuọ o wo aye, rekọ o te ti whu siọ aye na ba ababọ ọmọ nọ a yẹ. 21 Ọrọ avọ ivẹ ọ tẹ rehọ aye na, rekọ o te je whu siọ aye na ba ababọ ọmọ, ere ọvona o via kẹ ọrọ avọ esa re. 22 Ere inievo ihrẹ na kpobi i ro whu ababọ ọmọ. Ukuhọ riẹ, aye na o te whu re. 23 Evaọ ẹkparomatha na, aye ono ọ te jọ? Keme ọ jọ aye kẹ inievo ihrẹ na.” 24 Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Kọ ogbẹrọnọ fiki onana wha bi ro roro thọ na, keme wha riẹ Ikereakere na gbe ogaga Ọghẹnẹ hẹ?+ 25 Keme okenọ a te kparoma no uwhu ze, ezae i ti wo eyae he, yọ a te rọ eyae kpohọ orọo ho, rekọ a te jọ wọhọ ikọ-odhiwu.+ 26 Rekọ kpahe enọ i whu no na nọ a te kpare ze, kọ wha gbe ri se evaọ iku nọ Mosis o kere kpahe ure inwe nọ erae e jẹ jọ ware na, nọ Ọghẹnẹ ọ ta kẹe nọ: ‘Mẹ họ Ọghẹnẹ Abraham gbe Ọghẹnẹ Aiziki gbe Ọghẹnẹ Jekọp’?+ 27 Ọ rrọ Ọghẹnẹ enọ i whu no ho, rekọ ọrọ enọ e rrọ uzuazọ. Wha bi roro thọ gaga.”+
28 Omọvo otu ikere-obe na jọ nọ ọ nyaze nọ o yo avro nọ a jẹ vro na, nọ ọ ruẹ nọ Jesu ọ kẹ rai uyo evaọ emamọ edhere, ọ tẹ nọe nọ: “Ujaje vẹ họ orọ ọsosuọ* kpobi?”+ 29 Jesu ọ tẹ kẹ uyo nọ: “Orọ ọsosuọ họ, ‘Gaviezọ, O Izrẹl, Jihova* Ọghẹnẹ mai yọ Jihova* ọvo, 30 yọ whọ rẹ rehọ udu ra kpobi gbe uzuazọ* ra kpobi gbe iroro ra kpobi gbe ẹgba ra kpobi ro you Jihova* Ọghẹnẹ ra hrọ.’+ 31 Orọ avọ ivẹ ona, ‘Who re you ọrivẹ ra wọhọ omobọ ra hrọ.’+ Ujaje ofa nọ o rro vi enana o rrọ họ.” 32 Okere-obe na ọ tẹ ta kẹe nọ: “Owuhrẹ, whọ riẹ ta, wọhọ epanọ uzẹme na o rrọ, ‘Ọvo ọ rrọ, yọ u te noi no ọfa ọ rrọ họ’;+ 33 yọ re ohwo ọ rehọ udu riẹ kpobi, iroro* riẹ kpobi, gbe ẹgba riẹ kpobi ro you rie, je you ọrivẹ riẹ wọhọ omobọ riẹ u wuzou vi idhe emahọ gbe idheidhe kpobi.”+ 34 Fikiere nọ Jesu ọ ruẹ nọ ọ kpahe emamọ ẹme, ọ tẹ ta kẹe nọ: “Who thabọ no Uvie Ọghẹnẹ hẹ.” Rekọ ohwo ọvo ọ gbẹ sae gbaudu nọe onọ ofa ha.+
35 Rekọ epanọ Jesu o gbe bi ro wuhrẹ evaọ etẹmpol na, ọ tẹ ta nọ: “Ẹvẹ otu ikere-obe na a rọ ta nọ Kristi yọ ọmọzae Devidi?+ 36 Devidi omariẹ ọ rọ ẹkwoma ẹzi ọfuafo+ na ta nọ, ‘Jihova* ọ ta kẹ Olori mẹ nọ: “Keria obọze mẹ bẹsenọ me re fi ewegrẹ ra họ otọ awọ ra.”’+ 37 Devidi o se rie Olori, kọ ẹvẹ ọ sae rọ rrọ ọmọzae riẹ?”+
Yọ ogbotu obuobu na a be gaviezọ kẹe avọ evawere. 38 Nọ o bi wuhrẹ na ọ tẹ ta nọ: “Wha yọroma kẹ otu ikere-obe na nọ e rẹ gwọlọ ku iwu ithethei họ rọ nya wariẹ jẹ gwọlọ nọ ahwo a yere ai evaọ eria eki+ 39 jẹ keria egbara obaro* evaọ isinagọgo* gbe eria nọ e mai kpehru evaọ ehaa.+ 40 A rẹ re uvuhu họ eyae-uku oma,* jẹ lẹ elẹ ithethei ro dhesẹ oma. Ahwo nana a ti wo obrukpe nọ ọ mae ga.”*
41 Ọ tẹ keria oria nọ ọ be jọ ruẹ itehe okẹ unevaze na,+ o te bi rri epanọ ogbotu ahwo na a bi ro fi igho họ itehe na, yọ edafe buobu i je fi ibiugho buobu họ.+ 42 Aye-uku oyogbe jọ ọ tẹ nyaze o te fi ibiugho esese ivẹ họ, enọ i wo emamọ aghare ọvo ho.*+ 43 Fikiere o te se ilele riẹ, ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Uzẹme mẹ be ta kẹ owhai inọ aye-uku oyogbe nana o fihọ bu vi ahwo nọ i kiọkọ kpobi nọ a fi igho họ itehe okẹ unevaze na.+ 44 Keme evaọ usu enọ e da rai obọ fia aikpobi na a jọ rehọ ze ti fihọ, rekọ aye nana, avọ uvuhu nọ o riẹe oma, o ro fi onọ o wo kpobi họ, onọ o wo kpobi evaọ uzuazọ riẹ.”+
