ដំណើរដ៏វែងឆ្ងាយរបស់ខ្ញុំចាកចេញពីជីវិតស្លាប់រស់នៅប្រទេសកម្ពុជា

រៀបរាប់ដោយ មាស វឌ្ឍនា

ឆ្នាំ១៩៧៤ ខ្ញុំកំពុងតែប្រយុទ្ធតតាំងនឹងខ្មែរក្រហមនៅប្រទេសកម្ពុជា។ នៅពេលនោះ ខ្ញុំជាកូនទាហានក្នុងទ័ពកម្ពុជា។ នៅគ្រាមួយ ពេលយើងកំពុងតែប្រយុទ្ធនោះ យើងចាប់បានទាហានម្នាក់របស់ខ្មែរក្រហម។ អ្វីដែលទាហានម្នាក់នេះរៀបរាប់ប្រាប់ខ្ញុំអំពីផែនការរបស់ប៉ុល ពតa សំរាប់ពេលខាងមុខនោះ នេះបានធ្វើឲ្យជីវិតរបស់ខ្ញុំប្រែប្រួលទាំងស្រុង ថែមទាំងបានញ៉ាំងឲ្យខ្ញុំចាប់ផ្ដើមដើរតាមវិថីជីវិតមួយដែលប្រៀបដូចជាការធ្វើដំណើរដ៏វែងឆ្ងាយឆ្លងកាត់ប្រទេសជាតិផងនិងខាងជំនឿសាសនាផង។

ប៉ុន្តែ ខ្ញុំសូមរៀបរាប់ពីទីចាប់ផ្ដើមនៃដំណើរជីវិតរបស់ខ្ញុំសិន។ ខ្ញុំកើតនៅឆ្នាំ១៩៤៥ នៅប្រទេសកម្ពុជាក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ នៅក្រោយមក ម្ដាយខ្ញុំបានកាន់មុខតំណែងដ៏សំខាន់ក្នុងផ្នែកប៉ូលិសសម្ងាត់។ គាត់ជាភ្នាក់ងារពិសេសរបស់សម្ដេចនរោត្តម សីហនុ ដែលជាប្រមុខប្រទេស។ ដោយសារម្ដាយខ្ញុំរវល់ពេកនិងត្រូវចិញ្ចឹមខ្ញុំតែម្នាក់ឯងនោះ គាត់សម្រេចចិត្តឲ្យខ្ញុំទៅរៀនសូត្រនៅឯវត្ត។

ការអប់រំរបស់ខ្ញុំផ្នែកព្រះពុទ្ធសាសនា

ខ្ញុំបានទៅនៅជាមួយសម្ដេចសង្ឃ ពេលខ្ញុំមានអាយុប្រាំបីឆ្នាំ។ ចាប់តាំងពីឆ្នាំនោះរហូតទៅដល់ឆ្នាំ១៩៦៩ ខ្ញុំបានចំណាយពេលវេលានៅវត្តខ្លះនិងនៅផ្ទះខ្លះ។ លោកសង្ឃដែលខ្ញុំធ្លាប់បំរើគឺជាសម្ដេចសង្ឃរាជជួន ណាត ជាអ្នកចេះដឹងជ្រៅជ្រះបំផុតអំពីព្រះពុទ្ធសាសនានៅប្រទេសកម្ពុជានៅសម័យនោះ។ ខ្ញុំបានធ្វើការជាស្មៀនរបស់សម្ដេចអស់មួយរយៈពេល និងបានជួយសម្ដេចបកប្រែសៀវភៅបរិសុទ្ធរបស់ព្រះពុទ្ធសាសនាពីភាសាឥណ្ឌាបុរាណមួយមកជាភាសាខ្មែរ។ សៀវភៅនោះចំណងជើងថា«ល្អីបី» ដែលតាមភាសាបាលីហៅថា«តិបិដក» ឬតាមសំស្ក្រឹតហៅថា«ត្រៃបិដក»។

