Hai Wuhrẹ Emamọ Eware Efa nọ Who te bi Se Ebaibol

1. Eme u dhesẹ nọ Jesu ọ jẹ hae ta ẹme no Ikereakere na ze ẹsikpobi?

MA REHỌ iẹe nọ whọ jọ usu ahwo nọ e jẹ gaviezọ kẹ Jesu oke nọ ọ jọ otọakpọ na. Kọ eva e gbẹ hae were owhẹ gaga? Ẹsibuobu nọ Jesu o te bi wuhrẹ ahwo, ọ rẹ ta ẹme no Ikereakere na ze uzuzou. Eme nọ ọ ta nọ ọ họ-ame no nọ a kaki kere fihotọ, Ikereakere na ọ rehọ e rai no ze. Yọ oke nọ o je whu, ọ ta ẹme no Ikereakere na ze.b (Izie. 8:3; Ol. 31:5; Luk 4:4; 23:46) Evaọ ikpe esa gbe ubro nọ Jesu ọ rọ ta usi uwoma na, ẹsikpobi ọ jẹ hae ta ẹme kpahe Ikereakere na jẹ fa otọ rai.—Mat. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Luk 4:16-20.

2. Eme o wha riẹ ze nọ Jesu ọ rọ riẹ Ikereakere na ziezi? (Rri uwoho nọ o rrọ uke emagazini na.)

² Ikpe buobu taure Jesu o te ti mu odibọgba riẹ họ, ọ jẹ hai se ẹme Ọghẹnẹ yọ ọ jẹ hae gaviezọ ẹsikpobi nọ a te bi sei. Ma riẹ nọ ẹsibuobu, ọ jẹ hai yo nọ Meri avọ Josẹf a jẹ hae ta ẹme te ẹme nọ Ebaibol ọ ta.c (Izie. 6:6, 7) Ma riẹ nọ Jesu ọ jẹ hai lele ahwo uviuwou riẹ kpohọ obọ isinagọgo koka koka evaọ ẹdẹ Ẹdijala. (Luk 4:16) Nọ a tẹ rrọ obọ isinagọgo na, ọ rẹ gaviezọ ziezi nọ a te bi se Ikereakere na. Ẹmẹrera na, ọye ọvo o te ti mu Ikereakere Efuafo na họ ese. Nọ Jesu ọ jọ obọ etẹmpol oke nọ ọ jọ ikpe ikpegbivẹ, o je lele ahwo nọ i re wuhrẹ ahwo Ikereakere na ta ẹme. Ahwo nana a riẹ uzi Mosis na gaga, ghele na u je gbe ai “unu fiki epanọ [Jesu] o wo otoriẹ te gbe iyo nọ ọ jẹ kẹ.”—Luk 2:46, 47, 52.

3. Eme ma te ta kpahe evaọ uzoẹme nana?

³ Ma sae daoma re ma riẹ oware nọ Ikereakere na e ta je ru re ẹme Ọghẹnẹ o te omai udu ziezi nọ ma te bi sei kẹdẹ kẹdẹ. Rekọ ẹvẹ ma sai ro wo erere no oware nọ ma bi se na ze ziezi? Ma te roro te ẹme nọ Jesu ọ ta kẹ ahwo nọ a riẹ uzi na gaga, otu ikere-ebe, ahwo Farisi gbe ahwo Sadusi, u ti fiobọhọ kẹ omai. Isu egagọ yena a jẹ hai se Ikereakere na ẹsikpobi, rekọ a jẹ riẹ otọ oware nọ a je se he yọ a je ru ai gbe he. Jesu ọ fodẹ eware esa jọ nọ ahwo nana a je ru hu nọ o wha riẹ ze nọ a gbe je wo erere no Ikereakere na ze he. Ẹme nọ ọ ta ke ai u ti fiobọhọ kẹ omai riẹ eware esa jọ. Eye họ, epanọ u wuzou te re ma riẹ otọ oware nọ ma bi se, re ma wuhrẹ emamọ eware jọ noi ze, je ru oware nọ ma se evaọ Ikereakere na.

