ITHOMO RĨA 4

Ũhoro Ũrathĩrĩrĩka Wega

RĨRĨA ũrathoma na kayũ-rĩ, hihi nĩ ũhĩngĩcagwo nĩ ciugo imwe? Kana rĩrĩa ũraheana mĩario-rĩ, hihi kaingĩ nĩ wĩkoraga ũgĩcarĩrĩria ciugo iria ciagĩrĩire? Angĩkorũo nĩguo-rĩ, ndwaragia na njĩra ĩrathĩrĩrĩka. Mũndũ waragia na njĩra ĩrathĩrĩrĩka athomaga na akaria na njĩra ciugo na ũhoro wake ũrathingatana wega, atekũhĩngĩcĩka. Ũguo ti kuga atĩ aragia ategũtithia, na ihenya mũno, kana akaria atecirĩtie. Mĩario yake ĩkoragwo ĩrĩ mĩega mũno. Kwaria na njĩra ĩrathĩrĩrĩka nĩ gwĩkĩrĩirũo mũno thĩinĩ wa Cukuru ya Ũtungata wa Gĩtheokrasi.

Kũrĩ maũndũ mangĩtũma mũndũ aage kwaria na njĩra ĩrathĩrĩrĩka. Hihi nĩ ũkũbatara gwĩciria na njĩra ya mwanya ũmwe wa maũndũ maya? (1) Ũgĩthoma mbere ya andũ-rĩ, no ũhĩngĩcwo nĩ ciugo iria ũtoĩ wega. (2) Gũtithatithia maita maingĩ mũno no gũtũme mũndũ atengʼerie mĩario yake. (3) Kwaga kwĩhaarĩria no kũrehe thĩna ũcio. (4) Ũkĩarĩria andũ gĩkundi, kaingĩ ũndũ ũrĩa ũngĩtũma mĩario yage gũthĩrĩrĩka nĩ kwaga kũbanga ũhoro na njĩra ĩthingataine wega. (5) Gũkorũo mũndũ atarĩ na ciugo nyingĩ no gũtũme ahindahinde agĩcarĩrĩria ciugo iria ciagĩrĩire. (6) Ningĩ mũndũ angĩtĩtĩrithia ciugo nyingĩ mũno, mĩario no yage gũthĩrĩrĩka. (7) Kwaga ũmenyo wĩgiĩ mĩhũthĩrĩre ya ciugo no kũrehe thĩna ũcio.

Ũngĩaga kũheana mĩario na njĩra ĩrathĩrĩrĩka, athikĩrĩria thĩinĩ wa Nyũmba ya Ũthamaki matingĩũkĩra moime nja, ĩndĩ meciria mao mahota gũcangacanga. Nĩ ũndũ ũcio, maũndũ maingĩ marĩa ũkwaria no morĩre thĩ.

Ningĩ, no mũhaka mwaria amenyerere nĩguo mĩario ĩkũrongoreirio gwaka na gũthĩrĩrĩka ndĩgatuĩke ya gũtuuria, kana o na hihi gũconora athikĩrĩria. Angĩkorũo nĩ ũndũ wa ũndũire wao andũ marona njĩra yaku ya kwaria ĩtarĩ njega kana magekĩrĩra nganja maũndũ marĩa ũroiga-rĩ, ũndũ ũcio ndũngĩreka ũkinyĩre muoroto waku. O na gũtuĩka aarĩ mwaria warĩ na ũmenyeru, mũtũmwo Paulo aarĩirie Akorintho ‘arĩ mwagu hinya, na arĩ na guoya’ tondũ ndeendaga gwĩcarĩria ngumo.—1 Kor. 2:3.

Mĩtugo ya Gwĩthema. Andũ aingĩ nĩ marĩ kamenyeri ga kũhũthĩra ciugo ta “eee” rĩrĩa mararia. Angĩ mambagĩrĩria ndeereti ciao kaingĩ na kiugo “atĩrĩrĩ,” kana ũndũ o wothe marenda kuga makahũthĩra ciugo ta, “rĩu-rĩ” kana, “nĩ wakĩigua.” No kũhoteke ndũmenyaga nĩ maita maigana ũhũthagĩra ciugo ta icio. No ũgerie kũgĩa na ihinda rĩa kwĩmenyeria, wĩre mũndũ agũthikĩrĩrie na agacokera ciugo icio o riita rĩothe rĩrĩa wacigweta. Wahota kũgegio nĩ ũndũ ũcio.

Andũ aingĩ mathomaga kana makaaria magĩtithatithagia. Mambagĩrĩria kwaria kana gũthoma magatithia marĩ gatagatĩ, magacokera ũndũ mũna megũkoretwo moiga.

