ព្រះយេហូវ៉ាសមហេតុផល!
«ប្រាជ្ញាដែលមកពីស្ថានលើ . . . [គឺ]សមហេតុផល»។—យ៉ាកុប ៣:១៧, ពថ
១. តើអ្នកខ្លះបានពណ៌នាយ៉ាងណា ថាព្រះមិនសមហេតុផលនោះ ហើយតើអ្នកមានអារម្មណ៍យ៉ាងណាដែរ ចំពោះទស្សនៈបែបនេះ?
តើអ្នកថ្វាយបង្គំព្រះប្រភេទណា? តើអ្នកជឿថាទ្រង់ជាព្រះដែលមិនប្រែប្រួល យុត្ដិធម៌ដ៏មធ្យ័ត តបកម្មនិងភាពតឹងរ៉ឹងក្នុងអជ្ឈាស័យរបស់ទ្រង់ឬ? ព្រះហាក់បីដូចជាមានទំនងដូចនេះមែនចំពោះលោកចន ខាលវិន ដែលជាអ្នកកែទម្រង់សាសនាប្រូតេស្តង់នោះ។ លោកខាលវិនបានអះអាងថាព្រះមាន«គម្រោងការណ៍ជាអនន្តមួយដែលផ្លាស់ប្ដូរមិនបានឡើយ»សំរាប់បុគ្គលទាំងឡាយ ដោយកំណត់វាសនារបស់គេម្នាក់ៗទុកជាមុន ថាតើអ្នកនោះនឹងត្រូវរស់នៅជានិរន្តរ៍ដោយសុភមង្គល ឬក៏ត្រូវជាប់ទារុណកម្មជានិរន្តរ៍ក្នុងភ្លើងនរក។ សូមគិតមើល៖ បើរឿងទាំងអស់នេះជាការពិតមែន គ្មានអ្វីដែលអ្នកអាចធ្វើដែលនឹងប្រែគម្រោងការណ៍ដ៏យឺនយូរនិងតឹងរ៉ឹងរបស់ព្រះចំពោះអ្នកនិងអនាគតរបស់អ្នកបានឡើយ ទោះបីជាអ្នកខំព្យាយាមយ៉ាងណាក៏ដោយ។ តើអ្នកចាប់ចិត្តទៅរកព្រះដែលមិនសមហេតុផលដូចនេះទេ?—ប្រៀបធៀប យ៉ាកុប ៤:៨
២, ៣. (ក) តើយើងអាចពន្យល់យ៉ាងណា អំពីសេចក្ដីសមហេតុផលនៃស្ថាប័ននិងអង្គការទាំងឡាយរបស់មនុស្ស? (ខ) តើតាមរបៀបណាដែលនិមិត្តរបស់អេសេគាល អំពីរទេះចម្បាំងសួគ៌ារបស់ព្រះយេហូវ៉ា បង្ហាញអំពីការប្រែប្រួលរបស់ទ្រង់?
២ ជាការដ៏ធូរស្បើយណាស់ដែលយើងបានរៀនដឹងថា ព្រះនៃព្រះគម្ពីរ ទ្រង់ជាព្រះដែលប្រកបទៅដោយសេចក្ដីសមហេតុផលយ៉ាងឧត្តុង្គឧត្តម! មិនមែនជាព្រះទេ ប៉ុន្តែជាមនុស្សលោកដែលជាអ្នកទោរទន់ទៅរកការតឹងរ៉ឹង និងការមិនប្រែប្រួល ដែលជាប់នឹងភាពមានខ្ចោះរបស់ខ្លួនគេនោះ។ អង្គការទាំងឡាយរបស់មនុស្សអាចប្រដូចទៅនឹងរទេះភ្លើងដឹកជញ្ជូនមួយដែលពិបាកបញ្ឈប់។ នៅពេលដែលរទេះភ្លើងដឹកជញ្ជូនដ៏ធំក្រៃលែងមួយ ធ្វើដំណើរឆ្ពោះទៅរកអ្វីមួយដែលរារាំងនៅលើផ្លូវដែក ការកាច់ចង្កូតបត់បែរចេញ គឺមិនអាចធ្វើបានឡើយ ហើយការបញ្ឈប់ក៏មិនស្រួលដែរ។ រទេះភ្លើងខ្លះមានកម្លាំងចលនាទៅមុខយ៉ាងខ្លាំងក្រៃលែង បានជាត្រូវទៅមុខអស់មួយគីឡូម៉ែត្រទៀតទំរាំនឹងឈប់ ក្រោយពីបានចាប់ហ្វ្រាំងហើយនោះ! ស្រដៀងគ្នានេះដែរ មហានាវាផ្ទុកវត្ថុរាវមួយអាចសសៀរៗទៅមុខអស់ប្រាំបីគីឡូម៉ែត្រទើបឈប់ ក្រោយពីបានពន្លត់ម៉ាស៊ីនហើយ។ ទោះបីជាបានដាក់លេខថយក្រោយវិញក៏ដោយ ក៏វានៅតែទៅមុខអស់បីគីឡូម៉ែត្រទៀតដែរ! ប៉ុន្តែ ឥឡូវនេះ សូមពិនិត្យមើលយានមួយប្រភេទទៀត ដែលគួរឲ្យស្ងើចខ្លាំងជាងយានទាំងពីរនេះទៅទៀត ជាយានដែលតំណាងអង្គការរបស់ព្រះ។