នៅឆ្នាំ១៩៦៤ ខ្ញុំបានបួសជាលោកសង្ឃហើយបានបំរើជាសង្ឃរហូតដល់ឆ្នាំ១៩៦៩។ ក្នុងរយៈពេលនោះ ខ្ញុំធ្លាប់ឆ្ងល់នឹងសំនួរដែលនាំឲ្យខ្លួនខ្វល់ចិត្ត ដូចសំនួរថា ហេតុអ្វីមានការឈឺចាប់ច្រើនម្ល៉េះក្នុងពិភពលោកយើងនេះ? តើការឈឺចាប់នេះបានចាប់ផ្ដើមដូចម្ដេច? ខ្ញុំបានសង្កេតឃើញមនុស្សជាច្រើនខិតខំផ្គាប់ព្រះហឫទ័យនៃព្រះរបស់ខ្លួន តែពួកគេមិនដឹងថាតើបណ្ដាព្រះទាំងនោះអាចនឹងដោះស្រាយបញ្ហារបស់ពួកគេយ៉ាងដូចម្ដេចបាននោះទេ។ ខ្ញុំរកមិនឃើញចម្លើយក្នុងគម្ពីររបស់ព្រះពុទ្ធសាសនាឡើយ ហើយលោកសង្ឃឯទៀតក៏រកចម្លើយពុំឃើញដូចគ្នាដែរ។ ខ្ញុំបានស្រយុតចិត្តដល់ម្ល៉េះដែលខ្ញុំសម្រេចចិត្តលាចាកសិក្ខាបទ ហើយឈប់បំរើជាសង្ឃទៀត។

នៅឆ្នាំ១៩៧១ ខ្ញុំបានចូលធ្វើជាទាហានក្នុងទ័ពកម្ពុជា។ គេចាត់ខ្ញុំទៅប្រទេសវៀតណាមនៅឆ្នាំ១៩៧១ ហើយដោយព្រោះកំរិតវប្បធម៌របស់ខ្ញុំ ពួកគេបានដំឡើងស័ក្ដិឲ្យខ្ញុំធ្វើជាអនុសេនីយ៍ទោ ហើយដាក់ខ្ញុំក្នុងកងកម្លាំងពិសេស។ ពេលនោះយើងកំពុងតែច្បាំងនឹងកងទ័ពកុម្មុយនិស្ត គឺខ្មែរក្រហមនិងវៀតកុង។

សង្គ្រាមនិងការប្រែប្រួលនៅប្រទេសកម្ពុជា

យូរៗទៅ សង្គ្រាមបានធ្វើឲ្យចិត្តខ្ញុំស្ពឹកស្រយុតស្រយង់។ ស្ទើរតែរាល់ថ្ងៃ ខ្ញុំឃើញមនុស្សស្លាប់ច្រើនដល់ម្ល៉េះរហូតដល់ស៊ាំភ្នែក។ ខ្ញុំបានចូលច្បាំងដោយផ្ទាល់អស់១៥៧ដង។ ធ្លាប់មានគ្រាមួយដែលយើងត្រូវពួនសម្ងំយ៉ាងជ្រៅក្នុងព្រៃស្តុកជាងមួយខែដោយមានខ្មែរក្រហមឡោមព័ទ្ធ។ កូនទាហានជាង៧០០នាក់បានស្លាប់។ មានតែ១៥នាក់ដែលបានរួចរស់ជីវិត ក្នុងនោះរួមមានខ្ញុំផងដែរ ហើយខ្ញុំមានរបួសទៀតផង។ ប៉ុន្តែ ខ្ញុំបានរួចរស់។

នៅគ្រាមួយទៀត នៅឆ្នាំ១៩៧៤ យើងបានចាប់កូនទាហានម្នាក់របស់ខ្មែរក្រហម។ ពេលខ្ញុំជំរិតសួរចម្លើយគាត់ គាត់ប្រាប់ខ្ញុំអំពីផែនការរបស់ប៉ុល ពត ដែលមានគម្រោងសម្លាប់ចោលមន្ត្រីរាជរដ្ឋាភិបាលទាំងអស់ រួមទាំងទាហានផងដែរ។ ទាហានខ្មែរក្រហមម្នាក់នេះប្រាប់ឲ្យខ្ញុំឈប់ពីការងារទាំងអស់ ហើយរត់ចេញយ៉ាងឆាប់ជាទីបំផុត។ គាត់ប្រាប់ខ្ញុំថា៖ «អ្នកត្រូវប្ដូរឈ្មោះផ្សេងៗជានិច្ច។ កុំឲ្យអ្នកណាស្គាល់អត្តសញ្ញាណពិតរបស់អ្នកឡើយ។ ត្រូវធ្វើពុតជាអ្នកល្ងង់មិនដែលរៀនសូត្រ។ កុំប្រាប់អ្នកណាអំពីជីវប្រវត្ដិរបស់អ្នកឲ្យសោះ»។ ក្រោយខ្ញុំដោះលែងគាត់ឲ្យទៅផ្ទះវិញ ពាក្យសំដីរបស់គាត់បាននៅដិតជាប់ក្នុងគំនិតខ្ញុំរហូត។

