ជំពូកទី២
រាជាណាចក្ររបស់ព្រះចាប់ផ្ដើមគ្រប់គ្រងនៅស្ថានសួគ៌
១, ២. តើការផ្លាស់ប្ដូរដ៏ធំបំផុតក្នុងប្រវត្ដិសាស្ត្ររបស់មនុស្សជាតិជាអ្វី ហើយហេតុអ្វីបានជាមនុស្សមិនបានឃើញការផ្លាស់ប្ដូរនោះ?
តើអ្នកធ្លាប់ឆ្ងល់ថា ជីវិតរបស់អ្នកនឹងទៅជាយ៉ាងណា បើអ្នកបានរស់នៅសម័យមួយដែលមានការផ្លាស់ប្ដូរទំព័រប្រវត្ដិសាស្ត្រ? មនុស្សជាច្រើនឆ្ងល់បែបនេះមែន។ ប៉ុន្តែ សូមគិតអំពីសំណួរដូចតទៅនេះ: បើអ្នកបានរស់នៅសម័យមួយដ៏សំខាន់បែបនោះមែន តើអ្នកអាចឃើញដោយផ្ទាល់ភ្នែកនូវព្រឹត្ដិការណ៍សំខាន់ៗដែលនាំឲ្យមានការផ្លាស់ប្ដូរទាំងនោះឬទេ? អ្នកប្រហែលជាមិនអាចឃើញបានទេ។ ហេតុអ្វី? គឺពីព្រោះអ្វីដែលអ្នកអានក្នុងសៀវភៅប្រវត្ដិសាស្ត្រ ស្តីអំពីព្រឹត្ដិការណ៍ដែលបានផ្ដួលរំលំរបបនយោបាយផ្សេងៗ ឬដែលធ្វើឲ្យមានការផ្លាស់ប្ដូរឯទៀត ច្រើនតែកើតឡើងនៅកន្លែងដែលកំបាំងពីភ្នែកមនុស្សទូទៅ។ ក្នុងន័យម្យ៉ាង ព្រឹត្ដិការណ៍ជាច្រើនក្នុងប្រវត្ដិសាស្ត្រ បានកើតឡើងនៅកន្លែងដែលមនុស្សមើលមិនឃើញឡើយ ដូចជាក្នុងបន្ទប់សម្ងាត់របស់ក្រុមប្រឹក្សា នៅមុខបល្ល័ង្កស្តេច ឬនៅក្នុងការិយាល័យណាមួយរបស់រដ្ឋាភិបាល។ ទោះជាយ៉ាងនោះក៏ដោយ ក៏ការផ្លាស់ប្ដូរទាំងអស់នោះមានឥទ្ធិពលទៅលើមនុស្សរាប់លាននាក់។
២ ចុះយ៉ាងណាការផ្លាស់ប្ដូរដ៏ធំបំផុតក្នុងប្រវត្ដិសាស្ត្ររបស់មនុស្សជាតិ? ព្រឹត្ដិការណ៍នោះក៏បានមានឥទ្ធិពលទៅលើមនុស្សរាប់លាននាក់ដែរ តែបានកើតឡើងកំបាំងពីភ្នែកមនុស្ស។ តើយើងកំពុងសំដៅលើអ្វី? យើងសំដៅលើពេលរាជាណាចក្ររបស់ព្រះចាប់ផ្ដើមគ្រប់គ្រងនៅស្ថានសួគ៌។ រាជាណាចក្រនោះជារដ្ឋាភិបាលដែលព្រះបានសន្យារៀបចំឡើងតាំងពីយូរយារមកហើយនៅស្ថានសួគ៌។ រដ្ឋាភិបាលនោះនៅក្រោមអំណាចរបស់មេស្ស៊ី។ មិនយូរទៀត រដ្ឋាភិបាលនោះនឹងបំផ្លាញរបៀបរបបពិភពលោកទាំងមូលនេះ។ (សូមអាន ដានីយ៉ែល ២:៣៤, ៣៥, ៤៤, ៤៥) ដោយសារមនុស្សមិនបានឃើញរាជាណាចក្ររបស់ព្រះចាប់ផ្ដើមគ្រប់គ្រងនោះ តើយើងគួរសន្និដ្ឋានថាព្រះយេហូវ៉ាបានលាក់ព្រឹត្ដិការណ៍នេះ មិនឲ្យមនុស្សជាតិដឹងឬទេ? ឬផ្ទុយទៅវិញ តើលោកបានជួយរាស្ត្រដ៏ស្មោះត្រង់របស់លោកឲ្យត្រៀមខ្លួនទុកជាមុនសម្រាប់ព្រឹត្ដិការណ៍នោះ? សូមយើងពិចារណាអំពីរឿងនេះ។
«ទូតអញ . . . នឹងរៀបចំផ្លូវនៅមុខអញ»
៣-៥. (ក) តើអ្នកណាជា«ទូតដែលនាំសេចក្ដីសញ្ញាមក»ដែលរៀបរាប់នៅម៉ាឡាគី ៣:១? (ខ) មុន«ទូតដែលនាំសេចក្ដីសញ្ញា»មកដល់វិហារ តើនឹងមានអ្វីកើតឡើង?
៣ តាំងពីសម័យបុរាណ ព្រះយេហូវ៉ាមានគោលបំណងជួយរាស្ត្ររបស់លោកឲ្យត្រៀមខ្លួនសម្រាប់ពេលរាជាណាចក្ររបស់មេស្ស៊ីនឹងចាប់ផ្ដើមគ្រប់គ្រង។ ជាឧទាហរណ៍ សូមពិចារណាអំពីទំនាយនៅម៉ាឡាគី ៣:១ ដែលថា៖ «មើល! អញចាត់ទូតអញឲ្យទៅ គាត់នឹងរៀបចំផ្លូវនៅមុខអញ ហើយព្រះអម្ចាស់[ដ៏ពិត]ដែលឯងរាល់គ្នាស្វែងរកនោះ ទ្រង់នឹងលោតែមកដល់ព្រះវិហាររបស់ទ្រង់ភ្លាម ឯទូតដែលនាំសេចក្ដីសញ្ញាមក ជាសេចក្ដីសញ្ញាដែលឯងរាល់គ្នាចង់បានទាំងម្ល៉េះនោះ»។
៤ ទំនាយនេះបានត្រូវសម្រេចនៅសម័យយើងដែរ ពេលព្រះយេហូវ៉ាដែលជា‹ព្រះអម្ចាស់ដ៏ពិត› បានមកត្រួតពិនិត្យពួកអ្នកបម្រើរបស់លោកនៅផែនដី ដែលប្រៀបដូចជាទីធ្លានៃវិហាររបស់លោក។ ប៉ុន្តែតើលោកបានធ្វើដូច្នេះនៅពេលណា? ទំនាយនោះពន្យល់ថា ព្រះយេហូវ៉ានឹងមកជាមួយ«ទូតដែលនាំសេចក្ដីសញ្ញា»។ តើទូតនេះជាអ្នកណា? ប្រាកដជាមេស្ស៊ីដែលជាស្តេច គឺលោកយេស៊ូគ្រិស្ត! (លូក. ១:៦៨-៧៣) ក្នុងនាមជាអ្នកគ្រប់គ្រងដែលបានត្រូវតែងតាំងថ្មី លោកយេស៊ូនឹងត្រួតពិនិត្យ ហើយសម្រិតសម្រាំងរាស្ត្ររបស់ព្រះនៅផែនដី។—១ពេ. ៤:១៧
៥ ក៏ប៉ុន្តែ តើអ្នកណាជា«ទូត»ទី១ដែលបានត្រូវរៀបរាប់នៅម៉ាឡាគី ៣:១? បុគ្គលនេះត្រូវលេចមកមុនវត្តមានរបស់មេស្ស៊ីដែលជាស្តេច។ ក្នុងអំឡុងប៉ុន្មានទសវត្សរ៍មុនឆ្នាំ១៩១៤ តើមានអ្នកណាដែលបាន«រៀបចំផ្លូវ»សម្រាប់មេស្ស៊ីដែលជាស្តេចឬទេ?
៦. តើអ្នកណាជា«ទូត»ដែលបានមកមុន ដើម្បីជួយរាស្ត្ររបស់ព្រះឲ្យត្រៀមខ្លួនសម្រាប់ព្រឹត្ដិការណ៍ដែលត្រូវកើតឡើងនៅថ្ងៃមុខ?
៦ ក្នុងសៀវភៅនេះ យើងនឹងរកឃើញចម្លើយចំពោះសំណួរទាំងនេះ ដោយពិចារណាប្រវត្ដិសាស្ត្ររាស្ត្ររបស់ព្រះយេហូវ៉ានៅសម័យនេះ។ ប្រវត្ដិសាស្ត្រនេះបង្ហាញថា នៅចុងសតវត្សរ៍ទី១៩ មនុស្សស្មោះត្រង់មួយក្រុមតូចបានលេចឡើងជាក្រុមតែមួយគត់ ដែលជាគ្រិស្តសាសនិកពិតក្នុងចំណោមគ្រិស្តសាសនិកក្លែងក្លាយដ៏ច្រើនសន្ធឹក។ ក្រុមតូចនោះបានត្រូវស្គាល់ថានិស្សិតគម្ពីរ។ អ្នកនាំមុខពួកគាត់គឺបងប្រុសឆាល ថេស រ៉ាសិល និងអ្នករួមការងារជាមួយគាត់។ ពួកគាត់ពិតជាបានធ្វើជា«ទូត»ដែលបានត្រូវទាយទុកនោះ។ ពួកគាត់បានធ្វើដូច្នេះ ដោយណែនាំរាស្ត្ររបស់ព្រះអំពីរបៀបគោរពប្រណិប័តន៍ និងដោយជួយពួកគេឲ្យត្រៀមខ្លួនសម្រាប់ព្រឹត្ដិការណ៍ដែលនឹងកើតឡើងនៅខាងមុខ។ សូមយើងពិចារណានូវវិធីបួនយ៉ាងដែល«ទូត»នេះបានធ្វើដូច្នេះ។
ការគោរពប្រណិប័តន៍ដោយសេចក្ដីពិត
៧, ៨. (ក) ក្នុងចន្លោះឆ្នាំ១៨០០ដល់ឆ្នាំ១៩០០ តើអ្នកណាបានបង្ហាញថាសេចក្ដីបង្រៀនអំពីព្រលឹងអមតៈគឺមិនពិត? (ខ) តើបងឆាល រ៉ាសិលនិងអ្នករួមការងារជាមួយគាត់បានបង្ហាញថា សេចក្ដីបង្រៀនអ្វីទៀតគឺមិនពិត?
