Uzou 3
Kru Ẹme Ọghẹnẹ na Gaga Ziezi
1. (a) Ẹvẹ Ahwo-Izrẹl anwae a ruẹ ẹgbagba Ẹme Ọghẹnẹ? (b) Ẹvẹ oyena o jẹ rọ oware isiuru rọ k’omai?
“WHAI kpobi a rehọ udu gbe iroro rai riẹ re, inọ eware iwoma kpobi nọ ỌNOWO na Ọghẹnẹ rai ọ yeya kẹ owhai na o ru rai gba re, ovo u fi rie abọ kie he; ai kpobi i ru gba re.” Onana họ ekareghẹhọ nọ Joshua ọ rọ kẹ ekpako Izrẹl nọ a ziọ Otọ Eyaa na no. Rekọ eva ikpe nọ i lele i rie a gbẹ rehọ Ẹme Ọghẹnẹ fihọ udu re a fi ei họ iruo ho. Eme u no rie ze? Ebaibol na i ru rie vevẹ nọ wọhọ epanọ eyaa eghale Jihova i dhesẹ nọ a rẹ sai fieva họ ai na, ere re, o ru oware nọ ọ ta kẹ ai nọ u ti no aghẹmeeyo ze. (Jos. 23:14-16) Ekere ọyena, gbe oma Ebaibol na soso, a se rai ba re e k’omai ohrẹ—re “ma wo ẹruore” re ma jẹ whaha oware nọ o rẹ lẹliẹ omai kuọ ẹruore ọyena fiẹ ba eruo.—Rom 15:4.
2. (a) Edhere vẹ o rọ rọ nọ ‘ogaga Ọghẹnẹ a ro kere’ Ebaibol na? (b) Ma riẹ onana no na, didi owha-iruo ma wo?
2 Dede nọ “ikere-ebe” ahwo 40 jọ a ro kere Ebaibol na, Jihova omariẹ họ Ọnoweme riẹ. Kọ oyena u dhesẹ nọ ọye ọ jẹ kpọ eme nọ a kere fihọ iẹe kpobi? E. Wọhọ epanọ Pọl ukọ na ọ ta gbagba nọ, “Ọghẹnẹ o gie ẹwolo ku ikereakere na kpobi.” No ma wo imuẹro yena no na, ma kpakpa ahwo evaọ oria kpobi re a gaviezọ kẹe re a bọ uzuazọ rai wariẹ eware nọ e riẹ eva, wọhọ epanọ ma rẹ sai ru kpobi.—2 Tim. 3:16; 1 Tẹs. 2:13.
Eme U Re Fiobọhọ kẹ Amọfa wo Ovuhumuo Riẹ?
3. Edhere vẹ ọ mai woma nọ ma rẹ sai ro fiobọhọ kẹ enọ e rọwo nọ Ebaibol na yọ Ẹme Ọghẹnẹ hẹ?
3 Uzẹme, ibuobu nọ ma rẹ t’ẹme kugbe a wo oghẹrẹ iroro mai hi inọ Ebaibol na ghinọ Ẹme Ọghẹnẹ. Ẹvẹ ma sai ro fiobọhọ kẹ ai? Ẹsikpobi, edhere nọ ọ mai woma họ Ebaibol na nọ ma re rovie ma ve dhesẹ kẹ ai eware nọ e riẹe eva. ‘Keme ẹme Ọghẹnẹ ọ rẹ jọ bẹdẹ, avọ iruo, ọ da vi ọpia akọava . . . ọ rẹ kiẹ jẹ riẹ ẹjiroro obọ eva.’ (Hib. 4:12) “Ẹme Ọghẹnẹ” ọye họ ẹme eyaa riẹ, nọ a kere fihọ Ebaibol na. O rọ nọ ikueta nọ iwhu no ho rekọ e rọ uzuazọ avọ ababọ ẹwhaha e be nya kpohọ orugba. Nọ o bi ru ere na, uvi iroro nọ o wọ ahwo nọ a rọ ze iẹe u ve ti dhesẹ oma via nnọ a be nya lele eme nọ e riẹ eva na. Ogaga nọ ọ rẹ rọ kpọ eware o rro viọ onọ omai omomọvo ọ rẹ sae ta.
