Ahwo Nọ A “No Kẹvẹrẹ Kẹvẹrẹ Erẹwho Kpobi” Ze A Bi Yo Emamọ Usi Na

“Imakpe i re ti no kẹvẹrẹ kẹvẹrẹ erẹwho kpobi tha [ta nọ], ‘Je oma lele owhai, keme ma yo nọ Ọghẹnẹ avọ owhai a gbẹrọ.’ ”—Zekaraya 8:23.

1. Obọdẹ oke vẹ Jihova ọ rọ tuọ ukoko Ileleikristi nọ o te kẹre te evẹrẹ kpobi gbe erẹwho kpobi na họ?

OKE gbe oria na e riẹ kiehọ ziezi. O jọ ẹdẹ Pẹntikọst 33 C.E. Eka jọ nọ i kpemu, ahwo Ju gbe enọ i kurẹriẹ ziọ egagọ ahwo Ju a zurie no ekwotọ 15 erọ Uvie Rom nọ o rẹ ruaro na gbe eria efa ziọ Jerusalẹm kẹ ehaa Ọnyavrẹ na. Evaọ ẹdẹ yena, ahwo idu buobu a yo eme ilele Jesu nọ ẹzi ọfuafo ọ vọ oma nọ a bi whowho emamọ usi na evaọ evẹrẹ sa-sa nọ a be jọ ẹkwotọ uvie na ta, yọ a wo otoriẹ eme na vevẹ, orọnikọ avọ ozighi hi wọhọ epanọ o jọ evaọ Bebẹl anwae. (Iruẹru 2:1-12) Ẹdẹ yena ọ jọ ẹdẹ nọ a ro yẹ ukoko Ileleikristi na, o tẹ jẹ jọ emuhọ orọ iruo ahwo owuhrẹ wariẹ akpọ soso evaọ evẹrẹ sa-sa, yọ iruo yena e gbẹ rrọ otọ rite ẹdẹ mai na.

2. Ẹvẹ ilele Jesu a ro ru “urirẹ” mu ahwo nọ e jọ ogbotu na eva Pẹntikọst 33 C.E.?

² Ẹsejọhọ ilele Jesu a jẹ sae jẹ ẹvẹrẹ Griki ọlọlọhọ nọ ahwo kpobi a jẹ jẹ. A jẹ hae jẹ ẹvẹrẹ Hibru re, ẹvẹrẹ nọ a jẹ ta evaọ etẹmpol na. Dede na, evaọ ẹdẹ Pẹntikọst na, a ru “urirẹ” mu enọ e jọ ogbotu na ẹkwoma evẹrẹ obọ ahwo na nọ a jẹ ta. Eme o no rie ze? Eware ezi igbunu nọ ahwo na a yo evaọ ẹrọunu obọ rai u te rai udu. Ẹdẹdẹ yena, ilele nọ i tulo ho na a te ti bu vi 3,000.—Iruẹru 2:37-42.

3, 4. Ẹvẹ iruo usiuwoma ota na e rọ kẹre nọ ilele na a be kwa no Jerusalẹm, Judia, gbe Galili na?

³ U kri hi nọ oware igbunu yena o via no, ukpokpoma ogaga u te du lahwe evaọ Jerusalẹm, yọ “enọ e vaha abọ na, koria koria a kpohọ jẹ vuẹ ovuẹ ẹme na.” (Iruẹru 8:1-4) Wọhọ oriruo, ma jọ Iruẹru uzou avọ 8 se kpahe Filip, ọtausiuwoma nọ o wọhọ nọ ọ jẹ jẹ ẹvẹrẹ Griki. Filip ọ ta usiuwoma kẹ ahwo Sameria. Ọ tẹ jẹ ta usiuwoma kẹ oletu ahwo Ẹtiopia ọnọ ọ j’owọ kpahe ovuẹ nọ o yo kpahe Kristi.—Iruẹru 6:1-5; 8:5-13, 26-40; 21:8, 9.