៧ និស្សិតគម្ពីរទាំងនោះបានអធិដ្ឋានសុំការណែនាំពីព្រះយេហូវ៉ាពេលពួកគេសិក្សាគម្ពីរ។ ពួកគេបានពិភាក្សាឲ្យមានគំនិតស្របគ្នាអំពីសេចក្ដីបង្រៀនដ៏ពិតនិងច្បាស់លាស់ ហើយក៏បានប្រមូលសេចក្ដីបង្រៀនទាំងនោះ រួចបោះពុម្ពផ្សាយ។ អស់រាប់រយឆ្នាំ ពិភពគ្រិស្តសាសនាហាក់ដូចជាស្ថិតក្នុងភាពងងឹតសូន្យសុង។ ហេតុអ្វី? គឺដោយសារសេចក្ដីបង្រៀនជាច្រើនរបស់ពួកគេ មិនមានប្រភពមកពីគម្ពីរទេ។ ឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែងមួយ គឺសេចក្ដីបង្រៀនថាមនុស្សមានព្រលឹងអមតៈ។ ប៉ុន្តែ ក្នុងចន្លោះឆ្នាំ១៨០០ដល់ឆ្នាំ១៩០០ មនុស្សមួយចំនួនដែលសិក្សាគម្ពីរដោយចិត្តស្មោះ បានពិនិត្យពិច័យសេចក្ដីបង្រៀននោះ ហើយឃើញថាគ្មានទីសំអាងក្នុងបណ្ដាំរបស់ព្រះទេ។ លោកហេនរី គ្រូរ លោកចច ស្តេតសិន និងលោកចច ស្ទ័រ បានសរសេរនិងថ្លែងសុន្ទរកថាយ៉ាងក្លាហាន ដើម្បីបង្ហាញថានេះជាពាក្យកុហករបស់សាថាន។a ជាលទ្ធផល អ្វីដែលពួកគាត់បានផ្សាយនោះ បានមានឥទ្ធិពលខ្លាំងទៅលើបងឆាល រ៉ាសិល និងអ្នករួមការងារជាមួយគាត់។
៨ និស្សិតគម្ពីរមួយក្រុមតូចនោះ បានយល់ឃើញថា សេចក្ដីបង្រៀនផ្សេងទៀតដែលជាប់ទាក់ទងនឹងសេចក្ដីបង្រៀនអំពីព្រលឹងអមតៈ ក៏មិនពិត ហើយនាំឲ្យភាន់ច្រឡំដែរ ជាក់ស្តែងដូចជាសេចក្ដីបង្រៀនដែលថាមនុស្សល្អទាំងអស់ឡើងទៅស្ថានសួគ៌ ឬថាព្រះធ្វើទារុណកម្មព្រលឹងមនុស្សអាក្រក់ក្នុងភ្លើងនរកជារៀងរហូត។ បងរ៉ាសិល និងអ្នករួមការងារជាមួយគាត់ បានបោះពុម្ពអត្ថបទ សៀវភៅ ខិត្តប័ណ្ណ និងសុន្ទរកថាជាច្រើន ដើម្បីបញ្ជាក់យ៉ាងក្លាហានថា សេចក្ដីបង្រៀនទាំងនោះជាពាក្យកុហក។
៩. តើតាមរបៀបណាទស្សនាវដ្ដីប៉មយាមបានបញ្ជាក់ថា សេចក្ដីបង្រៀនអំពីព្រះបីរួមគ្នាជាព្រះតែមួយគឺមិនពិត?
៩ សេចក្ដីបង្រៀនមួយទៀតដែលនិស្សិតគម្ពីរបានបង្ហាញថាជាសេចក្ដីបង្រៀនមិនពិត គឺជាសេចក្ដីបង្រៀនអំពីព្រះបីរួមគ្នាជាព្រះតែមួយ ជាសេចក្ដីបង្រៀនដែលមនុស្សជាច្រើនគោរពស្រឡាញ់។ នៅឆ្នាំ១៨៨៧ ទស្សនាវដ្ដីប៉មយាមb បានសរសេរថា៖ «បទគម្ពីរបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់អំពីទំនាក់ទំនងរវាងព្រះយេហូវ៉ានិងលោកយេស៊ូជាម្ចាស់របស់យើង ហើយក៏បង្ហាញឲ្យឃើញច្បាស់ថា លោកទាំងពីរជាបុគ្គលផ្សេងគ្នា»។ បន្ទាប់មក អត្ថបទនោះចែងថា គួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើលណាស់ ដែល«សេចក្ដីបង្រៀនអំពីព្រះបីរួមគ្នាជាព្រះតែមួយ ឬមានព្រះតែមួយក្នុងព្រះបី បានក្លាយទៅជាសេចក្ដីបង្រៀនដ៏សំខាន់ ហើយបានត្រូវគេទទួលស្គាល់ជាទូទៅ។ ប៉ុន្តែការនោះគ្រាន់តែបង្ហាញឲ្យឃើញកាន់តែច្បាស់ថា ពិភពគ្រិស្តសាសនាគឺដូចជាមនុស្សម្នាក់ដែលដេកលក់ស៊ប់ទៅ ហើយទុកឲ្យសត្រូវលួចចងគាត់នឹងច្រវាក់» ក្នុងន័យថាពួកគេមិនបានយកចិត្តទុកដាក់ ហើយទុកឲ្យសាថានលួចនាំសេចក្ដីបង្រៀនមិនពិតមកលាយជាមួយសេចក្ដីពិតពីគម្ពីរ រហូតដល់សេចក្ដីបង្រៀនទាំងនោះដក់ជាប់ គាស់រំលើងចេញពុំបានឡើយ។
១០. តើទស្សនាវដ្ដីប៉មយាមបានបញ្ជាក់ដូចម្ដេចថា ឆ្នាំ១៩១៤ជាឆ្នាំដ៏សំខាន់?
១០ នៅសម័យនោះ ទស្សនាវដ្ដីប៉មយាមបានផ្ដោតទៅលើទំនាយផ្សេងៗដែលទាក់ទងនឹងវត្តមានរបស់គ្រិស្ត។ បងប្អូនស្មោះត្រង់ដែលបានសរសេរទស្សនាវដ្ដីនោះ ជាអ្នកដែលមានសេចក្ដីសង្ឃឹមឡើងទៅស្ថានសួគ៌។ ពួកគេបានឃើញថា ទំនាយរបស់ដានីយ៉ែលដែលចែងអំពី«៧ខួប» គឺជាប់ទាក់ទងនឹងពេលវេលាដែលព្រះនឹងសម្រេចគោលបំណងរបស់លោក ស្តីអំពីរាជាណាចក្ររបស់មេស្ស៊ី។ សូម្បីតែក្នុងចន្លោះឆ្នាំ១៨៧០ដល់ឆ្នាំ១៨៨០ក្ដី ពួកគាត់បានដៅបញ្ជាក់ថា ៧ខួបនោះនឹងចប់នៅឆ្នាំ១៩១៤។ (ដាន. ៤:២៥; លូក. ២១:២៤) ទោះជាបងប្អូនយើងនៅគ្រានោះមិនបានយល់យ៉ាងពេលលេញអំពីសារៈសំខាន់នៃឆ្នាំនោះក្ដី ក៏ពួកគេនៅតែប្រកាសអំពីរឿងនេះដល់មនុស្សនៅទីជិតឆ្ងាយ ហើយយើងនៅតែទទួលប្រយោជន៍ពីការប្រកាសរបស់ពួកគេរហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ។
១១, ១២. (ក) តើបងរ៉ាសិលបានសរសើរនិងឲ្យកិត្ដិយសដល់អ្នកណា ស្តីអំពីអ្វីដែលគាត់បង្រៀន? (ខ) តើកិច្ចការដែលបងរ៉ាសិលនិងអ្នករួមការងារជាមួយគាត់បានធ្វើ ក្នុងអំឡុងប៉ុន្មានទសវត្សរ៍មុនឆ្នាំ១៩១៤គឺសំខាន់យ៉ាងណា?
