“Orọwọ Ma Be Rọ Nya, Orọnikọ Udeoruẹ Hẹ”

“Keme orọwọ ma be rọ nya, orọnikọ udeoruẹ hẹ.”—2 AHWO KỌRINT 5:7.

1. Eme u dhesẹ re a rọ ‘ẹrọwọ nya’?

OKE kpobi nọ ma be lẹ rọwo kugbe ekpọvio nọ e rọ Ẹme Ọghẹnẹ, yọ ma bi dhesẹ nọ umutho ẹrọwọ jọ o rọ omai oma. Nọ ma te mu isẹri họ ese kẹ amọfa no kpahe Uvie Ọghẹnẹ, yọ ma be rọ onana dhesẹ ẹrọwọ re. Yọ nọ ma tẹ rehọ izuazọ mai mudhe kẹ Jihova, yọ ma be kẹ imuẹro inọ o rọ ẹgwọlọ mai re ma ‘nya evaọ ẹrọwọ,’ koyehọ, re ma le edhere uzuazọ nọ ẹrọwọ ọ be kpọ.—2 Ahwo Kọrint 5:7; Ahwo Kọlọsi 1:9, 10.

2. Ẹvẹ abọ nọ a re wo evaọ iruẹru ukoko u gbe ro dhesẹ imuẹro ẹrọwọ họ?

² Otẹrọnọ ma ghinẹ gwọlọ rria evaọ edhere otiọye na, ma gwọlọ ẹrọwọ nọ o wo emamọ ehri. (Ahwo Hibru 11:1, 6) Ahwo buobu a bi kuomagbe Isẹri Jihova fiki uvi uruemu rai gbe uyoyou nọ a be jọ udevie Isẹri na ruẹ. Oyena yọ emamọ emuhọ, rekọ o nwani dhesẹ nọ ahwo yena a wo ẹrọwọ họ. Amọfa a rẹ sai wo ọrivẹ-orọo hayo ọsẹ hayo oni nọ ọ rọ gaga evaọ ẹrọwọ na, yọ a re w’abọ evaọ iruo jọ nọ ohwo yena nọ a you na o bi ru. Re ohwo ọ jọ uwou wo oriruo otiọye na yọ ghinọ uvi oghale, rekọ onana u re nwene ẹrọwọ nọ ohwo ọ rẹ rọ eva obọ riẹ wo fihọ Ọghẹnẹ hẹ.—Luk 10:27, 28.

3. (a) Re ma wo ẹrọwọ nọ ọ rọ kothi, didi imuẹro ma re wo kpahe Ebaibol na hrọ? (b) Fikieme ẹgba nọ a ro kere Ebaibol na o jẹ kaki mu ahwo jọ ẹro vi amọfa?

³ Ahwo nọ a be rehọ ẹrọwọ nya u re mu ai ẹro ziezi inọ Ebaibol na yọ Ẹme Ọghẹnẹ. Imuẹro e riẹ buobu inọ ‘Ọghẹnẹ o ghine gie ẹwolo’ ku Ikereakere Efuafo na.a (2 Timoti 3:16) Bro eware imuẹro enana a rẹ kiẹ riwi re u te ti mu ohwo ẹro? Oyena o sae roma hwa otọhotọ-uyerakpọ ohwo. Oware nọ u re ku ohwo jọ rẹriẹ o rẹ sai nuhu ohwo ọdekọ họ. Evaọ ẹsejọ dede, a tẹ maki dhesẹ imuẹro buobu nọ a rẹ vro ho kẹ ohwo no, ọ rẹ sae gbẹ vro eme ivevẹ nọ a ta na ghele. Fikieme? Fiki isiuru nọ e rọ didi evaọ udu riẹ. (Jerimaya 17:9) Fikiere, dede nọ ohwo ọ rẹ ta nọ ọ rọwo ẹjiroro Ọghẹnẹ, udu riẹ o rẹ sae gwọlọ ọjẹrehọ ahwo akpọ. Ẹsejọhọ, ọ gwọlọ siobọno eyero uzuazọ nọ o wọso izi Ebaibol ho. Ghele na, otẹrọnọ ohọwo uzẹme na u bi ghine kpe ohwo, o te bi ghine vuhu oghẹrẹ ohwo nọ ọ rọ mu, o te je wo omarokpotọ, o re ti vuhumu nnọ Ebaibol na ghinọ Ẹme Ọghẹnẹ.