4. Oruvẹ izẹme elọlọhọ Ebaibol vẹ u nwene uruemu ahwo jọ no kpahọ Ebaibol na? Fikieme?
4 Odẹ Ọghẹnẹ ọvo nọ ibuobu a ruẹ evaọ Ebaibol na o wha enwene ro se ai. Efa e jẹ iroro nọ a re wuhrẹ Ebaibol na nọ a dhesẹ oware nọ ọ ta kpahe ẹjiroro uzuazọ kẹ ai, oware nọ o soriẹ nọ Ọghẹnẹ ọ jẹ kẹ emuemu uvẹ, otofa eware nọ e be via nẹnẹ na hayo ẹruore evaifihọ nọ e riẹ kpahọ Uvie Ọghẹnẹ. Evaọ ekuotọ nọ iruemu egagọ e jẹ rọ ahwo ziọ ekpokpo izi imuomu, oruvẹ Ebaibol kpahọ oware nọ o so onana ze gbe oghẹrẹ nọ a rẹ sai ro wo ufuoma o wha evawere ze. Fikieme eme nana i je si ai urru t’ere? Keme Ebaibol na ọvo họ ehri evuẹ nọ a re fievahọ evaọ eme nana nọ e rọ oja gaga na.—Ol. 119:130.
5. Nọ ohwo ọ tẹ ta nọ ọ rọwo Ebaibol na ha, eme o rẹ sae jọ oware nọ o soriẹ ze? Ẹvẹ ma sai ro fiobọhọ kẹe?
5 Dede, kọ otẹrọnọ ohwo jọ ọ ta k’omai kekeke nọ ọ rọwo Ebaibol na ha? Kọ ẹme na ọ rẹ nwane jọ ere kuhọ? O sai kuhọ họ otẹrọnọ u no rie eva ze nọ ọ rẹ jiroro kpahe iẹe. Ma rẹ rehọ iẹe wọhọ owha-iruo re ma t’ẹme nọ u re muẹro kpahọ Ẹme Ọghẹnẹ. O sae jọ nọ o riwi Ebaibol na fihọ obe ahwo Ikpichọche. Iyẹrẹ kpahọ uruemu ọviẹwẹ rai gbe oma-uhrowo isuẹsu nọ a be jọ zue, gbe igho nọ a rẹ yare ẹsikpobi, o sae jọ nọ oye o be wha iroro ethọthọ riẹ kpahọ Ebaibol na ze. Fikieme whọ gbẹ nọe sọ ere o ghinẹ rọ ha? Epanọ Ebaibol na e siọ idhere akpọ erọ Ikpichọche na, avọ ohẹriẹ nọ e rọ udevie Ikpichọche gbe Ileleikristi uzẹme na, o rẹ sae ru ei wo isiuru.—Wawo Matiu 15:7-9; Jemis 4:4; Maeka 3:11, 12.
6. (a) Eme o lẹliẹ owhẹ omara rọwo nọ Ebaibol na yọ Ẹme Ọghẹnẹ? (b) Ẹjiroro efa vẹ a rẹ sai fihọ iruo ro fiobọhọ kẹ ahwo wo ovuhumuo nọ Ebaibol na u ghine no obọ Ọghẹnẹ ze?