១១ បងរ៉ាសិលនិងបងប្អូនស្មោះត្រង់ដែលរួមការងារជាមួយគាត់ មិនបានអះអាងថា មានតែពួកគាត់ប៉ុណ្ណោះដែលបានបើកបង្ហាញនិងបានយល់ដឹងអំពីសេចក្ដីពិតដ៏សំខាន់ៗទាំងនេះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ បងរ៉ាសិលបានសរសើរយ៉ាងខ្លាំងនូវអ្នកឯទៀតដែលបានរស់នៅមុនគាត់ថា ពួកគេក៏បានរកឃើញនិងបានយល់ចំណុចទាំងនោះដែរ។ សំខាន់បំផុត គាត់បានឲ្យកិត្ដិយសដល់ព្រះយេហូវ៉ា ជាព្រះដែលបង្រៀនរាស្ត្ររបស់លោកអំពីអ្វីដែលពួកគេត្រូវយល់ នៅចំពេលដែលពួកគេត្រូវយល់។ ព្រះយេហូវ៉ាច្បាស់ជាបានឲ្យពរដល់ការខំព្យាយាមរបស់បងរ៉ាសិលនិងអ្នករួមការងារជាមួយគាត់ ដែលបានញែកសេចក្ដីពិតចេញពីសេចក្ដីបង្រៀនមិនពិត។ ពីមួយឆ្នាំទៅមួយឆ្នាំ ពួកគាត់កាន់តែលេចធ្លោឡើងជាអ្នកដែលខុសគ្នាឆ្ងាយពីពិភពគ្រិស្តសាសនា។
បងរ៉ាសិលនិងអ្នករួមការងារជាមួយគាត់បានគាំទ្រនិងការពារសេចក្ដីពិតពីគម្ពីរ
១២ ក្នុងប៉ុន្មានទសវត្សរ៍មុនឆ្នាំ១៩១៤ កិច្ចការដែលបុរសស្មោះត្រង់ទាំងនេះបានធ្វើដើម្បីលើកស្ទួយសេចក្ដីពិត គឺអស្ចារ្យមែន! នៅថ្ងៃទី១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩១៧ ទស្សនាវដ្ដីប៉មយាម បានសរសេរថា៖ «ឥឡូវ មនុស្សរាប់លាននាក់សព្វថ្ងៃនេះមានសេរីភាព ដោយបានរួចផុតពីការភ័យខ្លាចដែលបណ្ដាលមកពីសេចក្ដីបង្រៀនអំពីភ្លើងនរក និងសេចក្ដីបង្រៀនមិនពិតឯទៀត . . . សេចក្ដីពិតដែលចាប់ផ្ដើមមានជាង៤០ឆ្នាំមកហើយនេះ កំពុងកើនឡើងដូចជាទឹកសមុទ្រជោរ ក៏នឹងបន្តចម្រើនឡើងរហូតដល់មានពេញផែនដី។ សត្រូវណាដែលចង់ទប់ទល់ រារាំងការចម្រើនឡើងនៃសេចក្ដីពិតមិនឲ្យមានពេញផែនដី ប្រាកដជានឹងបរាជ័យ ដូចមនុស្សដែលខំយកអំបោសទៅបោសទឹកសមុទ្រចេញពីឆ្នេរ មិនឲ្យទឹកជោរឡើង»។
១៣, ១៤. (ក) តើ«ទូត»បានជួយរៀបចំផ្លូវសម្រាប់មេស្ស៊ីដែលជាស្តេចយ៉ាងដូចម្ដេច? (ខ) តើយើងអាចរៀនអ្វីពីគំរូរបស់បងប្អូនរួមជំនឿដែលបានរស់នៅជាងមួយសតវត្សរ៍មុន?
១៣ «ទូត»ពិតជាបានជួយបើកផ្លូវឲ្យស្តេចដែលជាមេស្ស៊ីមែន! ហេតុអ្វីយើងអាចនិយាយដូច្នេះ? សូមពិចារណាអំពីសំណួរដូចតទៅនេះ: បើរាស្ត្ររបស់ព្រះមិនបានយល់ថាលោកយេស៊ូនិងព្រះយេហូវ៉ាដែលជាបិតាលោកគឺខុសគ្នាយ៉ាងណា តើពួកគេអាចត្រៀមខ្លួនសម្រាប់ការចាប់ផ្ដើមនៃវត្តមានរបស់គ្រិស្តឬទេ? ប្រាកដជាមិនអាចទេ! ពួកគេក៏មិនអាចត្រៀមខ្លួនដែរ បើពួកគេបានគិតថាមនុស្សទាំងអស់អាចទទួលជីវិតអមតៈដោយស្វ័យប្រវត្ដិ ហើយមិនបានយល់ថាជីវិតអមតៈជាអំណោយពិសេសដែលព្រះប្រគល់ឲ្យមនុស្សតែមួយចំនួនប៉ុណ្ណោះដែលជាអ្នកកាន់តាមគ្រិស្ត។ ម្យ៉ាងទៀត បើពួកគេគិតថាព្រះធ្វើទារុណកម្មមនុស្សក្នុងភ្លើងនរកជារៀងរហូត នោះពួកគេក៏មិនអាចត្រៀមខ្លួនដែរ!
១៤ ចុះយើងនៅសព្វថ្ងៃនេះវិញ? តើយើងអាចរៀនអ្វីពីគំរូបងប្អូនរបស់យើងដែលរស់នៅជាង១០០ឆ្នាំមុននោះ? យើងត្រូវឧស្សាហ៍អាននិងសិក្សាបណ្ដាំរបស់ព្រះ ដូចពួកគេដែរ។ (យ៉ូន. ១៧:៣) ក្នុងពិភពលោកនេះដែលវក់នឹងការប្រមូលទ្រព្យសម្បត្ដិ ហើយកំពុងខ្វះចំណេះអំពីព្រះ សូមឲ្យយើងក្រេបជញ្ជក់ចំណេះកាន់តែច្រើនឡើងដែលប្រៀបដូចជាអាហារពីព្រះ!—សូមអាន ធីម៉ូថេទី១ ៤:១៥
«រាស្ត្រខ្ញុំអើយ ចូរចេញពីក្រុងនោះមក»
១៥. បន្ដិចម្ដងៗ តើនិស្សិតគម្ពីរចាប់ផ្ដើមយល់អ្វី? (សូមមើលកំណត់សម្គាល់ដែរ)
១៥ និស្សិតគម្ពីរបានបង្រៀនថា ពួកគេត្រូវដកខ្លួនចេញពីនិកាយផ្សេងៗរបស់ពិភពគ្រិស្តសាសនាជាដាច់ខាត។ ក្នុងឆ្នាំ១៨៧៩ ទស្សនាវដ្ដីប៉មយាមបានបញ្ជាក់អំពី«វិហាររបស់ក្រុងបាប៊ីឡូន»។ តើនេះសំដៅលើឥទ្ធិពលរបស់សម្ដេចប៉ាប ឬសំដៅលើសាសនាកាតូលិក? អស់រាប់រយឆ្នាំ និកាយប្រូតេស្តង់ផ្សេងៗធ្លាប់បង្រៀនថា បាប៊ីឡូនដែលបានត្រូវរៀបរាប់ក្នុងទំនាយគម្ពីរ គឺសំដៅលើសាសនាកាតូលិក។ ក៏ប៉ុន្តែ បន្ដិចម្ដងៗ និស្សិតគម្ពីរបានយល់ថា «ក្រុងបាប៊ីឡូន»រួមបញ្ចូលសាសនាទាំងអស់របស់ពិភពគ្រិស្តសាសនាដែលមាននៅសម័យនេះ។ ហេតុអ្វី? ពីព្រោះសាសនាទាំងអស់នោះបង្រៀនសេចក្ដីភូតភរ ដូចអ្វីដែលបានត្រូវរៀបរាប់ខាងលើនេះ។c ក្រោយមក សៀវភៅរបស់យើងចាប់ផ្ដើមរៀបរាប់កាន់តែចំទៅៗអំពីអ្វីដែលមនុស្សមានចិត្តស្មោះនៅក្នុងនិកាយពិភពគ្រិស្តសាសនាត្រូវធ្វើ។
១៦, ១៧. (ក) តើសៀវភៅការចាប់ផ្ដើមនៃរាជ្យមួយពាន់ឆ្នាំ និងទស្សនាវដ្ដីប៉មយាមបានចែងយ៉ាងណាដើម្បីជំរុញចិត្តមនុស្សឲ្យដកខ្លួនចេញពីសាសនាមិនពិត? (ខ) តើអ្វីបានធ្វើឲ្យការព្រមាននៅសម័យមុនមិនសូវមានប្រសិទ្ធភាព? (សូមមើលកំណត់សម្គាល់)
១៦ ជាឧទាហរណ៍ នៅឆ្នាំ១៨៩១ សៀវភៅដែលមានចំណងជើងថា ការចាប់ផ្ដើមនៃរាជ្យមួយពាន់ឆ្នាំ ភាគទី៣ ជាភាសាអង់គ្លេស បានបញ្ជាក់ថាព្រះមិនទទួលស្គាល់សាសនាផ្សេងៗដែលជាក្រុងបាប៊ីឡូននៅសម័យនេះទេ ដោយចែងថា៖ «សាសនាទាំងអស់របស់ពិភពគ្រិស្តសាសនាបានត្រូវបដិសេធចោល»។ សៀវភៅនោះក៏បានប្រាប់ដែរថា អស់អ្នកដែល«មិនយល់ស្របនឹងសេចក្ដីបង្រៀនមិនពិត និងការប្រព្រឹត្តមិនត្រឹមត្រូវរបស់ពិភពគ្រិស្តសាសនា ឥឡូវនេះបានត្រូវហៅឲ្យចេញពីសាសនាទាំងនោះ»។
១៧ នៅខែមករា ឆ្នាំ១៩០០ មានអត្ថបទមួយក្នុងទស្សនាវដ្ដីប៉មយាមដែលបានដាស់តឿនអ្នកដែលនៅតែទុកឈ្មោះជាសមាជិកក្នុងសាសនាណាមួយរបស់ពិភពគ្រិស្តសាសនា ហើយដែលវែកញែកថា៖ «ចិត្តខ្ញុំស្មោះខាងសេចក្ដីពិតទាំងស្រុង។ ខ្ញុំកម្រចូលរួមកិច្ចប្រជុំរបស់សាសនាផ្សេងទៀត»។ អត្ថបទនោះបានសួរថា៖ «តើនេះជាការត្រឹមត្រូវទេ បើខ្លួនយើងនៅក្នុងបាប៊ីឡូនពាក់កណ្ដាល ហើយនៅខាងក្រៅពាក់កណ្ដាលនោះ? បើធ្វើដូច្នេះ តើយើងពិតជាកំពុងស្ដាប់បង្គាប់ឬ? . . . តើព្រះពេញចិត្តនឹងការធ្វើដូច្នេះឬ? ប្រាកដជាមិនមែនទេ។ អ្នកនោះ[ដែលជាសមាជិកសាសនាក្នុងពិភពគ្រិស្តសាសនា]បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយនឹងនិកាយនោះ ពេលដែលគាត់ចុះឈ្មោះដំបូងជាសមាជិក ហើយគាត់ត្រូវធ្វើតាមល័ក្ខខ័ណ្ឌទាំងអស់នៃកិច្ចព្រមព្រៀងនោះ រហូតដល់អ្នកនោះ . . . បញ្ជាក់ជាសាធារណៈថាគាត់ឈប់ធ្វើជាសមាជិក»។ ក្នុងឆ្នាំក្រោយៗមកទៀត ចំណុចនោះបានត្រូវសង្កត់កាន់តែធ្ងន់។d អ្នកបម្រើព្រះយេហូវ៉ាត្រូវបញ្ជាក់ឲ្យឃើញថា ពួកគេបានផ្ដាច់ទំនាក់ទំនងទាំងអស់ជាមួយសាសនាមិនពិត។
១៨. ហេតុអ្វីមនុស្សត្រូវចេញពីបាប៊ីឡូនដ៏ខ្លាំងក្លា?