4. Eme o gwọlọ mi omomọvo re ọ ruẹsi wo ẹrọwọ?

⁴ Ẹsibuobu evaọ emerae kakao ọvo, ahwo nọ a bi fiobọhọ kẹ re a wuhrẹ Ebaibol na a re vuhumu nọ a ruẹ imuẹro bu thesiwa no inọ Ẹme Ọghẹnẹ o rọ. Otẹrọnọ onana o wọ rai re a rovie udu rai re Jihova o wuhrẹ ai, koyehọ oware nọ a bi wuhrẹ na o rẹ kpọ iroro ididi rai, isiuru rai, gbe owojẹ rai. (Olezi 143:10) Ahwo Rom 10:10 o ta nọ ‘udu na’ ohwo o re ro wo ẹrọwọ. Ẹrọwọ otiọye na u re dhesẹ oware nọ o ghinẹ rọ ohwo na eva, yọ u re dhesẹ oma via evaọ edhere uzuazọ riẹ.

Noa Ọ j’Owọ Lele Uvi Ẹrọwọ

5, 6. Eme họ otọhotọ ẹrọwọ Noa?

⁵ Noa yọ ohwo nọ ọ j’owọ lele uvi ẹrọwọ. (Ahwo Hibru 11:7) Eme ọ lẹlẹ e riẹ wo ẹrọwọ otiọye? Noa o wo ẹme Ọghẹnẹ, orọnikọ onọ a kere he, rekọ onọ a rọ unu ta kẹe. Emuhọ 6:13 o ta nọ: “Ọghẹnẹ ọ tẹ ta kẹ Noa nọ, ‘Mẹ ma fihọ no nọ onana họ urere ohwo kpobi, keme ozighi ọ dakpọfia fiki rai.’ ” (Ẹjẹlẹ ibiẹme na ọmai.) Jihova ọ tẹ ta kẹ Noa nọ o ku okọ, o te je dhesẹ epanọ okọ na o rẹ jọ kẹe. Kẹsena Ọghẹnẹ o te fibae nọ: “Keme ri, mẹ be te rehọ ame ẹvo ku akpọ na nọ o re ti kpe iwo kpobi nọ i wo ẹwẹ-uzuazọ evaọ otọ akpọ na [no]; eware kpobi nọ e rọ otọ akpọ na i ve ti whu.”—Emuhọ 6:14-17.

⁶ Kọ a rehọ ẹro ruẹ oso no ẹdẹjọ? Ebaibol na ọ ta ha. Emuhọ 2:5 o ta nọ: “Ọghẹnẹ Olori na o ti ru oso rọku otọ họ.” Rekọ enẹ Mosis, ọnọ ọ rria ikpe-udhusoi buobu no okioye, ọ ta kpahe oke nọ u kpemu vi oyena, orọnikọ ẹdẹ Noa ha. Epanọ a dhesẹ i rie eva Emuhọ 7:4, Jihova ọ ta kpahe oso evaọ okenọ ọ jẹ t’ẹme kugbe Noa, yọ imuẹro e riẹ inọ Noa o wo otoriẹ ẹme riẹ. Ghele na, ẹrọwọ Noa o roma hwa oware nọ ọ rẹ sae ruẹ hẹ. Pọl ukọ na o kere nọ ‘Ọghẹnẹ ọ vẹvẹ Noa unu kpahọ eware nọ a te ruẹ hẹ.’ Ọghẹnẹ ọ ta kẹ Noa nọ Ọ te rehọ “ame ẹvo ku akpọ na,” hayo “ame abade odhiwu,” wọhọ epanọ ẹme otofa evaọ New World Translation o fa riẹ eva Emuhọ 6:17. Rite oke yena, oghẹrẹ oware utioye o rẹ te via vievie he. Rekọ emama kpobi nọ Noa ọ be ruẹ i dikihẹ wọhọ odhesẹvia ovevẹ inọ Ọghẹnẹ ọ sae ghinẹ wha ẹvo ọraha otiọye na ze. Fiki ẹrọwọ nọ ọ wọ riẹ, Noa o te ku okọ na.