៣ ជាង២.៦០០ឆ្នាំមុននេះ ព្រះយេហូវ៉ាបានប្រទានឲ្យហោរាអេសេគាលនូវនិមិត្តមួយដែលសម្ដែងអំពីអង្គការសួគ៌ានៃពួកបុគ្គលវិញ្ញាណរបស់ទ្រង់។ និមិត្តនោះគឺជារទេះចម្បាំងមួយដែលមានសមាមាត្រដ៏ធំក្រៃលែង ដែលគួរឲ្យស្ងើច ហើយ«យាន»របស់ព្រះយេហូវ៉ាផ្ទាល់នេះ តែងតែនៅក្រោមការកាន់កាប់របស់ទ្រង់ជានិច្ច។ អ្វីដែលគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍បំផុត នោះគឺរបៀបដែលវាធ្វើចលនា។ មហាកង់ទាំងនោះរង្វង់ពីរ និងមានភ្នែកពេញជុំវិញ ដើម្បីអាចមើលឃើញគ្រប់ទីកន្លែង ហើយអាចបែរទៅគ្រប់ទិសបាន ដោយមិនបាច់ឈប់ឬបត់ឡើយ។ ហើយយានដ៏ធំសម្បើមនេះ មិនចាំបាច់ទៅយឺតៗដោយបញ្ចេញសូរយ៉ាងខ្លាំង ដូចមហានាវាផ្ទុកវត្ថុរាវ ឬរទេះភ្លើងដឹកជញ្ជូននោះទេ។ វាអាចមានល្បឿនស្មើនឹងផ្លេកបន្ទោរ ព្រមទាំងអាចបត់បែងកាត់កែងដែរ! (អេសេគាល ១:១, ១៤-២៨) ព្រះយេហូវ៉ាមានសភាពខុសប្លែកពីព្រះដែលលោកខាលវិនបានបង្រៀនមក ហើយរទេះចម្បាំងរបស់ទ្រង់ក៏ខុសប្លែកពីយានដ៏ឆ្គីងឆ្គងដែលមនុស្សបានធ្វើមកដែរ។ ទ្រង់ជាព្រះដែលអាចប្រែប្រួលបានយ៉ាងល្អគ្រប់ល័ក្ខណ៍។ ដោយមានចិត្តសាទរចំពោះទិដ្ឋភាពនេះនៃបុគ្គលិកលក្ខណៈរបស់ព្រះយេហូវ៉ា នោះនឹងជួយយើងឲ្យចេះប្រែប្រួល ហើយជៀសវាងពីអន្ទាក់នៃសេចក្ដីមិនសមហេតុផល។
ព្រះយេហូវ៉ា—ជាព្រះអាទិទេពដែលចេះប្រែប្រួលបំផុតក្នុងសកលលោក
៤. (ក) តើតាមរបៀបណាដែលព្រះនាមនៃព្រះយេហូវ៉ា បង្ហាញថាទ្រង់ជាព្រះដែលប្រែប្រួលនោះ? (ខ) តើព្រះយេហូវ៉ាមានឋានន្តរណាខ្លះ ហើយហេតុអ្វីក៏ឋានន្តរទាំងនេះសមនឹងទ្រង់?
៤ ព្រះនាមរបស់ព្រះយេហូវ៉ា បញ្ចេញឲ្យឃើញនូវការប្រែប្រួលរបស់ទ្រង់។ «យេហូវ៉ា»មានន័យត្រង់ៗថា៖ «ទ្រង់បណ្ដាលឲ្យទៅជា»។ ការនេះច្បាស់ជាមានន័យថា ព្រះយេហូវ៉ាបណ្ដាលឲ្យអង្គទ្រង់ទៅជាអ្នកបំពេញសេចក្ដីសន្យាទាំងអស់របស់ទ្រង់។ នៅពេលដែលលោកម៉ូសេបានទូលសួរព្រះអំពីនាមរបស់ទ្រង់ ព្រះយេហូវ៉ាបានមានបន្ទូលរាយរាប់ពីអត្ថន័យនាមនោះថា៖ «អញនឹងទៅជាអ្វីដែលអញនឹងទៅជា»។ (និក្ខមនំ ៣:១៤, ពថ) សេចក្ដីបកប្រែរបស់លោករ៉ូធើរ៉េមបានឲ្យអត្ថន័យយ៉ាងចំៗថា៖ «អញនឹងទៅជាអ្វីតាមតែចិត្តអញ»។ ព្រះយេហូវ៉ានឹងទៅជា ឬសម្រេចព្រះទ័យក្លាយជាអ្វីតាមតែទ្រង់ត្រូវការ ដើម្បីបំពេញគោលបំណងដ៏សុចរិត និងសេចក្ដីសន្យារបស់ទ្រង់ទាំងប៉ុន្មាន។ ម្ល៉ោះហើយបានជាទ្រង់មានឋានន្តរជាច្រើនដូចជា អ្នកបង្កើត ព្រះវរបិតា ព្រះមហាក្សត្រ អ្នកគង្វាល ព្រះយេហូវ៉ានៃពួកពលបរិវារ ព្រះដែលស្ដាប់សេចក្ដីអធិស្ឋាន ចៅក្រម គ្រូបង្រៀនដ៏ខ្ពស់ថ្កើង ព្រះប្រោសលោះ។ ទ្រង់បានបណ្ដាលអង្គទ្រង់ឲ្យទៅជាការទាំងអស់នេះ ហើយច្រើនទៀត ដើម្បីអនុវត្តតាមគោលបំណងដែលប្រកបដោយសេចក្ដីស្រឡាញ់របស់ទ្រង់។—អេសាយ ៨:១៣; ៣០:២០; ៤០:២៨; ៤១:១៤; ទំនុកដំកើង ២៣:១; ៦៥:២; ៧៣:២៨; ៨៩:២៦; ពួកចៅហ្វាយ ១១:២៧
៥. ហេតុអ្វីក៏យើងមិនត្រូវសន្និដ្ឋានថា ភាពប្រែប្រួលរបស់ព្រះយេហូវ៉ា អាចមានន័យថា ការផ្លាស់ប្ដូរដល់លក្ខណៈជាព្រះ ឬបមាណីយរបស់ទ្រង់នោះ?