DAOMA RIẸ OTỌ OWARE NỌ WHO BI SE

4. Eme iku nọ e rrọ Luk 10:25-29 i wuhrẹ omai kpahe isase Ebaibol?

⁴ Ma rẹ daoma riẹ otọ oware nọ ma bi se evaọ Ebaibol na. Ogbẹrọ ere he, eme na i ti fi obọ ọvo họ kẹ omai hi. Joma kẹ oriruo oware nọ o via ẹdẹ jọ nọ Jesu o je lele “ọzae jọ nọ ọ riẹ Uzi na lafi” ta ẹme. (Se Luk 10:25-29.) Nọ ọzae na ọ nọ Jesu oware nọ o re ru re ọ sai wo uzuazọ ebẹdẹ bẹdẹ, Jesu ọ tẹ nọe nọ, “Eme a kere fihọ Uzi na? Ẹvẹ who wo otoriẹ Uzi na?” Ọzae na ọ kẹ uyo onọ na gbagba. Ọ fodẹ oware nọ Ikereakere na e ta. Ọ ta nọ ma re you Ọghẹnẹ, ma ve je you erivẹ mai. (Izerẹ 19:18; Izie. 6:5) Rekọ ọzae na ọ tẹ nọ Jesu nọ: “Ginọ ono họ ọrivẹ mẹ?” Onọ yena nọ ọ nọ na u dhesẹ nọ ọ riẹ otọ ẹme nọ o se na ha. Onana o wha riẹ ze nọ ọ gbẹ riẹ epanọ o re ro ru oware nọ o se na ha.

5. Ẹvẹ olẹ gbe Ebaibol na nọ ma rẹ romatotọ se u re ro fiobọhọ kẹ omai riẹ otọ eware nọ ma bi se?

⁵ Eme ma sai ru re ma riẹ otọ ẹme Ọghẹnẹ ziezi? Joma ta kpahe eware jọ nọ e sai fiobọhọ kẹ omai. Orọ ọsosuọ, re who te ti se oria jọ evaọ Ebaibol, lẹ tao. U fo nọ ma rẹ lẹ se Jihova re o fiobọhọ kẹ omai riẹ otọ oware nọ ma ti se evaọ Ikereakere na. Ma rẹ yare iẹe re ọ kẹ omai ẹzi ọfuafo riẹ re iroro mai e jọ oware nọ ma bi ti se na. Orọ avọ ivẹ, se ẹmẹrera, re whọ sae riẹ otọ oware nọ who bi se. Ẹsejọ eme na e te mai te owhẹ udu otẹrọnọ who bi se ai do via hayo whọ be gaviezọ kẹ oria Ebaibol na nọ a rekọdo no, yọ who bi rri lele iei. Ẹme na o ti gine te owhẹ udu ziezi keme whọ be ruẹ oware nọ who bi se na, whọ tẹ be jẹ gaviezọ kẹe. (Jos. 1:8) Nọ who je se kpobi no, whọ vẹ jẹ lẹ yere Jihova kẹ Ebaibol na nọ ọ kẹ omai na. Kẹsena whọ vẹ lẹe inọ o fiobọhọ kẹ owhẹ ru oware nọ who se na.

6. Erere vẹ o ti te owhẹ nọ whọ tẹ be hai kere eware nọ who wuhrẹ fihotọ? (Rri uwoho na re.)

⁶ Eware ivẹ efa jọ e riẹ nọ i re fiobọhọ kẹ owhẹ riẹ otọ eware nọ who bi se evaọ Ebaibol. Ọrọ ọsosuọ họ, hae nọ omara enọ kpahe oware nọ who bi se na. Nọ who te bi se iku jọ, hae nọ omara nọ: ‘Amono a mae ta ẹme kpahe evaọ iku nana? Ono ọ ta ẹme nana nọ me bi se na? Ono ọ ta ẹme na kẹ, kọ fikieme ọ rọ tae? Oke vẹ oware nọ me bi se na o rọ via, kọ diẹse o jọ via?’ Nọ ma tẹ be nọ omamai enọ itienana je roro didi kpahe ae, o rẹ whae ze nọ iroro mai e rẹ rọ jọ oware nọ ma bi se na ziezi. Oware ofa jọ nọ u re fiobọhọ họ, hai kere eware jọ nọ who wuhrẹ fihotọ. Nọ who bi roro kpahe epanọ who re kere ẹme na, o te lẹliẹ owhẹ roro ẹme na diwi vi epaọ ọsosuọ, o ve ti vẹ owhẹ ẹro ziezi. Who te kere oware fihotọ o rẹ jẹ lẹliẹ owhẹ kareghẹhọ oware na. Eware jọ nọ whọ rẹ sai kere fihotọ họ, enọ jọ nọ who wo kpahe oware nọ who se, gbe iyo rai nọ whọ kiẹ ku, igogo eware jọ nọ who wuhrẹ evaọ oria na, oware nọ who ti ru kpahe eware nọ who se na, hayo oghẹrẹ nọ who rri oware nọ who wuhrẹ na. Whọ tẹ be hai kere eware nọ who wuhrẹ fihotọ, o tẹ lẹliẹ owhẹ rri Ebaibol na wọhọ ileta nọ Ọghẹnẹ o kere se owhẹ.