6 Rọkẹ amọfa, ẹme-ọta ovavo kpahọ imuẹro nnọ Ọghẹnẹ ọ rọ ogaga riẹ ro kere iei u re fiobọhọ. Eme o ghinẹ lẹliẹ owhẹ riẹ vevẹ nnọ Ebaibol na obọ Ọghẹnẹ u nọ ze? Fikiọ oware nọ Ebaibol na ọvo ọ tae kpahọ emuhọ riẹ? (2 Tim. 3:16, 17; Evia. 1:1) Hayo kọ fikinọ Ebaibol na ọ ghinẹ vọ avọ eruẹaruẹ nọ e riobọhọ obaro, nọ a jẹ sae rọ riẹ nọ eruẹaruẹ na i no ehri nọ o rro viọ ọrọ ohwo ze? (2 Pit. 1:20, 21; Aiz. 42:9) Kọ o sae jọ ọrọwokugbe nọ erọ eva Ebaibol na, manikọ ezae buobu nọ e rria etoke ikpe 1,610 nọ i kere i rie? Hayo kọ fikiọ ẹgbagba eriariẹ riẹ nọ i wo ẹhẹriẹ no ikere efa erọ oke yena? Hayo fikiọ uruemu oruọzewọ enọ i kere i rie? Hayo kọ epanọ a sae rọ sẹro riẹ no obọ enọ e jẹ daoma raha iẹe ino? Oware nọ whọ jariẹ duku kpobi nọ u siowhẹ urru a rẹ sae rehọ iẹe fiobọhọ kẹ amọfa re.
Ebaibol I Se Omobọ Mai
7, 8. (a) Eme mai omomọvo ọ rẹ hae rehọ Ebaibol na ru? (b) Eme ọfa ma gwọlọ kugbe isase Ebaibol mai, kọ ẹvẹ Ebaibol na omariẹ u dhesẹ oyena? (c) Ẹvẹ whẹ omara ọ sai ro wo otoriẹ ẹjiroro Jihova?
7 Kugbe obufihọ kẹ amọfa re a rọwo Ebaibol na, u fo nọ mai omamai rẹ rehọ oke sei ẹsikpobi. Who bi ru ere? Evaọ usu ebe nọ a kporo no kpobi, ọnana họ ọnọ ọ mae wuzou. Dede na, onana u dhesẹ nọ ma te sei no ma gbẹ gwọlọ oware ofa ha ha. Ikereakere na e vẹvẹ unu mukpahe oma mai nọ ma rẹ ko dhere, bi roro nọ ma rẹ riẹ otọ eware kpobi evaọ otokiẹ omobọ mai. O gwọlọ uwuhrẹ omobọ mai gbe iwuhrẹ nọ ma rẹ nya ẹsikpobi otẹrọnọ ma rẹ jọ Ileleikristi nọ i dikihẹ ziezi.—Itẹ 18:1; Hib. 10:24, 25.
8 Rọ kẹ erere mai, Ebaibol na e ta k’omai kpahọ ohwo Ithiopia nọ ẹnjẹle ọ kpọ ọtausiuwoma Oleleikristi nọ a re se Filip bru nọ ohwo na o je se no eruẹaruẹ Aizaya ze. Filip ọ nọ ọzae na nọ: ‘Whọ ghinẹ riẹ oware nọ who re se na?’ Avọ omarokpotọ ohwo Ithiopia na ọ tẹ ta nọ: “Ẹvẹ mẹ rẹ sae rọ riẹ, ogbẹrọnọ ohwo jọ o re dhesẹ otọ riẹ kẹ omẹ?” Ọ tẹ kpakpa Filip re o ru oria Ikereakere na vẹ rọ kẹe. Whaọ, orọnikọ Filip yọ ohwo nọ ọ jẹ rehọ ẹro so omobọ riẹ ọvo je se Ebaibol na jẹ rehọ ẹjiroro obọ riẹ fa Ikereakere na ha. Ijo; ikere na i dhesẹ nọ ọ jọ usu okpekpe kugbe ikọ nọ e jọ ukoko Jerusalem, ọ tẹ jẹ jọ omọvo ọ ukoko Jihova nọ a rẹ rọ ẹro ruẹ. Fikiere ọ sai fiobọhọ kẹ ohwo Ithiopia na re o wo erere no ohrẹ nọ Jihova ọ be kẹ no ẹkwoma ukoko riẹ ze. (Iruẹru 6:5, 6; 8:5, 14, 15, 26-35) Epavo na re nẹnẹ na, ono eva usu mai o wo otoriẹ ọgbagba vevẹ kpahọ ẹjiroro Jihova kẹ omobọ riẹ? Ukpoye, ma gwọlọ, yọ ma gbẹ gwọlọ obufihọ uyoyou Jihova nọ ọ be rọ kẹ no ẹkwoma ukoko riẹ nọ a rẹ ruẹ ze.