១៨ បើគ្មានការព្រមានជាទៀងទាត់បែបនេះ ដែលឲ្យចេញពីបាប៊ីឡូនដ៏ខ្លាំងក្លាទេ នោះតើគ្រិស្តនឹងមានអ្នកបម្រើមួយក្រុមនៅផែនដី ដែលបានត្រូវរើសតាំងនិងដែលបានត្រៀមខ្លួនហើយ ពេលលោកទទួលតំណែងជាស្តេចឬទេ? ច្បាស់ជានឹងគ្មានទេ ពីព្រោះមានតែគ្រិស្តសាសនិកដែលដកខ្លួនចេញពីបាប៊ីឡូនដ៏ខ្លាំងក្លាប៉ុណ្ណោះ អាចគោរពប្រណិប័តន៍ព្រះយេហូវ៉ា«ដោយមានការដឹកនាំពីសកម្មពលរបស់លោកនិងដោយសេចក្ដីពិត»។ (យ៉ូន. ៤:២៤) ដូចគ្នាដែរ នៅសព្វថ្ងៃនេះ តើយើងតាំងចិត្តមិនទទួលជាដាច់ខាតនូវឥទ្ធិពលពីសាសនាមិនពិតឬ? ចូរឲ្យយើងបន្តធ្វើតាមបង្គាប់ដែលថា៖ «រាស្ត្រខ្ញុំអើយ ចូរចេញពីក្រុងនោះមក»!—សូមអាន ការបើកបង្ហាញ ១៨:៤
ការជួបជុំគ្នាដើម្បីគោរពប្រណិប័តន៍ព្រះ
១៩, ២០. តើតាមរបៀបណាទស្សនាវដ្ដីប៉មយាមបានលើកទឹកចិត្តរាស្ត្ររបស់ព្រះឲ្យជួបជុំគ្នា?
១៩ និស្សិតគម្ពីរបានបង្រៀនថា អ្នករួមជំនឿគួរជួបជុំគ្នាដើម្បីគោរពប្រណិប័តន៍ព្រះ បើអាចជួបជុំគ្នាបាន។ ចំពោះគ្រិស្តសាសនិកពិត ការដកខ្លួនចេញពីសាសនាមិនពិតគឺមិនគ្រប់គ្រាន់ទេ។ ពួកគេក៏ត្រូវចូលរួមក្នុងការគោរពប្រណិប័តន៍ពិតដែរ។ ចាប់ពីទស្សនាវដ្ដីប៉មយាមដំបូង ទស្សនាវដ្ដីនោះបានលើកទឹកចិត្តអ្នកអានឲ្យជួបជុំគ្នាដើម្បីគោរពប្រណិប័តន៍ព្រះ។ ជាឧទាហរណ៍ នៅខែកក្កដា ឆ្នាំ១៨៨០ បងរ៉ាសិលបានរៀបរាប់អំពីពេលដែលគាត់ធ្វើដំណើរទៅកន្លែងផ្សេងៗ ដើម្បីថ្លែងសុន្ទរកថា ហើយគាត់ប្រាប់ថាកិច្ចប្រជុំទាំងនោះបានលើកទឹកចិត្តគាត់ខ្លាំងណាស់។ ក្រោយមក គាត់បានលើកទឹកចិត្តអ្នកអានឲ្យផ្ញើសំបុត្របញ្ជាក់អំពីការរីកចម្រើនរបស់ពួកគេ ហើយបានប្រាប់ថាសំបុត្រខ្លះនឹងត្រូវបោះពុម្ពផ្សាយក្នុងទស្សនាវដ្ដីប៉មយាម។ តើគាត់ចង់ឲ្យពួកគេផ្ញើសំបុត្រដើម្បីអ្វី? បងរ៉ាសិលបានប្រាប់ថា៖ «សូមប្រាប់យើងទាំងអស់គ្នាឲ្យដឹងថា . . . លោកម្ចាស់កំពុងជួយបងប្អូនឲ្យរីកចម្រើនយ៉ាងណា ហើយថាតើអ្នកកំពុងជួបជុំគ្នាជាទៀងទាត់ជាមួយនឹងអ្នកឯទៀតដែលរួបរួមក្នុងជំនឿដ៏ថ្លៃវិសេសនេះឬយ៉ាងណា»។
បងឆាល រ៉ាសិលជាមួយនិស្សិតគម្ពីរសម័យដើម នៅក្រុងកូប៉ែនហាក ប្រទេសដាណឺម៉ាក ឆ្នាំ១៩០៩
២០ នៅឆ្នាំ១៨៨២ ទស្សនាវដ្ដីប៉មយាមមានអត្ថបទមួយដែលមានចំណងជើងថា«ការជួបជុំគ្នា»។ អត្ថបទនោះបានដាស់តឿនគ្រិស្តសាសនិកឲ្យធ្វើកិច្ចប្រជុំដើម្បីជួបជុំគ្នា«បង្កើនចំណេះ លើកទឹកចិត្ត និងពង្រឹងជំនឿគ្នាទៅវិញទៅមក»។ អត្ថបទនោះបញ្ជាក់ថែមទៀតថា៖ «មិនចាំបាច់មានអ្នកចេះដឹងឬអ្នកដែលមានទេពកោសល្យណាម្នាក់ក្នុងចំណោមអ្នករាល់គ្នាឡើយ។ សូមបងប្អូនម្នាក់ៗយកគម្ពីរ ក្រដាសសរសេរ ខ្មៅដៃ ហើយប្រើលិបិក្រមគម្ពីរ . . . ឲ្យបានច្រើនបំផុត។ រួចមកជ្រើសរើសប្រធានបទមួយ ហើយអធិដ្ឋានសុំជំនួយពីសកម្មពលដើម្បីយល់អំពីប្រធានបទនោះ។ ក្រោយមក សូមអាន រំពឹងគិត និងប្រៀបធៀបបទគម្ពីរផ្សេងៗជាមួយគ្នា។ បើធ្វើដូច្នេះ សកម្មពលបរិសុទ្ធប្រាកដជានឹងដឹកនាំបងប្អូនឲ្យរកឃើញសេចក្ដីពិត»។
២១. តើក្រុមជំនុំនៅក្រុងអាលីគេនី រដ្ឋប៉ិនស៊ីវ៉ានីបានទុកគំរូអ្វីស្តីអំពីកិច្ចប្រជុំនិងការពង្រឹងជំនឿបងប្អូន?
២១ មន្ទីរចាត់ការរបស់និស្សិតគម្ពីរនៅសម័យនោះគឺក្រុងអាលីគេនី រដ្ឋប៉ិនស៊ីវ៉ានី សហរដ្ឋអាម៉េរិក។ នៅទីនោះ ពួកគេបានទុកគំរូល្អ ដោយជួបជុំគ្នាតាមបង្គាប់របស់ព្រះនៅហេប្រឺ ១០:២៤, ២៥។ (សូមអាន) យូរឆ្នាំក្រោយមក បងប្រុសវ័យចាស់ម្នាក់ឈ្មោះឆាល ខេប៉ិនបានសរសេរអំពីកិច្ចប្រជុំទាំងនោះ ដែលគាត់ធ្លាប់ចូលរួមកាលពីក្មេង។ គាត់សរសេរថា៖ «ខ្ញុំនៅចាំបទគម្ពីរ ដែលបានត្រូវសរសេរលើជញ្ជាំងនៅសាលសន្និបាតមួយរបស់សមាគមយើង។ បទគម្ពីរនោះថា‹អ្នករាល់គ្នាមានម្ចាស់តែមួយ គឺគ្រិស្ត ហើយអ្នករាល់គ្នាជាបងប្អូន›។ ខ្ញុំចាំមិនភ្លេចទេបទគម្ពីរនោះ ដោយសារបទគម្ពីរនោះបញ្ជាក់ថា គ្មានការបែងចែកបព្វជិតនិងគ្រហស្ថក្នុងរាស្ត្រព្រះយេហូវ៉ាឡើយ»។ (ម៉ាថ. ២៣:៨) បងខេប៉ិនក៏បាននឹកឃើញនូវកិច្ចប្រជុំដែលលើកទឹកចិត្ត និងការព្យាយាមរបស់បងរ៉ាសិល ដែលខំជួបសមាជិកម្នាក់ៗក្នុងក្រុមជំនុំនៅឯកិច្ចប្រជុំទាំងនោះ ដើម្បីពង្រឹងជំនឿនិងកម្លាំងចិត្តរបស់ពួកគេ។
២២. តើបងប្អូនស្មោះត្រង់មានប្រតិកម្មយ៉ាងណា ពេលទទួលការណែនាំឲ្យចូលរួមកិច្ចប្រជុំ ហើយតើយើងអាចរៀនអ្វីពីគំរូរបស់ពួកគេ?