13 Epanọ o je ro no etẹmpol na, olele riẹ jọ ọ tẹ ta kẹe nọ: “Owuhrẹ, rri epanọ itho gbe iwou na i wo erru te!”+ 2 Rekọ Jesu ọ tẹ ta kẹe nọ: “Kọ whọ be ruẹ iwou ilogbo nana? A te nyasiọ utho ovo ba ehru utho evaọ etenẹ na vievie he nọ a ti kporo fihọ otọ họ.”+
3 Epanọ ọ rọ keria ehru Ugbehru Olivi evaọ oria nọ ọ be jọ ruẹ etẹmpol na, Pita, Jemis, Jọn, gbe Andru ọvo a tẹ nyabru ei, a tẹ nọe nọ: 4 “Ta kẹ omai, oke vẹ eware nana e te rọ via, kọ eme ọ te jọ oka oke nọ eware nana kpobi i ti ro kuhọ?”+ 5 Fikiere, Jesu o te mu ae họ ẹta kẹ nọ: “Wha muẹrohotọ re ohwo ọvo ọ siọ owhai ba esuthọ.+ 6 Ibuobu e te rọ odẹ mẹ nyaze, ta nọ, ‘Mẹ họ ọye,’ a ve ti su ibuobu thọ. 7 Ofariẹ, nọ wha te yo edo emo gbe usi emo, jọ ozọ u mu owhai hi; eware nana e rẹ via hrọ, rekọ ekuhọ na o ri te he.+
8 “Keme orẹwho o te kpareso orẹwho, uvie o te kpareso uvie;+ etọ i ti nuhu no oria ruọ oria; ohọo u ti mu re.+ Enana kpobi yọ emuhọ eware nọ e te wha edada ze.*+
9 “Rọkẹ owhai, wha muẹrohotọ. Ahwo a te rehọ owhai kpobọ ekọto rai,+ yọ a te fa owhai evaọ isinagọgo*+ je mu owhai kpohọ aro eba gbe ivie fiki mẹ re o jọ isẹri kẹ ae.+ 10 Ofariẹ, evaọ erẹwho na kpobi, a rẹ kake ta usi uwoma na tao.+ 11 Okenọ a tẹ be rehọ owhai nya, wha du ruawa ẹme nọ wha te ta ha; rekọ ẹme kpobi nọ a rọ kẹ owhai evaọ auwa yena, wha ta oyena, keme orọnikọ owhai họ enọ e be ta ẹme na ha rekọ ẹzi ọfuafo na.+ 12 Ofariẹ, oniọvo o ti vivie oniọvo riẹ re a kpei, ọsẹ o ti vivie ọmọ riẹ, emọ e te wọso esẹgbini rai, a ve ru re a kpe ai.+ 13 Ahwo kpobi a ti mukpahe owhai fiki odẹ mẹ.+ Rekọ ọnọ o thihakọ te urere+ a ti siwi ei.+
14 “Rekọ, nọ wha tẹ ruẹ oware otọtọ nọ o rẹ wha ọraha ze na+ nọ u dikihẹ oria nọ u fo nọ o rẹ jọ họ, (jọ ọnọ o bi se eme nana ọ rehọ orimuo wo otoriẹ rai), jọ enọ e rrọ Judia a mu obọ igbehru na họ ẹdhẹ kpohọ.+ 15 Jọ ohwo nọ ọ rrọ ehru uwou* ọ ziọ otọ hayo ruọ eva uwou nyae tọlọ oware ovo evaọ uwou riẹ hẹ; 16 jọ ohwo nọ ọ rrọ obọ ẹwọ o zihe bru eware nọ ọ nyaseba ha re ọ tọlọ ewu ehru riẹ. 17 U ti yoma gaga kẹ eyae nọ i dihọ gbe enọ i wo emọ unuevie evaọ edẹ yena!+ 18 Wha hae lẹ nọ u kie fihọ ezi ekpahe he; 19 keme edẹ yena e te jọ edẹ uye,+ utionọ o re via ha no anwọ emuhọ emama nọ Ọghẹnẹ ọ ma na ze rite oke yena, yọ o gbẹ te via ofa ha.+ 20 Evaọ uzẹme, Jihova* o gbe bru edẹ na kpẹre he, uwo ovo o te zọ họ. Rekọ fiki enọ a salọ na nọ ọ salọ no na, o bru edẹ na kpẹre no.+
21 “Ofariẹ, otẹrọnọ ohwo jọ ọ tẹ ta kẹ owhai nọ, ‘Rri! Kristi na ọ rrọ etenẹ,’ hayo, ‘Rri! Ọye ọ rrọ obei na,’ wha rọwo ho.+ 22 Keme Kristi erue gbe eruẹaro erue e te romavia,+ a ve ti ru eware eka gbe eware igbunu re a su ahwo thọ, otẹrọnọ o rẹ lọhọ, enọ a salọ na dede. 23 Fikiere, wha muẹrohotọ.+ Mẹ vuẹ owhai eware kpobi kpahotọ no.