ជាទាហានយើងបានត្រូវគេប្រាប់ថា យើងកំពុងតែច្បាំងដើម្បីការពារជាតិរបស់យើង ប៉ុន្តែ យើងកំពុងតែសម្លាប់ជនជាតិឯងទៅវិញ។ ខ្មែរក្រហម គណៈបក្សកុម្មុយនិស្តដែលបានដណ្ដើមយកអំណាច គឺជាជនជាតិខ្មែរដែរ។ តាមពិត ប្រជាជនប្រាំបួនលាននាក់ដែលរស់នៅប្រទេសកម្ពុជានៅពេលនោះ ភាគច្រើនជាជនជាតិខ្មែរ ទោះជាពួកគេភាគច្រើនមិនមែនជាខ្មែរក្រហមក៏ដោយ។ ចំពោះខ្ញុំ រឿងសង្គ្រាមនេះមិនសមទំនងសោះ។ យើងកំពុងតែសម្លាប់កសិករស្លូតត្រង់ដែលគ្មានកាំភ្លើង និងមិនពាក់ព័ន្ធនឹងសង្គ្រាមទេ។

ការត្រឡប់មកពីចំបាំងវិញ តែងតែធ្វើឲ្យខ្ញុំកើតទុក្ខព្រួយរាល់ដង។ ប្រពន្ធគេ កូនគេ នាំគ្នារង់ចាំទាំងភិតភ័យចង់មើលថាតើប្ដីឬក៏ឪពុកខ្លួនបានត្រឡប់មកវិញដែរឬអត់។ ខ្ញុំត្រូវប្រាប់ពួកគេជាច្រើននាក់ថា សមាជិកម្នាក់នៃក្រុមគ្រួសាររបស់ពួកគេបានស្លាប់ហើយ។ ក្នុងរឿងទាំងអស់នេះ ចំណេះដឹងពីសាសនាព្រះពុទ្ធមិនបានសម្រាលទុក្ខខ្ញុំសោះឡើយ។

ឥឡូវនេះ ខ្ញុំក្រឡេកមើលទៅអតីតកាលគិតអំពីរបៀបរស់នៅបានកែប្រែទាំងស្រុងនៅប្រទេសកម្ពុជា។ មុនឆ្នាំ១៩៧០ មានសន្ដិសុខនិងសន្ដិភាពមួយកំរិត។ មនុស្សភាគច្រើនមិនមានកាំភ្លើងទេ ព្រោះការកាន់កាំភ្លើង គឺខុសច្បាប់លើកលែងតែមានលិខិតអនុញ្ញាត។ មានការឆក់ប្លន់តែបន្ដិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះ។ ប៉ុន្តែ ក្រោយមានសង្គ្រាមស៊ីវិលដោយសារចលនាបះបោររបស់ប៉ុល ពតនិងកងកម្លាំងរបស់គាត់ នោះជីវិតបានប្រែប្រួលទាំងស្រុង។ កន្លែងណាក៏គេមានកាំភ្លើងដែរ។ សូម្បីតែក្មេងៗអាយុ១២និង១៣ឆ្នាំក្ដី ក៏ត្រូវហ្វឹកហាត់ឲ្យធ្វើទាហាន និងរៀនបាញ់ហើយសម្លាប់មនុស្ស។ កូនចៅរបស់ប៉ុល ពតបានបញ្ចេះក្មេងខ្លះឲ្យទៅសម្លាប់ឪពុកម្ដាយខ្លួន។ ពួកទាហានធ្លាប់ប្រាប់ក្មេងៗថា«បើឯងស្រឡាញ់ប្រទេសជាតិឯង ឯងត្រូវសម្លាប់សត្រូវរបស់ឯង។ បើឪពុកម្ដាយឯងធ្វើការរាជការ ពួកគេជាសត្រូវរបស់យើង ហើយឯងត្រូវសម្លាប់គេ ឬបើមិនអ៊ីចឹងទេ យើងនឹងសម្លាប់ឯងវិញ»។