9. Didi oma isase Ebaibol o rẹ sae k’omai kpobi erere?
9 Re o ruẹse fiobọhọ k’omai wo otoriẹ je fi Ebaibol na họ iruo, ukoko Jihova ọ be rehọ eme obọdẹ nọ i no Ikereakere na ze nọ ma rẹ sae ruẹ evaọ Uwou–Eroro Na gbe ebe efa nọ a kporo. Kugbe oyena, a ruẹrẹ oma isase Ebaibol fihọ k’omai nọ u wo obọ kugbe Iwuhrẹ Odibọgba Uvie Ọghẹnẹ evaọ ikoko Isẹri Jihova. Isẹri Jihova jọ a re se Ebaibol na ẹsikpobi kugbe onana. Erere ologbo ọ rẹ sai no oke nọ a rẹ raha kiẹ Ikereakere Efuafo na ze. (Ol. 1:1-3; 19:7, 8) Kọ whẹ ọvo o se oma Ebaibol na kpobi re no? Who gbe re ti ru ei ha, daoma gaga re who ru ere. Dede whọ gbẹ maki wo otoriẹ eware kpobi hi, ẹjiroro riẹ kpobi nọ who wo o rẹ sae jọ erere ologbo. Otẹrọnọ who re se ewẹre-ebe ene hayo isoi ọvo, oware wọhọ ẹgbukpe yọ who se Ebaibol na soso re no.
10. (a) Oke vẹ who re ru isase Ebaibol ra? (b) Ẹvẹ isase riẹ ẹsikpobi u je wuzou?
10 Oke vẹ whọ ruẹrẹ fihọ kẹ omara nọ who re ro ru isase Ebaibol nana? Otẹrọnọ whọ rẹ sai si iminiti 10 hayo 15 no kẹdẹ kẹdẹ, ẹvẹ oyena o rẹ kẹ erere te! Who gbe ru ere he, omake kao m’oma fihọ kẹe ẹsikpobi koka koka, re whọ jẹ nya lele oma na. Ese Ebaibol o rẹ jọ uruemu uzuazọ ohwo, wọhọ emu-ọriọ. Wọhọ epanọ whọ riẹ, ohwo ọ gbẹ be re emu doma ziezi hi, o rẹ wha enwoma se oma na. Ere o rọ re kpahọ abọ ẹzi mai. Uzuazọ mai o rehọ oma rẹrẹ “kẹme kẹme nọ ọ via no unu Ọghẹnẹ ze” nọ ma rẹ rọ ko oma na ẹsikpobi.—Mat. 4:4.
11. Eme ọ rẹ j’omai iroro nọ ma te bi se Ebaibol na?
11 Eme ma re wo họ iroro nọ ma te bi se Ebaibol na? O rẹ jọ ẹjiroro ọthọthọ otẹrọnọ ute mai họ re ma se unuọ ewẹre-ebe jọ ọvo hayo re ma ruẹsi wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ. Re ma wo erere ebẹdẹ, ma re wo ẹjiroro nọ i kpehru vi eyena—uyoyou kẹ Ọghẹnẹ, ẹgwọlọ nọ ma rẹ riẹ e ziezi, re ma wo otoriẹ oreva riẹ re ma jẹ gọe evaọ edhere nọ ọ rẹ jẹ rehọ. (Jọn 5:39-42) Uruemu mai o rẹ jọ wọhọ ọrọ okere Ebaibol na nọ ọ ta nọ: “Dhesẹ idhere ra kẹ omẹ, O ỌNOWO; re who [wuhrẹ] omẹ eda idhere ra.”—Ol. 25:4.