៥ បើអញ្ចឹង តើនេះមានន័យថាលក្ខណៈជាព្រះ ឬបមាណីយរបស់ទ្រង់ផ្លាស់ប្ដូរឬ? មិនមែនទេ ដូចជានៅយ៉ាកុប ១:១៧ បានចែងមកថា៖ «ទ្រង់មិនចេះប្រែប្រួល សូម្បីតែស្រមោលនៃសេចក្ដីផ្លាស់ប្រែក៏គ្មានដែរ»។ តើនេះជាការនិយាយផ្ទុយនឹងគ្នាឬ? មិនមែនសោះឡើយ។ ជាឧទាហរណ៍ តើឪពុកម្ដាយដែលមានសេចក្ដីស្រឡាញ់ មិនផ្លាស់ប្ដូរមុខងារផ្សេងៗដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់កូនចៅទេឬ? ក្នុងរយៈពេលមួយថ្ងៃ ឪពុកឬម្ដាយប្រហែលជាមានមុខងារជាអ្នកឲ្យឱវាទ ចុងភៅ មេផ្ទះ គ្រូបង្រៀន អ្នកប្រៀនប្រដៅ ជាមិត្ត ជាងម៉ាស៊ីន គិលានុបដ្ឋាក—គឺចេះតែមានតៗទៅ។ ឪពុកឬម្ដាយនោះមិនប្រែប្រួលបុគ្គលិកលក្ខណៈទេ នៅពេលដែលកំពុងតែទទួលកាន់កាប់មុខងារទាំងនោះ គាត់ទាំងពីរគ្រាន់តែប្រែប្រួលដំណើរប្រព្រឹត្តទៅតាមសេចក្ដីត្រូវការថ្មីៗប៉ុណ្ណោះ។ ព្រះយេហូវ៉ាក៏ដូចនេះដែរ គ្រាន់តែមានវិសាលភាពដ៏ធំសម្បើម។ ចំពោះអ្វីៗដែលទ្រង់អាចបណ្ដាលអង្គទ្រង់ឲ្យទៅជា ដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់ពពួកសត្វលោកដែលទ្រង់បង្កើតមកនោះ គឺគ្មានកំរិតណាឡើយ។ ជម្រៅនៃប្រាជ្ញារបស់ទ្រង់ គឺហួសនិស្ស័យមែន!—រ៉ូម ១១:៣៣
សេចក្ដីសមហេតុផលជាលក្ខណៈសំគាល់នៃប្រាជ្ញារបស់ព្រះ
៦. តើអ្វីជាអត្ថន័យត្រង់ៗនិងន័យផ្សេងទៀត ចំពោះពាក្យក្រិកដែលយ៉ាកុបបានប្រើសំរាប់ពណ៌នាប្រាជ្ញារបស់ព្រះនោះ?
៦ សិស្សយ៉ាកុបបានប្រើពាក្យមួយដែលគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍ ពេលពណ៌នាអំពីប្រាជ្ញានៃព្រះដែលប្រែប្រួលយ៉ាងខ្ពង់ខ្ពស់នេះ។ គាត់បានសរសេរថា៖ «ប្រាជ្ញាដែលមកពីស្ថានលើ . . . [គឺ]សមហេតុផល»។ (យ៉ាកុប ៣:១៧, ពថ) ពាក្យក្រិកដែលគាត់បានប្រើនៅកន្លែងនេះ គឺ(អ៊ី ភី អេ ខឹស) ជាពាក្យដែលពិបាកបកប្រែ។ អ្នកបកប្រែខ្លះប្រែពាក្យនេះជា «ស្លូត» «អត់អោន» «អត់ទ្រាំ» និង «ចេះគិតដល់អ្នកដទៃ»។ សេចក្ដីបកប្រែពិភពលោកថ្មីប្រែជា«សមហេតុផល» ដោយមានន័យលក្ខណៈពន្យល់ប្រាប់ថា តាមអត្ថន័យត្រង់ៗ នោះជា«ការបន្ទន់ទៅតាម»។a ពាក្យនេះក៏អាចមានន័យថា ការមិនប្រកាន់ខ្ជាប់តាមសេចក្ដីល្អិតល្អន់ មិនតឹងរ៉ឹងដោយហួសហេតុ ឬធូរស្រាលពេក។ វិជ្ជាករម្នាក់ឈ្មោះវិលាម បាក្លេ បានថ្លែងនៅក្នុងពាក្យសញ្ញាថ្មី ថា៖ «អ្វីជាគោលនិងជាការសំខាន់ចំពោះពាក្យអ៊ីភីអេឃីអា គឺពាក្យនេះចាប់កំណើតពីព្រះ។ បើព្រះប្រកាន់តាមតែសិទ្ធិរបស់ទ្រង់ បើព្រះអនុវត្តតាមតែបមាណីយតឹងរ៉ឹងនៃច្បាប់ទ្រង់ចំពោះយើង តើយើងនឹងទៅជាយ៉ាងណាហើយ? ព្រះជាគំរូដ៏ឧត្តមនៃអ៊ីភីអេខឹស ហើយជាបុគ្គលដែលប្រព្រឹត្តនឹងអ្នកឯទៀតដោយអ៊ីភីអេឃីអា»។
៧. តើព្រះយេហូវ៉ាសម្ដែងឲ្យឃើញសេចក្ដីសមហេតុផលយ៉ាងណាខ្លះ នៅក្នុងសួនច្បារអេដែន?