7. (a) Eme Noa o du gwọlọ họ re ọ ruẹsi ru oware nọ Ọghẹnẹ o jie kẹe? (b) Didi erere ma re wo no eroro kpahe ẹrọwọ Noa ze, kọ ẹvẹ ẹrọwọ mai o sae rọ jọ erere kẹ amọfa?

⁷ Ọghẹnẹ ọ kẹ Noa ẹdẹ nọ Ẹvo na o ti ro muhọ họ. Rekọ Noa ọ rehọ oyena gu unoma re o ru eheho ho, re o fi ebabọ okọ na gbe usiuwoma ota họ oware avivẹ evaọ uzuazọ riẹ. Evaọ ẹruoke, Ọghẹnẹ ọ tẹ ta kẹ Noa oke nọ ọ rẹ rọ rueva okọ na. Rri te oke yena, “Noa o te ru onana; jegbe eware kpobi nọ Ọghẹnẹ ọ ta kẹ e.” (Emuhọ 6:22) Noa ọ rọ ẹrọwọ nya, orọnikọ udeoruẹ hẹ. Ẹvẹ eva e rẹ were omai te inọ o ru ere! Fiki ẹrọwọ riẹ, ma jẹ rọ uzuazọ nẹnẹ na. Rọ kẹ omai re, ẹrọwọ nọ ma bi dhesẹ u re kpomahọ orọnikọ obaro mai ọvo ho rekọ te orọ emọ mai gbe ahwo nọ e wariẹ omai họ.

Ẹrọwọ Abraham

8, 9. (a) Eme Abraham o fi ẹrọwọ riẹ họ? (b) Edhere vẹ Jihova ọ rọ ‘roma via’ kẹ Abraham?

⁸ Roro kpahe oriruo ọfa—ọrọ Abraham. (Ahwo Hibru 11:8-10) Eme Abraham ọ rọ ẹrọwọ riẹ hwa? Okegbe Ọr ọrọ ahwo Kaldia nọ ọ jọ whẹro o jọ oria edhọgọ gbe ilale efe. Rekọ eware efa i nwene eriwo Abraham. Ababọ avro ọ sae nyusu kugbe Shẹm ọmọzae Noa, ọnọ o lele rria ikpe 150 taure o te ti whu. U te ti mu Abraham ẹro nọ Jihova họ “Ọghẹnẹ Oride na, ọnọ ọ ma odhiwu gbe akpọ.”—Emuhọ 14:22.

⁹ Oware ofa jọ u kpomahọ Abraham gaga. Jihova ọ “romavia kẹ Abraham . . . eva Mẹsopotemia, taure ọ tẹ ze ria obọ Heran, ọ jẹ ta kẹ e nọ, ‘Tovrẹ no . . . ẹwho ra no, siọ uyẹ ra ba, ze ẹwho nọ me re ti dhesẹ kẹ owhẹ.’ ” (Iruẹru 7:2, 3) Oghẹrẹvẹ Jihova ọ rọ ‘romavia’ kẹ Abraham? Abraham ọ rọ ibiaro koko ruẹ Ọghẹnẹ hẹ. (Ọnyano 33:20) Ghele na, o sae jọ nọ ewezẹ Jihova ọ jọ roma via kẹ Abraham, avọ edhere oruaro igbunu, hayo ẹkwoma enjẹle ọnyukọ, hayo ohwo ẹro. (Wawo Emuhọ 18:1-3; 28:10-15; Iruo-Izerẹ 9:4, 6, 23, 24.) Oghẹrẹ nọ Jihova ọ rọ roma via kẹ Abraham kpobi, ọzae ẹrọwọ ọyena o fievahọ nnọ Ọghẹnẹ o bi fi uvẹ oghaghae jọ họ aro riẹ. Abraham o te dhesẹ ẹrọwọ.

