Eme họ Otofa Ẹme na “Ubiẹro Rọkẹ Ubiẹro”?

Uyo nọ Ebaibol na ọ kẹ

“Ubiẹro rọkẹ ubiẹro” o jọ usu Uzi nọ Ọghẹnẹ ọ rọ ẹkwoma Mosis kẹ ahwo Izrẹl oke anwae, yọ Jesu ọ wariẹ fodẹ iẹe evaọ Ovuẹ obọ Ugbehru riẹ na. (Matiu 5:38; Ọnyano 21:24, 25; Iziewariẹ 19:21) Otofa ẹme na họ, uye nọ a rẹ kẹ ohwo nọ o ruthọ o rẹ jọ ẹrẹrẹe kugbe uzi nọ ọ thọ na.a

A jẹ hai koko uzi nana nọ ohwo o te keke aro fihọ ru ọrivẹ riẹ thọ. Uzi Mosis na o ta kpahe oware nọ a re ru ohwo nọ o keke aro fihọ ru ọrivẹ riẹ thọ, inọ: “Ohwo o te wiri onwa ohwo a re wiri onwa riẹ, ubiẹro rọkẹ ubiẹro, ubiakọ rọkẹ ubiakọ, oghẹrẹ oma nọ ọ nwa ohwo na a rẹ nwae re.”—Iruo-Izerẹ 24:20.

Fikieme a ro fi uzi “ubiẹro rọkẹ ubiẹro” na họ?

Uzi “ubiẹro rọkẹ ubiẹro” na o kẹ ohwo ọvo uvẹ hẹ re ọye ọvo ọ kioja kẹ omobọriẹ. Ukpoye, uzi na u je fiobọhọ kẹ ibruoziẹ nọ a ro mu re a kẹ ohwo nọ o ruthọ na uye nọ u fo, a gbe ru ohwo na ga vi epanọ o gwọlọ họ hayo lọhọ obọ ga hrọ gbe he.

U te no ere no, uzi na u je ru nọ ahwo a gbe je ro keke aro fihọ nwa amọfa oma ha hayo ma omaa oware uyoma uruo ho. Uzi Mosis na o ta nọ: “Ahwo nọ a kiọkọ [koyehọ, ahwo nọ a be ruẹ epanọ a bi ru ahwo nọ a thuzi na] a ve ti yo, ozọ u ve ti mu ai, a gbe ru oware uyoma utioye ofa vievie he evaọ udevie rai.”—Iziewariẹ 19:20.

Kọ Ileleikristi a re koko uzi “ubiẹro rọkẹ ubiẹro” na?

Ijo, o gba Ileleikristi họ nọ a re koko uzi nana ha. Uzi nana o rrọ usu Uzi Mosis na, onọ idhe uwhu Jesu u si notọ.—Ahwo Rom 10:4.

Ghele na, uzi nana u fiobọhọ kẹ omai riẹ oghẹrẹ nọ Ọghẹnẹ o re rri eware. Wọhọ oriruo, u dhesẹ nọ Ọghẹnẹ o rri uvioziẹ ghaghae. (Olezi 89:14) U te je dhesẹ epanọ Ọghẹnẹ o re bruoziẹ—koyehọ, ọ rẹ whọku enọ i ruthọ “te epanọ u fo.”—Jerimaya 30:11.

Eriwo ọthọthọ nọ ahwo a wo kpahe uzi “ubiẹro rọkẹ ubiẹro” na

Eriwo ọthọthọ: Uzi “ubiẹro rọkẹ ubiẹro” na o ga hrọ.

Uzẹme: Uzi na o kẹ ohwo ọvo udu nọ ọ rẹ rọ rehọ evega bruoziẹ kpe omọfa ha. Ukpoye, uzi na u dhesẹ epanọ ibruoziẹ nọ a ro mu a rẹ rọ kẹ ohwo nọ o ruthọ uye nọ a tẹ kiẹ otọ oware nọ o via no, re a riẹ sọ ohwo na o keke aro fihọ ru oware na. (Ọnyano 21:28-30; Ikelakele 35:22-25) Fikiere, uzi “ubiẹro rọkẹ ubiẹro” na u je ru nọ a gbẹ jẹ rọ kẹ ohwo nọ o ruthọ uye vrẹta ha.

Eriwo ọthọthọ: Uzi “ubiẹro rọkẹ ubiẹro” na o kẹ ohwo udu nọ o re ro ru omọfa kele.

Uzẹme: Uzi Mosis na o ta nọ: “Who re ru orukele vievie he hayo fi ẹgo họ eva kpahe emọ ahwo ra vievie he.” (Iruo-Izerẹ 19:18) Onana u dhesẹ nọ Uzi na o gwọlọ orukele he, ukpoye, o tuduhọ ahwo awọ re a fievahọ Ọghẹnẹ gbe izi orẹwho na, enọ Ọghẹnẹ ọ kuvẹ re e sae kpọ eware vi.—Iziewariẹ 32:35.

Jesu ọ kpọ iroro ethọthọ na vi

Jesu ọ riẹ nọ ahwo jọ a wo eriwo ọthọthọ kpahe uzi “ubiẹro rọkẹ ubiẹro” na. Fikiere ọ te kpọ ai họ okenọ ọ ta nọ: “Wha yo inọ a ta nọ: ‘Ubiẹro rọkẹ ubiẹro, ubiakọ rọkẹ ubiakọ.’ Rekọ, mẹ be ta kẹ owhai nọ: Who lele ohwo oyoma họre he; rekọ ohwo kpobi nọ ọ tehe agba obọze ra, rehọ abọdekọ kẹe re.”—Matiu 5:38, 39.

Muẹrohọ ẹme Jesu na “wha yo inọ a ta nọ.” O wọhọ nọ ọ jẹ ta kpahe isu egagọ ahwo Ju jọ, enọ i je wuhrẹ nọ a re ru omọfa kele. Ọgba-uwuhrẹ Ebaibol jọ nọ a re se Adam Clarke ọ ta nọ: “O wọhọ nọ ahwo Ju na a fi uzi nana [ubiẹro rọkẹ ubiẹro] họ re o kẹ ohwo nọ a ruthọ udu nọ o re ro ru omọfa eware kpobi nọ a ru rie thọ kele.” Nọ orọnọ a be tuduhọ ahwo awọ re a ru amọfa kele na, isu egagọ yena a be rọ ere nwene ẹjiroro Uzi Ọghẹnẹ na.—Mak 7:13.

Wo ohẹriẹ, Jesu ọ ta nọ uyoyou họ oware nọ o mai wuzou evaọ Uzi Ọghẹnẹ. Jesu ọ ta nọ: “‘Whọ rẹ rehọ udu ra . . . you Jihova Ọghẹnẹ ra hrọ.’ Onana họ ujaje nọ o mae rro gbe orọ ọsosuọ. Orọ avọ ivẹ, nọ o wọhọ e riẹ ona: ‘Who re you ọrivẹ ra wọhọ omobọ ra hrọ.’ Ijaje ivẹ nana Uzi na soso . . . e roma hwa.” (Matiu 22:37-40) Jesu ọ ta nọ uyoyou a re ro vuhu ilele riẹ, orọnikọ orukele he.—Jọn 13:34, 35.

a Uzi nana nọ a rẹ rehọ ẹme Latin na lex talionis se ẹsejọ na, o jọ usu izi nọ erẹwho efa a wo re evaọ oke anwae.