២២ បងប្អូនស្មោះត្រង់ បានធ្វើតាមគំរូនេះ ហើយក៏បានធ្វើតាមការណែនាំដែលពួកគេបានទទួលដែរ។ ក្រុមជំនុំឯទៀតក៏បានត្រូវរៀបចំឡើងនៅរដ្ឋផ្សេងទៀតដែរ ដូចជានៅរដ្ឋអូហៃយ៉ូនិងរដ្ឋមីស៊ីហ្គិនជាដើម រួចមកពេញអាម៉េរិកខាងជើង ហើយនៅប្រទេសផ្សេងទៀត។ ឥឡូវសូមពិចារណាថា បើរាស្ត្រស្មោះត្រង់របស់ព្រះមិនបានត្រូវបង្ហាត់បង្រៀនឲ្យធ្វើតាមដំបូន្មានរបស់ព្រះ ដែលឲ្យជួបជុំគ្នាគោរពប្រណិប័តន៍ទេ តើពួកគេពិតជាអាចត្រៀមខ្លួនមុនវត្តមានរបស់គ្រិស្តចាប់ផ្ដើមឬ? ប្រាកដជាមិនអាចទេ! ចុះយ៉ាងណាយើងសព្វថ្ងៃនេះ? ដូចគ្នាដែរ យើងត្រូវតាំងចិត្តចូលរួមកិច្ចប្រជុំគ្រិស្តសាសនិកជាទៀងទាត់ ដោយឆ្លៀតគ្រប់ឱកាសដើម្បីគោរពប្រណិប័តន៍ជាមួយគ្នា ហើយពង្រឹងជំនឿគ្នាទៅវិញទៅមក។
ការខ្នះខ្នែងផ្សព្វផ្សាយ
២៣. តើទស្សនាវដ្ដីប៉មយាមបានចែងយ៉ាងណាដើម្បីបញ្ជាក់ថា អស់អ្នកដែលបានត្រូវរើសតាំងត្រូវប្រកាសផ្សាយអំពីសេចក្ដីពិត?
២៣ និស្សិតគម្ពីរបានបង្រៀនថា គ្រិស្តសាសនិកដែលបានត្រូវរើសតាំងត្រូវប្រកាសផ្សាយអំពីសេចក្ដីពិត។ នៅឆ្នាំ១៨៨៥ ទស្សនាវដ្ដីប៉មយាមបានបញ្ជាក់ថា៖ «យើងមិនគួរភ្លេចថាអស់អ្នកដែលបានត្រូវរើសតាំង គឺបានត្រូវរើសតាំងដើម្បីផ្សព្វផ្សាយ (អេ. ៦១:១) ឬបានត្រូវហៅឲ្យចូលរួមកិច្ចបម្រើ»។ ទស្សនាវដ្ដីប៉មយាមមួយបោះពុម្ពនៅឆ្នាំ១៨៨៨ បានដាស់តឿនថា៖ «តួនាទីរបស់យើងគឺច្បាស់លាស់ហើយ . . . បើយើងមិនអើពើនឹងតួនាទីរបស់យើង ឬមួយក៏ខំរកលេសដើម្បីខ្លួនមិនចាំបាច់ធ្វើ នេះប្រាកដជាមានន័យថាយើងជាអ្នកបម្រើដ៏ខ្ជិល ហើយបង្ហាញថាយើងមិនសមនឹងឋានៈដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់ដែលបានត្រូវប្រគល់ឲ្យយើងឡើយ»។
២៤, ២៥. (ក) ក្រៅពីលើកទឹកចិត្តបងប្អូនឲ្យផ្សព្វផ្សាយ តើបងរ៉ាសិលនិងអ្នករួមការងារជាមួយគាត់បានធ្វើអ្វីទៀត? (ខ) តើអ្នកត្រួសត្រាយម្នាក់នៅសម័យមុនបានរៀបរាប់យ៉ាងណា អំពីកិច្ចផ្សព្វផ្សាយនៅសម័យដែល«មិនទាន់មានឡាន»?
២៤ បងរ៉ាសិលនិងអ្នករួមការងារជាមួយគាត់មិនត្រឹមតែបានលើកទឹកចិត្តបងប្អូនឲ្យផ្សព្វផ្សាយប៉ុណ្ណោះទេ តែពួកគាត់ចាប់ផ្ដើមបោះពុម្ពខិត្តប័ណ្ណហៅថាខិត្តប័ណ្ណនិស្សិតគម្ពីរ (Bible Students’ Tracts) ដែលក្រោយមកក៏បានត្រូវហៅថាសាសនវិទ្យាបុរាណប្រចាំត្រីមាស (Old Theology Quarterly)។ អ្នកដែលអានទស្សនាវដ្ដីប៉មយាមបានទទួលខិត្តប័ណ្ណទាំងនេះដើម្បីចែកចាយដោយឥតគិតថ្លៃ។
យើងគួរពិចារណាសំណួរថា ‹តើកិច្ចផ្សព្វផ្សាយជាកិច្ចការសំខាន់បំផុតក្នុងជីវិតខ្ញុំឬ?›
២៥ បងប្អូនខ្លះបានចូលរួមកិច្ចបម្រើពេញពេល។ បងឆាល ខេប៉ិនដែលបានត្រូវរៀបរាប់ខាងលើនេះធ្លាប់ធ្វើដូច្នេះ។ ក្រោយមក គាត់រៀបរាប់ថា៖ «ខ្ញុំធ្លាប់ប្រើផែនទីសុរិយោដីរបស់រដ្ឋាភិបាលសហរដ្ឋអាម៉េរិក ដើម្បីផ្សព្វផ្សាយនៅរដ្ឋប៉ិនស៊ីវ៉ានី។ ផែនទីទាំងនោះបង្ហាញផ្លូវទាំងអស់ ដូច្នេះ ខ្ញុំអាចទៅតំបន់ទាំងអស់នៅក្នុងសង្កាត់នីមួយៗដោយថ្មើរជើងបាន។ ជួនកាល ក្រោយពីបានផ្សព្វផ្សាយអស់បីថ្ងៃនៅជនបទ ដោយស្នើសុំឲ្យជាវសៀវភៅចំណងជើងថាការសិក្សាអំពីបទគម្ពីរ ជាភាសាអង់គ្លេស ខ្ញុំជួលរទេះសេះដើម្បីដឹកសៀវភៅនោះទៅចែកអ្នកដែលបានជាវ។ ច្រើនដងខ្ញុំបានឈប់ ហើយស្នាក់នៅផ្ទះកសិករមួយយប់។ នៅសម័យនោះ មិនទាន់មានឡានទេ»។
អ្នកត្រួសត្រាយសម័យមុន។ សូមកត់សម្គាល់តារាងហៅថា«តារាងនៃសម័យកាល»គូរលើរទេះសេះ
២៦. (ក) ហេតុអ្វីរាស្ត្ររបស់ព្រះត្រូវផ្សព្វផ្សាយទើបអាចត្រៀមខ្លួនសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងរបស់គ្រិស្ត? (ខ) តើយើងគួរពិចារណាសំណួរអ្វីខ្លះ?
២៦ បងប្អូនដែលព្យាយាមផ្សព្វផ្សាយនៅសម័យដើមនោះ ពិតជាត្រូវមានចិត្តក្លាហាននិងចិត្តខ្នះខ្នែង។ បើគ្រិស្តសាសនិកពិតមិនបានត្រូវបង្រៀនអំពីសារៈសំខាន់នៃការផ្សព្វផ្សាយ តើពួកគេអាចត្រៀមខ្លួនសម្រាប់ការគ្រប់គ្រងរបស់គ្រិស្តបានទេ? ប្រាកដជាមិនបានទេ។ ហេតុអ្វី? ពីព្រោះកិច្ចផ្សព្វផ្សាយត្រូវជាផ្នែកសំខាន់មួយនៃសញ្ញាសម្គាល់ដែលបញ្ជាក់វត្តមានរបស់គ្រិស្ត។ (ម៉ាថ. ២៤:១៤) ការផ្សព្វផ្សាយជាកិច្ចការមួយដែលជួយសង្គ្រោះជីវិត។ រាស្ត្ររបស់ព្រះត្រូវត្រៀមខ្លួនយកកិច្ចផ្សព្វផ្សាយនោះ ជាកិច្ចការសំខាន់បំផុតក្នុងជីវិតរបស់ពួកគេ។ សព្វថ្ងៃនេះ យើងគួរពិចារណាសំណួរថា ‹តើកិច្ចផ្សព្វផ្សាយជាកិច្ចការសំខាន់បំផុតក្នុងជីវិតខ្ញុំឬ? តើខ្ញុំលះបង់ប្រយោជន៍ខ្លួនដើម្បីអាចចូលរួមយ៉ាងពេញលេញក្នុងកិច្ចការនោះឬទេ?›។
រាជាណាចក្ររបស់ព្រះចាប់ផ្ដើមគ្រប់គ្រង!
២៧, ២៨. តើសាវ័កយ៉ូហានបានឃើញអ្វី ហើយតើសាថាននិងពួកវិញ្ញាណកំណាចបានមានប្រតិកម្មយ៉ាងណា ពេលរាជាណាចក្ររបស់ព្រះចាប់ផ្ដើមគ្រប់គ្រង?