ប៉ុល ពតនិងការប្រល័យពូជសាសន៍

នៅឆ្នាំ១៩៧៥ ប៉ុល ពតឈ្នះសង្គ្រាមនិងប្រទេសកម្ពុជាបានក្លាយជាប្រទេសកុម្មុយនិស្ត។ ប៉ុល ពតចាប់ផ្ដើមសម្លាប់និស្សិត គ្រូបង្រៀន មន្ត្រីរាជការ និងអ្នកឯទៀតដែលជាមនុស្សចេះដឹង។ បើអ្នកណាពាក់វ៉ែនតា គាត់នឹងត្រូវគេសម្លាប់ចោល ដោយសារពួកប៉ុល ពតគិតស្មានថាគាត់ជាអ្នកចេះដឹង! របបប៉ុលពតបានបង្ខំមនុស្សចេញពីទីក្រុង ទៅនៅស្រុកស្រែដើម្បីធ្វើស្រែ។ មនុស្សទាំងអស់ត្រូវស្លៀកពាក់ដូចគ្នា។ មួយថ្ងៃៗ យើងត្រូវធ្វើការ១៥ម៉ោងដោយគ្មានម្ហូបអាហារគ្រប់គ្រាន់ គ្មានថ្នាំពេទ្យ គ្មានសំលៀកបំពាក់ និងដេកបានតែ២ឬ៣ម៉ោងប៉ុណ្ណោះ។ ខ្ញុំបានសម្រេចចិត្តចាកចេញពីមាតុភូមិខ្ញុំ ព្រោះខ្លាចក្រែងខ្ញុំត្រូវស្លាប់ដែរ។

ខ្ញុំនឹកចាំពីពាក្យសំដីរបស់កូនទាហានខ្មែរក្រហមនោះ។ ខ្ញុំប្រមូលរូបថត ឯកសារ និងអ្វីផ្សេងទៀតដែលអាចបញ្ជាក់អត្តសញ្ញាណរបស់ខ្ញុំ យកទៅបោះចោលទាំងអស់។ ខ្ញុំជីករណ្ដៅកប់ឯកសារខ្លះៗរបស់ខ្ញុំ។ រួចមកខ្ញុំក៏ធ្វើដំណើរទៅទិសខាងលិចឆ្ពោះទៅប្រទេសថៃ។ ដំណើរនោះមានគ្រោះថ្នាក់ណាស់។ ខ្ញុំត្រូវវាងកន្លែងកុងត្រូលទាហាន និងប្រុងប្រយ័ត្នជាពិសេសក្នុងម៉ោងដែលមានបំរាមគោចរ ដោយសារមានតែទាហានខ្មែរក្រហមដែលអាចធ្វើដំណើរដោយមានការអនុញ្ញាត។

ខ្ញុំធ្វើដំណើរទៅតំបន់មួយ និងរស់នៅជាមួយមិត្តភក្ដិម្នាក់របស់ខ្ញុំមួយរយៈ។ រួចមកខ្មែរក្រហមមកជម្លៀសប្រជាជនទាំងអស់ពីកន្លែងនោះឲ្យរើទៅកន្លែងថ្មីវិញ។ ខ្មែរក្រហមចាប់ផ្ដើមសម្លាប់គ្រូបង្រៀននិងគ្រូពេទ្យ។ ខ្ញុំបានភៀសខ្លួនចេញជាមួយមិត្តភក្ដិបីនាក់។ យើងបានពួនសម្ងំនៅក្នុងព្រៃ និងញ៉ាំផ្លែឈើណាដែលយើងរកឃើញ។ នៅទីបំផុត ខ្ញុំបានទៅដល់ភូមិតូចមួយនៅខេត្តបាត់ដំបងដែលជាលំនៅនៃមិត្តភក្ដិម្នាក់របស់ខ្ញុំ។ ខ្ញុំបានភ្ញាក់ផ្អើលណាស់ ដោយឃើញថាអតីតកូនទាហានម្នាក់ ដែលបានប្រាប់ខ្ញុំឲ្យរត់គេចខ្លួននោះ ក៏នៅទីនេះដែរ! ដោយព្រោះខ្ញុំបានដោះលែងគាត់ឲ្យរួចខ្លួន គាត់បានជួយលាក់បំពួនខ្ញុំក្នុងរណ្ដៅមួយអស់រយៈពេលបីខែ។ គាត់បានបង្គាប់ក្មេងម្នាក់ឲ្យទម្លាក់ម្ហូបទៅក្នុងរណ្ដៅនោះ ប៉ុន្តែប្រាប់ក្មេងនោះថាកុំឲ្យមើលទៅក្នុងរណ្ដៅនោះឲ្យសោះ។

