Rri Udi Ogaga Oghẹrẹ nọ Ọghẹnẹ O Rri Rie
EVA e were omai inọ Ọghẹnẹ ọ ma eware buobu nọ ma sae rọ reakpọ kuoma. Yọ ọ kẹ omai uvẹ inọ mai ọvo ma rẹ ta nọ enẹ mẹ rẹ re emu nana hayo da udi nana bu te. Udi ogaga hayo enwaene ọ rrọ usu eware nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ omai na. Ebaibol dede ọ ta nọ: “A ru ebrẹdi re a ruẹse hwẹ, yọ enwaene ọ rẹ lẹliẹ akpọ were.” (Ọtausi. 10:19; Ol. 104:15) O make rrọ ere na, ẹsejọhọ whọ ruẹ ahwo jọ nọ udi ogaga o be rọ zaharo no. U te no ere no, oghẹrẹ nọ ahwo jọ a re rri udi ogaga, ere amọfa a re rri rie he. Evaọ ewho jọ, a rẹ da gaga, evaọ ewho efa, a rẹ da tere he. Kọ, nọ o rrọ ere na, ẹvẹ u fo nọ Oleleikristi o re rri udi ogaga?
Te a rẹ jọ ẹwho ra da gaga, te a rẹ da tere he, ma te bi rri udi ogaga oghẹrẹ nọ Ọghẹnẹ ọ gwọlọ nọ ma rri rie, oye o te mai wha erere se omai.
Ẹsejọhọ whọ riẹ nọ ahwo buobu, udi u gbe ri te ai unu hu, oma o rẹ riẹ ai ru hu, yọ a rẹ da umutho ho. Ejọ e rẹ ta nọ a be da re a kpairoro vrẹ ebẹbẹ rai. Evaọ ewho jọ, a te fi udi ogaga họ otọ, whọ tẹ sae dae buobu koyehọ who te ọzae.
Rekọ mai Ileleikristi ma rri rie ere he keme Ọghẹnẹ ọ hrẹ omai inọ ma yọroma. Fikinọ o you omai, ọ vuẹ omai oware nọ o te via nọ ma tẹ da vrẹ oma. O sae jọ nọ whọ jọ obe Itẹ 23:29-35 se kpahe oghẹrẹ nọ ohwo nọ ọ da idi bẹ o re ru no.a Oniọvo jọ nọ a re se Daniel nọ ọ rrọ ọkpako ukoko evaọ obọ Europe ọ ta nọ taure o te ti kurẹriẹ ziọ ukoko na, ọ jẹ hae da idi gaga. Anọ, “fiki udi nọ mẹ jẹ da vrẹ oma, mẹ jẹ hai mu eware ru, yọ o soriẹ ze nọ me ro wo ebẹbẹ buobu. O rẹ da omẹ gaga nọ mẹ tẹ kareghẹhọ eware nọ e via kẹ omẹ oke yena.”
Eme Oleleikristi o re ru re ọ siọ udi ba ẹda vrẹ oma, re eware nọ e rẹ via kẹ ohwo nọ ọ da vrẹ oma e gbẹ via kẹe he? O re rri udi oghẹrẹ nọ Ọghẹnẹ o rri rie, o ve je lele ohrẹ nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ kpahe udi.
Ma te ta ẹme kpahe oware nọ Ebaibol ọ ta kpahe udi ogaga, gbe oware nọ o be hae lẹliẹ ahwo da vrẹ oma.
ẸME NỌ EBAIBOL Ọ TA KPAHE UDI OGAGA
Ebaibol ọ ta nọ ma da udi ogaga vievie he he. Ebaibol ọ tubẹ ta nọ ohwo ọ tẹ da enwaene, u re ru eva were iẹe. Ma jọ Ebaibol se nọ: “Re emu ra avọ oghọghọ, jẹ da enwaene ra avọ evawere.” (Ọtausi. 9:7) Jesu ọ jẹ hae da enwaene ẹsejọ. Yọ Ebaibol ọ fodẹ idibo Ọghẹnẹ efa nọ e jẹ gọe ziezi nọ e da enwaene.—Mat. 26:27-29; Luk 7:34; 1 Tim. 5:23.