24 “Rekọ evaọ edẹ yena, nọ uye yena o tẹ vrẹ no, ọre na o ti muebi, ọvẹre na o ti lo ho,+ 25 isi na i ti kie no obọ ehru ze, yọ egaga nọ e rrọ obọ idhiwu na i ti nuhu. 26 Kẹsena a vẹ te ruẹ Ọmọ ohwo+ nọ ọ be nyaze evaọ ẹgho avọ ogaga gbe oruaro ulogbo.+ 27 O ve ti vi ikọ-odhiwu na, a ve ti koko eriẹ nọ a salọ na họ no ifou ene akpọ na ze, no oka otọakpọ na rite oka odhiwu na.+
28 “Enẹna, wha wuhrẹ ọtadhesẹ nana no ure ifigi ze: Nọ egha eboba riẹ e tẹ nwane whẹ ebe họ no, yọ wha riẹ nọ ezi ivo ọ kẹle no.+ 29 Ere owhai re, okenọ wha te ruẹ eware nana nọ e be via, wha riẹ nọ ọ kẹle no, ọ rrọ inuethẹ na.+ 30 Uzẹme mẹ be ta kẹ owhai inọ oge ọnana ọ te vrẹ vievie he bẹsenọ eware nana kpobi e rẹ via no.+ 31 Odhiwu gbe otọakpọ e te vrẹ,+ rekọ eme mẹ e te vrẹ vievie he.+
32 “Kpahe ẹdẹ yena hayo auwa na, ohwo ọvo ọ riẹ riẹ hẹ, makọ ikọ-odhiwu hayo Ọmọ na dede, rekọ Ọsẹ na ọ riẹ riẹ.+ 33 Wha muẹrohotọ ẹsikpobi, wha jaja aro vi ẹsikpobi,+ keme wha riẹ oke nọ a fihọ na ha.+ 34 O wọhọ epaọ ọzae nọ o bi kpohọ erẹ evaọ orẹwho ọfa nọ ọ nyasiọ uwou riẹ ba jẹ kẹ erigbo riẹ udu inọ a rẹrote eware riẹ,+ ọ kẹ rai ọvuọvo iruo riẹ, ọ tẹ ta kẹ oriẹthẹ na nọ ọ hai rou* ẹsikpobi.+ 35 Fikiere, wha ruabọhọ erou,* keme wha riẹ okenọ olori uwou na ọ te rọ nyaze he,+ sọ owọwọ hayo udevie aso hayo taure oke o tẹ te ke* hayo irioke frifri,+ 36 re nọ ọ tẹ nyaze idudhe, o gbe di owhai họ owezẹ hẹ.+ 37 Rekọ ẹme nọ mẹ be ta kẹ owhai na, ahwo kpobi mẹ be tae kẹ: Wha ruabọhọ erou.”*+
14 Whaọ, edẹ ivẹ i kiọkọ+ re Ehaa Ọnyavrẹ+ gbe Ehaa Ebrẹdi nọ Ọ Kare Ẹvi+ na i te. Yọ ilori izerẹ na gbe otu ikere-obe na a jẹ gwọlọ edhere nọ a rẹ rọ rehọ ẹghẹ kru* ei re a kpei;+ 2 keme a jẹ ta nọ: “Ma ru ei evaọ etoke ehaa na ha; ahwo na a sai ru ozighi.”
3 Nọ ọ jọ Bẹtani jẹ re emu* evaọ uwou Saemọn nọ ọ jọ ọmoti vẹre, aye jọ ọ tẹ nyaze avọ ololo alabasta nọ udẹ nọ u re gbo ore awere, uvi nad, nọ o ghare gaga o rrọ eva. O te rovie ololo alabasta na, o te bi ku ei họ Jesu uzou.+ 4 Fikiere, ejọ e tẹ be rọ evedha ta kẹ omoma rai nọ: “Fikieme ọ be rọ raha udẹ nana nọ u re gbo ore awere na kufiẹ? 5 Keme a hae sae zẹ udẹ nana nọ u re gbo ore awere na vrẹ dinariọs* egba esa (300), a vẹ rehọ igho na kẹ iyogbe!” Eva aye na e tẹ jẹ dha ae gaga.* 6 Rekọ Jesu ọ tẹ ta nọ: “Wha vu ei wa. Fikieme wha be rọ gwọlọ aye na ẹme? Oware uwoma o ru kẹ omẹ na.+ 7 Keme iyogbe na e rrọ kugbe owhai ẹsikpobi,+ yọ wha sai ru ewoma kẹ ae oke kpobi nọ wha gwọlọ, rekọ mẹ te jọ kugbe owhai ẹsikpobi hi.+ 8 Onọ ọ rẹ sai ru o ru na; o ku udẹ nọ u re gbo ore awere họ oma mẹ be rọ ruẹrẹ omẹ kpahe kẹ ukio.+ 9 Uzẹme mẹ be ta kẹ owhai, oria kpobi nọ a te jọ ta usi uwoma na evaọ akpọ na soso,+ a te ta kpahe oware nọ aye nana o ru na re rọ kareghẹhọ iẹe.”+
10 Judas Iskariọt, omọvo Ikpegbivẹ na ọ tẹ nyabru ilori izerẹ na re ọ ruẹsi vivie Jesu kẹ ae.+ 11 Nọ a yo onana, eva e tẹ were ae gaga, a tẹ ya eyaa inọ a te kẹe igho isiliva.+ Fikiere ọ tẹ jẹ gwọlọ uvẹ nọ o re ro vivie iei.
12 Whaọ evaọ ẹdẹ ọsosuọ Ehaa Ebrẹdi nọ Ọ Kare Ẹvi+ na, nọ a rẹ rọ rehọ arao Ọnyavrẹ na ro dhe idhe,+ ilele riẹ e tẹ nọe nọ: “Diẹse whọ gwọlọ nọ ma nyae ruẹrẹhọ kẹ owhẹ nọ whọ te jọ re emu Ọnyavrẹ na?”+ 13 O te vi ilele ivẹ riẹ jọ jẹ ta kẹ ae nọ: “Wha nyaruọ okpẹwho na, ọzae jọ nọ ọ wọ othẹ-ame ọ te nyaku owhai. Wha lele iei,+ 14 yọ uwou kpobi nọ ọ ruọ eva, wha ta kẹ olori uwou na nọ, ‘Owuhrẹ na ọ ta nọ: “Diẹse ubruwou erara nọ mẹ avọ ilele mẹ ma sae jọ re emu Ọnyavrẹ na o rrọ?”’ 15 O ti dhesẹ ubruwou ehru ulogbo jọ kẹ owhai, onọ a ruẹrẹ kpahe no. Wha ruẹrẹ eware họ etẹe kẹ omai.” 16 Ilele na e tẹ nya, a tẹ ruọ okpẹwho na jẹ ruẹ eware wọhọ epanọ Jesu ọ ta kẹ ae, a tẹ ruẹrẹ eware họ kẹ Ehaa Ọnyavrẹ na.