២៧ នៅទីបំផុត ឆ្នាំ១៩១៤ ដែលជាឆ្នាំសំខាន់បានមកដល់។ ដូចយើងបានបញ្ជាក់នៅដើមជំពូកនេះ គ្មានមនុស្សជាតិណាម្នាក់បានឃើញព្រឹត្ដិការណ៍ដ៏រុងរឿងអស្ចារ្យដែលបានកើតឡើងនៅស្ថានសួគ៌ទេ។ ក៏ប៉ុន្តែ រឿងនោះបានត្រូវបើកបង្ហាញឲ្យសាវ័កយ៉ូហានឃើញក្នុងគំនិត ដោយប្រើនិមិត្តរូបផ្សេងៗ។ សូមស្រមៃគិតអំពីអ្វីដែលយ៉ូហានបានឃើញ។ គាត់ឃើញ«និមិត្តរូបដ៏សំខាន់មួយ»នៅស្ថានសួគ៌ គឺ«ស្ត្រីមួយរូប»ជាតំណាងបុគ្គលវិញ្ញាណទាំងឡាយនៅស្ថានសួគ៌ដែលរួមគ្នាជាអង្គការរបស់ព្រះ។ ក្រោយមក យ៉ូហានឃើញស្ត្រីនេះមានទម្ងន់ រួចសម្រាលបានបុត្រមួយ។ គម្ពីរប្រាប់ថាបុត្រដែលជានិមិត្តរូបនេះ មិនយូរទៀតនឹង«ឃ្វាលប្រជាជាតិទាំងឡាយដោយដំបងដែក»។ ប៉ុន្តែ ក្រោយពីបុត្រនោះកើតមកភ្លាម គាត់បានត្រូវ«យកយ៉ាងលឿនទៅឯព្រះនិងបល្ល័ង្ករបស់លោក»។ មានសំឡេងបន្លឺឡើងយ៉ាងខ្លាំងនៅស្ថានសួគ៌ថា៖ «មើល! ព្រះបាននាំមកនូវសេចក្ដីសង្គ្រោះ! ឫទ្ធានុភាពរបស់លោកបានទទួលជ័យជម្នះ! រាជាណាចក្ររបស់លោកបានត្រូវស្ថាបនាឡើង! គ្រិស្តរបស់លោកចាប់ផ្ដើមកាន់អំណាចហើយ!»។—បប. ១២:១, ៥, ១០
២៨ អ្វីដែលបានត្រូវបើកបង្ហាញឲ្យយ៉ូហានឃើញក្នុងគំនិត ប្រាកដជាការចាប់ផ្ដើមគ្រប់គ្រងនៃរាជាណាចក្ររបស់មេស្ស៊ី។ គ្រានោះច្បាស់ជាគ្រាដ៏រុងរឿងអស្ចារ្យមែន ប៉ុន្តែនៅពេលនោះមិនមែនបុគ្គលគ្រប់រូបសប្បាយចិត្តឡើយ។ សាថាននិងពួកវិញ្ញាណកំណាចរបស់វាបានច្បាំងនឹងពួកទេវតាស្មោះត្រង់ ដែលនៅក្រោមការដឹកនាំរបស់មីកែលឬគ្រិស្ត។ តើមានលទ្ធផលយ៉ាងណា? គម្ពីរចែងថា៖ «នាគដ៏ធំបានត្រូវបោះទម្លាក់ គឺពស់ដំបូងបង្អស់ ជាអ្នកដែលត្រូវហៅថាមេកំណាចនិងសាថាន និងជាអ្នកដែលកំពុងបំភាន់ពិភពលោកទាំងមូល វាបានត្រូវបោះទម្លាក់ទៅផែនដី ហើយបណ្ដាទេវតារបស់វាក៏បានត្រូវបោះទម្លាក់ទៅជាមួយនឹងវាដែរ»។—បប. ១២:៧, ៩
នៅឆ្នាំ១៩១៤ និស្សិតគម្ពីរចាប់ផ្ដើមយល់សញ្ញាសម្គាល់ដែលបញ្ជាក់ថា គ្រិស្តមានវត្តមានហើយ ទោះជាមនុស្សមើលមិនឃើញក៏ដោយ
២៩, ៣០. ក្រោយពីរាជាណាចក្រក្រោមមេស្ស៊ីចាប់ផ្ដើមគ្រប់គ្រង តើស្ថានភាពបានផ្លាស់ប្ដូរយ៉ាងណា (ក) នៅផែនដី? (ខ) នៅស្ថានសួគ៌?
២៩ ច្រើនឆ្នាំមុនឆ្នាំ១៩១៤ និស្សិតគម្ពីរបានផ្សព្វផ្សាយថា គ្រាលំបាកមួយនឹងចាប់ផ្ដើមនៅឆ្នាំ១៩១៤។ ប៉ុន្តែពួកគេច្បាស់ជាមិនបានដឹងថាអ្វីដែលពួកគេបានប្រកាសទុកជាមុននោះ នឹងកើតឡើងដល់កម្រិតណាទេ។ អ្វីដែលបានត្រូវបើកបង្ហាញឲ្យយ៉ូហានឃើញនោះ បញ្ជាក់ថាសាថាននឹងចាប់ផ្ដើមមានឥទ្ធិពលខ្លាំងជាងទៅលើសង្គមមនុស្ស ក្រោយពីវាបានត្រូវបោះទម្លាក់មកផែនដី។ ការបើកបង្ហាញនោះថា៖ «វេទនាដល់ផែនដី និងសមុទ្រ ពីព្រោះមេកំណាចបានចុះទៅឯអ្នករាល់គ្នាទាំងមានកំហឹងយ៉ាងខ្លាំង ដោយដឹងថាវាមានពេលតែបន្ដិចបន្តួច»។ (បប. ១២:១២) នៅឆ្នាំ១៩១៤ សង្គ្រាមលោកលើកទី១បានផ្ទុះឡើង ហើយសញ្ញាសម្គាល់ដែលបញ្ជាក់ថាគ្រិស្តមានវត្តមានជាស្តេច បានចាប់ផ្ដើមកើតឡើងនៅទូទាំងពិភពលោក។ «គ្រាចុងក្រោយបង្អស់»នៃរបៀបរបបពិភពលោកនេះបានចាប់ផ្ដើម។—២ធី. ៣:១
៣០ ក៏ប៉ុន្តែអ្នកដែលនៅស្ថានសួគ៌បានអរសប្បាយ ពីព្រោះសាថាននិងពួកវិញ្ញាណកំណាចរបស់វាបានត្រូវបណ្ដេញចោលជារៀងរហូត។ កំណត់ហេតុរបស់យ៉ូហានប្រាប់ថា៖ «ស្ថានសួគ៌និងអស់អ្នកដែលអាស្រ័យនៅស្ថានសួគ៌អើយ ចូររីករាយចុះ!»។ (បប. ១២:១២) លោកយេស៊ូមានអំណាចគ្រប់គ្រងជាស្តេច ហើយស្ថានសួគ៌បានត្រូវសម្អាតរួចហើយ។ ដូច្នេះរាជាណាចក្ររបស់មេស្ស៊ីអាចចាត់វិធានការ ដើម្បីជួយរាស្ត្ររបស់ព្រះនៅផែនដី។ តើរាជាណាចក្រនោះនឹងធ្វើអ្វីទៅ? ដូចយើងបានអាននៅដើមជំពូកនេះថា មុនបង្អស់គ្រិស្តត្រូវសម្រិតសម្រាំងអ្នកបម្រើព្រះនៅផែនដី ក្នុងនាមជា«ទូតដែលនាំសេចក្ដីសញ្ញាមក»។ តើការសម្រិតសម្រាំងនោះរួមបញ្ចូលអ្វី?
គ្រាសាកល្បង
៣១. ស្តីអំពីការសម្រិតសម្រាំង តើម៉ាឡាគីបានប្រកាសអ្វីទុកជាមុន ហើយតើអ្វីៗទាំងនោះចាប់ផ្ដើមកើតឡើងនៅពេលណា? (សូមមើលកំណត់សម្គាល់ដែរ)
៣១ ម៉ាឡាគីបានប្រកាសទុកជាមុនថា ពេលដែលទទួលការសម្រិតសម្រាំង នោះមិនស្រួលទេ។ គាត់បានសរសេរថា៖ «នៅថ្ងៃដែលព្រះអង្គយាងមកដល់ តើនរណាអាចទ្រាំបាន? នៅពេលព្រះអង្គលេចមក តើនរណាអាចឈរបាន? ដ្បិតព្រះអង្គប្រៀបបាននឹងភ្លើងរបស់ជាងដែក និងដូចសាប៊ូរបស់អ្នកបោកសម្លៀកបំពាក់»។ (មគ. [ម៉ាឡ.] ៣:២, ខ.ស.) ពាក្យនោះពិតណាស់! នៅឆ្នាំ១៩១៤ រាស្ត្ររបស់ព្រះនៅផែនដីចាប់ផ្ដើមប្រឈមមុខការល្បងលនិងការលំបាកដ៏ខ្លាំង។ អ្វីៗទាំងនេះបានកើតឡើងផ្ទួនៗគ្នា។ កាលដែលសង្គ្រាមលោកលើកទី១នៅតែបន្តយ៉ាងក្ដៅគគុកនោះ និស្សិតគម្ពីរជាច្រើននាក់បានត្រូវគេបៀតបៀនយ៉ាងសាហាវឬត្រូវគេចាប់ដាក់គុក។e
៣២. ក្រោយពីឆ្នាំ១៩១៦ តើរាស្ត្ររបស់ព្រះមានបញ្ហាផ្ទៃក្នុងអ្វី?
៣២ អង្គការរបស់ព្រះក៏បានមានបញ្ហាផ្ទៃក្នុងផងដែរ។ នៅឆ្នាំ១៩១៦ បងរ៉ាសិលបានស្លាប់ក្នុងអាយុតែ៦៤ឆ្នាំ។ ដំណឹងនេះបានធ្វើឲ្យអ្នកបម្រើព្រះជាច្រើននាក់ស្រឡាំងកាំងជាខ្លាំង។ ក្រោយពីគាត់ស្លាប់ទៅ ប្រតិកម្មរបស់បងប្អូនខ្លះបានបង្ហាញថា ពួកគេលើកតម្កើងបងប្រុសគំរូនេះហួសហេតុពេក។ ទោះជាបងរ៉ាសិលមិនចង់ឲ្យបងប្អូនលើកតម្កើងគាត់ដូច្នេះក្ដី ក៏បងប្អូនខ្លះហាក់ដូចជាគោរពប្រណិប័តន៍គាត់។ បងប្អូនជាច្រើនបានគិតថាសេចក្ដីពិតកំពុងត្រូវបើកបង្ហាញតាមរយៈបងរ៉ាសិល។ ដូច្នេះក្រោយពីគាត់ស្លាប់ហើយ ពួកគេគិតថាលែងមានខ្សែរយៈសម្រាប់បើកបង្ហាញសេចក្ដីពិតតទៅទៀត។ ហេតុនេះពួកគេខ្លះបានប្រឆាំងយ៉ាងខ្លាំង ពេលអង្គការរបស់ព្រះចង់ឈានទៅមុខ។ ចិត្តគំនិតនេះបាននាំឲ្យមានការក្បត់ជំនឿដែលធ្វើឲ្យអង្គការរបស់ព្រះបែកសាមគ្គីគ្នា។
៣៣. ពេលអ្វីៗមិនបានកើតឡើងដូចរាស្ត្ររបស់ព្រះបានរំពឹងទុក តើនោះល្បងលជំនឿរបស់ពួកគេយ៉ាងដូចម្ដេច?