Rekọ Ebaibol ọ vẹvẹ omai unu nọ joma kẹnoma kẹ udi nọ a rẹ da vrẹ oma. Ebaibol ọ ta nọ: “Wha da udi vrẹ oma ha.” (Ẹf. 5:18) Ebaibol ọ tẹ jẹ ta nọ: “Egba-idi . . . a te reuku Uvie Ọghẹnẹ hẹ.” (1 Kọr. 6:10) Eme yena i dhesẹ nọ ma rẹ da udi te epanọ u re ro mu omai hi, yọ u fo re ma da buobu gbe he. Fikiere ma rẹ da idi bẹ fikinọ ere a rẹ jọ ẹwho mai da ha. Rekọ ma rẹ daoma rri ẹme udi na epanọ Jihova o rri rie.
Ahwo jọ a rẹ ta nọ a tẹ make da udi ogaga buobu dede, u re mu ai hi. U fo re ma roro ere he. Ebaibol ọ ta nọ ohwo ọ tẹ be “romakẹ idieda ibuobu,” o rẹ lẹliẹe ru ugberuo yọ o sae lẹliẹe ru oware nọ o rẹ dha Ọghẹnẹ eva. (Tait. 2:3; Itẹ 20:1) Jesu omariẹ ọ ta nọ “udi-oda ubuobu” o rẹ whae ze nọ ohwo ọ gbẹ rọ ruọ akpọ ọkpokpọ Ọghẹnẹ hẹ. (Luk 21:34-36) Kọ eme Oleleikristi o re ru re ọ gbẹ da idi vrẹ oma ha, re eware nọ e rẹ via kẹ ọgba-udi e se iẹe ba ẹvia kẹ?
RORO KPAHE OWARE NỌ O BE LẸLIẸ OWHẸ DA GBE EPANỌ WHỌ BE DA TE
Ma tẹ be da idi vrẹ oma fikinọ ere a rọ yọrọ omai hayo ere ahwo ẹwho mai a re ru, ma ti ru oware nọ o rẹ dha Ọghẹnẹ eva. Ileleikristi a riẹ nọ u fo re a ru oware nọ o rẹ were Ọghẹnẹ, te a be re emu hayo a be da udi. Ebaibol ọ vuẹ omai nọ: “Te wha be re hayo wha be da hayo wha bi ru oware ofa jọ kpobi, wha ru eware kpobi rọ kẹ Ọghẹnẹ oruaro.” (1 Kọr. 10:31) Joma ta ẹme te enọ jọ nọ ma rẹ nọ omamai gbe ehrẹ Ebaibol nọ ma re roro kpahe.
Kọ mẹ rẹ da udi ogaga re ahwo a sai jiri omẹ? Ọnyano 23:2 o ta nọ: “Who lele ogbotu ru umuomu vievie he.” Nọ ẹme nọ Jihova ọ ta okenọ ọ jẹ vẹvẹ ahwo Izrẹl unu inọ a du rọ aro kele ahwo nọ a bi koko izi riẹ hẹ hẹ. U fo re Ileleikristi a lele ẹme yena nẹnẹ re. Ma tẹ be rọ aro kele ezae ibe mai, hayo eyae ibe mai nọ e rẹ da idi vrẹ oma, ma te sai ru oware nọ Ebaibol ọ ta ha, yọ ma ti ru oware nọ o rẹ dha Jihova eva.—Rom 12:2.
Kọ mẹ rẹ da udi ogaga buobu re ahwo a riẹ nọ u re ru omẹ oware ovo ho? Evaọ ewho jọ, ahwo a gbẹ da udi okpẹdẹ hẹ, oma o rẹ riẹ ae ru hu, yọ a rẹ da bu gaga. A re rri rie nọ o thọ họ. (1 Pita 4:3) Rekọ obe 1 Ahwo Kọrint 16:13 o ta ẹme jọ nọ u fo nọ ma rẹ kareghẹhọ. O ta nọ: “Wha jaja aro vi, wha dikihẹ ga evaọ ẹrọwọ na, wha wo udu, wha jọ egba.” Kọ udi ogaga o rẹ sae lẹliẹ ohwo jọ ọgba wọhọ epanọ Ebaibol ọ ta na? Ijo. Udi u re mi ohwo areghẹ, ohwo o re gbe rorote he, kọ omuru ọvo o re ru. Fikiere, ohwo ọ tẹ be da udi bu hrọ, yọ ọgba ha, rekọ ọyẹlẹ keme ọ be sae ta họ omariẹ obọ họ. Obe Aizaya 28:7 o ta nọ ahwo nọ a da idi bẹ no a re kpo geli geli jẹ nyathọ.