17 Nọ owọwọ u te, tei te Ikpegbivẹ na+ a tẹ nyaze. 18 Epanọ a rọ keria wariẹ emẹjẹ họ be re emu na, Jesu ọ tẹ ta nọ: “Uzẹme mẹ be ta kẹ owhai, omọvo rai jọ nọ o bi lele omẹ re emu na o ti vivie omẹ.”+ 19 Onana o tẹ wha uweri họ ae oma, omomọvo ọ tẹ be nọe nọ: “Kọ omẹ?” 20 Ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Omọvo Ikpegbivẹ na, ọnọ o bi lele omẹ dhobọ họ omodhe emu na.+ 21 Keme Ọmọ ohwo ọ be te nyasiọ owhai ba, nwane wọhọ epanọ a kere kpahe iẹe, rekọ uye u te ohwo yena nọ o bi ti vivie Ọmọ ohwo na!+ O hae mai woma kẹ ohwo yena o hae jọ nọ a yẹ riẹ hẹ.”+
22 Nọ a gbẹ be re na, ọ tẹ tọlọ ebrẹdi, ọ tẹ lẹ yere Ọghẹnẹ, o te bru ei, ọ tẹ rehọ iẹe kẹ ae, ọ tẹ ta nọ: “Wha mi; onana u dikihẹ kẹ ugboma mẹ.”+ 23 Ọ tẹ rehọ egho, ọ tẹ lẹ yere Ọghẹnẹ, ọ tẹ rehọ iẹe kẹ ae, aikpobi a tẹ jariẹ da.+ 24 Ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Onana u dikihẹ kẹ azẹ mẹ,+ onọ o rrọ ‘azẹ ọvọ na,’+ nọ o ti hwẹ fiki ahwo buobu.+ 25 Uzẹme mẹ be ta kẹ owhai, mẹ gbẹ te da udi nọ a rọ ubi-ure evaene ru ofa vievie he bọo ẹdẹ yena nọ mẹ te da ọkpokpọ riẹ evaọ Uvie Ọghẹnẹ.” 26 Ukuhọ riẹ, nọ a so ile ujiro* no, a te kpobọ Ugbehru Olivi.+
27 Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Whai kpobi wha ti zoruẹ, keme a kere nọ: ‘Me ti duwu othuru-igodẹ na,+ igodẹ na e vẹ te vahabọ.’+ 28 Rekọ nọ a tẹ kpare omẹ ze no, me ti kpobọ Galili nyae hẹrẹ owhai.”+ 29 Rekọ Pita ọ tẹ ta kẹe nọ: “Ahwo nọ a kiọkọ kpobi a tẹ maki zoruẹ dede, me ti zoruẹ hẹ.”+ 30 Fikiere, Jesu ọ tẹ ta kẹe nọ: “Uzẹme mẹ be ta kẹ owhẹ inọ nẹnẹ na, ẹhẹ, evaọ aso nana, taure ọkpa o te ti bo isiava, whọ te vro omẹ isiasa.”+ 31 Rekọ Pita ọ tẹ gbẹ be ta nọ: “Otẹrọnọ me re lele owhẹ whu dede, mẹ te vro owhẹ vievie he.” Ilele edekọ na kpobi i te mu epọvo na họ ẹta re.+
32 A tẹ ziọ oria nọ a re se Gẹtsemane, ọ tẹ ta kẹ ilele riẹ nọ: “Wha keria etenẹ, mẹ be nyae lẹ.”+ 33 Ọ tẹ rehọ Pita, Jemis, gbe Jọn kugbe oma,+ idhọvẹ egaga e tẹ jariẹ oma, yọ ọ be rova gaga. 34 Ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Uweri o da omẹ oma* fia,+ enwenọ uwhu dede. Wha jọ etenẹ re wha ruabọhọ erou.”*+ 35 Nọ ọ nya họ obaro omojọ, o te kigwẹ totọ, o te muhọ ẹlẹ inọ otẹrọnọ o rẹ lọhọ, jọ auwa na ọ vrẹ riẹ. 36 Ọ tẹ ta nọ: “Abba,* Ọsẹ,+ whọ rẹ sai ru eware kpobi; si egho nana no omẹ uzou. Ghele na, orọnikọ epaọ oware nọ mẹ gwọlọ họ, rekọ onọ whọ gwọlọ.”+ 37 Nọ o zihe ze, ọ tẹ ruẹ nọ a be wezẹ, ọ tẹ ta kẹ Pita nọ: “Saemọn, kọ whọ be wezẹ? Kọ who gbe wo ẹgba nọ whọ rẹ rọ ruabọhọ erou auwa ọvo?+ 38 Wha ruabọhọ erou jẹ hae lẹ ẹsikpobi, re wha siọ odawọ ba ekie ruọ.+ O ginẹ ruọ ẹzi na rekọ uwo na o ga ha.”+ 39 Ọ tẹ wariẹ nyavrẹ nyae lẹ, be ta ẹme ọvona.+ 40 Ọ tẹ wariẹ zihe ze je di ae họ owezẹ keme owezẹ o vọ rai aro, fikiere a gbẹ riẹ ẹme nọ a rẹ kpahe kẹe he. 41 O te zihe ze orọ avọ isiasa, ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Evaọ oke utionana wha be wezẹ je bi serihọ! U te no! Auwa na o te no!+ Rri! A bi vivie Ọmọ ohwo họ abọ erahaizi. 42 Wha kpama, ma nyavrẹ. Rri! Ọnọ o bi vivie omẹ ọ kẹle etenẹ no.”+