12. (a) Fikieme ewo ‘eriariẹ egbagba’ o jẹ rọ oja, yọ re ma sae woi, didi omodawọ o gwọlọ mi omai nọ ma te bi sei? (b) Wọhọ epanọ a dhesẹ i rie eva ẹwẹre-obe avọ 27 na, ro no eriwo vẹ ma rẹ sae rọ kiẹ eware nọ ma se evaọ Ebaibol na riwi? (c) Dhesẹ eware isoi enana, unọjọ tọjọ, ẹkwoma iyo enọ nọ e rọ ukuhọ edhe-ẹme ọnana. Jọ u muowhẹ ẹro nọ whọ rẹ rehọ Ebaibol ra ruiruo.
12 Nọ ma bi wo uwuhrẹ oyena, o rẹ jọ ẹgwọlọ mai re ma wo ‘eriariẹ egbagba.’ Ababọ riẹ, ẹvẹ ma rẹ sai ro fi Ẹme Ọghẹnẹ họ iruo ziezi eva uzuazọ obọ mai hayo ru ei vẹ gbagba ziezi kẹ amọfa? (Kọl. 3:10; 2 Tim. 2:15) Ewo eriariẹ egbagba o gwọlọ nọ ma re se avọ omarokpotọ, yọ otẹrọnọ oria jọ nọ ma bi se u vẹ hẹ, u fo nọ ma sei bu viọ ẹsiẹvo re ma wo otoriẹ riẹ ziezi. O rẹ jẹ k’omai erere re otẹrọnọ ma rẹ rehọ oke roro didi kpahọ oria nọ ma se na, je roro kpahe iẹe no eriwo sasa ze. Uvi idhere isoi nọ a rẹ sae rọ kiẹ iroro e rọ ewẹre-obe avọ 27 ọrọ obe onana. Ma re wo irere no eria Ikereakere na ze ẹkwoma eme enana ọvuọvo hayo bu viọ ere nọ a re fihọ iruo. Nọ whọ be kẹ iyo enọ nọ e rọ ewẹre-obe obaro na, whọ te ruẹ epanọ onana o jẹ rọ ere.
(1) Ẹsibuobu oria Ikereakere nọ who bi se na o rẹ kẹ imuẹro jọ kpahọ oghẹrẹ ohwo nọ Jihova ọ rọ.
Nọ ma te roro avọ ovuhumuo kpahọ oware nọ Ebaibol na e ta k’omai kpahọ iruo emama Jihova, ẹvẹ oyena u re kpoma họ uruemu mai kpahe iẹe? (Ol. 139:13, 14; no Job izou 38-42 nabi muẹrohọ 38:1, 2 avọ 40:2, 8, gbe 42:1-6.)
Rọ kpahọ oware nọ Jesu ọ ta eva Jọn 14:9, 10, eme ma rẹ sae ta kpahọ Jihova no eware nọ e via wọhọ enọ a kere fihọ Luk 5:12, 13 na?
(2) Roro kpahọ oghẹrẹ nọ iyẹrẹ na i ro fiba ẹrọvia uzoẹme Ebaibol na, oyehọ, ẹkpare kpehru odẹ Jihova ẹkwoma Uvie nọ o rọ otọ Jesu Kristi Ubi Eyaa na.
Ẹvẹ iye nọ i te ahwo Ijipti na i ro wobọ kugbe uzoẹme ọnana? (Rri Ọnyano 5:2; 9:16; 12:12.)
Kọ ẹvẹ kpahọ iyẹrẹ evawere kpahọ Rut ohwo Moab na? (Rut 4:13-17; Mat. 1:1, 5)
Ẹvẹ owhowhovia Gabriẹl rọ kẹ Meri rọ kpahọ eyẹ Jesu u ro fiba onana? (Luk 1:26-33)
Ẹvẹ ẹzi ọfuafo nọ a ro wholo ilele Jesu na eva Pẹntikọst u ro wo oka? (Iruẹru 2:1-4; 1 Pit. 2:4, 5, 9; 2 Pit. 1:10, 11)
(3) Eware nọ e rọ emu ẹme i re wo obọ kpahe otofa edhe-ẹme ọvuọvo.
Ono a ta eme nọ erọ obe Ahwo Rom 5:1 avọ 8:16 na kẹ? (Rri Ahwo Rom 1:7.)