៧ សូមពិចារណាពីគ្រាដែលមនុស្សជាតិបានបះបោរប្រឆាំងនឹងអធិបតេយ្យភាពនៃព្រះយេហូវ៉ា។ ច្បាស់ជាការងាយស្រួលណាស់ ចំពោះព្រះទ្រង់ក្នុងប្រហារជីវិតពួកអ្នកបះបោរបីនាក់ ដែលមិនដឹងគុណនោះ—អ័ដាម អេវ៉ា និងសាតាំង! នោះនឹងធ្វើឲ្យទ្រង់រួចពីការឈឺចាប់ទាំងប៉ុន្មានផង! ហើយតើមានអ្នកណាអាចប្រកែកថា ទ្រង់គ្មានសិទ្ធិនឹងតម្រូវយុត្ដិធម៌មធ្យ័តបែបហ្នឹង? យ៉ាងណាក៏ដោយ ព្រះយេហូវ៉ាមិនដែលបណ្ដោយឲ្យអង្គការសួគ៌ាដែលដូចរទេះចម្បាំងរបស់ទ្រង់ ប្រកាន់ខ្ជាប់នឹងបមាណីយនៃយុត្ដិធម៌ដ៏តឹងរ៉ឹងដែលមិនអាចប្រែប្រួលបាននោះទេ។ ដូច្នេះហើយ រទេះចម្បាំងនោះមិនបានកិនដោយឥតឈប់ឈរលើគ្រួសារមនុស្សលោក និងសេចក្ដីសង្ឃឹមចំពោះអនាគតដ៏សប្បាយរបស់មនុស្សលោកឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ ព្រះយេហូវ៉ាបានបរបត់បែនរទេះរបស់ទ្រង់ ដោយមានល្បឿនដូចផ្លេកបន្ទោរ។ ក្រោយពីការបះបោរភ្លាម ព្រះយេហូវ៉ាបានគ្រោងទុកគោលបំណងទៅអនាគតយូរឆ្ងាយមួយ ដែលបានផ្ដល់នូវសេចក្ដីមេត្ដាករុណានិងសេចក្ដីសង្ឃឹមដល់កូនចៅអ័ដាមទាំងអស់។—លោកុប្បត្តិ ៣:១៥
៨. (ក) តើការយល់ខុសនៃពិភពគ្រីស្ទសាសនាអំពីសេចក្ដីសមហេតុផល មានការខុសគ្នាយ៉ាងណារវាងសេចក្ដីសមហេតុផលដ៏ស្មោះរបស់ព្រះយេហូវ៉ា? (ខ) ហេតុអ្វីក៏យើងអាចនិយាយថា សេចក្ដីសមហេតុផលរបស់ព្រះយេហូវ៉ា មិនមែនមានន័យថា ទ្រង់ប្រហែលជាបង្ខូចគោលការណ៍របស់ទ្រង់នោះ?
៨ ក៏ប៉ុន្តែ សេចក្ដីសមហេតុផលរបស់ព្រះយេហូវ៉ា មិនមែនមានន័យថា ទ្រង់ប្រហែលជាបង្ខូចដល់គោលការណ៍ទាំងឡាយរបស់ទ្រង់ឡើយ។ នៅសព្វថ្ងៃនេះ និកាយទាំងឡាយនៃពិភពគ្រីស្ទសាសនាប្រហែលជាគិតថា ពួកគេជាសមហេតុផល ពេលដែលគេធ្វើដូចជាមិនដឹងឮអំពីអំពើអសីលធម៌ ដើម្បីផ្គាប់ផ្គុនចិត្តហ្វូងចៀមដែលប្រព្រឹត្តតាមតែទំនើងចិត្តរបស់គេនោះ។ (ប្រៀបធៀប ធីម៉ូថេទី២ ៤:៣) ព្រះយេហូវ៉ាមិនដែលប្រព្រឹត្តល្មើសនឹងច្បាប់របស់ទ្រង់ទេ ឬក៏មិនដែលធ្វើឲ្យខូចដល់គោលការណ៍ទាំងឡាយរបស់ទ្រង់ដែរ។ ផ្ទុយទៅវិញ ទ្រង់បង្ហាញភាពស្ម័គ្រព្រះទ័យបន្ទន់ទៅតាមការប្រែប្រួលកាលៈទេសៈ ដើម្បីឲ្យគោលការណ៍ទាំងនោះត្រូវបានអនុវត្តដោយយុត្ដិធម៌និងដោយមេត្ដាករុណា។ ទ្រង់ថ្លឹងថ្លែងការអនុវត្តយុត្ដិធម៌និងព្រះចេស្ដារបស់ទ្រង់ ជាមួយនឹងសេចក្ដីស្រឡាញ់និងប្រាជ្ញានៃសេចក្ដីសមហេតុផល។ ចូរឲ្យយើងពិនិត្យមើលរបៀបបីយ៉ាងដែលព្រះយេហូវ៉ាសម្ដែងសេចក្ដីសមហេតុផល។
«បំរុងតែនឹងអត់ទោស»
៩, ១០. (ក) តើការ«បំរុងតែនឹងអត់ទោស»ទាក់ទងនឹងសេចក្ដីសមហេតុផលយ៉ាងណា? (ខ) តើស្តេចដាវីឌបានទទួលប្រយោជន៍យ៉ាងណា ពីការបំរុងតែនឹងអត់ទោសរបស់ព្រះយេហូវ៉ា ហើយហេតុអ្វី?