43 Ẹsiẹvo na, epanọ ọ gbẹ jẹ rọ ta ẹme na, Judas, omọvo Ikpegbivẹ na, ọ tẹ nyaze avọ ogbotu ahwo nọ a kru egbọdọ gbe ekpọ,* enọ ilori izerẹ na, otu ikere-obe na, gbe ekpako na a vi ze.+ 44 Whaọ ọnọ o bi ti vivie iei na ọ kẹ rai oka jọ nọ a rọwo fihọ, inọ: “Ohwo kpobi nọ mẹ te viọlọ, ọye họ ohwo na; wha mu ei, re wha su ei vrẹ avọ elakpa nọ i re rou rie.” 45 Ọ tẹ nya ovavo bru ei, ọ tẹ ta nọ, “Rabae!” ọ tẹ nabe viọlọ iẹe. 46 Fikiere a te kru ei, a te mu ei. 47 Rekọ omọvo enọ i dikihẹ kugbei o te yolo ọgbọdọ riẹ lahwe, ọ tẹ nawo ozọ ọrigbo ozerẹ okpehru na no.+ 48 Rekọ Jesu ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “Kọ wha rehọ egbọdọ gbe ekpọ* ze ti mu omẹ wọhọ ẹsenọ wha be gwọlọ ogbulegbu mu?+ 49 Kẹdẹ kẹdẹ mẹ jẹ jọ kugbe owhai evaọ etẹmpol na je wuhrẹ ahwo,+ ghele na wha mu omẹ hẹ. Rekọ, o rrọ enẹ re Ikereakere na i rugba.”+
50 Ilele na kpobi e tẹ dhẹ se iẹe ba.+ 51 Rekọ ọmoha jọ nọ o ku emamọ ewu ohọ-olọlọhọ ọvo fihọ o te mu ei họ elele, a tẹ jẹ gwọlọ kru ei, 52 rekọ ọ tẹ dhẹ siọ ewu riẹ ba, dhẹ vrẹ ẹbẹba.*
53 A tẹ rehọ Jesu kpobọ ozerẹ okpehru na,+ ilori izerẹ na gbe ekpako na gbe otu ikere-obe na kpobi a te kokohọ.+ 54 Rekọ Pita ọ jọ ugbo je lele iei, o te lele iei rite ugbo obọ ighẹ ozerẹ okpehru na; ọ tẹ keria kugbe idibo uwou na, ọ tẹ be jọ akotọ erae nọ e be ware ziezi rria erae.+ 55 Whaọ, ilori izerẹ na gbe ogbẹgwae Sanhẹdrin na soso a jẹ gwọlọ oware nọ a re gu fihọ Jesu uzou re a ruẹsi kpei, rekọ a jẹ ruẹ oware ovo ho.+ 56 Ibuobu i je gine se isẹri erue kpahe iẹe,+ rekọ isẹri rai e jẹ rọwokugbe he. 57 Ofariẹ, ahwo jọ a je dikihẹ je se isẹri erue kpahe iẹe, inọ: 58 “Ma yo nọ ọ ta nọ, ‘Me ti kporo etẹmpol nana nọ a rehọ abọ bọ na fihọ otọ, mẹ vẹ te rọ edẹ esa bọ ọfa, onọ a rehọ abọ bọ họ.’”+ 59 Makọ evaọ eme nana dede, isẹri rai e rọwokugbe he.
60 Kẹsena ozerẹ okpehru na ọ tẹ kpama evaọ udevie rai, ọ tẹ nọ Jesu nọ: “Kọ who wo ẹme ọvo nọ whọ rẹ kpahe? Eme ahwo nana a be ta kpahe owhẹ na?”+ 61 Rekọ o fibo ọvo, ọ kpahe uvumọ ẹme vievie he.+ Ozerẹ okpehru na ọ tẹ wariẹ mu ei họ ẹnọ inọ: “Kọ whẹ họ Kristi na, Ọmọ Ọnọ O Wo Oghale na?” 62 Kẹsena Jesu ọ tẹ ta nọ: “Mẹ họ ọye; yọ wha te ruẹ Ọmọ ohwo+ nọ ọ keria obọze+ Ọnọ o wo ogaga* na, nọ ọ be nyaze avọ ẹgho odhiwu.”+ 63 Fikiere ozerẹ okpehru na ọ tẹ bẹre iwu ehru riẹ, ọ tẹ ta nọ: “Eme ọfa ma gbẹ gwọlọ isisẹri kẹ?+ 64 Wha yo ẹme-aghọ nọ ọ ta na. Ẹvẹ wha roro?” Aikpobi a tẹ ta nọ o fo uwhu.+ 65 Ejọ i te mu ei eya họ enwo ku+ je bi ruru ovao riẹ, a vẹ bọwo iẹe, a vẹ ta kẹe nọ: “Ruẹaro!” A tẹ tehe iẹe ovao, elakpa okọto na e tẹ rehọ iẹe vrẹ.+
66 Whaọ, nọ Pita ọ jọ obotọ evaọ ighẹ na, odibo-ọmọtẹ ozerẹ okpehru na jọ ọ tẹ nyaze.+ 67 Nọ ọ ruẹ Pita nọ ọ be rria erae, o te rri rie ovao, ọ tẹ ta nọ: “Whọ jọ kugbe Jesu nana re, ohwo Nazarẹt na.” 68 Rekọ ọ tẹ vro riẹ inọ: “Mẹ riẹ ohwo nana ha yọ mẹ riẹ oware nọ whọ be ta na ha,” ọ tẹ nya kpohọ ubrobọ unuighẹ na. 69 Odibo-ọmọtẹ na ọ tẹ jọ etẹe ruẹ e riẹ, ọ tẹ wariẹ be ta kẹ enọ i dikihẹ oyena nọ: “Nọ omọvo rai jọ.” 70 Pita ọ tẹ wariẹ vro riẹ. Nọ omoke jọ o vrẹ no, ahwo nọ a dikihẹ oyena a tẹ be wariẹ ta kẹ Pita nọ: “Ababọ avro, whẹ yọ omọvo rai jọ, keme whẹ yọ ohwo Galili dẹẹ.” 71 Rekọ o te mu ehao họ ẹbọwo je bi duwu iyei nọ: “Mẹ riẹ ọzae nana nọ wha be ta kpahe na ha!” 72 Ẹsiẹvo na ọkpa o te bo orọ avọ isiava,+ Pita ọ tẹ kareghẹhọ ẹme nọ Jesu ọ ta kẹe inọ: “Taure ọkpa o te ti bo isiava, whọ te vro omẹ isiasa.”+ Pita o te muhọ eweri, ọ tẹ jẹ viẹ gaga.