Kọ ẹme nọ orọ emu ọ 1 Ahwo Kọrint 2:9 na udhesẹ nọ o be ta kpahe uzuazọ otọakpọ evaọ eyero ọkpokpọ Ọghẹnẹ? Epanọ a dhesẹ evaọ awọ 6-8, ibiaro gbe ezọ ono i je wo otoriẹ eware nọ Pọl o je kere kpahe he?
(4) Nọ omara epanọ whẹ ọvo ọ sai ro fi eware nọ who bi se na họ iruo.
Kọ ekere kpahọ Keni nọ o kpe Ebẹle o fake rọ ikuigbe isiuru gheghe manikọ u wo ohrẹ jọ k’omai? (Emu. 4:3-12; 1 Jọn 3:10-15; Hib. 11:4)
Nọ ma te se (no Ọnyano rite Iziewariẹ) kpahọ eware nọ emọ Izrẹl e rehọ ẹro ruẹ evaọ igbrẹwọ na, ẹvẹ ma rẹ sai ro fi enana họ iruo k’oma mai? (1 Kọr. 10:6-11)
Kọ ohrẹ kpahọ uruemu nọ a kere se Ileleikristi nọ a wholo na i kpomahọ enọ i wo ẹruore uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ evaọ otọakpọ na re? (Wawo Ikeleakele 15:16; Jọn 10:16.)
Dede nọ ma rọ emamọ edikihẹ kugbe ukoko Ileleikristi, u gbe fo re ma roro kpahọ oghẹrẹ nọ ma rẹ sai ro fi ehrẹ Ebaibol na họ iruo ziezi vi oghẹrẹ nọ ma riẹ no na? (2 Kọr. 13:5; 1 Tẹs. 4:1)
(5) Roro oghẹrẹ nọ whọ rẹ sae rọ rehọ eware nọ who bi se na ro fiobọhọ kẹ amọfa.
Ono a rẹ sae rehọ iyẹrẹ ọ ẹkparomatha ọmọtẹ Jairọs na ro fiobọhọ kẹ? (Luk 8:41, 42, 49-56)
13. Didi iyẹrẹ ma rẹ sai rẹro rai no oma isase Ebaibol ẹsikpobi tha gbe uwuhrẹ kugbe ukoko Jihova?
13 Ẹvẹ eghale isase Ebaibol na e rẹ rro te nọ a te bi ru ei edhere otiọna! Re u muowhẹ ẹro, isase Ebaibol na yọ use-iruo—oma iruo nọ ma re ru nọ e rẹ kẹ erere evaọ edẹ uzuazọ mai. Rekọ nọ ma bi ru ei, ma vẹ te rro gaga evaọ ẹzi. U re si omai kẹle Ọsẹ oyoyou mai, Jihova, gbe inievo Ileleikristi mai. U re fiobọhọ k’omai re ma yo ohrẹ na nọ u re ru omai kru “ẹme uzuazọ na ga.”—Fil. 2:16.
Eme Ọkiẹkpemu
● Fikieme a je kere Ebaibol na jẹ sẹro riẹ rii te edẹ mai?
● Ẹvẹ ma rẹ sai ro fiobọhọ kẹ amọfa wo ovuhumuo riẹ?
● Ẹvẹ isase Ebaibol na kẹ omobọ mai ẹsikpobi o jẹ rọ erere? Eriwo eme isoi vẹ erẹ sai fiobọhọ k’omai kiẹ oware nọ ma se kpahe riwi?
[Box/Picture on page 27]
Nọ Who Te Ni Se Ebaibol na Roro—
Oware nọ oria kpobi o ta k’owhẹ kpahọ Jihova wọhọ ohwo
Oghẹrẹ nọ o ro kie kpahọ uzoẹme Ebaibol na soso
Oghẹrẹ nọ eme ethuke na i ro kpomahọ otofa riẹ
Oghẹrẹ nọ u re ro kpomahọ uzuazọ obọ ra
Oghẹrẹ nọ whọ rẹ sae rọ rehọ iẹe fiobọhọ kẹ amọfa