៩ ដាវីឌបានសរសេរថា៖ «ដ្បិតឱព្រះអម្ចាស់[ព្រះយេហូវ៉ា]អើយ ទ្រង់ល្អ ទ្រង់បំរុងតែនឹងអត់ទោស ក៏មានសេចក្ដីសប្បុរសជាបរិបូរ ចំពោះអស់អ្នកណាដែលអំពាវនាវដល់ទ្រង់»។ (ទំនុកដំកើង ៨៦:៥) នៅពេលដែលបទគម្ពីរភាសាហេព្រើរបានបកប្រែទៅជាភាសាក្រិក ឃ្លាដែលថា«បំរុងតែនឹងអត់ទោស» ត្រូវគេប្រែជា អ៊ី ភី អេ ខឹស ឬ «សមហេតុសមផល»។ មែនហើយ ការបំរុងតែនឹងអត់ទោស និងការបង្ហាញសេចក្ដីមេត្ដាករុណា នេះប្រហែលជារបៀបដ៏សំខាន់បំផុតក្នុងការសម្ដែងសេចក្ដីសមហេតុផល។
១០ ដាវីឌ អង្គទ្រង់ផ្ទាល់បានដឹងយ៉ាងច្បាស់ថាព្រះយេហូវ៉ាទ្រង់សមហេតុផលជាយ៉ាងណានោះ។ នៅពេលដែលដាវីឌបានផិតជាមួយនាងបាតសេបា ហើយបានរៀបចំឲ្យប្ដីនាងបានស្លាប់នោះ អ្នកទាំងពីរ ដាវីឌនិងនាងបាតសេបា គឺត្រូវទទួលទោសប្រហារជីវិត។ (ចោទិយកថា ២២:២២; សាំយូអែលទី២ ១១:២-២៧) បើចៅក្រមទាំងនោះជាមនុស្សដ៏តឹងរ៉ឹង បានដោះស្រាយករណីនេះ អ្នកទាំងពីរនោះប្រហែលជាបានបាត់បង់ជីវិតរបស់គេហើយ។ ប៉ុន្តែ ព្រះយេហូវ៉ាបានសម្ដែងសេចក្ដីសមហេតុផល (អ៊ី ភី អេ ខឹស) ដូចវចនានុក្រមពិពណ៌នាពីពាក្យគម្ពីររបស់លោកវ៉ាញពន្យល់ថា៖ «ដែលសម្ដែងការចេះគិតដល់គេឯង ដែលហាក់ដូចជា‹មានសេចក្ដីមេត្ដាធម៌និងសេចក្ដីសមហេតុផលចំពោះការណ៍ពិតនៃករណី›»។ ការណ៍ពិតដែលបណ្ដាលឲ្យព្រះយេហូវ៉ាវិនិច្ឆ័យដោយមេត្ដាករុណា នោះគឺប្រហែលជាមកពីការប្រែចិត្តយ៉ាងស្មោះនៃពួកអ្នកប្រព្រឹត្តខុស ហើយនិងពីសេចក្ដីមេត្ដាករុណាដែលដាវីឌបានសម្ដែងផ្ទាល់ដល់អ្នកដទៃពីមុនមក។ (សាំយូអែលទី១ ២៤:៤-៦; ២៥:៣២-៣៥; ២៦:៧-១១; ម៉ាថាយ ៥:៧; យ៉ាកុប ២:១៣) យ៉ាងណាក៏ដោយ យោងទៅតាមសេចក្ដីពណ៌នាអំពីព្រះយេហូវ៉ាផ្ទាល់ នៅនិក្ខមនំ ៣៤:៤-៧ ជាការសមហេតុផលដែលព្រះយេហូវ៉ានឹងកែប្រដៅដាវីឌ។ ទ្រង់បានចាត់ហោរាណាថាន់ឲ្យទៅឯដាវីឌ ព្រមទាំងនាំសារជាទម្ងន់ ដើម្បីធ្វើឲ្យជាប់ក្នុងចិត្តដាវីឌថា ទ្រង់បានមើលងាយដល់ព្រះបន្ទូលនៃព្រះយេហូវ៉ា។ ដាវីឌបានប្រែចិត្ត ដូច្នេះទ្រង់មិនបានទទួលមរណភាពដោយព្រោះអំពើបាបរបស់ទ្រង់ឡើយ។—សាំយូអែលទី២ ១២:១-១៤
១១. តើព្រះយេហូវ៉ាបង្ហាញការបំរុងតែនឹងអត់ទោសចំពោះស្តេចម៉ាន៉ាសេយ៉ាងណា?