⁴ Nọ Ileleikristi na a be dhẹ no Jerusalẹm, Judia, gbe Galili re a gwọlọ eria nọ a rẹ rria na, a nyaku ebẹbẹ efa erọ uyẹ gbe ẹvẹrẹ. Ẹsejọhọ ahwo Ju ọvo ejọ rai a ta usiuwoma kẹ no. Rekọ Luk olele na ọ nẹ iyẹrẹ nọ: “[Ahwo] jọ e ja riẹ, erọ Saiprọs, gbe Sairini avọ Antiọk, enọ e ze obọ Antiọk, a ta ẹme na kẹ ahwo Griki re, a tẹ jẹ vuẹ ovuẹ usiuwoma Ọnowo na.”—Iruẹru 11:19-21.

Ọghẹnẹ nọ Ọ Kare Ọriẹwẹ O Wo Ovuẹ Rọkẹ Ahwo Kpobi

5. Ẹvẹ ma sae rọ ruẹ inọ Jihova ọ kare ọriẹwẹ evaọ oghẹrẹ nọ o ro rovie uvẹ emamọ usi na kẹ ahwo?

⁵ Oware nọ o jẹ via na o rọwo kugbe edhere Ọghẹnẹ; ọ kare ọriẹwẹ. Nọ Jihova o fi obọ họ kẹ Pita ukọ na nọ ọ jẹ kpọ eriwo riẹ kpahe ahwo erẹwho egedhọ vi no, ọ tẹ ta avọ ovuhumuo inọ: “Uzẹme umuomẹ ẹro no nọ Ọghẹnẹ [ọ rrọ ọriẹwẹ hẹ], rekọ evaọ korẹwho korẹwho ọnọ ọ jarae dhẹe o je ru onọ ukiẹrẹe ọ rẹ rehọ iẹe.” (Iruẹru 10:34, 35; Olezi 145:9) Nọ Pọl ukọ na, ọnọ o je kpokpo Ileleikristi vẹre, ọ ta nnọ Ọghẹnẹ “ọ guọlọ re ahwo kpobi a wo usiwo,” yọ o bi fiẹgba họ uzẹme na inọ Ọghẹnẹ ọ rrọ ọriẹwẹ hẹ. (1 Timoti 2:4) A rẹ sae ruẹ imuẹro inọ Ọnọma na ọ kare ọriẹwẹ keme o ru ẹruore Uvie na rovie fihọ kẹ ahwo kpobi, t’ezae t’eyae, ahwo uyẹ kpobi, orẹwho, hayo ẹvẹrẹ kpobi.

6, 7. Eruẹaruẹ Ebaibol vẹ e ta kpahe ewhowho emamọ usi na evaọ udevie erẹwho gbe evẹrẹ akpọ na soso?

⁶ Anwọ ikpe-udhusoi buobu nọ i kpemu, a ruẹaro kpahe ẹkẹre-haro akpọ-soso nana ọrọ emamọ usi na. Wọhọ epanọ eruẹaruẹ Daniẹl i dhesẹ, “a rehọ isuẹsu gbe oruaro gbe uvie rọ kẹ [Jesu], re ahwo kpobi, erẹwho gbe evẹrẹ kpobi, re a ruẹse [romakpotọ kẹe].” (Daniẹl 7:14) Uzẹme na nnọ a bi kere emagazini nana evaọ evẹrẹ 151 jẹ be ghale iẹe nya akpọ na soso duwu, re whọ sai se kpahe Uvie Jihova, yọ imuẹro inọ eruẹaruẹ Ebaibol nana i bi rugba.

⁷ Ebaibol na e ruẹaro kpahe oke nọ ahwo evẹrẹ sa-sa a ti ro yo ovuẹ Ebaibol na nọ o rẹ kẹ uzuazọ. Bi dhesẹ epanọ egagọ uzẹme i ti ro si ahwo buobu rehọ, Zekaraya ọ ruẹaro nọ: ‘Evaọ oke oyena imakpe i re ti no kẹvẹrẹ kẹvẹrẹ erẹwho kpobi tha te jẹ obọ họ iwu ahwo Iju [Ileleikristi nọ a rehọ ẹzi wholo, nọ e rrọ ‘Izrẹl Ọghẹnẹ’], ta nọ, “Je oma lele owhai, keme ma yo nọ Ọghẹnẹ avọ owhai a gbẹrọ.” ’ (Zekaraya 8:23; Ahwo Galesha 6:16) Yọ nọ o je gbiku eware nọ ọ ruẹ evaọ eruẹaruẹ, Jọn ukọ na ọ ta nọ: ‘Me te ri jẹ ruerẹ otu obuobu jọ, nọ ohwo ọvo ọ sai kele he, nọ i no erẹwho kpobi ze, erua gbe ahwo gbe erọo-unu, nọ i dikihẹ aro akaba uvie jegbe aro Omogodẹ na.’ (Eviavia 7:9) Ma ruẹ no inọ eruẹaruẹ sa-sa yena i bi rugba!