10. Ẹvẹ Jihova ọ rọ bọ ẹrọwọ Abraham ga?

¹⁰ Ẹrọwọ Abraham o roma hwa ẹriẹ eware kpobi kpahe ẹkwotọ nọ Ọghẹnẹ o bi su ei nya na ha. O roma hwa ẹriẹ okenọ a te rọ kẹe otọ na ha. O wo ẹrọwọ keme ọ riẹ Jihova wọhọ Ọghẹnẹ Erumeru. (Ọnyano 6:3) Jihova ọ ta kẹ Abraham nọ o ti yẹ emọ, rekọ u je gbe Abraham unu ẹsejọ kpahe oghẹrẹ nọ o te rọ via. Ọ be kpako no. (Emuhọ 15:3, 4) Jihova ọ bọ ẹrọwọ Abraham ga nọ ọ ta kẹe nọ o rri isi obehru na re o kele ai otẹrọnọ ọ sai ru erei. Ọghẹnẹ ọ tẹ ta nọ: “Ere emọ ra i re ti bu te.” Onana u te duobọ te Abraham gaga. U muẹro nọ Ọnọma ekwakwa igbunu odhiwu eyena kpobi na ọ rẹ sai ru oware nọ ọ yeyaa riẹ gba. Abraham “ọ tẹ rọwo ẹme nọ ỌNOWO ọ ta na.” (Emuhọ 15:5, 6) Orọnikọ Abraham ọ rọwo fikinọ eme nọ o bi yo na e were riẹ ezọ ọvo ho; ẹrọwọ riẹ o jọ kothi.

11. (a) Nọ ọ kẹle ikpe 100 no, eme Abraham o ru kẹ eyaa Ọghẹnẹ inọ Sera nọ ọ kpako no na o ti yẹ ọmọ? (b) Didi ẹrọwọ o gwọlọ re Abraham ọ rẹriẹ ova dhe odawọ na re ọ rehọ ọmọ riẹ kpohọ Ugbehru Moraya re ọ rehiẹe dheidhe?

¹¹ Okenọ Abraham ọ kpako kẹle ikpe 100 no yọ aye riẹ, Sera, ọ kẹle ikpe 90 no, Jihova ọ tẹ wariẹ eyaa riẹ inọ Abraham o ti yẹ ọmọzae jegbe nọ Sera o ti yẹi. Avọ iroro, Abraham o te roro kpahe eyero rai. “Oware ovo nọ u nyuhu udu riẹ kpahọ eya nọ Ọghẹnẹ ọ kẹ riẹ o jarọ họ, rekọ fiki epanọ ọ rehọ oruaro kẹ Ọghẹnẹ o te dhe ẹruẹruọ eva orọwọ; u te je muẹro nọ onọ Ọghẹnẹ ọ ya na o ru rie i gba.” (Ahwo Rom 4:19-21) Abraham ọ riẹ nọ eyaa Ọghẹnẹ i re kie he. Uwhremu na, fiki ẹrọwọ riẹ, Abraham o te yoẹme nọ Ọghẹnẹ ọ ta kẹe nọ ọ rehọ ọmọzae riẹ Aiziki kpohọ ẹkwotọ Moraya re ọ rehọ iẹe dheidhe. (Emuhọ 22:1-12) Abraham o wo evaifihọ vọvọ inọ Ọghẹnẹ nọ ọ rehọ edhere igbunu ru re a yẹ ọmọzae na ọ rẹ sai zihe iei ze uzuazọ re ọ ruẹse ru eyaa nọ i kiọkọ gba enọ Ọ yaa kpahe ọmọ na.—Ahwo Hibru 11:17-19.

12. Ẹvẹ Abraham ọ rehọ ẹrọwọ nya kri te, kọ didi osaohwa o be hẹriẹe avọ ahwo uviuwou riẹ nọ i dhesẹ ẹrọwọ ọgaga?