Jihova ọye ọ rẹ kẹ ohwo ẹgba. Yọ ẹgba yena ma rẹ rọ jaja aro vi, je dikihẹ ga evaọ ẹrọwọ na. (Ol. 18:32) Oleleikristi nọ ọ ginẹ gwọlọ ru eva were Ọghẹnẹ ọ rẹ yọroma gaga jẹ kẹnoma kẹ oware kpobi nọ o rẹ lẹliẹe raha uzi Ọghẹnẹ. Okenọ Jesu ọ jọ otọakpọ, ọ jẹ hai ru oware nọ o rẹ were Jihova. Yọ ahwo a jẹ kẹe adhẹẹ keme ọ gudu yọ o je ru oware uwoma. Ohwo otiọye na a re se ọgba.
Kọ mẹ rẹ da udi ogaga re mẹ kpairoro vrẹ ebẹbẹ mẹ? Ọghẹnẹ ọ rọ ọso-ilezi jọ kere nọ: “Okenọ awaọruọ ọ da omẹ oma fia, whọ sasa omẹ oma je ru udu te omẹ otọ.” (Ol. 94:19) Jihova ọye ọso-ilezi na ọ be ta nọ ọ sasa e riẹ oma na. Fikiere nọ who te wo ẹbẹbẹ, lẹ se Jihova re o fiobọhọ kẹ owhẹ, orọnikọ udi whọ rẹ rẹroso ho. Daoma lẹ se Jihova vi epanọ whọ be hae lẹ sei vẹre. Oware jọ nọ ahwo buobu a ta nọ u re fiobọhọ kẹ ae re họ, a rẹ ta ẹbẹbẹ rai kẹ oniọvo jọ nọ o kruga ziezi evaọ ukoko na. Nọ ohwo ọ tẹ be da udi rọ kpairoro, o sai ru nọ ohwo na ọ gbẹ sai kru omariẹ hẹ. O je ti rri otọ mu hu, ọ raha uzi Ọghẹnẹ no. (Hos. 4:11) Daniel nọ ma fodẹ ẹsiẹ na ọ ta nọ: “Oke jọ o jariẹ nọ udu o jẹ hai ro brukpe omẹ gaga yọ me je roro iroro gaga re fiki eware jọ. Mẹ jẹ hae da udi re mẹ sai kpairoro vrẹ. Rekọ udi nọ mẹ jẹ da na o tẹ jẹ raha eware ga. Ahwo a tẹ jẹ kẹnoma kẹ omẹ. Me te je rri omamẹ nọ me fioka ha.” Kọ eme o fiobọhọ kẹ Daniel? Ọ ta nọ: “Mẹ tẹ te ruẹ nọ Jihova họ ọnọ ọ rẹ sai fiobọhọ kẹ omẹ, orọnikọ idi nọ mẹ be da na ha. Yọ o gine fiobọhọ kẹ omẹ keme o ru nọ mẹ sai ro thihakọ ẹbẹbẹ na je fi ei kparobọ.” Joma kareghẹhọ nọ Jihova ọ gwọlọ fiobọhọ kẹ omai evaọ ẹbẹbẹ kpobi nọ o te omai, u wo oghẹrẹ ovo nọ o rẹ ga te he.—Fil. 4:6, 7; 1 Pita 5:7.
Otẹrọnọ whọ rẹ da udi ogaga ẹsejọ, whọ sae nọ omara enọ nana: ‘Kọ ohwo uviuwou mẹ jọ hayo ogbẹnyusu mẹ jọ ọ ta ẹme kẹ omẹ kpahe udi na no?’ Otẹrọnọ ohwo jọ ọ ta ẹme kpahe iẹe no, kiyọ oware jọ u muhọ ẹthọ no na, rekọ whọ be riẹ hẹ. Onọ ọfa họ, ‘Kọ mẹ be da udi gaga enẹna vi epanọ mẹ jẹ hae da vẹre?’ O sae jọ nọ who ri mu udi họ ẹda bu gahrọ họ. Rekọ onọ yena o sae lẹliẹ owhẹ riẹ sọ whọ be rọ ẹmẹrera muhọ ẹda bu hrọ no. Onọ ọfa jọ họ, ‘Kọ mẹ gbẹ da udi emedẹ jọ họ, oma u re ru omẹ oghẹrẹ jọ?’ O tẹ ginẹ rrọ ere, kiyọ udi o be reria owhẹ oma no. Ẹsejọhọ u ti fo re whọ nyabru edọktọ re whọ ta ẹbẹbẹ na kẹe re o fiobọhọ kẹ owhẹ.