A Be Nyate Oghẹrẹ Ahwo Kpobi Oma

8. Oware vẹ o be via nẹnẹ nọ o gwọlọ inwene jọ evaọ iruo usiuwoma ota mai?

⁸ Nẹnẹ, ahwo buobu a be kwa no orẹwho rai kpohọ erẹwho efa vi epaọ ọsosuọ. O lọhọ gaga no enẹna re ahwo a no orẹwho rai kpohọ orẹwho ofa nyae rria. Ogbotu ahwo buobu a bi no eria nọ a bi jo fi ẹmo gbe eria nọ uvuhu o rrọ kpohọ eria nọ udhedhẹ o dina rrọ, be gwọlọ eria nọ uzuazọ o jọ lọhọ omojọ. Ahwo nọ ẹmo o le gbe amọfa buobu nọ i bi zurie ruọ erẹwho buobu o wha riẹ ze no nọ a rọ fa ewho esese nọ a be jọ jẹ evẹrẹ ọrara evaọ erẹwho jọ no. Wọhọ oriruo, a be jọ Finland jẹ evẹrẹ nọ i bu vi 120; a be jọ Australia jẹ evẹrẹ nọ i bu vi 200. Evaọ okpẹwho ọvo jọ evaọ United States—San Diego—who re yo evẹrẹ nọ i bu vi 100!

9. Ẹvẹ ma re rri ahwo nọ a be jẹ evẹrẹ efa nọ e kwa ziọ ẹkwotọ mai?

⁹ Kọ mai wọhọ egbodibo Ileleikristi, ma bi rri ahwo otiọye nọ e be jẹ evẹrẹ sa-sa nọ e kwa ziọ orẹwho mai wọhọ ọzadhe kẹ odibọgba mai? Vievie! Ukpoye, eva e rẹ were omai inọ ẹkwotọ usiuwoma ota mai ọ kẹre no—wọhọ ‘idhu nọ e fano kẹ evuo.’ (Jọn 4:35) Ma rẹ daoma fi obọ họ kẹ ahwo nọ a wo ọdawẹ kpahe ẹgwọlọ abọ-ẹzi rai, makọ orẹwho kpobi nọ a no hayo ẹvẹrẹ nọ a bẹ jẹ kpobi. (Matiu 5:3) Fikiere, kukpe kukpe ahwo buobu erọ ‘evẹrẹ kpobi’ a bi zihe ruọ ilele Jesu. (Eviavia 14:6) Wọhọ oriruo, evaọ August 2004, oware wọhọ evẹrẹ 40 a jẹ rọ ta usiuwoma evaọ Germany. Eva oke ovona, enwenọ evẹrẹ 30 a ro whowho emamọ usi na evaọ Australia, onọ o jọ evẹrẹ 18 evaọ ikpe ikpe ọvo nọ i kpemu. Evaọ Grisi, enwenọ evẹrẹ 20 Isẹri Jihova a rọ ta usiuwoma kẹ ahwo evaọ etoke yena. Ẹvẹrẹ Oyibo ọ nya akpọ na soso wariẹ no, rekọ enwenọ Isẹri Jihova 80 evaọ udhusoi kpobi a be jẹ ẹvẹrẹ ọfa, orọnikọ Oyibo ho.