7. Re ma sae riẹ otọ eware nọ ma be jọ Ebaibol se, eme ma re wo? (Matiu 24:15)

⁷ Jesu ọ fodẹ oware jọ nọ ọ roja gaga nọ u ti fiobọhọ kẹ omai riẹ otọ eware nọ ma bi se evaọ Ebaibol. Oye họ orimuo. (Se Matiu 24:15.) Eme họ orimuo? Orimuo họ re ohwo o riẹ epanọ oware jọ u ro wobọ kugbe oware ofa, gbe epanọ u ro wo ohẹriẹ no eware efa jọ. Yọ ohwo nọ o re rri oware mu, a tẹ ta ubro ẹme kẹe, ọ rẹ rehọ iẹe ru ọsoso. Ẹme Jesu na o te je dhesẹ nọ oghẹrẹ oware jọ o tẹ be via, ma te wo orimuo ma rẹ riẹ nọ eruẹaruẹ Ebaibol i bi rugba na. Re ẹme kpobi nọ ma be jọ Ebaibol se o sai fiobọhọ kẹ omai ziezi, ma re wo orimuo.

8. Ẹvẹ ma sai ro wo orimuo nọ ma te bi se Ebaibol?

⁸ Jihova o re fiobọhọ kẹ idibo riẹ re a wo orimuo. Fikiere lẹ se Jihova inọ o fiobọhọ kẹ owhẹ wo orimuo. (Itẹ 2:6) Kinọ whọ tẹ lẹ no, eme who re ru? Who te bi se Ebaibol, daoma roro kpahe oware nọ who bi se na ziezi, who ve je muẹrohọ epanọ u ro wobọ kugbe eware nọ whọ riẹ no vẹre. Ebe ukoko na e sai fiobọhọ kẹ owhẹ. Ọjọ họ, Obe Ekiakiẹ Rọkẹ Isẹri Jihova. Ebe itienana i re fiobọhọ kẹ owhẹ rri eware nọ who bi se evaọ Ebaibol na mu, jẹ riẹ epanọ who re ro ru ai. (Hib. 5:14) Orimuo o ti fiobọhọ kẹ owhẹ riẹ otọ Ikereakere na ziezi.

DAOMA WUHRẸ EWARE EFA NO ORIA NỌ WHO BI SE NA ZE

9. Oware jọ vẹ u wuzou gaga nọ Ikereakere na e ta kpahe nọ ahwo Sadusi a muẹrohọ họ?

⁹ Ahwo Sadusi a riẹ ebe isoi ọsosuọ Ikereakere Hibru na ziezi. Rekọ eware jọ e riẹ nọ i wuzou gaga nọ a jọ ebe yena ta kpahe nọ ahwo Sadusi na a je muẹrohọ họ. Wọhọ oriruo, ẹdẹ jọ nọ ahwo Sadusi a nọ Jesu onọ jọ kpahe ẹkparomatha, Jesu ọ nọ rai nọ: “Kọ wha gbe ri se evaọ iku nọ Mosis o kere kpahe ure inwe nọ erae e jẹ jọ ware na, nọ Ọghẹnẹ ọ ta kẹe nọ: ‘Mẹ họ Ọghẹnẹ Abraham gbe Ọghẹnẹ Aiziki gbe Ọghẹnẹ Jekọp’?” (Mak 12:18, 26) Dede nọ ahwo Sadusi a ti se iku yena unuẹse buobu no, onọ nọ Jesu ọ nọ rai na o dhesẹ nọ oware jọ o riẹ nọ u wuzou gaga evaọ iku na nọ a bi muẹrohọ họ. Oye họ eyaa ẹkparomatha na.—Mak 12:27; Luk 20:38.d

10. Eme u fo nọ ma re ru nọ ma te bi se oria jọ evaọ Ebaibol?

¹⁰ Eme ma wuhrẹ no ẹme ahwo Sadusi nọ ma ta na ze? Ma te bi se owọ Ebaibol jọ hayo iku jọ, joma muẹrohotọ ziezi re ma ruẹ obọdẹ eware kpobi nọ ma sai wuhrẹ noi ze. Ẹsejọ ma te se oria jọ evaọ Ebaibol, ma sai wuhrẹ eware jọ noi ze nọ ma gbẹ maki roro didi hi. Rekọ joma nwane ta nọ eyena i te kẹ omai hi. Ma tẹ gbẹ kiẹ oria na ziezi, ma sai gbe wuhrẹ emamọ eware efa noi ze.