៣៣ បញ្ហាមួយទៀតដែលបានល្បងលជំនឿរបស់បងប្អូន គឺការខកចិត្តដោយសារអ្វីៗមិនបានកើតឡើងដូចពួកគេបានរំពឹងទុក។ ពិតមែនតែទស្សនាវដ្ដីប៉មយាមបានបញ្ជាក់យ៉ាងត្រឹមត្រូវថា ឆ្នាំ១៩១៤ជាឆ្នាំដែលគ្រាកំណត់នៃប្រជាជាតិនានានឹងចប់សព្វគ្រប់ ប៉ុន្តែបងប្អូនមិនបានយល់អំពីអ្វីដែលនឹងកើតឡើងនៅឆ្នាំនោះទេ។ (លូក. ២១:២៤) ពួកគេបានគិតស្មានថា នៅឆ្នាំ១៩១៤ គ្រិស្តនឹងនាំកូនក្រមុំរបស់លោកទៅស្ថានសួគ៌ ពោលគឺគ្រិស្តសាសនិកដែលបានត្រូវរើសតាំង ដើម្បីឲ្យពួកគេគ្រប់គ្រងជាមួយលោក។ នោះមិនបានកើតឡើងទេ។ នៅជិតដំណាច់ឆ្នាំ១៩១៧ ទស្សនាវដ្ដីប៉មយាមបានប្រកាសថា គ្រាច្រូតកាត់ដែលមានរយៈពេល៤០ឆ្នាំនឹងចប់ក្នុងអំឡុងរដូវស្លឹកឈើលាស់នៅឆ្នាំ១៩១៨។ ប៉ុន្តែកិច្ចផ្សព្វផ្សាយមិនបានចប់នៅពេលនោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ កិច្ចផ្សព្វផ្សាយបានបន្តរីកចម្រើនបន្ទាប់ពីគ្រានោះ។ ទស្សនាវដ្ដីប៉មយាមប្រាប់តទៅទៀតថា គ្រាច្រូតកាត់បានចប់មែន តែគ្រាសម្រាប់រើសផលដែលនៅសល់កំពុងបន្ត។ ទោះជាយ៉ាងនោះក៏ដោយ បងប្អូនជាច្រើនបានឈប់បម្រើព្រះយេហូវ៉ាដោយសារពួកគេខកចិត្ត។
៣៤. នៅឆ្នាំ១៩១៨ តើមានការល្បងលដ៏ធំអ្វី ហើយហេតុអ្វីពិភពគ្រិស្តសាសនាបានគិតថារាស្ត្ររបស់ព្រះបាន«ស្លាប់»ហើយ?
៣៤ ការល្បងលដ៏ធំនិងគួរឲ្យខ្លាចមួយបានកើតឡើងនៅឆ្នាំ១៩១៨។ បងប្រុសចូសេហ្វ រ៉ូធើហ្វឺត បានស្នងតំណែងជាអ្នកនាំមុខរាស្ត្ររបស់ព្រះ បន្ទាប់ពីបងឆាល រ៉ាសិលបានស្លាប់។ ប៉ុន្តែក្រោយមក គាត់នឹងបងប្រុស៧នាក់ទៀតដែលជាអ្នកទទួលខុសត្រូវក្នុងអង្គការរបស់យើងបានត្រូវគេចាប់ខ្លួន។ ដោយអយុត្ដិធម៌ ពួកគាត់បានត្រូវកាត់ទោសឲ្យជាប់គុកយូរឆ្នាំ នៅពន្ធនាគារជាតិ នៅក្រុងអាត្លង់តា រដ្ឋចចចៀ សហរដ្ឋអាម៉េរិក។ អស់មួយរយៈ ប្រហែលជាមើលទៅដូចជារាស្ត្ររបស់ព្រះបានលែងមានសកម្មភាពហើយ។ អ្នកដឹកនាំគ្រិស្តសាសនាជាច្រើននាក់បានអរសប្បាយ ពីព្រោះពួកគេបានគិតស្មានថា និស្សិតគម្ពីរចង្រៃនោះប្រៀបដូចជា«ស្លាប់»ហើយ ពុំអាចរំខានពួកគេទៀត ដោយសារ«អ្នកដឹកនាំ»របស់និស្សិតគម្ពីរជាប់គុក មន្ទីរចាត់ការនៅក្រុងប៊្រុគ្លីនបានបិទទ្វារ ហើយកិច្ចផ្សព្វផ្សាយនៅអាម៉េរិកនិងអឺរ៉ុបកំពុងរងការវាយប្រហារ។ (បប. ១១:៣, ៧-១០) ពួកគេបានច្រឡំធំមែន!
គ្រាដែលចាប់ផ្ដើមមានសកម្មភាពឡើងវិញ!
៣៥. ហេតុអ្វីបានជាលោកយេស៊ូបានអនុញ្ញាតឲ្យអ្នកកាន់តាមលោកជួបទុក្ខលំបាក ហើយតើលោកបានធ្វើអ្វីដើម្បីជួយពួកគេ?
៣៥ ពួកសត្រូវនៃសេចក្ដីពិតស្មានមិនដល់ទេថា លោកយេស៊ូបានឲ្យរាស្ត្ររបស់លោកជួបទុក្ខលំបាកទាំងនេះ ដោយសារតែនៅពេលនោះព្រះយេហូវ៉ាកំពុងបំពេញនាទីជា«ជាងសំរង ហើយនឹងដេញអាចម៍ប្រាក់»។ (ម៉ាឡ. ៣:៣) ព្រះយេហូវ៉ានិងបុត្ររបស់លោកបានជឿជាក់ថា ក្រោយពីពួកអ្នកស្មោះត្រង់ជួបការល្បងលទាំងនោះដែលប្រៀបដូចជាឆ្លងកាត់ភ្លើង នោះពួកគេបានត្រូវសម្រិតសម្រាំង ហើយមានលក្ខណៈសមជាងមុនទៅទៀតដើម្បីបំពេញកិច្ចបម្រើជូនស្តេចរបស់ពួកគេ។ ចាប់តាំងពីដើមឆ្នាំ១៩១៩ សត្រូវរបស់រាស្ត្រព្រះអាចឃើញច្បាស់ថា សកម្មពលរបស់លោកបានធ្វើអ្វីដែលពួកគេគិតស្មានថាពុំអាចកើតឡើងបានឡើយ ពោលគឺ បានធ្វើឲ្យពួកអ្នកស្មោះត្រង់មានសកម្មភាពឡើងវិញ! (បប. ១១:១១) តាមមើលទៅ នៅពេលនោះគ្រិស្តបានធ្វើអ្វីមួយដែលជាលក្ខណៈដ៏សំខាន់ក្នុងសញ្ញាសម្គាល់នៃគ្រាចុងក្រោយបង្អស់ គឺលោកបានតែងតាំង«ខ្ញុំបម្រើដ៏ស្មោះត្រង់ហើយចេះពិចារណា»។ «ខ្ញុំបម្រើដ៏ស្មោះត្រង់»នោះជាបុរសដែលបានត្រូវរើសតាំងមួយក្រុមតូច ដែលត្រូវនាំមុខរាស្ត្ររបស់លោក ដោយផ្ដល់សេចក្ដីបង្រៀនដែលប្រៀបដូចជាអាហារតាមត្រូវពេល។—ម៉ាថ. ២៤:៤៥-៤៧
៣៦. តើអ្វីបង្ហាញថារាស្ត្ររបស់ព្រះចាប់ផ្ដើមមានសកម្មភាពឡើងវិញ?
៣៦ បងរ៉ូធើហ្វឺត និងអ្នករួមការងារជាមួយគាត់ បានត្រូវដោះលែងពីគុកនៅថ្ងៃទី២៦ ខែមីនា ឆ្នាំ១៩១៩។ មិនយូរក្រោយមក មហាសន្និបាតមួយបានត្រូវរៀបចំសម្រាប់ខែកញ្ញានៅឆ្នាំនោះ។ បងប្អូនក៏ចាប់ផ្ដើមរៀបគម្រោងបង្កើតទស្សនាវដ្ដីមួយទៀត ជាទស្សនាវដ្ដីទី២របស់ពួកគេ ដែលនឹងត្រូវហៅថាសម័យរុងរឿង (The Golden Age)។ ទស្សនាវដ្ដីនេះ គឺដើម្បីចែកជាមួយនឹងទស្សនាវដ្ដីប៉មយាម ហើយបានត្រូវរៀបចំជាពិសេសសម្រាប់ចែកក្នុងកិច្ចបម្រើផ្សាយ។f នៅឆ្នាំដដែលនោះ ឯកសារប៊ូឡើទិន (Bulletin) បានត្រូវបោះពុម្ពជាលើកដំបូង ដែលឥឡូវនេះហៅថា កិច្ចបម្រើនិងជីវិតជាគ្រិស្តសាសនិក កំណត់សម្រាប់កិច្ចប្រជុំ។ ចាប់តាំងពីលេខដំបូង ឯកសារប៊ូឡើទិនបានជួយកិច្ចបម្រើផ្សាយឲ្យជឿនទៅមុខ។ យើងអាចឃើញច្បាស់ថា ចាប់ពីឆ្នាំ១៩១៩មកម្ល៉េះ ការផ្សព្វផ្សាយពីផ្ទះមួយទៅផ្ទះមួយដើម្បីជួបមនុស្សដោយផ្ទាល់ បានក្លាយទៅជាកិច្ចការដ៏សំខាន់។
៣៧. ក្នុងអំឡុងប៉ុន្មានឆ្នាំក្រោយពីឆ្នាំ១៩១៩ ហេតុអ្វីបងប្អូនខ្លះបានទៅជាមិនស្មោះត្រង់?