១១ គំរូនៃស្តេចម៉ាន៉ាសេនៃស្រុកយូដា ក៏កាន់តែអស្ចារ្យទៅទៀតចំពោះរឿងនេះ ដ្បិតមិនដូចដាវីឌ ស្តេចនេះជាមនុស្សអាក្រក់ក្រៃលែងតាំងពីយូរយារមក។ ស្តេចម៉ាន៉ាសេបានលើកផ្សព្វផ្សាយទម្លាប់សាសនាដ៏គួរឲ្យស្អប់ខ្ពើមជាច្រើនក្នុងស្រុកនោះ រួមទាំងការបូជាមនុស្សដែរ។ ទ្រង់ប្រហែលជាបានទទួលខុសត្រូវចំពោះការ«អារបណ្ដាច់»ហោរាស្មោះត្រង់ម្នាក់ឈ្មោះអេសាយ។ (ហេព្រើរ ១១:៣៧) ដើម្បីដាក់ទណ្ឌកម្មដល់ស្តេចម៉ាន៉ាសេ ព្រះយេហូវ៉ាបានបណ្ដាលឲ្យគេចាប់យកទ្រង់ជាឈ្លើយទៅឯក្រុងបាប៊ីឡូន។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ម៉ាន៉ាសេបានប្រែចិត្តកាលនៅក្នុងគុក ហើយបានទូលអង្វរសុំសេចក្ដីមេត្ដាករុណា។ ក្នុងការតបឆ្លើយទៅនឹងការប្រែចិត្តយ៉ាងស្មោះនេះ ព្រះយេហូវ៉ាបាន«បំរុងតែនឹងអត់ទោស» សូម្បីតែចំពោះករណីដ៏ហួសហេតុនេះក៏ដោយ។—របាក្សត្រទី២ ៣៣:៩-១៣
ការផ្លាស់ប្ដូរដំណើរប្រព្រឹត្តនៅពេលដែលកាលៈទេសៈថ្មីកើតឡើង
១២, ១៣. (ក) ចំពោះក្រុងនីនីវេ តើមានការផ្លាស់ប្ដូរកាលៈទេសៈណា ដែលបណ្ដាលឲ្យព្រះយេហូវ៉ាប្ដូរដំណើរប្រព្រឹត្តនោះ? (ខ) តើតាមរបៀបណាដែលយ៉ូណាស បង្ហាញថាខ្លួនមានសេចក្ដីសមហេតុផលតិចជាងព្រះយេហូវ៉ានោះ?
១២ សេចក្ដីសមហេតុផលរបស់ព្រះយេហូវ៉ាក៏ត្រូវបានសម្ដែងឲ្យឃើញ ក្នុងការស្ម័គ្រព្រះទ័យផ្លាស់ប្ដូរដំណើរប្រព្រឹត្តរបស់ទ្រង់ដែរ នៅពេលដែលកាលៈទេសៈថ្មីកើតឡើង។ ជាឧទាហរណ៍ នៅពេលដែលហោរាយ៉ូណាសបានដើរតាមផ្លូវក្នុងក្រុងនីនីវេពីបុរាណ គាត់បានប្រកាសសារពីព្រះថា៖ ទីក្រុងដ៏ខ្លាំងពូកែនឹងត្រូវបំផ្លាញចោលក្នុង៤០ថ្ងៃទៀត។ ក៏ប៉ុន្តែ កាលៈទេសៈបានផ្លាស់ប្ដូរ—យ៉ាងសម្បើម! បណ្ដាជនក្រុងនីនីវេបានប្រែចិត្តវិញ។—យ៉ូណាស ជំពូក ៣
១៣ នេះជាការបំភ្លឺ ដោយប្រៀបធៀបនូវរបៀបដែលព្រះយេហូវ៉ានិងយ៉ូណាសបានតបទៅនឹងការផ្លាស់ប្ដូរកាលៈទេសៈនេះ។ បើនិយាយឲ្យចំទៅ ព្រះយេហូវ៉ាបានប្ដូរទិសដៅនៃរទេះចម្បាំងសួគ៌ារបស់ទ្រង់។ ក្នុងករណីនេះ ទ្រង់បានប្រែប្រួល បណ្ដាលឲ្យអង្គទ្រង់ក្លាយទៅជាអ្នកអត់ទោសអំពើបាប ជាជាងទៅ«ជាអ្នកចំបាំង»។ (និក្ខមនំ ១៥:៣) រីឯយ៉ូណាសវិញ គាត់មិនសូវចេះប្រែប្រួលទេ។ ជាជាងយកលំនាំជឿនទៅតាមរទេះចម្បាំងរបស់ព្រះយេហូវ៉ា គាត់បានប្រព្រឹត្តដូចជារទេះភ្លើងដឹកជញ្ជូន ឬនាវាផ្ទុកវត្ថុរាវដែលបានរាយរាប់ប្រាប់ពីមុន។ គាត់បានប្រកាសសេចក្ដីហិនវិនាស ក្រុងនេះត្រូវតែហិនវិនាសទៅ! ប្រហែលជាគាត់បានមានអារម្មណ៍ថា ការផ្លាស់ប្ដូរដំណើរប្រព្រឹត្តណាមួយ នឹងធ្វើឲ្យខូចកិត្ដិយសគាត់នៅចំពោះមុខពួកនីនីវេ។ ប៉ុន្តែ ព្រះយេហូវ៉ាបានបង្រៀនហោរាដ៏ចចេសរបស់ទ្រង់ នូវមេរៀនមួយដែលមិនអាចបំភ្លេចបាន ដែលស្តីអំពីសេចក្ដីសមហេតុផលនិងសេចក្ដីមេត្ដាករុណា។—យ៉ូណាស ជំពូក ៤
១៤. ហេតុអ្វីបានជាព្រះយេហូវ៉ាប្ដូរដំណើរប្រព្រឹត្តរបស់ទ្រង់ ចំពោះហោរាអេសេគាល?