Nao angĩ maragia na ihenya, makambĩrĩria na rĩciria rĩmwe, ĩndĩ marĩ gatagatĩ ka ũhoro, magathiĩ ũhoro-inĩ ũngĩ. O na ciugo ingĩkorũo nĩ irathingatana wega, gũcenjia rĩciria hinahi nĩ kũgiragia ũhoro ũthĩrĩrĩke.

Ũrĩa Ũngĩagagĩria. Angĩkorũo kaingĩ thĩna waku nĩ gũcarĩrĩria kiugo kĩrĩa kĩagĩrĩire, ũkũbatara gwĩkĩra kĩyo kuongerera mũthithũ waku wa ciugo. Rora ciugo iria ũtoĩ ũgĩthoma Mũrangĩri, kana mabuku mangĩ. Cirore ibuku-inĩ rĩa gũtaarĩria ciugo, tuĩria ũrĩa citamũkagwo na ũrĩa ciugĩte, na wongerere imwe mũthithũ-inĩ waku wa ciugo. Angĩkorũo ndũrĩ na ibuku rĩa gũtaarĩria ciugo, caria ũteithio kuuma kũrĩ mũndũ waragia rũthiomi rũu wega.

Kwĩmenyeria gũthomaga na kayũ nĩ gũgũgũteithia wagagĩrie mũthomere waku. Rora ciugo iria nditũ, na ũcitamũke na kayũ maita maigana ũna.

Nĩguo ũthome na njĩra ĩrathĩrĩrĩka, harĩ bata gũtaũkĩrũo nĩ ũrĩa ciugo thĩinĩ wa mũhari iratwarana irĩ hamwe. Nĩguo athikĩrĩria mataũkĩrũo nĩ rĩciria rĩa mwandĩki, kaingĩ mũthomi abataraga gũthoma ciugo cigana ũna irĩ hamwe. Baara wega ciugo icio. Cikururĩre angĩkorũo gwĩka ũguo nĩ gũgũgũteithia. Muoroto waku to gũtamũka ciugo wega, ĩndĩ nĩ hamwe na gũkinyĩria andũ ndũmĩrĩri ĩrĩa yagĩrĩire. Thutha wa gũthathaũrania mũhari ũmwe, thiĩ na mbere na ũcio ũngĩ nginya ũrĩkie gũthoma kĩbungo gĩothe. Menya ũrĩa ũhoro ũcio ũthingataine. Ũcoke wĩmenyerie gũthoma na kayũ. Thoma kĩbungo kĩu maita maingĩ nginya ũhote gũgĩthoma ũtekũhĩngĩcĩka na ũtegũtithia kũrĩa gũtagĩrĩire. Ũcoke ũthiĩ ibungo-inĩ icio ingĩ.

Warĩkia ũguo, ongerera mĩtũkĩ yaku ya gũthoma. Angĩkorũo nĩ warĩkia kũmenya ũrĩa ciugo thĩinĩ wa mũhari mũna iratwarana, nĩ ũkũhota kuona makĩria ma kiugo kĩmwe riita rĩmwe na ũmenye ũhoro ũrĩa ũratanya ũrũmĩrĩre. Ũndũ ũcio nĩ ũgũgũteithia mũno ũthomi-inĩ waku.

Kwĩmenyeria gũthomaga ũhoro na kayũ riita rĩa mbere wawona no gũgũteithie mũno. Kwa ngerekano, ũtekwamba kũhaarĩria, thoma na kayũ rĩandĩko rĩa o mũthenya na ũhoro ũrĩa ũrĩtaarĩirie; ĩkaga ũguo o mũthenya. Menyeria maitho maku kuona ciugo cigana ũna iria ithondekete rĩciria rĩna handũ ha kuona kiugo kĩmwe rita rĩmwe.

Nĩguo mĩario ĩthĩrĩrĩke wega, nĩ ũkũbatara gwĩciria mbere ya kwaria. Mĩhangʼo-inĩ yaku ya o mũthenya wĩmenyerie gwĩciria mbere ya kwaria. Wĩcirie maũndũ marĩa ũrenda kuga na ũrĩa ũkũmoiga; ũcoke wambĩrĩrie kwaria. Ndũkaarie na ihenya. Tigĩrĩra atĩ wagweta rĩĩciria rĩgima ũtegũtithatithia kana gũcenjia rĩĩciria ũrĩ gatagatĩ. No ũteithĩke ũngĩhũthĩra mĩhari mĩkuhĩ na mĩhũthũ.