11. Ẹvẹ ẹme nọ ọ rrọ 2 Timoti 3:16, 17 na o sai ro fiobọhọ kẹ owhẹ wuhrẹ emamọ eware no oria nọ who bi se evaọ Ebaibol ze?

¹¹ Ẹvẹ ma sai ro wuhrẹ emamọ eware buobu no oria nọ ma bi se evaọ Ebaibol ze? Joma rri 2 Timoti 3:16, 17. (Sei.) Eware ene a jọ etẹe fodẹ na. Orọ ọsosuọ, anọ “Ikereakere na kpobi . . . e rẹ kẹ erere” nọ a tẹ be rehọ ai wuhrẹ. Orọ avọ ivẹ, e rẹ kẹ erere nọ a tẹ be rehọ ae kẹ uthubro. Orọ avọ esa, e rẹ kẹ erere nọ a tẹ be rehọ ae kpọ eware vi. Ọrọ avọ ene, e rẹ kẹ erere nọ a tẹ be rehọ ae whọku ohwo. Whọ tẹ be maki se ebe Ebaibol nọ whọ rẹ kake jọ ruẹ ehrẹ nọ i re fiobọhọ kẹ owhẹ hẹ, whọ rẹ sai wo irere ene nana. Romatotọ rri oria na re whọ ruẹ oware nọ u bi wuhrẹ owhẹ kpahe Jihova gbe oware nọ ọ gwọlọ, hayo oware jọ nọ o sai fiobọhọ kẹ owhẹ jẹ emamọ iroro. Muẹrohọ uthubro nọ Jihova ọ be jọ etẹe kẹ owhẹ. Ẹsejọhọ o bi dhesẹ oghẹrẹ uruemu jọ nọ u woma ha kẹ owhẹ, hayo ikpehre iroro nọ u fo nọ who re si no udu re whọ sai ru oreva riẹ. U te no ere no, muẹrohọ epanọ ẹme na ọ sai ro fiobọhọ kẹ owhẹ kpọ eware vi hayo dhesẹ kẹ ohwo jọ nọ oghẹrẹ nọ o bi rri oware jọ, ere o rrọ họ. O sae jọ ohwo jọ nọ whọ nyaku evaọ usi uwoma. Who ve je rri oria na sọ Jihova ọ be jariẹ whọku owhẹ. Whọ tẹ be jọ oria Ebaibol kpobi nọ who bi se gwọlọ eware ene nana, who ti wuhrẹ emamọ eware buobu.

JỌ EWARE NỌ WHO BI SE NA I NWENE OWHẸ

12. Emejabọ Jesu ọ rọ nọ ahwo Farisi nọ, “Kọ wha ri se?”

¹² Onọ ọfa jọ nọ Jesu ọ nọ ahwo Farisi họ, “Kọ wha ri se?” Onọ yena u dhesẹ nọ oghẹrẹ nọ a je rri Ikereakere na ere e rrọ họ. (Mat. 12:1-7)e Oware nọ o wha onọ na ze họ, ahwo Farisi a ta nọ ilele Jesu a thọ uzi Ẹdijala. Rekọ Jesu ọ tẹ kẹ ae iriruo ivẹ jọ evaọ Ikereakere na jẹ kareghẹhọ ae ẹme nọ Hosia ọ ta nọ u dhesẹ nọ a wo ohrọ-oriọ họ, yọ oghẹrẹ nọ a je rri uzi Ẹdijala na ere o rrọ họ. Kọ eme o lẹliẹ ahwo nana jọ ere dede nọ a je se ẹme Ọghẹnẹ? Omorro o wha riẹ ze. Orọnikọ a je se ẹme Ọghẹnẹ re a riẹ oware nọ u fo nọ a re ru hu, rekọ re a ruẹ izi nọ a re ro kru ahwo. O tẹ whae ze nọ a gbẹ jẹ riẹ otọ eware nọ a je se na ha.—Mat. 23:23; Jọn 5:39, 40.

13. Ẹvẹ u fo nọ ma re ru udu mai nọ ma te bi se Ebaibol, kọ fikieme?

¹³ Ẹme nọ Jesu ọ ta na o dhesẹ nọ ma te bi se Ebaibol, ma re ru udu mai gaga wọhọ ahwo Farisi hi. Ma rẹ jọ ahwo nọ a ginẹ gwọlọ ru oware nọ ma bi wuhrẹ na. U fo re ma lele ohrẹ nọ Ebaibol ọ kẹ omai inọ: “Wha rọ ẹwolẹ jẹ ẹme nọ a be kọ fihọ udu rai na rehọ.” (Jem. 1:21) Ma tẹ rrọ wolẹ, ẹsiẹe ẹme Ọghẹnẹ o ti te omai udu. Ma tẹ ginẹ gwọlọ wo ohrọ-oriọ, ororokẹ, gbe uyoyou nọ ma be jọ Ebaibol wuhrẹ na, ma re wo omorro ho, yọ ma rẹ tẹrovi eware nọ amọfa a bi ruthọ họ.

