Nge Kezolaka nde Bana na Nge Kukuma Banani?

KETI nge kezabaka nde bana na nge kele dikabu mosi ya kuluta ntalu? (Nkunga 127:⁠3) To nge kemonaka nde kusansa bau kele kuyonika mbongo. Kisalu ya kusansa bana kebutaka mbongo ve, kansi yau kebasisaka mbongo tii kuna bau takuma kudisansa bau mosi. Kana bo mekabila nge mbongo mingi, nge fwete vanda na mayele ya kubutisa yau. Kisalu ya kusansa bana mbote mpi kele mutindu mosi.

Bibuti ya zola kezolaka kutula bana na bau na nzila ya mbote. Ata inza yai kele ya kufuluka na mambu ya mbi mpi ya mawa mingi, bibuti lenda sala ngolo na kutanina bana na bau. Beto tadila mbandu ya Werner ti Eva, yina beto tubilaka na disolo ya ntete.a

Kana Bibuti Ketula Dikebi

Werner keta nde bibuti na yandi kangaka maboko ve. Bau kangulaka meso sambu na mambu yina vandaka salama na nzo-nkanda. “Mono sepelaka ngolo na bangindu ya bau pesaka mono, mpi mono monaka nde dikebi na bau vandaka na mono mpi bau vandaka sadisa mono. Ata bau vandaka simba bansiku ngolo, mono zabaka nde bau vandaka banduku na mono ya ngolo.” Ntangu Eva lutisaka kulonguka mpi belaka basusi ti kukonda kulala mpongi, bibuti na yandi: Francisco ti Inez, lutisaka mpi ntangu mingi na kusolula ti yandi mpi kusadisa yandi na kuvutukila mabanza ya mbote.

Inki mutindu Francisco ti Inez taninaka bana na bau mpi longaka bau na kuzinga mbote na kimbuta? Banda kileke, bau vandaka sala bisalu kumosi ti bana na bau na zola yonso. Francisco ti Inez vandaka bikisa ve bana bo vukana ti bana yankaka. Bau vandaka tambula ti bo bisika yonso. Bibuti yai ya zola tulaka mpi bana na bau na nzila. Inez ketuba nde: “Beto longaka bau mutindu ya kulangidila nzo, ya kuyonika ve bima, ti ya kuyidika bilele na bau. Beto songaka muntu na muntu na kusola kisalu na yandi, ti kutula bukatikati na kati na yau ti mikumba na bau ya kimpeve.”

Yau kele mfunu mingi na kuzaba bana na beno ti kusosa kutula bau na nzila! Beto tadila mitindu tatu ya kutula bana na nzila: (1) Sadisa bana na nge na kusola kisalu ya kinsuni ya mbote; (2) sadisa bau na kununga bampasi na nzo-nkanda ti na kisika ya kisalu; (3) songa bau mutindu ya kumanisa nzala na bau ya kimpeve.

Sadisa Bau na Kusola Kisalu ya Mbote

Kisalu ya muntu kele nzila ya kuzwila mbongo. Yau kedyaka mpi ntangu na yandi. Na yau, bibuti ya mbote tatadila kisalu ya mwana na mwana kezolaka mpi melunga na kusala. Ata muntu mosi ve kezolaka kuvanda bonso kizitu na zulu ya bankaka. Na yau, bibuti fwete yindula ngolo na kusola nzila ya bana na bau talanda sambu bau zinga mbote ti mabuta na bau. Kana mwana na nge ya nkento to ya bakala kezola kisalu ya kuteka sambu na kuzinga mbote, nge fwete sadisa yandi na kuyedisa bikalulu yai: kuvanda ti mayele ya kisalu, luzolo ya kulonguka, mpi ngangu ya kuzinga ti bantu yankaka.

Tala mbandu ya Nicole. Yandi ketuba nde: “Bibuti na mono kotisaka mono na kisalu na bau ya kuyobisa bima. Bau pesaka mono dibanza ya kupesa ndambu ya lufutu na mono sambu na badepanse ya nzo, ndambu yankaka mono sadila mambu na mono mosi to mono bumba. Mono longukaka kikalulu ya kubaka mikumba mpi yau sadisaka mono na luzingu ya mvimba.”

Ndinga ya Nzambi, Biblia, ketanga ve bisalu ya muntu lenda pona. Kansi, yau kepesa malongi ya mbote. Mu mbandu, ntumwa Polo tubaka na Bakristu ya Tesalonika nde: “Konso muntu yina ke zola kusala ve, yandi lenda dia mpi ve.” Yandi yikaka nde: “Beto me wa nde bantu ya nkaka na kati na beno bo ke sala bumolo, kisalu na bo kaka kukota na bamambu ya bantu ya nkaka, bamambu yina me tadila bo ve. Beto ke songa bantu ya mutindu yina ti kupesa bo ndongisila yai na zina ya Mfumu Yesu Kristo, nde bo sala kisalu na bo na ntima mosi ya pima sambu bo mosi kubaka madia sambu na luzingu na bo.”​—⁠2 Tesalonika 3:​10-12.