10. Didi abọ owhowho-uvie kpobi o wo evaọ eruo ilele ahwo “erẹwho kpobi”?

¹⁰ Evaọ uzẹme, a be wha ujaje Jesu inọ a ‘ru ilele ahwo erẹwho kpobi’ na haro nẹnẹ! (Matiu 28:19) Avọ ọwhọ nọ a be rọ wha iruo yena haro, Isẹri Jihova a be ta usiuwoma evaọ erẹwho 235, be ghale ebe evaọ evẹrẹ nọ i bu vi 400. Dede nọ ukoko Jihova o be kẹ omai ebe nọ ma bi ro ru iruo usiuwoma ota na, o gwọlọ nọ owhowho-uvie kpobi ọ rẹ dao ẹgba riẹ ru oware nọ o gwọlọ re ọ sae wha ovuẹ Ebaibol na se “ahwo kpobi” evaọ ẹvẹrẹ nọ a rẹ mai yo. (Jọn 1:7) Omodawọ okugbe nana u ru rie lọhọ nọ ima ahwo buobu erọ evẹrẹ sa-sa a ro wo erere no emamọ usi na ze no. (Ahwo Rom 10:14, 15) Ẹhẹ, omomọvo mai o wo obọ evaọ obọdẹ iruo nana!

Ẹnyate Use-Abọ Na

11, 12. (a) Use-abọ vẹ o gwọlọ nọ ma re fi kparobọ, kọ ẹvẹ ẹzi ọfuafo na o re ro fi obọ họ? (b) Fikieme usiuwoma nọ a rẹ ta kẹ ahwo evaọ ẹvẹrẹ obọrai o rẹ mai ro fi obọ họ?

¹¹ Nẹnẹ, o hae were iwhowho-uvie buobu re a wuhrẹ ẹvẹrẹ ọfa, rekọ ma wo okẹ igbunu nọ a rẹ rọ jẹ evẹravẹrẹ hẹ. (1 Ahwo Kọrint 13:8) Re ohwo o wuhrẹ ẹvẹrẹ ọkpokpọ yọ iruo ilogbo. Makọ ahwo nọ a riẹ ẹvẹrẹ ọfa ẹjẹ dede a re nwene iroro gbe ona rai re a sai ru ovuẹ Ebaibol na si ahwo nọ e be ta ẹvẹrẹ yena urru, enọ i wo uruemu-ẹwho nọ u wo ohẹriẹ no ọrai. Ofariẹ, ahwo nọ a no orẹwho rai kpohọ orẹwho ofa a rẹ kake gwọlọ lele ahwo tẹme he, fikiere o rẹ gwọlọ omodawọ gaga re ohwo ọ sae riẹ iroro hayo eriwo rai.

¹² Dede na, ẹzi ọfuafo na ọ gbẹ rrọ oma idibo Jihova ruiruo evaọ oma nọ a be dawo ro fi obọ họ kẹ ahwo nọ a be jẹ evẹrẹ efa. (Luk 11:13) Orọnikọ ẹzi na ọ be kẹ omai ẹgba nọ ma rẹ rọ jẹ evẹravẹrẹ hẹ, rekọ o rẹ kẹ omai isiuru nọ ma rẹ rọ gwọlọ ta ẹme kẹ ahwo nọ a be jẹ ẹvẹrẹ mai hi. (Olezi 143:10) Emamọ usi na hayo ovuẹ Ebaibol na nọ a re ro wuhrẹ ahwo evaọ ẹvẹrẹ nọ ọ rrọ ọrai hi o rẹ sai vẹ ai ẹro. Rekọ, re ma sae ginẹ nya te udu enọ e be gaviezọ kẹ omai, o rẹ mai woma otẹrọnọ ma rẹ jẹ ẹvẹrẹ obọrai—ẹvẹrẹ nọ ọ rẹ nyate udu rai jẹ ruọ ezo rai ziezi.—Luk 24:32.

13, 14. (a) Eme ọ be wọ ahwo jọ nọ a jẹ be rehọ ẹvẹrẹ ọfa ta usiuwoma? (b) Iriruo ẹzi omolahiẹ vẹ whọ rẹ sae fodẹ?

¹³ Nọ a muẹrohọ isiuru nọ ahwo ẹvẹrẹ ọfa nọ e ziọ ẹkwotọ rai a wo kẹ uzẹme Ebaibol na, iwhowho-uvie buobu a wuhrẹ evẹrẹ itieye na no re a sai ta usiuwoma kẹ ahwo na. Rọkẹ amọfa jọ, use-abọ gbe isiuru nọ a be nyaku evaọ iruo usiuwoma ota rai o be kẹ ae ẹgba viere evaọ iruo na. Uwou ogha Isẹri Jihova jọ evaọ ofẹ obọze ovatha-ọre Europe o ta nọ: “Urru uzẹme na u bi si ibuobu nọ i no ofẹ ovatha-ọre Europe ze.” Ẹvẹ o rẹ kẹ evevọwẹ te re a fi obọ họ kẹ ahwo otiọye nọ a gwọlọ gaviezọ na!—Aizaya 55:1, 2.