14. Ẹvẹ ma rẹ rọ riẹ sọ eware nọ ma be jọ Ebaibol se na i bi fiobọhọ kẹ omai nwene? (Rri uwoho na re.)

¹⁴ Oghẹrẹ nọ ma bi ro lele ahwo yeri oye ma rẹ rọ riẹ sọ ẹme Ọghẹnẹ o bi gine nwene omai. Ẹme Ọghẹnẹ nọ ahwo Farisi a je se o je te ai udu hu. O wha riẹ ze nọ a je ro “brukpe [enọ] e kare abe.” (Mat. 12:7) Epọvo na re, oghẹrẹ nọ ma bi rri amọfa gbe oghẹrẹ nọ ma bi ro lele ai yeri oye a rẹ rọ riẹ sọ ẹme Ọghẹnẹ o bi te omai udu hayo o bi te omai udu hu. Ma sae nọ omamai nọ, ‘Kọ mẹ be hae ta ẹme te eware nọ ahwo a be riẹ ru ẹsikpobi, binikọ eware nọ e thọ rai obọ mẹ rẹ mae ta ẹme te? Kọ me wo ohrọ-oriọ? Mẹ rẹ kake rọvrẹ ohwo, binikọ mẹ rẹ fo ahwo gaga, yọ oware nọ a ru omẹ o rẹ kaki no omẹ eva ha?’ Enọ itienana e rẹ lẹliẹ omai riẹ sọ eware nọ ma bi se na i bi te omai udu, yọ i bi nwene iroro gbe uruemu mai.—1 Tim. 4:12, 15; Hib. 4:12.

OGHẸRẸ ISASE NỌ E RẸ KẸ EVAWERE

15. Ẹvẹ Jesu o rri Ikereakere na?

¹⁵ Ikereakere na e jẹ hae were Jesu gaga. Eruẹaruẹ nọ a kere kpahe iẹe evaọ Olezi 40:8 u dhesẹ oghẹrẹ nọ o rri ẹme Ọghẹnẹ. Eruẹaruẹ na e ta nọ: “O Ọghẹnẹ mẹ, re me ru oreva ra oye o rẹ were omẹ, yọ uzi ra o rrọ obeva mẹ didi.” Onana u ru nọ eva e jẹ rọ were iẹe, ọ tẹ jẹ rehọ eva riẹ kpobi gọ Jihova. Ma sai wo evawere jẹ gọ Jihova ziezi re nọ ma tẹ be romatotọ se ẹme Ọghẹnẹ re u te omai udu.—Ol. 1:1-3.

16. Eme o sai fiobọhọ kẹ omai wuhrẹ eware buobu no ẹme Ọghẹnẹ ze? (Rri ẹkpẹti na “Eme Jesu E Sai Fiobọhọ kẹ Owhẹ Riẹ Otọ Oware nọ Who bi Se.”)

¹⁶ Jọ eme nọ Jesu ọ ta gbe uruemu riẹ o lẹliẹ omai romatotọ se Ebaibol na ziezi re o daruọ omai oma. Re ma sae riẹ otọ eware nọ ma bi se ziezi, ma rẹ lẹ, ma re sei gidi gidi hi, ma rẹ nọ omamai enọ jọ kpahe oria nọ ma bi se na, ma ve je kere eware jọ nọ ma wuhrẹ noi ze fihotọ. U te no ere no, ma rẹ daoma rri eme nọ ma bi se na mu ziezi, je se eware nọ a kere kpahe ae evaọ ebe ukoko na. Makọ eria Ebaibol jọ nọ ma rẹ kake rọ ovao rri tere he, ma rẹ sae jarai wuhrẹ emamọ eware buobu nọ ma tẹ be romatotọ se ai je roro didi kpahe ae. Rekọ ma tẹ gwọlọ nọ ẹme Ọghẹnẹ o fiobọhọ kẹ omai wo emamọ uruemu, ma re wo omaurokpotọ. Ma tẹ rọ oghẹrẹ utiona se Ebaibol na ma ti wuhrẹ emamọ eware buobu noi ze, yọ o te whae ze nọ ma te rọ kẹle Jihova.—Ol. 119:17, 18; Jem. 4:8.