Kansi, luzingu kesukaka ve kaka na kuzwa kisalu ti mbongo. Bayina kezolaka mingi kukuma bantu ya nene kesukaka na mawa mpi bau kebakisaka nde bau kelandaka ‘mupepe.’ (Longi 1:14) Bibuti tapusa ve bana na bau na kusosa lukumu ti kimvwama, kansi yau tavanda mbote na kunata bau na kundima mambu ya mayele yai ya ntumwa Yoane tubaka na ngolo ya Nzambi nde: “Beno zola ve luzingu ya nsi-ntoto ti bima yonso kele awa na nsi-ntoto. Kana muntu ke zolaka luzingu ya nsi-ntoto, yandi ke zolaka Tata Nzambi ve. Sambu bima yai yonso kele awa na nsi-ntoto: bima yina ya nitu na beto ti meso na beto ke monaka nzala na yo ti bima yina ya beto ke tulaka lulendo sambu na yo, bima yai yonso ke katukaka na Tata Nzambi ve kansi yo ke katukaka awa na nsi-ntoto. Nsi-ntoto ti bima yonso kele na yo ya bantu ke zolaka, yo ke mana, kansi muntu yina ke salaka mambu yina ya Nzambi ke zolaka, yandi [ta zinga] mvula na mvula.”​—⁠1 Yoane 2:​15-17.

Inki Mutindu Kulungisa Mpusa na Bau ya Mawi?

Sambu na inki kusala ve kisalu na nge ya kibuti bonso muntu yina kelongaka bantu kisalu ya kubaka ntinu? Yandi kelongaka bau ve kaka ngolo ya kubakila ntinu ti kulosa makulu ntama. Yandi kelongaka bau mpi na kulanda ve bangindu ya mbi ya ntima, mpidina mawi na bau kekumaka ngolo. Ebuna, inki mutindu nge mpi lenda pesa kikesa, kutunga ti kupusa bana na nge na kukwenda na ntwala?

Baka mbandu ya Rogério. Ntangu yandi kumaka na bamvula 13, pana mabanza ya mwana kevandaka bisakasaka sambu nitu kesoba, yandi vandaka dyaka na basusi mingi sambu bibuti na yandi vandaka wakana ve, bau vandaka yindula yandi mpi ve. Inki beto lenda sala sambu na bana yina kele bonso yandi? Beto zaba nde yau kele mpasi na kutanina bana na bampasi ti bupusi yonso ya mbi. Kansi, kulemba kisalu na nge ya kibuti ve. Yau kelomba ve kulutisa ndilu na kutanina bana. Kansi, longa bau na kubakisa. Yibuka ntangu yonso nde mwana na mwana kele ti kikalulu na yandi. Kana nge kemonisa ntima ya mbote mpi ya zola, nge tanunga na kutula mwana na ngemba. Yau tasadisa yandi mpi na kuyela ti kikalulu ya kutula ntima mpi kudizitisa.

Ata bibuti na nge sadisaka nge na kuvanda na mawi ya mbote to ve, mambu tatu lenda sadisa nge na kununga na kusadisa bana na nge: (1) Kumanisa ve ntangu yonso kaka na bampasi na nge, kana ve nge takonda ntangu ya kutadila bampasi ya bana yina kemonanaka bonso mambu ya fyoti; (2) sala ngolo na kusolula mambu ya mbote mpi ya kyese konso kilumbu ti bana; (3) longa bau kikalulu ya mbote ya kuyidika makambu ti bantu.

Brigite keyibuka dyaka ntangu ya yandi vandaka toko. Yandi ketuba nde: “Mono bakisaka nde muntu lenda soba ve bantu na kukumisa bau mutindu yandi kezola. Mama songaka mono nde, kana mono mona kima mosi ya mono kezola ve na bantu yankaka, mbote mono sala ve bonso bau. Mama songaka mono mpi nde, ntangu ya mbote ya kusoba bikalulu na mono vandaka bamvula yina ya kileke.”

Kansi, bana kele ve kaka na mfunu ya kisalu ti mawi ya mbote. Kudiyula nde, ‘Keti mono kendimaka nde kisalu ya kusansa bana kele mukumba ya Nzambi pesaka mono?’ Kana nde ee, nge fwete lungisa nzala na bau ya kimpeve.