¹² Abraham o dhesẹ nọ ẹrọwọ ọ jẹ kpọe orọnikọ evaọ ẹsejọ ọvo ho rekọ evaọ edẹ uzuazọ riẹ kpobi. Evaọ etoke uzuazọ riẹ, abọ Ẹkwotọ Eyaa na ọvuọvo u no obọ Ọghẹnẹ te Abraham obọ họ. (Iruẹru 7:5) Ghele na, oma o lọhọ Abraham re o zihe kpohọ Ọr ọrọ ahwo Kaldia ha. Evaọ ikpe 100, makọ rite ẹdẹ uwhu riẹ, ọ jẹ rria iwou-owhre evaọ ẹkwotọ nọ Ọghẹnẹ ọ kpọ riẹ nya na. (Emuhọ 25:7) Rọ kpahe iẹe gbe aye riẹ Sera, ọmọ rai Aiziki, gbe ọmọ-oruọmọ rai Jekọp, obe Ahwo Hibru 11:16 o ta nọ: “Fikiere Ọghẹnẹ ọ rẹ vuoma ha, re a sei Ọghẹnẹ rai, keme ọ ruẹrẹ [okpẹwho] fihọ kae.” Ẹhẹ, Jihova o wo oria kẹ ai evaọ okegbe otọakpọ na ọrọ Uvie Mesaya riẹ.

13. Amono evaọ udevie idibo Jihova nẹnẹ a be kẹ imuẹro nnọ a wo ẹrọwọ wọhọ ọrọ Abraham?

¹³ Ahwo jọ a rọ udevie ahwo Jihova nẹnẹ nọ e wọhọ Abraham. A rọ ẹrọwọ nya ikpe buobu no. Evaọ ogaga nọ Ọghẹnẹ ọ rẹ kẹ, a fi ezadhe nọ e rro thomawa kparobọ no. (Matiu 17:20) A bi nuhu evaọ ẹrọwọ rai hi fikinọ a riẹ ẹdẹ nọ Ọghẹnẹ ọ rẹ te kẹ ai ukuoriọ nọ ọ yeyaa riẹ hẹ. A riẹ nọ ẹme Ọghẹnẹ ọ rẹ sai kie he, yọ a rri rie wọhọ ọghọ ologbo re a jọ usu kugbe Isẹri riẹ. Kọ ere o r’owhẹ oma re?

Ẹrọwọ nọ Ọ Wọ Mosis

14. Ẹvẹ a rọ rehọ otọhotọ ẹrọwọ Mosis mu?

¹⁴ Oriruo ẹrọwọ ọfa họ Mosis. Kọ eme o jọ otọhotọ ẹrọwọ riẹ? U muhọ no emefofa ze. Dede nọ ọmọtẹ Fẹro ọ ruẹ Mosis evaọ ekete nọ a rehọ irihi zuo evaọ abotọ Ethẹ Naele jẹ rehiẹe wọhọ ọmọ riẹ, oni Mosis ohwo Hibru na, Jokebẹd, họ ọnọ ọ yọrọ ọmọzae na ọ tẹ sẹro riẹ evaọ ikpe emaha riẹ. O sae jọ nọ Jokebẹd o wuhrẹ i riẹ ziezi, ọ tẹ kọ uyoyou Jihova gbe ovuhumuo eyaa Riẹ kẹ Abraham fihọ udu riẹ. Uwhremu na, wọhọ omọvo uviuwou Fẹro, a tẹ rehọ ‘ereghẹ ahwo Ijipti kpobi wuhrẹ’ Mosis. (Iruẹru 7:20-22; Ọnyano 2:1-10; 6:20; Ahwo Hibru 11:23) Ghelọ ọkwa ọghọ ologbo nọ Mosis o wo, udu riẹ o jọ kugbe ahwo Ọghẹnẹ nọ e rọ igbo.