ក្រោយមក ខ្ញុំបានគេចខ្លួនរួច ហើយបានជួបម្ដាយខ្ញុំ មីងខ្ញុំ និងប្អូនស្រីខ្ញុំដែលកំពុងតែភៀសខ្លួនចេញទៅព្រំប្រទល់ថៃដែរ។ គ្រានោះខ្ញុំបានសោយសោកណាស់។ នៅក្នុងជំរំជនភៀសខ្លួនមួយ ម្ដាយខ្ញុំឈឺ ហើយនៅទីបំផុតបានស្លាប់ដោយសារជំងឺនិងកង្វះម្ហូបអាហារ។ ប៉ុន្តែ មានពន្លឺរះជាថ្មីក្នុងជីវិតខ្ញុំដែលបណ្ដាលឲ្យខ្ញុំមានសេចក្ដីសង្ឃឹម។ ខ្ញុំបានជួបអ៊ុម សុភាពដែលបានក្លាយជាភរិយារបស់ខ្ញុំ។ យើងទាំងពីរនាក់ជាមួយមីងខ្ញុំ និងប្អូនស្រីខ្ញុំ បានភៀសខ្លួនឆ្លងកាត់ព្រំប្រទល់ប្រទេសថៃនិងចូលក្នុងជំរំជនភៀសខ្លួនរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។ ក្រុមគ្រួសារខ្ញុំទទួលបានផលវិបាកយ៉ាងខ្លាំងពីសង្គ្រាមស៊ីវិលនៅប្រទេសកម្ពុជា។ យើងបាត់បង់សមាជិកក្នុងក្រុមគ្រួសារអស់១៨នាក់ រួមមានប្អូនប្រុសនិងប្រពន្ធរបស់គាត់។

ជីវិតថ្មីនៅសហរដ្ឋអាមេរិក

នៅជំរំជនភៀសខ្លួន មានគេសួរប្រវត្ដិរូបយើងម្នាក់ៗ ហើយអង្គការសហប្រជាជាតិខំរកអ្នកធានាយើងទៅសហរដ្ឋអាមេរិក។ នៅទីបំផុតទទួលបានជោគជ័យមែន! នៅឆ្នាំ១៩៨០ យើងបានទៅទីក្រុងសេន្ត ប៉ុល រដ្ឋមីណេសូតា។ ខ្ញុំដឹងថា បើខ្ញុំចង់ដោះស្រាយជីវភាពគ្រួសារនៅប្រទេសថ្មីរបស់ខ្ញុំ ខ្ញុំត្រូវរៀនភាសាអង់គ្លេសឲ្យបានចេះឆាប់បំផុត។ អ្នកធានាខ្ញុំបានឲ្យខ្ញុំចូលសាលារៀនតែពីរបីខែប៉ុណ្ណោះ ទោះជាខ្ញុំត្រូវរៀនយូរជាងនោះក៏ដោយ។ ផ្ទុយទៅវិញ គាត់ជួយឲ្យខ្ញុំបានការងារធ្វើនៅក្នុងសណ្ឋាគារមួយ។ ប៉ុន្តែ ដោយសារខ្ញុំមិនសូវចេះភាសាអង់គ្លេស ខ្ញុំតែងតែធ្វើការថ្លោះធ្លោយគួរឲ្យអស់សំណើចមែន។ ម្ចាស់សណ្ឋាគារសុំខ្ញុំឲ្យទៅយកកាំជណ្ដើរ តែខ្ញុំបែរជាទៅយកធុងសម្រាមទៅវិញ!