15 Nọ oke o nwane ke no, ilori izerẹ na avọ ekpako na gbe otu ikere-obe na, ẹhẹ, ogbẹgwae Sanhẹdrin na soso a tẹ gba ẹgwae, a tẹ gba Jesu abọ je su ei vrẹ, a tẹ rehọ iẹe kẹ Pailet.+ 2 Pailet ọ tẹ nọe nọ: “Kọ whẹ họ Ovie ahwo Ju na?”+ Ọ tẹ kẹ uyo nọ: “Whẹ ọvo whọ ta riẹ na.”+ 3 Rekọ ilori izerẹ na i je gu eware buobu fihọ iẹe uzou. 4 Pailet ọ tẹ be wariẹ nọe nọ: “Kọ who wo ẹme ọvo nọ whọ rẹ kpahe?+ Rri epanọ eware nọ a be ta kpahe owhẹ i bu te.”+ 5 Rekọ Jesu ọ gbẹ kpahe ẹme viere he, u te gbe Pailet unu gaga.+
6 Whaọ evaọ oke Ehaa Ọnyavrẹ kpobi, ọ jẹ hai siobọno ohwo jọ nọ ọ rrọ uwou-odi kẹ ahwo na, ọnọ a yare.+ 7 Evaọ oke yena, ọzae jọ nọ a re se Barabas ọ jọ uwou-odi kugbe otu nọ ọ kpareso egọmeti, enọ i kpe ahwo evaọ ọkparesuọ rai. 8 Fikiere ogbotu ahwo na a tẹ nyaze, a tẹ be yare Pailet nọ o siobọno ohwo jọ kẹ ae wọhọ epanọ ọ be hai ru kẹ ae. 9 Ọ tẹ nọ ae nọ: “Kọ wha gwọlọ nọ me siobọno Ovie ahwo Ju na kẹ owhai?”+ 10 Keme Pailet ọ riẹ nọ fiki ihri-eriọ ilori izerẹ na e rọ rehọ Jesu sei.+ 11 Rekọ ilori izerẹ na e tẹ tuduhọ ogbotu na awọ nọ a ta nọ Barabas a gwọlọ nọ o siobọno kẹ ae.+ 12 Pailet ọ tẹ wariẹ nọ ae nọ: “Kọ eme me re ru ọnọ wha bi se Ovie ahwo Ju na?”+ 13 A tẹ wariẹ bo nọ: “Kare iẹe fihọ ure!”*+ 14 Rekọ Pailet ọ tẹ nọ ae nọ: “Fikieme? Didi oware uyoma o ru?” A te gbe bi bo ga viere inọ: “Kare iẹe fihọ ure!”*+ 15 Fikinọ Pailet ọ gwọlọ ru ogbotu na eva were, o te siobọno Barabas kẹ ae; ọ tẹ ta kẹ isoja na nọ a fa Jesu, nọ a fae no,+ ọ tẹ rehọ iẹe kẹ ae re a nyae kare iẹe fihọ ure kpe.+
16 Isoja na i te su ei ziọ eva ighẹ na, koyehọ, eva oria nọ ọba na ọ be rria, a te se ogbaẹmo na soso kokohọ.+ 17 A te fi ogbru ekọlọ ogorurẹ họ iẹe oma jẹ nwa etu idhigbo, a tẹ rehọ iẹe tu ei uzou; 18 a te bi yere iei nọ: “Do, whẹ Ovie ahwo Ju!”+ 19 Ofariẹ, a jẹ rehọ ukpoko fae uzou je bi nwo eya ku ei, a te kigwẹ guzou kpotọ kẹe. 20 Ukuhọ riẹ, nọ a sei ẹkoko bẹ no, a te si ogbru ekọlọ ogorurẹ na noi oma, a te ku iwu ehru riẹ fihọ iẹe. A te su ei vrẹ re a tehe iẹe fihọ ure na.+ 21 Ofariẹ, a te kru ọzae jọ nọ ọ jẹ nyavrẹ, Saemọn, ohwo Sairini, ọnọ ọ rrọ ọsẹ Alẹkzanda gbe Rufọs, nọ o je no iwhre jọ ze, a tẹ gbae họ nọ ọ wọ ure-oja*+ Jesu.
22 Kẹsena a tẹ rehọ iẹe ziọ oria nọ a re se Golgota, onọ otofa riẹ o rrọ “Oria Ukolo-Uzou.”+ 23 Etenẹ a jẹ jọ gwọlọ kẹe enwaene nọ a rehọ mọr gua,+ rekọ ọ rọwo dae he. 24 A tẹ tehe iẹe fihọ ure na, a tẹ ghale iwu ehru riẹ ẹkwoma ẹta nọ a ma re a riẹ onọ omomọvo ọ rẹ rehọ.+ 25 Nọ oke o jọ auwa avọ esa,* a tẹ tehe iẹe fihọ ure na. 26 Yọ a kere uzi nọ a ta nọ ọ thọ na, inọ: “Ovie ahwo Ju.”+ 27 Ofariẹ, a kare igbulegbu ivẹ fihọ ire evaọ akotọ riẹ, ọjọ ofẹ obọze riẹ ọdekọ kọ ẹkpẹlobọ riẹ.+ 28 *—— 29 Enọ e jẹ nyavrẹ e tẹ jẹ rehọ iẹe jijehwẹ, bi nuhu uzou rai+ jẹ be ta nọ: “Ha! Whẹ nọ ọ ta nọ o re kporo etẹmpol na fihọ otọ ọ vẹ bọe evaọ edẹ esa,+ 30 siwi omara, nwrotọ no ure-oja* na ze.” 31 Epọvo na re, ilori izerẹ na gbe otu ikere-obe na a jẹ rehọ iẹe jijehwẹ be ta nọ: “O siwi amọfa; ọ be sai siwi omariẹ hẹ!+ 32 Jọ Kristi na, Ovie Izrẹl o nwrotọ no ure-oja* na ze re ma ruẹ jẹ rọwo.”+ Makọ enọ a kare fihọ ire evaọ akotọ riẹ na dede i je sei ẹkoko re.+
33 Nọ auwa avọ ezeza* o te, ẹkwotọ na soso o te muebi rite auwa avọ izii.*+ 34 Evaọ auwa avọ izii na, Jesu o te bo gaga nọ: “Eli, Eli, lama sabaktani?” onọ otofa riẹ o rrọ, “Ọghẹnẹ mẹ, Ọghẹnẹ mẹ, fikieme whọ rọ siọ omẹ ba?”+ 35 Nọ ejọ evaọ usu ahwo nọ a dikihẹ etẹe a yo onana, a te muhọ ẹta nọ: “Rri! O bi se Elaejah.” 36 Ohwo jọ ọ tẹ dhẹ nyai duwu uzi họ enwaene ogho, ọ tẹ jẹe họ ukpoko, ọ tẹ rehọ iẹe kẹe re ọ da,+ be ta nọ: “Wha vu ei wa. Joma ruẹ sọ Elaejah ọ te nyaze ti si ei no ure na fihọ otọ.” 37 Rekọ Jesu o te bo gaga, o te se ẹwẹ họ.*+ 38 Ekọtini aruẹri na+ ọ tẹ bẹre ewẹ ivẹ no ehru duwu otọ.+ 39 Nọ oletu ogbaẹmo nọ o dikihẹ etẹe je rri rie ọ ruẹ eware nọ e via evaọ okenọ o ro whu, ọ tẹ ta nọ: “Ababọ avro, ọzae nana Ọmọ Ọghẹnẹ.”+
40 Eyae jọ e jariẹ nọ e jọ ugbo je rri, ejọ rai họ, Meri Magdalini gbe Meri oni Jemis Ọsese na avọ Josis, gbe Salomi,+ 41 enọ e jẹ hai lele iei jẹ gbodibo kẹe+ evaọ okenọ ọ jọ obọ Galili, gbe eyae efa buobu nọ i lele i rie ziọ obọ Jerusalẹm.