¹⁴ Rekọ, ma tẹ gwọlọ wo obọ ziezi evaọ iruo nana, ma gwọlọ ọtamuo avọ omolahiẹ. (Olezi 110:3) Wọhọ oriruo, iviuwou Isẹri Jihova buobu evaọ Japan a nya siọ emamọ iwou rai evaọ ikpewho ilogbo ba a tẹ kwa kpohọ eria nọ i si oma no nọ ahwo China nọ e kwa ziọ orẹwho rai a rrọ re a ruẹsi fi obọ họ kẹ ae riẹ oware nọ o rrọ Ebaibol na. Evaọ ofẹ ukiediwo-ọre United States, iwhowho-uvie a rẹ dhẹ omoto oware wọhọ auwa ọvo hayo euwa ivẹ nyai ru ebe-iwuhrẹ Ebaibol kugbe ahwo Philippine. Evaọ Norway, ọzae avọ aye jọ a bi wuhrẹ obe kugbe uviuwou jọ nọ u no obọ Afghanistan ze. Isẹri na a re kru ibroshọ Eme Ọghẹnẹ Ọ Gwọlọ Mi Omai?a na evaọ ẹvẹrẹ Oyibo gbe Norway. Uviuwou nọ a bi wuhrẹ obe kugbe na a ve se idhe-eme na evaọ ibroshọ rai nọ o rrọ orọ ẹvẹrẹ Pasia, onọ o nwani tho ẹvẹrẹ rai Dari. Ẹvẹrẹ Oyibo gbe Norway a rẹ rọ nọ enọ na jẹ kuyo. Erere ologbo o re no ẹzi omolahiẹ yena ze nọ erara a tẹ j’owọ kpahe emamọ usi nọ a wuhrẹ na.b

15. Ẹvẹ mai kpobi ma sai ro wo obọ evaọ usiuwoma ota evaọ evẹrẹ sa-sa na?

¹⁵ Kọ whọ rẹ sai wo obọ evaọ iruo evẹrẹ sa-sa nana? Kọ whọ gbẹ j’owọ ọsosuọ na ẹkwoma ẹromuhọ evẹrẹ efa nọ a be jẹ evaọ ẹkwotọ ra? Kẹsena whọ vẹ wha emebe-evẹvẹ hayo ibroshọ jọ evaọ evẹrẹ yena lele oma. Omobe na, Good News for People of All Nations (Emamọ Usi kẹ Ahwo Erẹwho Kpobi), nọ a si obọ no evaọ 2004, u fi obọ họ gaga no evaọ ewhowho ẹruore Uvie na ẹkwoma ovuẹ olọlọhọ nọ a kere fihọ iẹe evaọ evẹrẹ buobu.

‘You Ọrara’

16. Ẹvẹ ekpako ukoko a sai ro dhesẹ uvi isiuru evaọ obọ ufihọ kẹ enọ e be jẹ ẹvẹrẹ ọfa?

¹⁶ Makọ ma wuhrẹ ẹvẹrẹ ọfa hayo ma ru ere he, mai kpobi a rẹ sai fi obọ họ evaọ ewuhrẹ abọ-ẹzi ọrọ erara nọ e rrọ ẹwho mai. Jihova ọ ta kẹ ahwo riẹ inọ a ‘you ọrara.’ (Iziewariẹ 10:18, 19) Wọhọ oriruo, evaọ ẹwho ologbo jọ evaọ Ẹkpẹlobọ Ovatha-Ọre America, ikoko isoi e be jọ Ọgwa Uvie ọvona ru iwuhrẹ. Wọhọ epanọ a re ru evaọ Egwa Uvie buobu, kukpe kukpe a re nwene oke ewuhrẹ na, yọ a hai ru ere, o hae wọ iwuhrẹ nọ a be rehọ ẹvẹrẹ China ru kpohọ obọ owọwọ evaọ Ẹdoka. Rekọ a te nwene oke enọ e be rehọ ẹvẹrẹ China ru ewuhrẹ na kpohọ obọ owọwọ, koyehọ erara na buobu nọ e be jọ ehọtẹle ruiruo a te sai kpohọ ewuhrẹ hẹ. Avọ ẹwo, ekpako ikoko edekọ na a te nwene oke rai re iwuhrẹ nọ a be rehọ ẹvẹrẹ China ru e ruẹsi kie fihọ ohiohiẹ evaọ Ẹdoka.