15. Eme oma nọ o dhesẹ kugbe ahwo Jihova o wha se Mosis?

¹⁵ Nọ o te ikpe 40 no, Mosis o te kpe ohwo Ijipti jọ re ọ ruẹse siwi ọmọ Izrẹl nọ a je kienyẹ. Oware onana nọ o via na u dhesẹ epanọ Mosis o rri ahwo Ọghẹnẹ fihọ. Evaọ uzẹme, “Fiki orọwọ oke nọ Mosis ọ kpako no, ọ tẹ se nọ a sei ọmọ ọmọtẹ Fẹro ho.” Ukpenọ ọ rẹ dhẹ gbalọ ‘omawere uzioraha ubroke’ wọhọ omọvo uviuwou ovie Ijipti, ẹrọwọ ọ tẹ wọe re o dhesẹ oma riẹ kugbe ahwo Ọghẹnẹ nọ uye o be bẹ.—Ahwo Hibru 11:24, 25; Iruẹru 7:23-25.

16. (a) Didi iruo Jihova ọ rọ kẹ Mosis, kọ ẹvẹ Ọghẹnẹ o ro fiobọhọ kẹe? (b) Evaọ ẹwhaharo iruo riẹ, ẹvẹ Mosis o ro dhesẹ ẹrọwọ?

¹⁶ O jọ Mosis oja re ọ kẹ ahwo riẹ ufuoma, rekọ oke Ọghẹnẹ kẹ esiwo rai u ri ti te he. Mosis ọ tẹ dhẹ no Ijipti. U te ikpe 40 efa re Jihova, ẹkwoma ẹnjẹle jọ, o te ti vi Mosis zihe kpohọ Ijipti re o su emọ Izrẹl no igbo. (Ọnyano 3:2-10) Kọ eme Mosis o ru? O du wo avro ho sọ Jihova ọ sai ti siwi Izrẹl, rekọ o roro nọ o te kẹ iruo nọ Ọghẹnẹ ọ be kẹe na ha. Avọ uyoyou, Jihova ọ tẹ rehọ uduotahawọ nọ Mosis ọ gwọlọ rọ kẹe. (Ọnyano 3:11–4:17) Ẹrọwọ Mosis ọ tẹ rro ga. O te zihe kpohọ Ijipti ọ tẹ vẹvẹ Fẹro unu evaọ ova-dhe-ova kpahe iye nọ i ti te Ijipti otẹrọnọ osu na ọ tẹ se nọ ọ rẹ kẹ Izrẹl uvẹ re a nya e gọ Jihova ha. Mosis o wo ogaga obọ riẹ nọ ọ rẹ rọ wha iye enana ze he. Ẹrọwọ ọ rọ nya, orọnikọ ude-oruẹ hẹ. O fi ẹrọwọ riẹ họ Jihova gbe ẹme riẹ. Fẹro o te guegue Mosis. Rekọ Mosis o thihakọ. “Fiki orọwọ ọ dhẹ ozọ ofu ovie he, o te no Ijipti keme o thihi akọ ruẹ ọ nọ a rẹ ruẹ hẹ.” (Ahwo Hibru 11:27) Mosis ọ gba ha. Eware buobu e thọ riẹ obọ. (Ikelakele 20:7-12) Rekọ nọ Ọghẹnẹ o vi ei uwou no, ẹrọwọ ọ tẹ jẹ kpọ edhere uzuazọ riẹ kpobi.

17. Eme ẹnya evaọ ẹrọwọ o wha se Noa, Abraham, gbe Mosis, dede nọ a rria ruẹ akpọ ọkpokpọ Ọghẹnẹ hẹ?

¹⁷ Ajọ ẹrọwọ ra ọ jọ wọhọ ọrọ Noa, Abraham, gbe Mosis. Uzẹme o rọ inọ a ruẹ akpọ ọkpokpọ Ọghẹnẹ evaọ edẹ rai hi. (Ahwo Hibru 11:39) Oke nọ Ọghẹnẹ o ve fihọ u ti te he; abọ ẹjiroro riẹ efa e riẹ nọ i fo nọ i re rugba. Ghele na, ẹrọwọ rai evaọ ẹme Ọghẹnẹ o nuhu hu, yọ edẹ rai e rọ obe uzuazọ Ọghẹnẹ.