Fiki ebẹbẹ nọ udi ogaga o rẹ wha ze, inievo jọ a dhugbẹ ta nọ a rẹ da vievie he. Inievo jọ a rẹ da idi egaga jọ họ fikinọ e were rai unu hu. Otẹrọnọ oniọvo jọ nọ ọ kẹle owhẹ gaga ọ ta nọ ọ be da vievie he, whọ gbae họ họ. Kẹe uvẹ.
Oware jọ nọ u re fiobọhọ họ, nọ whọ tẹ ta kẹ omara no inọ enẹ mẹ rẹ da te, mẹ rẹ da viere he. Oleleikristi ọ sae tubẹ vuẹ omariẹ nọ ẹsiẹvo ọvo ọ te hae da udi ogaga evaọ oka. Ọ sae jẹ ta nọ ọ te hae da umutho nọ ọ tẹ be re emu. Ahwo jọ a vuẹ omarai nọ, ‘Oghẹrẹ udi ogaga utionana, mẹ te hae gbẹ dae he.’ Ejọ a rẹ da enwaene hayo udi ogaga ofa ha, o tẹ make rọnọ a gua ame ibi-ire ememere fihọ iẹe. Amọfa a rẹ da umutho. Nọ ohwo o te fi izi itieye na họ kẹ omariẹ, ẹsiẹe ọ te mae rọ gba omariẹ. Jọ oma o vuọ owhẹ hẹ fikinọ who fi izi itieye na họ kẹ omara nọ whọ tẹ make ruẹ amọfa nọ a be da epanọ o were rai. Ru onọ who bi ru na.
Ma rẹ hai je roro kpahe oghẹrẹ nọ amọfa a ti rri omai. Obe Ahwo Rom 14:21 o ta nọ: “O mai woma re whọ siọ arao ba ẹre, siọ enwaene ba ẹda, hayo oware ofa kpobi nọ o rẹ lẹliẹ oniọvo ra zoruẹ.” Ẹvẹ ma sai ro ru oware yena? Ru oware nọ u dhesẹ nọ who you inievo ra. Whọ tẹ ruẹ nọ o te kẹ ohwo jọ uye nọ whọ tẹ be da udi ogaga evaọ iraro riẹ, kọ who gbe dhesẹ nọ who you rie re whọ seba ẹda, o make rọnọ o thọ họ na? Who te ru ere, kiyọ whọ be gwọlọ ewoma amọfa.—1 Kọr. 10:24.
U fo re Oleleikristi o koko izi nọ egọmeti o fihọ kpahe udi ogaga. Ẹsejọ egọmeti ọ rẹ ta nọ unuikpe utiona ohwo ọ rẹ jọ re o te ti mu udi ogaga họ ẹda. Hayo a sae ta nọ whọ da udi hi nọ whọ tẹ gwọlọ dhẹ omoto hayo imotosaikoro hayo nọ whọ tẹ gwọlọ rọ ẹjini jọ ru iruo.—Rom 13:1-5.
Jihova o you omai jabọ nọ ọ rọ kẹ omai emamọ eware buobu. Ọ tẹ jẹ kẹ omai uvẹ re ma rọ areghẹ obọmai jiroro onọ ma re ru. Mai ọvo ma rẹ rọ iroro obọmai ta nọ oware utionana mẹ gwọlọ re hayo mẹ gwọlọ da. Ma gbẹ be rọ uvẹ yena ru epanọ u je omai hi, eva mai e te were Jihova.
a Utu ahwo jọ nọ a re se Centers for Disease Control and Prevention evaọ obọ United States o fodẹ eware jọ nọ ahwo a bi ru fiki udi nọ a be da bu hrọ. A ta nọ o be lẹliẹ ahwo jọ kpe ahwo uviuwou rai no, ejọ i bi thuru whu, efa e be gba amọfa du, yọ o be lẹliẹ ezae-avọ-eyae họre evaọ uwou. Efa i bi gbe-ọfariẹ nọ o rẹ lẹliẹ ai wo ekpehre ẹyao fihọ oma jẹ wha ebẹbẹ efa ze, yọ udi ogaga o be lẹliẹ eva no eyae jọ.