17. Ẹvẹ o rẹ jọ omai oma otẹrọnọ ahwo jọ a gwọlọ kwa kpohọ oria ofa re a nyai fi obọ họ kẹ itu nọ e be jẹ ẹvẹrẹ ọfa?

¹⁷ Esẹro nọ e rrọ yoyou a re jiri inievo nọ i te je wo ona nọ e gwọlọ kwa kpohọ oria ofa re a nyai fi obọ họ kẹ itu evẹrẹ efa. O te da ukoko nọ inievo itieye nọ i wo eriariẹ Ebaibol ziezi na a be kwa no na, rekọ ekpako na a wo ọkpọ ẹzi ekpako obọ Listra gbe Aikoniọm. Ekpako yena a whaha Timoti hi inọ o lele Pọl kperẹ usiuwoma ota ha, dede nọ Timoti ọ jọ obufihọ ulogbo kẹ ikoko rai. (Iruẹru 16:1-4) Ofariẹ, enọ e be kobaro evaọ iruo usiuwoma ota na a re si obọ rehọ họ fiki uruemu hayo eriwo sa-sa ọrọ erara. Ukpoye, a re dede uruemu ahwo na rehọ jẹ gwọlọ idhere nọ a re ro mu usu kugbe ai fiki emamọ usi na.—1 Ahwo Kọrint 9:22, 23.

18. Ẹthẹ iruo vẹ o rovie fihọ kẹ omai kpobi?

¹⁸ Wọhọ epanọ a ruẹaro riẹ, a bi whowho emamọ usi na evaọ “kẹvẹrẹ kẹvẹrẹ erẹwho kpobi.” Ma gbẹ be ruẹ imuẹro ẹvi ologbo evaọ udevie ẹkwotọ evẹrẹ erara. Iwhowho-uvie idu buobu nọ i wo ona a rueva “ẹthẹ iruo” nana no. (1 Ahwo Kọrint 16:9) Ghele na, o gwọlọ eware efa re ma sai ruiruo evaọ ekwotọ yena, wọhọ epanọ uzoẹme nọ u lele onana u bi ti dhesẹ na.

[Oruvẹ-obotọ]

Kọ Whọ Sae k’Iyo Nana Vevẹ?

• Ẹvẹ ma sae rọ raro kele Jihova evaọ edhesẹ ababọ-ọriẹwẹ kẹ ahwo kpobi?

• Ẹvẹ ma re rri ahwo nọ e rrọ ẹkwotọ mai nọ e be jẹ ẹvẹrẹ mai hi?

• Fikieme u re ro fi obọ họ re a rehọ ẹvẹrẹ obọ ahwo ta usiuwoma kẹ ae?

• Ẹvẹ ma sai ro dhesẹ ọdawẹ kẹ erara nọ e rrọ udevie mai?

[Udhesẹ-oria/Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 19]

Rom

KRITI

ESIA

FRIJIA

PAMFILIA

PỌNTỌS

KAPADOSIA

MẸSOPOTEMIA

MIDIA

PATHIA

ELAM

AREBIA

LIBIA

IJIPTI

JUDIA

Jerusalẹm

[Ebade]

Abade ọ Mediterenia

Abade Obiebi

Abade Ọwawae

Ukiekpotọ Pasia

[Uwoho]

Eva Pẹntikọst 33 C.E., ahwo nọ i no ekwotọ 15 erọ Uvie Rom gbe eria efa ze a yo emamọ usi na evaọ evẹrẹ obọrai

[Iwoho nọ e rrọ ẹwẹ-obe avọ 20]

Erara buobu e be jẹ emamọ owọ kpahe uzẹme Ebaibol na

[Uwoho nọ o rrọ ẹwẹ-obe avọ 21]

Esabọdo Ọgwa Uvie nọ a rehọ evẹrẹ isoi kere