Mutindu ya Kusadisa Bana na Kimpeve

Na Disolo yina Yezu Kristu salaka na zulu ya Ngumba, yandi tubaka nde: “Kyese kele na bayina kezabaka nzala na bau ya kimpeve, sambu kimfumu ya mazulu kele ya bau.” (Matayo 5:​3, NW) Inki mutindu kumonisa nzala ya mambu ya kimpeve? Bana kezwaka mambote mingi kana bibuti kepesa mbandu ya mbote ya kumonisa lukwikilu na Yehowa Nzambi. Ntumwa Polo sonikaka nde: “Kana muntu ke na lukwikilu ve, yandi lenda pesa Nzambi kiese ve. Sambu konso muntu yina ke kwisaka na Nzambi yandi fweti kwikila nde Nzambi kele, mpi nde Nzambi ke pesaka matabisi na bantu yina ke sosaka yandi.” (Baebreo 11:⁠6) Kansi, beto fwete sambaka sambu lukwikilu kumonika. (Roma 12:12) Kana nge ndima nde nge mosi mpi kele na nzala na mambu ya kimpeve, nge fwete sosa lusadisu ya Nzambi, mutindu tata ya Samsoni, yina kumaka zuzi ya ngolo na Izraele, salaka. (Bazuzi 13:⁠8) Nge tasamba ve kaka kusamba mpamba, kansi nge tasosa lusadisu ya Ndinga ya Nzambi, Biblia.​—⁠2 Timoteo 3:​16, 17.b

Ata kisalu ya kutula bana na nzila, kulungisa mpusa na bau ya mawi, ti kusadisa bau na kimpeve kele mpasi, bibuti kebakilaka yau lufutu. Tata mosi ya bana zole na Brésil ketuba nde: “Mono keyindulaka ve ata fyoti kuvanda kukonda bana na mono. Mambu ya mbote kele mingi ya beto lenda tuba ti bau.” Mama ketendula kikuma ya bana kele ti bikalulu ya mbote nde: “Ntangu yonso beto kevandaka kisika mosi, beto kemekaka kusala mambu ya kyese. Kima ya kuluta mfunu, beto kesambaka sambu na bana na beto.”

Priscilla kevilaka ve nde bibuti na yandi vandaka monisa ntangu yonso kikalulu ya zola mpi ya kubwisa ntima kana dikambu mebwa. Yandi ketuba nde: “Bau vandaka banduku na mono ya kyeleka mpi bau sadisaka mono na mambu yonso. Mono monaka nde mono kele mwana mosi ya bibuti kubakaka bonso ‘dikabu ya Yehowa.’ ” (Nkunga 127:⁠3) Bibuti mingi kebongisaka ntangu ya kukutana ti bana sambu na kutanga Biblia ti mikanda ya Bukristu kisika mosi. Sambu na inki kusala ve bonso bau? Kana beno ketadila bankenda ti minsiku ya Biblia na kyese yonso, beno tasadisa bana na kuvanda ti kikalulu ya kutula ntima. Bau tavanda mpi ti kivuvu ya kyeleka ya makwisa.

Ntangu Bana Yonso Tavanda na Ngemba

Ata bana mingi kemonaka nde luzingu na bau tavanda mpasi na bilumbu kekwisa, Ndinga ya Nzambi ketuba nde ntama mingi ve, ntoto takuma kisika bantu tazinga na ngemba. Kyese mingi na kuyindula inza ya mpa ya Nzambi mesilaka, sambu kuna bibuti tavandaka dyaka ve na susi ya ngemba ya bana na bau! (2 Piere 3:13) Meka kusala bonso muntu ya kemona kulungana ya mbikudulu yai: “Bantambu ta vandaka na ngemba ti bana-mameme, bankoi ta pemaka kisika mosi ti bana-bankombo; bana-bangombe ti bana-bantambu ta zingaka kisika mosi, mwana ya fioti ta nataka bo.” (Yezaya 11:⁠6) Awa ya beto ketuba, ngemba ya kimpeve ya mutindu yai melunganaka na kifwani na kati ya bayina kesadilaka Yehowa. Nge fwete mona nde lutaninu ya zola ya Nzambi kele na kati na bau. Kana nge ke kibuti mpi nge mezolaka Nzambi mpenza, tula ntima nde yandi kezabaka mpasi ti basusi na nge mpi yandi tasadisa nge na kununga yau. Longuka Ndinga na yandi ye tula kivuvu na nge na Kimfumu.

Kotisa bana na nge na nzila ya luzingu ya mvula na mvula na kusongaka mbandu ya mbote. Kana nge kuditula na maboko ya Yehowa Nzambi, makwisa na nge ti ya bana na nge tavanda mbote kuluta mutindu nge keyindulaka. Nge lenda tula ntima bonso muyimbi-bankunga yina yimbaka nde: “Mona kiese na Mfumu Nzambi, yandi ta pesa nge kima ya nge zola.”​—⁠Nkunga 37:⁠4.

[Banoti na nsi ya lutiti]