ភ្ញៀវដ៏គួរឲ្យខ្លាច

នៅឆ្នាំ១៩៨៤ ខ្ញុំធ្វើការពេលយប់និងគេងពេលថ្ងៃ។ យើងធ្លាប់រស់នៅតំបន់មួយដែលមានការស្អប់គ្នារវាងសាសន៍អាស៊ី និងសាសន៍អាមេរិកស្បែកខ្មៅ។ ឧក្រិដ្ឋកម្ម ការជួញដូរ និងការប្រើថ្នាំញៀនគឺមានជាទូទៅ។ នៅពេលព្រឹកមួយនៅម៉ោងដប់ ប្រពន្ធខ្ញុំដាស់ខ្ញុំពីគេង និងប្រាប់ថាមានបុរសជនជាតិស្បែកខ្មៅម្នាក់នៅខាងមុខទ្វារ។ ប្រពន្ធខ្ញុំខ្លាចណាស់ពីព្រោះគាត់នឹកស្មានថា បុរសនោះមកប្លន់យើង។ ខ្ញុំបើកទ្វារបន្ដិចលបមើលទៅក្រៅឃើញបុរសម្នាក់ជនជាតិស្បែកខ្មៅស្លៀកពាក់ស្អាតបាតកាន់កាតាបឈរជាមួយបុរសម្នាក់ជនជាតិស្បែកស។ ខ្ញុំសន្និដ្ឋានថាគ្មានបញ្ហាអ្វីទេ។

ខ្ញុំសួរគាត់ថា គាត់មកលក់អ្វី។ បុរសនោះបង្ហាញខ្ញុំនូវទស្សនាវដ្ដីប៉មយាមនិងភ្ញាក់រឭក!។ អ្វីគាត់និយាយ ខ្ញុំស្ដាប់ពុំបានសោះ។ ខ្ញុំខំបដិសេធដោយសារពីរខែមុន ខ្ញុំបានចាញ់បោកអ្នកលក់សៀវភៅសាសនាប្រូតេស្តង់ ដែលបានបោកខ្ញុំឲ្យទិញសៀវភៅប្រាំក្បាលអស់១៦៥ដុល្លារអាមេរិក។ ប៉ុន្តែ បុរសស្បែកខ្មៅនោះបង្ហាញខ្ញុំរូបភាពក្នុងទស្សនាវដ្ដី។ រូបភាពទាំងនោះបង្ហាញទិដ្ឋភាពដ៏សែនស្អាតដែលពោរពេញទៅដោយភាពក្សេមក្សាន្ត! ហើយបុរសស្បែកខ្មៅនោះញញឹមពព្រាយមកកាន់ខ្ញុំ។ ដូច្នេះ ខ្ញុំជួយជាវិភាគទាន១ដុល្លារ និងយកទស្សនាវដ្ដីទាំងនោះ។

ប្រហែលជាពីរសប្ដាហ៍ក្រោយមក បុរសនោះត្រឡប់មកវិញ ហើយសួរខ្ញុំថាតើខ្ញុំមានព្រះគម្ពីរភាសាខ្មែរឬក៏អត់។ ខ្ញុំមានព្រះគម្ពីរមួយក្បាលមែន ពីព្រោះខ្ញុំបានមួយក្បាលពីសាសនាណាសារ៉ែត ទោះជាខ្ញុំអានមិនយល់ក៏ដោយ។ ប៉ុន្តែ ខ្ញុំបាននឹកស្ងើចក្នុងចិត្តមែនទែន ដោយសារបុរសពីរនាក់ដែលមានសាសន៍ផ្សេងគ្នាមកលេងផ្ទះខ្ញុំ។ រួចមកគាត់សួរខ្ញុំថា៖ «តើលោកចង់រៀនភាសាអង់គ្លេសទេ»? ខ្ញុំចង់រៀនណាស់ តែខ្ញុំពន្យល់បុរសនោះថា ខ្ញុំគ្មានលុយបង់ឲ្យគាត់បង្រៀនខ្ញុំទេ។ បុរសនោះប្រាប់ខ្ញុំថា គាត់នឹងបង្រៀនខ្ញុំដោយឥតគិតថ្លៃទេ ដោយប្រើប្រកាសនវត្ថុព្រះគម្ពីរមួយ។ ទោះជាខ្ញុំមិនដឹងថាគាត់កាន់សាសនាមួយណាក៏ដោយ តែខ្ញុំនឹកគិតក្នុងចិត្តថា៖ ‹យ៉ាងហោចណាស់ខ្ញុំអាចរៀនអាននិងសរសេរភាសាអង់គ្លេសដោយឥតគិតថ្លៃ›។