42 Whaọ fikinọ owọwọ u bi te no, o tẹ jẹ rrọ ẹdẹ Omaruẹrẹ-Kpahe, koyehọ ẹdẹ nọ a re no no a ve te ẹdẹ Ẹdijala, 43 Josẹf ohwo Arimatia ọ tẹ nyaze, ọnọ ọ jọ omọvo Ogbẹgwae na nọ ọ viodẹ, nọ ọ jẹ hẹrẹ Uvie Ọghẹnẹ re. Ọ tẹ gbaudu nyabru Pailet, ọ tẹ yare nọ a rehọ ori Jesu kẹe.+ 44 Rekọ u mu Pailet ẹro ho sọ Jesu o whu no, o te se oletu ogbaẹmo na, ọ tẹ nọe sọ Jesu o whu no. 45 Nọ oletu ogbaẹmo na ọ vuẹe nọ o whu no, ọ tẹ kuvẹ nọ Josẹf ọ wọ ori na. 46 Nọ ọ dẹ emamọ ehọ-elọlọhọ jẹ wọe fihọ otọ no, ọ tẹ rehọ emamọ ehọ-elọlọhọ na variẹ iẹe, ọ tẹ wọe fihọ uki*+ nọ ọ tọ fihọ utho; o te ghelie utho ro di unu uki na.+ 47 Rekọ Meri Magdalini avọ Meri oni Josis a tẹ gbẹ jọ etẹe bi rri oria nọ a wọ riẹ fihọ na.+
16 Fikiere nọ Ẹdijala+ na ọ vrẹ no, Meri Magdalini, Meri+ oni Jemis, gbe Salomi a tẹ dẹ eware nọ i re gbo ore awere re a nyae rehọ ae wholo ori Jesu.+ 2 Evaọ irioke ẹdẹ ọsosuọ oka na* nọ ọre ọ va ze no, a te te obọ uki* na.+ 3 A tẹ jẹ ta kẹ ohwohwo nọ: “Kọ ono o ti ghelie utho na no unu uki na kẹ omai?” 4 Rekọ nọ a rri, a tẹ ruẹ nọ a ghelie utho na no, dede nọ o jọ ruaro gaga.+ 5 Nọ a ruọ eva uki na, a tẹ ruẹ ọmoha jọ nọ ọ keria ofẹ obọze na, nọ o ku ewu othethei ọfuafo họ, u te gbe ai unu thesiwa. 6 Ọ tẹ ta kẹ ae nọ: “U gbe owhai unu hu.+ Jesu ohwo Nazarẹt nọ a kare fihọ ure kpe na wha be gwọlọ na. A kpare riẹ no.+ Ọ rrọ etenẹ hẹ. Rri, oria nọ a wọ riẹ fihọ ọna.+ 7 Rekọ wha nya, wha ta kẹ ilele riẹ gbe Pita nọ, ‘O bi kpobọ Galili nyae hẹrẹ owhai.+ Wha te jọ obei ruẹ e riẹ, nwane wọhọ epanọ ọ ta kẹ owhai.’”+ 8 Fikiere nọ a no eva uki na ze, a tẹ dhẹ vrẹ, bi nuhu avọ ọwhewhe nọ ọ da rai oma fia. A ta oware ovo kẹ ohwo ọvo ho, keme ozọ u je mu ae.*+
Evaọ Griki, “fihọ aro ovao ra.”
Rri Ẹme-Ofiba A5.
Hayo “o te je duwu ae họ ame; o te je duwu ae họ ame le no.”
Rri eme-obotọ Mt 4:18.
Hayo “uwou-egagọ.”
Hayo “uwou-egagọ.”
Hayo “uwou-egagọ.”
Hayo o sae jọ nọ, “a riẹ ohwo nọ ọ jọ.”
Hayo “iwou-egagọ.”
Livae yọ odẹ ọfa Matiu.
Hayo “keria jẹ re emu evaọ emẹjẹ.”
Hayo “keria jẹ re emu evaọ emẹjẹ.”
Hayo “ebrẹdi udhesẹ.”
Hayo “uwou-egagọ.”
Hayo “okie o kie obọ.”
Hayo “okie o kie obọ.”
Evaọ Griki, “saeki.” Rri oria Otofa Eme.
Hayo “Ọ tẹ rehọ utu ahwo ikpegbivẹ mu.”
Hayo “ro mu.”
Hayo “ohwo ajọwha na.”
Odẹ ọfa nọ a se Setan.
Hayo “oge.” Rri oria Otofa Eme.
Hayo “ekete nọ a rẹ rọ wawọ eware.”
Hayo “udu u ro no owhai awọ.”
Hayo “iki ekareghẹhọ.”
Evaọ ogbaẹmo Rom anwae, lijọn yọ ẹko ogbaẹmo ọvo nọ u re wo isoja bu te umuo idu ene (4,000) rite idu ezeza (6,000).