១៤ ព្រះយេហូវ៉ាក៏បានផ្លាស់ប្ដូរដំណើរប្រព្រឹត្តរបស់ទ្រង់នៅគ្រាឯទៀតដែរ—សូម្បីតែចំពោះរឿងដែលមិនជាធំដុំក៏ដោយ។ ជាឧទាហរណ៍ មានម្ដងនោះ កាលដែលទ្រង់បានបង្គាប់ឲ្យហោរាអេសេគាលដើរតួដើម្បីសម្ដែងវិនាដកម្មទំនាយ ទ្រង់បានមានបន្ទូលប្រាប់អេសេគាលឲ្យយកលាមកមនុស្សមកដុត ដើម្បីចំអិនអាហាររបស់គាត់ ដោយដុតលាមកមនុស្ស។ ហោរាអេសេគាលមានការពិបាកនឹងធ្វើតាមសេចក្ដីបង្គាប់នេះណាស់ បានជាគាត់ស្រែកឡើងថា «ឱព្រះអម្ចាស់យេហូវ៉ាអើយ»! ហើយក៏បានសូមអង្វរទ្រង់ កុំឲ្យគាត់ធ្វើអ្វីដែលគួរឲ្យខ្ពើមនោះ។ ព្រះយេហូវ៉ាមិនបានចាត់ទុកអារម្មណ៍របស់ហោរានេះជាឥតសមហេតុផលនោះទេ តែផ្ទុយទៅវិញ ទ្រង់បានអនុញ្ញាតឲ្យអេសេគាលប្រើអាចម៍គោជំនួសវិញ ដែលជាទហនវត្ថុដែលគេនិយមប្រើក្នុងប្រទេសជាច្រើនរហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ។—អេសេគាល ៤:១២-១៥
១៥. (ក) តើមានឧទាហរណ៍ណាខ្លះ ដែលបង្ហាញថាព្រះយេហូវ៉ាសុខចិត្តស្ដាប់តាមនិងប្រព្រឹត្តតាមមនុស្សលោកនោះ? (ខ) តើរឿងនេះបង្រៀនយើងអ្វីខ្លះ?
១៥ តើនេះមិនមែនជាការកក់ក្ដៅក្នុងចិត្តទេឬ ដោយបានជញ្ជឹងគិតអំពីភាពរាបទាបនៃព្រះយេហូវ៉ា ជាព្រះរបស់យើងនោះ? (ទំនុកដំកើង ១៨:៣៥) ទ្រង់ជាព្រះដែលខ្ពស់ជាងពួកយើងបំផុត តែទ្រង់ស្ដាប់តាមមនុស្សមានខ្ចោះដោយព្រះទ័យអត់ធ្មត់ ហើយជួនកាល ថែមទាំងផ្លាស់ប្ដូរដំណើរប្រព្រឹត្តរបស់ទ្រង់ឲ្យស្របទៅតាមផង។ ទ្រង់បានអនុញ្ញាតឲ្យអ័ប្រាហាំទូលសូមអង្វរជាមួយទ្រង់យ៉ាងយូរអំពីការហិនវិនាសនៃក្រុងសូដុំមនិងក្រុងកូម៉ូរ៉ា។ (លោកុប្បត្តិ ១៨:២៣-៣៣) ហើយទ្រង់ក៏បានអនុញ្ញាតឲ្យម៉ូសេបញ្ចេញការជំទាស់ទៅលើបំណងរបស់ទ្រង់ ដើម្បីបំផ្លាញពួកអ៊ីស្រាអែលដែលបានបះបោរ ហើយនឹងបង្កើតសាសន៍ដ៏ខ្លាំងពូកែមួយពីលោកជំនួសវិញ។ (និក្ខមនំ ៣២:៧-១៤; ចោទិយកថា ៩:១៤, ១៩; ប្រៀបធៀប អេម៉ុស ៧:១-៦) ដោយហេតុនេះហើយបានជាទ្រង់បានទុកគំរូដ៏ល្អឥតខ្ចោះសម្រាប់មនុស្សដែលបំរើទ្រង់ ដើម្បីឲ្យពួកគេសុខចិត្តស្ដាប់តាមអ្នកឯទៀតដូចនោះដែរ នៅពេលណាដែលសមហេតុផល និងអាចធ្វើទៅបាននោះ។—ប្រៀបធៀប យ៉ាកុប ១:១៩
សេចក្ដីសមហេតុផលនៅពេលប្រតិបត្ដិអំណាច
១៦. តើព្រះយេហូវ៉ាមានការខុសប្លែកពីមនុស្សយ៉ាងណាខ្លះ ចំពោះរបៀបដែលទ្រង់ប្រើអំណាចនោះ?