Angĩkorũo nĩ ũramenya ũrĩa ũrenda kuga ndwagĩrĩirũo gũcarĩrĩria ciugo. Na njĩra nguhĩ, to mũhaka ũthuure ciugo iria ũkũhũthĩra. Hatarĩ nganja, nĩguo wĩmenyerie, nĩ wega gũtigĩrĩra atĩ ũndũ ũrĩa ũrenda kwaria nĩ ũingĩrĩte meciria-inĩ maku wega ũcoke ũthiĩ ũgĩciragia ciugo iria ũkũhũthĩra o ũrĩa ũraaria. Ũngĩka ũguo, na ũige meciria maku harĩ rĩciria handũ ha harĩ ciugo iria ũraria, ciugo ikwĩrehe cio nyene, na ũkwaria biũ kuuma ngoro. No ũngĩambĩrĩria gwĩciria ũhoro wa ciugo handũ ha rĩciria, no ũhindahinde mĩario-inĩ yaku. Ũngĩĩmenyeria, no ũgaacĩre kwaria na njĩra ĩrathĩrĩrĩka wega, ĩrĩa arĩ ngumo ya bata harĩ kwaria na gũthoma kwega.

Rĩrĩa Musa aatũmirũo nĩ Jehova kũrĩ rũrĩrĩ rwa Isiraeli na kũrĩ Firauni wa Misiri, aaiguaga atarĩ na ũhoti. Nĩkĩ? Ndangĩahotire kwaria na njĩra ĩgũthĩrĩrĩka wega; no kũhoteke aarĩ na wathe wa mwarĩrie. (Tham. 4:10; 6:12) Musa nĩ aarutire ciĩgwatio, ĩndĩ gũtirĩ o na kĩmwe gĩetĩkĩrirũo nĩ Ngai. Jehova akĩmatũma na Haruni atuĩke mwaria wake, o na kũrĩ o ũguo Jehova nĩ aateithirie Musa kwaria. Maita maingĩ, Musa nĩ aagaacĩrire harĩ kwaria na mũndũ ũmwe ũmwe, tũkundi twa andũ, na nginya rũrĩrĩ rũgima. (Gũcok. 1:1-3; 5:1; 29:2; 31:1, 2, 30; 33:1) Ũngĩĩrutanĩria kũnyita itemi rĩaku na wĩhokage Jehova, o nawe no ũhũthĩre mĩario yaku gũtĩithia Ngai.

ANGĨKORŨO NĨ ŨTONDOIRAGA

Nĩ maũndũ maingĩ mangĩtũma mũndũ atondoire. Njĩra cia ũrigitani iria cingĩteithia andũ amwe no ciage gũteithia arĩa angĩ. Ĩndĩ nĩguo ũgĩe na moimĩrĩro mega, harĩ bata gũthiĩ na mbere kũgeria.

Hihi rĩciria rĩa gũcokia kĩũria mĩcemanio-inĩ nĩ rĩtũmaga ũigue guoya? Hoya Jehova agũteithie. (Afil. 4:6, 7) Wĩcirie ũhoro wa gũtĩithia Jehova na gũteithia arĩa angĩ. Ndũkerĩgĩrĩre thĩna ũcio ũthire biũ, no rora ũteithio ũrĩa ũraheo wa kũhiũrania na thĩna ũcio. O ũrĩa ũragĩa na irathimo cia Jehova na ũgekĩrũo ngoro nĩ aarĩ na ariũ a Ithe witũ, nĩ ũrĩĩrutanagĩria makĩria.

Cukuru ya Ũtungata wa Gĩtheokrasi nĩ ĩgũgũteithia ũgĩe na ũmenyeru wa kwaria mbere ya andũ. Wahota kũgegio nĩ ũrĩa ũkũgaacĩra kwaria mbere ya gakundi ka andũ marakũnyita mbaru na marenda ũthiĩ na mbere. Ũndũ ũcio no ũgũteithie kũgĩa na ũmĩrĩru wa kwaria nginya maũndũ-inĩ mangĩ.

Angĩkorũo nĩ ũkaaheana mĩario, wĩhaarĩrie wega. Rikĩra biũ ũhoro-inĩ ũrĩa ũraheana. Aria ũrĩa kwagĩrĩire kuuma ngoro. Ũngĩambĩrĩria gũtondoira, geria o ũrĩa ũngĩhota kũhooreria mũgambo waku na ũikare ũkindĩirie. Regeria mĩkiha ya thĩa ciaku. Aria ciugo nyinyi nyinyi. Nyihanyihia kũhũthĩra ciugo ta, “eee” na “aaa.”

Thutha wa kũmenya ciugo iria cianamaritũhĩra, amwe arĩa mahiũranagia na gũtondoira methemaga ciugo icio na ithenya rĩacio makahũthĩra ciugo ingĩ iria ciugĩte ũndũ ũmwe na icio. Angĩ mamenyaga ndemwa iria imaritũhagĩra mũno makemenyeria gũcitamũka maita maingĩ.

Ũngĩtondoira ũgĩteereta na mũndũ, ndũgakue ngoro harĩ kĩyo gĩaku gĩa kwaria. No ũreke mũndũ ũcio ũngĩ arie nginya rĩrĩa ũrĩhota gũthiĩ na mbere. Kũngĩhoteka, mwandĩkĩre ũhoro mũkuhĩ, kana ũmuonie ibuku rĩna.