៣៧ កិច្ចផ្សព្វផ្សាយបានបន្តសម្រិតសម្រាំងអ្នកបម្រើរបស់គ្រិស្ត ដោយសារមនុស្សដែលមានអំណួតក្នុងចំណោមពួកគេ មិនព្រមបន្ទាបខ្លួនធ្វើកិច្ចការផ្សព្វផ្សាយឡើយ។ អ្នកដែលមិនព្រមសម្របខ្លួនបានចែកផ្លូវគ្នាជាមួយនឹងពួកអ្នកដែលស្មោះត្រង់។ នៅប៉ុន្មានឆ្នាំបន្ទាប់ពីឆ្នាំ១៩១៩ មនុស្សមិនស្មោះត្រង់មួយចំនួនបានខឹង ហើយចាប់ផ្ដើមបង្កាច់បង្ខូចអ្នកស្មោះត្រង់ រហូតដល់បែរជាចូលខាងពួកអ្នកដែលបៀតបៀនអ្នកបម្រើស្មោះត្រង់របស់ព្រះយេហូវ៉ា។
៣៨. ពេលអ្នកកាន់តាមគ្រិស្តនៅផែនដីទទួលជោគជ័យ តើនោះជាភ័ស្តុតាងដែលបញ្ជាក់អំពីអ្វី?
៣៨ ក៏ប៉ុន្តែទោះជាមានការពាធាដូច្នេះក្ដី អ្នកកាន់តាមគ្រិស្តដែលនៅផែនដីបានបន្តរីកចម្រើនក្នុងការគោរពប្រណិប័តន៍ព្រះ។ តាំងពីពេលនោះ រៀងរាល់ដងដែលពួកគេទទួលបានជោគជ័យ នោះជាភ័ស្តុតាងដែលបញ្ជាក់ថា រាជាណាចក្ររបស់ព្រះកំពុងគ្រប់គ្រងហើយ! មានតែពរនិងការគាំទ្រពីព្រះតាមរយៈបុត្ររបស់លោកនិងរាជាណាចក្រក្រោមអំណាចរបស់មេស្ស៊ីប៉ុណ្ណោះ ដែលអាចជួយមនុស្សជាតិមិនល្អឥតខ្ចោះមួយក្រុម ឲ្យយកឈ្នះសាថាននិងរបៀបរបបពិភពលោកដ៏អាក្រក់របស់វាម្ដងហើយម្ដងទៀត!—សូមអាន អេសាយ ៥៤:១៧
បងរ៉ូធើហ្វឺតកំពុង ថ្លែងសុន្ទរកថាដែលជំរុញចិត្តយ៉ាងខ្លាំងគ្រាន់តែប៉ុន្មានខែក្រោយពីគាត់ត្រូវដោះលែងពីគុក
៣៩, ៤០. (ក) តើសៀវភៅនេះមានលក្ខណៈអ្វីខ្លះ? (ខ) តើអ្នកអាចទទួលប្រយោជន៍អ្វីខ្លះពីការសិក្សាសៀវភៅនេះ?
៣៩ ក្នុងជំពូកបន្តបន្ទាប់ យើងនឹងពិនិត្យមើលនូវអ្វីដែលរាជាណាចក្ររបស់ព្រះបានសម្រេចនៅផែនដី ក្នុងអំឡុង១០០ឆ្នាំតាំងពីរាជាណាចក្រនោះចាប់ផ្ដើមគ្រប់គ្រងនៅស្ថានសួគ៌។ ផ្នែកនីមួយៗនៃសៀវភៅនេះនឹងបញ្ជាក់ផ្នែកមួយនៃកិច្ចការរាជាណាចក្រនៅផែនដី។ នៅជំពូកនីមួយៗមានប្រអប់សម្រាប់រៀនសាឡើងវិញ ដែលនឹងជួយយើងម្នាក់ៗឲ្យពិចារណាថា តើយើងពិតជាចាត់ទុករាជាណាចក្ររបស់ព្រះជាអ្វីដ៏ពិតប្រាកដឬមិនមែន។ នៅជំពូកចុងក្រោយ យើងនឹងមើលអ្វីដែលរាជាណាចក្ររបស់ព្រះនឹងធ្វើពេលដែលរាជាណាចក្រនោះមកដល់នាពេលខាងមុខនេះ ដើម្បីបំផ្លាញមនុស្សទុច្ចរិត និងធ្វើឲ្យផែនដីទៅជាសួនឧទ្យាន។ តើការសិក្សាសៀវភៅនេះនឹងជួយអ្នកយ៉ាងណាខ្លះ?
៤០ សាថានចង់បំផ្លាញជំនឿរបស់អ្នកទៅលើរាជាណាចក្ររបស់ព្រះ។ ប៉ុន្តែព្រះយេហូវ៉ាចង់ពង្រឹងជំនឿរបស់អ្នក ដើម្បីឲ្យជំនឿនោះការពារអ្នក ហើយជួយអ្នកឲ្យកាន់ជំហរមាំមួន។ (អេភ. ៦:១៦) ដូច្នេះ យើងសូមលើកទឹកចិត្តអ្នកឲ្យខំប្រឹងសិក្សាសៀវភៅនេះដោយស្មោះអស់ពីចិត្ត។ សូមសួរខ្លួនអ្នកម្ដងហើយម្ដងទៀតថា ‹តើខ្ញុំចាត់ទុករាជាណាចក្ររបស់ព្រះថាជាអ្វីដែលមានមែនឬ?›។ បើអ្នកមានជំនឿមាំមួនលើរាជាណាចក្ររបស់ព្រះ នោះទំនងជាគ្មានអ្វីដែលអាចបំផ្លាញជំនឿរបស់អ្នកបានឡើយ ហើយអ្នកទំនងជានឹងនៅក្នុងចំណោមអ្នកដែលគាំទ្ររាជាណាចក្រនោះយ៉ាងស្មោះត្រង់និងយ៉ាងសកម្ម នៅគ្រាដែលមនុស្សទាំងអស់ឃើញថារាជាណាចក្ររបស់ព្រះមានពិតប្រាកដ ហើយកំពុងគ្រប់គ្រងមែន!
a ដើម្បីរៀនថែមទៀតអំពីលោកស្ទ័រ លោកស្តេតសិន និងលោកគ្រូរ សូមមើលសៀវភៅភាសាអង់គ្លេសចំណងជើងថា សាក្សីព្រះយេហូវ៉ា ពួកអ្នកប្រកាសរាជាណាចក្ររបស់ព្រះ(Jehovah’s Witnesses—Proclaimers of God’s Kingdom) ទំព័រ៤៥-៤៦។
b ទោះជាចំណងជើងនៃទស្សនាវដ្ដីរបស់យើងបានផ្លាស់ប្ដូរច្រើនដងតាំងពីចេញជាលើកដំបូងនៅឆ្នាំ១៨៧៩ក្ដី តែក្នុងសៀវភៅនេះ យើងនឹងហៅទស្សនាវដ្ដីនោះថា ទស្សនាវដ្ដីប៉មយាម។
c ទោះជានិស្សិតគម្ពីរបានដកខ្លួនចេញពីអង្គការសាសនាដែលជាមិត្តរបស់ពិភពលោកនេះក្ដី តែអស់ប៉ុន្មានឆ្នាំបន្ទាប់ពីនោះ ពួកគេនៅតែចាត់ទុកបុគ្គលដែលមិនមែនជានិស្សិតគម្ពីរ ថាជាបងប្អូនគ្រិស្តសាសនិក ឲ្យតែពួកគេអះអាងថាពួកគេមានជំនឿលើថ្លៃលោះ ហើយអះអាងថាពួកគេបានប្រគល់ខ្លួនជូនព្រះ។
d កត្ដាមួយដែលបានធ្វើឲ្យការព្រមានមិនសូវមានប្រសិទ្ធភាព គឺដោយសារពួកគេយល់ថា នោះច្រើនតែសំដៅលើ១៤៤.០០០នាក់ដែលជាហ្វូងតូចរបស់គ្រិស្តប៉ុណ្ណោះ។ យើងនឹងឃើញនៅជំពូកទី៥ថា មុនឆ្នាំ១៩៣៥ បងប្អូនបានគិតថា «មនុស្សមួយក្រុមធំ»ដែលរៀបរាប់នៅការបើកបង្ហាញ ៧:៩, ១០ នឹងរួមបញ្ចូលមនុស្សច្រើនឥតគណនាពីនិកាយផ្សេងៗរបស់ពិភពគ្រិស្តសាសនា ហើយថាពួកគេនឹងធ្វើជាក្រុមទី២ដែលនឹងឡើងទៅស្ថានសួគ៌ ជារង្វាន់សម្រាប់ការគាំទ្រខាងគ្រិស្តនៅទីបញ្ចប់។
e នៅខែកញ្ញា ឆ្នាំ១៩២០ ទស្សនាវដ្ដីសម័យរុងរឿង (ឥឡូវហៅថា ភ្ញាក់រឭក!) បានបោះពុម្ពលេខពិសេសដែលបានរៀបរាប់អំពីការបៀតបៀនជាច្រើនករណីនៅប្រទេសកាណាដា អង់គ្លេស អាឡឺម៉ង់ និងសហរដ្ឋអាម៉េរិក ក្នុងអំឡុងសង្គ្រាមលោកលើកទី១។ ពេលខ្លះការបៀតបៀននោះគឺឃោរឃៅក្រៃលែង។ ក៏ប៉ុន្តែក្នុងប៉ុន្មានទសវត្សរ៍មុនសង្គ្រាមលោកលើកទី១ មិនសូវមានការបៀតបៀនបែបនោះទេ។
f អស់ជាច្រើនឆ្នាំ ទស្សនាវដ្ដីប៉មយាមបានត្រូវរៀបចំជាពិសេសដើម្បីអប់រំបងប្អូនក្នុងក្រុមហ្វូងតូច។