18. Rọ kẹ enọ a se kpohọ uzuazọ obọ odhiwu, fikieme u je fo re a rehọ ẹrọwọ nya?

¹⁸ Pọl ukọ na o kere nọ: “Ọghẹnẹ [ọ] ruẹ ewoma obọ aro kpahe kẹ omai no.” Koyehọ, Ọghẹnẹ ọ ruẹ oware nọ o mai woma kẹ enọ, wọhọ Pọl, a se kpohọ uzuazọ obọ odhiwu kugbe Kristi no. (Ahwo Hibru 11:40) Enana họ enọ Pọl ọ mai wo họ iroro nọ o kere eme nọ e rọ 2 Ahwo Kọrint 5:7 na: “Orọwọ ma be rọ nya, orọnikọ udeoruẹ hẹ.” Okenọ a kere eme eyena, ọvuọvo rai o ri ti wo osaohwa obọ odhiwu rai hi. A sae rehọ ibiaro rai gheghe rue riẹ hẹ, rekọ ẹrọwọ nọ a wo fihiẹe o jọ kothi. A kpare Kristi no uwhu ze no, ubi ọsosuọ enọ a kpare kpohọ uzuazọ obọ odhiwu. Yọ ahwo nọ i bu vi 500 a rue riẹ taure o te ti muvrẹ kpohọ odhiwu. (1 Ahwo Kọrint 15:3-8) A wo ẹjiroro buobu nọ a rẹ rọ rehọ ẹrọwọ kpọ uzuazọ rai. Ma wo ẹjiroro buobu re nọ ma jẹ rehọ ẹrọwọ nya.

19. Wọhọ epanọ a dhesẹ eva Ahwo Hibru 1:1, 2, ono Ọghẹnẹ ọ rehọ ẹkwoma riẹ t’ẹme kẹ omai no?

¹⁹ Nẹnẹ, Jihova ọ gbẹ be rehọ ẹkwoma enjẹle t’ẹme kugbe ahwo riẹ hẹ, wọhọ epanọ o ru kẹ Mosis evaọ ẹwọ nọ ọ jẹ to na. Ọghẹnẹ ọ rehọ ẹkwoma Ọmọ riẹ t’ẹme no. (Ahwo Hibru 1:1, 2) Oware nọ Ọghẹnẹ ọ rehọ ẹkwoma riẹ ta, O kere i rie fihọ Ebaibol no, onọ a fa no fihọ evẹrẹ ahwo nọ e rọ akpọ na soso.

20. Fikieme eyero mai o jẹ mai woma vi orọ Noa, Abraham, gbe Mosis?

²⁰ Ma wo evuẹ buobu vi enọ Noa, Abraham, hayo Mosis a wo. Ma wo Ẹme Ọghẹnẹ nọ ọ gbunu—abọ buobu riẹ nọ o rugba no. Fiki eme nọ Ebaibol ọ ta kpobi kpahe ezae gbe eyae nọ e jọ isẹri ẹrọwọ Jihova evaọ otọ oghoghẹrẹ edawọ kpobi, obe Ahwo Hibru 12:1 o tudu họ omai awọ nọ: “Joma siọ owezẹ ba, gbe umuomu nọ ma ru rieria no, re ma rehọ [odiri] dhẹ ohrẹ nọ a fihọ kẹ omai na.” Ẹrọwọ mai yọ oware nọ ma re gbolo aro kẹ hẹ. “Umuomu nọ ma ru rieria no” na họ ababọ ẹrọwọ. Ma tẹ gwọlọ gbẹ rọ ‘ẹrọwọ nya,’ o gwọlọ ohọre ogaga.

[Footnotes]

Eme Họ Uyo Ra?

◻ Eme o gwọlọ re a rọ ‘ẹrọwọ nya’?

◻ Ẹvẹ ma sai ro wo erere no oghẹrẹ nọ Noa o ro dhesẹ ẹrọwọ ze?

◻ Ẹvẹ oghẹrẹ nọ Abraham o ro dhesẹ ẹrọwọ u ro fiobọhọ k’omai?

◻ Fikieme Ebaibol na ọ rọ riobọhọ Mosis wọhọ oriruo ẹrọwọ?

[Picture on page 6]

Abraham ọ rehọ ẹrọwọ nya

[Picture on page 6]

Mosis avọ Erọn a dhesẹ ẹrọwọ okenọ a jọ aro Fẹro