Rri Ẹme-Ofiba A5.
Hayo “Ubrotọ Ikpewho Ikpe.”
Hayo “uwou-egagọ.”
Hayo “ọ kẹle uwhu no.”
Hayo “ruẹ uye edada buobu no.”
Hayo “uwou-egagọ.”
Hayo “uwou-egagọ.”
Hayo “Ozọ u gbe mu owhẹ hẹ.”
Hayo “uwou-egagọ.”
Hayo “ọ vẹvẹ e rai unu gaga.”
Hayo “uwou-egagọ.”
Evaọ Griki, “ekọpa.”
Hayo “ewu ọfa.”
Hayo “nuhu.”
Hayo “nọ a keria jẹ re emu evaọ emẹjẹ na.”
Hayo “enọ e keria jẹ re emu evaọ emẹjẹ na.”
Hayo “uki ekareghẹhọ.”
Rri Ẹme-Ofiba B14.
Koyehọ, oware wọhọ ighọjọ esa aso rite oware wọhọ ighọjọ ezeza ohiohiẹ.
Abọ ọwozẹ nana orọnikọ orọ abọ nọ i gine gbe he, rekọ uruemu ahwo Ju nọ a jẹ hai ro voro omarai.
Hayo “la ọsẹ hayo oni riẹ eka.”
Rri Ẹme-Ofiba A3.
Evaọ Griki, por·neiʹa. Rri oria Otofa Eme.
Hayo “uruemu otọtọ nọ a re ru odode.” Evaọ Griki, a·selʹgei·a. Rri oria Otofa Eme.
Hayo “Ubrotọ Ikpewho Ikpe na.”
Hayo “ababọ emu nọ a re.”
Koyehọ, iyisti nọ a re ro ru ebrẹdi nọ u re ru ei fu.
Rri oria Otofa Eme.
Evaọ Griki, “saeki.” Rri oria Otofa Eme.
Evaọ Griki, “saeki.” Rri oria Otofa Eme.
Evaọ Griki, “saeki.” Rri oria Otofa Eme.
Evaọ Griki, “saeki.” Rri oria Otofa Eme.
Hayo “ọ nyasiọ Ọghẹnẹ ba.”
Hayo o sae jọ nọ, “A ta ẹme na kẹ amọfa ha.”
Hayo “ru owhẹ raha uzi.”
Rri oria Otofa Eme.
Rri Ẹme-Ofiba A3.
Rri oria Otofa Eme.
Rri Ẹme-Ofiba A3.
Rri oria Otofa Eme.
Hayo o sae jọ nọ, “kẹ ohwohwo.”
Hayo “oge.” Rri oria Otofa Eme.
Hayo “enọ a riẹ wọhọ.”
Evaọ Griki, “saeki.” Rri oria Otofa Eme.
Otofa riẹ họ “Owuhrẹ.”
Rri Ẹme-Ofiba A5.
Rri Ẹme-Ofiba A3.
Hayo “ahwo-akpọ?”
Evaọ Griki, “uzou ubienẹ.”
Rri Ẹme-Ofiba A5.
Hayo “mu.”
Hayo “kiehọ.”
Rri Ẹme-Ofiba B14.
Hayo “o mai wuzou.”
Rri Ẹme-Ofiba A5.
Rri Ẹme-Ofiba A5.
Evaọ Griki, “saeki.” Rri oria Otofa Eme.
Rri Ẹme-Ofiba A5.
Koyehọ, ẹgba otoriẹ.
Rri Ẹme-Ofiba A5.
Hayo “nọ e mai woma.”
Hayo “iwou-egagọ.”
Evaọ Griki, “A rẹ re iwou eyae-uku muotọ.”
Hayo “nọ o mae gbẹdẹ.”
Evaọ Griki, “lẹpta ivẹ, koyehọ, kwọdrans.” Rri Ẹme-Ofiba B14.
Koyehọ, wọhọ edada eyẹ.
Hayo “iwou-egagọ.”
A jẹ hae bọ ehru iwou buobu praprarapra, yọ a jẹ hae jarai ru eware sa-sa.
Rri Ẹme-Ofiba A5.
Hayo “rroro.”
Hayo “erroro.”
Evaọ Griki, “okenọ ọkpa o re ro bo.”
Hayo “erroro.”
Hayo “mu.”
Hayo “keria jẹ re emu evaọ emẹjẹ.”
Rri Ẹme-Ofiba B14.
Hayo “A tẹ rọ evedha ta ẹme kẹ aye na; A te doku aye na.”
Hayo “ilezi.”
Evaọ Griki, “saeki mẹ.” Rri oria Otofa Eme.
Hayo “erroro.”
Ẹme Hibru hayo ọrọ Aramaik nọ otofa riẹ o rrọ “O Ọsẹ!”
Hayo “ekpọkọlọ.”
Hayo “ekpọkọlọ.”
Hayo “enwenọ ẹbẹba; avọ oware nọ o kuhọ otọ eku ọvo.”
Evaọ Griki, “obọze ọrọ ogaga.”
Hayo “Kare iẹe fihọ ure kpe!”
Hayo “Kare iẹe fihọ ure kpe!”
Rri oria Otofa Eme.
Koyehọ, oware wọhọ ighọjọ izii ohiohiẹ.
Rri Ẹme-Ofiba A3.
Rri oria Otofa Eme.
Rri oria Otofa Eme.
Koyehọ, oware wọhọ ighọjọ ikpegbivẹ uvo.
Koyehọ, oware wọhọ ighọjọ esa uvo.
Hayo “ku ẹwẹ urere riẹ.”
Hayo “uki ekareghẹhọ.”
Ẹdẹ nana ma bi se Ẹdoka nẹnẹ na. Rọkẹ ahwo Ju, ẹdẹ yena ọ jọ ẹdẹ ọsosuọ oka na.
Hayo “uki ekareghẹhọ.”
Eme nọ e rrọ owọ avọ 8 na Usi Uwoma Mak o jọ kuhọ, wọhọ epanọ o rrọ ikulu-ebe nọ a rọ obọ kere nọ e mai kri no nọ a fievahọ. Rri Ẹme-Ofiba A3.