ការរៀនភាសាអង់គ្លេសនិងព្រះគម្ពីរ

ខ្ញុំបានរៀនសន្សឹមៗ។ បុរសនោះបង្ហាញខ្ញុំសៀវភៅទីមួយក្នុងព្រះគម្ពីរដែលអង់គ្លេសហៅថា«ចេនេសិស» ហើយខ្ញុំអានជាភាសាខ្មែរថា«លោកុប្បត្តិ»។ គាត់និយាយអង់គ្លេសថា«បែបិល» រួចខ្ញុំថា«គម្ពីរ»។ ខ្ញុំចាប់ផ្ដើមរីកចំរើន ហើយមានសន្ទុះចិត្តទៀតផង។ ខ្ញុំធ្លាប់យកវចនានុក្រមអង់គ្លេស-ខ្មែរ ទស្សនាវដ្ដីប៉មយាម ព្រះគម្ពីរសេចក្ដីបកប្រែពិភពលោកថ្មី និងព្រះគម្ពីរភាសាខ្មែរទៅកន្លែងធ្វើការ។ ក្នុងម៉ោងឈប់សំរាក ខ្ញុំសិក្សានិងរៀនភាសាអង់គ្លេសមួយម៉ាត់ម្ដងៗ ដោយប្រៀបធៀបសៀវភៅទាំងនោះ។ ការរៀនបន្ដិចម្ដងៗយ៉ាងនេះ ព្រមជាមួយនឹងការបង្ហាត់រាល់សប្ដាហ៍បានបន្លាយពេលអស់បីឆ្នាំ។ ប៉ុន្តែ នៅទីបំផុត ខ្ញុំអានភាសាអង់គ្លេសបាន!

ប្រពន្ធខ្ញុំនៅតែទៅវត្តហើយដាក់ម្ហូបសែនជីដូនជីតា។ ការពិត មានតែរុយទេដែលបានប្រយោជន៍ពីម្ហូបនោះ! ខ្ញុំមានទម្លាប់អាក្រក់ជាច្រើនជាប់មក តាំងពីពេលដែលខ្ញុំនៅជាទាហាន និងជាសង្ឃ។ ពេលខ្ញុំជាលោកសង្ឃនោះ មនុស្សជាច្រើនធ្លាប់យកសំណែនមកប្រគេន រួមមានបារីផងដែរ។ ពួកគេធ្លាប់ជឿថា បើលោកសង្ឃជក់បារី គឺដូចជាជីដូនជីតារបស់ពួកគេកំពុងតែជក់ដែរ។ ដូច្នេះ ខ្ញុំក្លាយជាអ្នកញៀនថ្នាំជក់ទៅ។ ម្យ៉ាងទៀត ខ្ញុំធ្លាប់ផឹកស្រាច្រើនហើយជក់អាភៀនដើម្បីមានចិត្តក្លាហានចូលច្បាំង។ ដូច្នេះ ពេលខ្ញុំចាប់ផ្ដើមសិក្សាព្រះគម្ពីរ ខ្ញុំត្រូវកែប្រែ។ ពេលនោះខ្ញុំឃើញថា ការអធិស្ឋានជាជំនួយដ៏ប្រសើរណាស់។ ក្នុងរយៈពេលតែពីរបីខែ ខ្ញុំបានលះចោលទម្លាប់អាក្រក់ទាំងអស់របស់ខ្ញុំ។ ពេលក្រុមគ្រួសាររបស់ខ្ញុំឃើញដូច្នេះ ពួកគេសប្បាយចិត្តណាស់!

ខ្ញុំទទួលបុណ្យជ្រមុជទឹកជាស្មរបន្ទាល់ម្នាក់ នៅឆ្នាំ១៩៨៩នៅរដ្ឋមីណេសូតា។ ចន្លោះពេលនោះដែរ ខ្ញុំឮថាមានក្រុមស្មរបន្ទាល់ជនជាតិខ្មែរនៅទីក្រុងឡុង ប៊ិច រដ្ឋកាលីហ្វ័រញ៉ា ថែមទាំងមានប្រជាជនខ្មែរជាច្រើននាក់។ ក្រោយខ្ញុំនិងប្រពន្ធខ្ញុំពិភាក្សាគ្នារួចហើយ យើងសម្រេចចិត្តផ្លាស់ទៅនៅទីក្រុងឡុង ប៊ិចវិញ។ ការផ្លាស់ទីលំនៅនោះបានកែប្រែជីវិតរបស់យើងទាំងស្រុង! មុនបង្អស់ ប្អូនស្រីខ្ញុំទទួលបុណ្យជ្រមុជទឹក រួចមកមីងខ្ញុំ(ដែលឥឡូវមានអាយុជាង៨៥ឆ្នាំហើយ) ហើយក្រោយមកប្រពន្ធខ្ញុំ។ កូនបីនាក់របស់ខ្ញុំបន្តទទួលបុណ្យជ្រមុជទឹកក្រោយៗមកជាបន្តបន្ទាប់។ នៅទីបំផុត ប្អូនស្រីរបស់ខ្ញុំបានរៀបការជាមួយស្មរបន្ទាល់ម្នាក់ដែលជាអ្នកចាស់ទុំក្នុងក្រុមជំនុំ។

នៅសហរដ្ឋអាមេរិក យើងបានហែលឆ្លងកាត់ការលំបាកជាច្រើនយ៉ាង។ យើងធ្លាប់ខ្វះខាតលុយកាក់យ៉ាងខ្លាំង ហើយក៏មានបញ្ហាសុខភាពផងដែរ។ ប៉ុន្តែ ដោយកាន់ខ្ជាប់តាមគោលការណ៍ព្រះគម្ពីរ យើងបានទុកចិត្តទៅលើព្រះយេហូវ៉ាជានិច្ច។ ព្រះយេហូវ៉ាបានប្រទានពរទៅលើការព្យាយាមរបស់ខ្ញុំក្នុងកិច្ចបំរើខាងវិញ្ញាណ។ នៅឆ្នាំ១៩៩២ ខ្ញុំត្រូវតែងតាំងជាអ្នកងារជំនួយក្នុងក្រុមជំនុំ ហើយនៅឆ្នាំ១៩៩៥ ខ្ញុំបានក្លាយជាអ្នកចាស់ទុំម្នាក់នៅទីក្រុងឡុងប៊ិច។

ឥឡូវនេះ ដំណើរវែងឆ្ងាយរបស់ខ្ញុំតាមវិថីជីវិតដែលបានចាប់ផ្ដើមពេលខ្ញុំជាលោកសង្ឃរួចមកជាកូនទាហាននៅប្រទេសកម្ពុជាដែលហែកហួរដោយសង្គ្រាមនោះ គឺជាដំណើរដែលបានចប់សព្វគ្រប់ហើយ ដោយជំនួសនូវសេចក្ដីសុខនិងសុភមង្គលនៅប្រទេសថ្មីរបស់ខ្ញុំ។ ហើយយើងក៏មានជំនឿថ្មី គឺជំនឿទៅលើព្រះយេហូវ៉ានិងព្រះយេស៊ូគ្រីស្ទ។ ខ្ញុំពិបាកចិត្តមែនពេលខ្ញុំនឹកចាំថា មនុស្សធ្លាប់សម្លាប់គ្នានៅប្រទេសកម្ពុជា។ ហេតុនោះឯងបានជាសំខាន់ដែលខ្ញុំនិងក្រុមគ្រួសាររបស់ខ្ញុំ ផ្សព្វផ្សាយនិងទន្ទឹងចាំពិភពលោកថ្មី ដែលព្រះបានសន្យាថានៅទីនោះនឹងគ្មានសង្គ្រាម ហើយមនុស្សទាំងអស់នឹងពិតជាស្រឡាញ់អ្នកជិតខាងដូចស្រឡាញ់ខ្លួនឯង!—អេសាយ ២:២-៤; ម៉ាថាយ ២២:៣៧-៣៩; វិវរណៈ ២១:១-៤

[កំណត់សម្គាល់]

a ប៉ុល ពតគឺជាមេដឹកនាំខ្មែរក្រហម កងទ័ពកុម្មុយនិស្តដែលឈ្នះសង្គ្រាមនិងដណ្ដើមកាន់កាប់ប្រទេសកម្ពុជា។

[ផែនទី/រូបភាពនៅទំព័រ៣១]

វៀតណាម

ឡាវ

ថៃ

កម្ពុជា

បាត់ដំបង

ភ្នំពេញ

រូបខ្ញុំ ពេលខ្ញុំជាសង្ឃ

[អ្នកផ្ដល់សិទ្ធិ]

[រូបភាពនៅទំព័រ៣២]

ជាមួយក្រុមគ្រួសាររបស់ខ្ញុំ នៅសាលព្រះរាជាណាចក្រ