១៦ តើអ្នកមានដែលសំគាល់ឃើញថា កាលណាមនុស្សមានអំណាចច្រើនឡើង ពួកគេរឹតតែមិនសូវសមហេតុផលទេ? ផ្ទុយទៅវិញ ព្រះយេហូវ៉ាមានអំណាចដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់បំផុតក្នុងសកលលោក ប៉ុន្តែទ្រង់ជាគំរូដ៏ខ្ពស់បំផុតនៃសេចក្ដីសមហេតុផលទៅវិញ។ ទ្រង់ប្រើអំណាចរបស់ទ្រង់ តាមវិធីដ៏សមហេតុផលជានិច្ចកាល។ ព្រះយេហូវ៉ាឥតព្រួយព្រះទ័យអំពីអំណាចរបស់ទ្រង់ ដូចមនុស្សលោកជាច្រើនទេ ដូច្នេះទ្រង់មិនចាំបាច់ការពារអំណាចនោះដោយខ្លាចក្រែងបើប្រទានអំណាចខ្លះឲ្យទៅអ្នកឯទៀត នោះនឹងអាចគំរាមកំហែងដល់អំណាចផ្ទាល់ទ្រង់វិញនោះឡើយ។ តាមការពិត កាលដែលមានតែបុគ្គលម្នាក់ទៀតក្នុងសកលលោកនោះ ព្រះយេហូវ៉ាបានប្រគល់អំណាចឲ្យបុគ្គលនោះជាអនេក។ ទ្រង់បានតាំងបុគ្គលនោះជា«មេជាង» ហើយតាំងពីគ្រានោះមក បានបង្កើតរបស់សព្វសារពើតាមរយៈព្រះរាជបុត្រាស្ងួនភ្ងានេះ។ (សុភាសិត ៨:២២, ២៩-៣១; យ៉ូហាន ១:១-៣, ១៤; កូល៉ុស ១:១៥-១៧) ក្រោយមក ព្រះយេហូវ៉ាបានផ្ទេរទៅទ្រង់«គ្រប់ទាំងអំណាច . . . នៅលើស្ថានសួគ៌ ហើយលើផែនដីផង»។—ម៉ាថាយ ២៨:១៨; យ៉ូហាន ៥:២២
១៧, ១៨. (ក) ហេតុអ្វីបានជាព្រះយេហូវ៉ាចាត់ឲ្យទេវតាទៅក្រុងសូដុំម និងក្រុងកូម៉ូរ៉ា? (ខ) ហេតុអ្វីក៏ព្រះយេហូវ៉ាសូមយោបល់ពីទេវតា ចំពោះរបៀបបបួលអ័ហាប់នោះ?
១៧ តាមរបៀបស្រដៀងនេះដែរ ព្រះយេហូវ៉ាប្រគល់ឲ្យសត្វលោកជាច្រើនរបស់ទ្រង់ នូវភារកិច្ចដែលទ្រង់អាចធ្វើដោយអង្គទ្រង់បានយ៉ាងស្រួល។ ជាឧទាហរណ៍ នៅពេលដែលទ្រង់បានមានបន្ទូលប្រាប់អ័ប្រាហាំថា «អញចុះទៅមើល[ក្រុងសូដុំមនិងកូម៉ូរ៉ា]ឥឡូវ ដើម្បីឲ្យដឹង បើគេបានប្រព្រឹត្តដូចជាសម្រែកដែលអញបានឮនោះឬទេ» នេះមិនមែនមានន័យថា ទ្រង់នឹងយាងទៅទីនោះដោយអង្គទ្រង់ផ្ទាល់នោះទេ។ ក៏ប៉ុន្តែ ព្រះយេហូវ៉ាបានសម្រេចផ្ទេរអំណាច ដោយចាត់ពួកទេវតាឲ្យប្រមូលយកពត៌មាននោះមកឯទ្រង់វិញ។ ទ្រង់បានប្រគល់ឲ្យពួកគេនូវអំណាច ដើម្បីធ្វើបេសកកម្មស្វែងរកការណ៍ពិតនេះ ហើយឲ្យមករាយការណ៍ប្រាប់ទ្រង់វិញ។—លោកុប្បត្តិ ១៨:១-៣, ២០-២២
១៨ នៅឱកាសមួយទៀត នៅពេលដែលព្រះយេហូវ៉ាសម្រេចព្រះទ័យកាត់ទោសប្រហារជីវិតស្តេចអ័ហាប់ ទ្រង់បានអញ្ជើញទេវតាជាច្រើនឲ្យប្រមូលគ្នាមកនៅស្ថានសួគ៌ ដើម្បីសូមយោបល់ផ្សេងៗអំពីរបៀប«បបួល» ស្តេចដែលបះបោរនេះឲ្យចូលរួបរួមក្នុងចម្បាំងដែលនឹងបញ្ចប់ជីវិតរបស់ទ្រង់។ ជាពិតប្រាកដហើយ ព្រះយេហូវ៉ា ជាប្រភពនៃគ្រប់ប្រាជ្ញា ទ្រង់មិនត្រូវការជំនួយក្នុងការចាត់វិធានការដ៏ល្អបំផុតនោះឡើយ! ក៏ប៉ុន្តែ ទ្រង់បានផ្ដល់កិត្ដិយសដល់ពួកទេវតា ដោយប្រគល់ឲ្យពួកគេនូវឯកសិទ្ធិនៃការជួយរកផ្លូវដោះស្រាយ និងឲ្យអំណាចប្រតិបត្ដិតាមយោបល់ណាដែលទ្រង់បានរើសយក។—ពង្សាវតារក្សត្រទី១ ២២:១៩-២២
១៩. (ក) ហេតុអ្វីក៏ព្រះយេហូវ៉ាដាក់កំរិតដល់ច្បាប់ទាំងឡាយដែលទ្រង់បានបង្កើតនោះ? (ខ) តើព្រះយេហូវ៉ាសម្ដែងអង្គទ្រង់ជាសមហេតុផលយ៉ាងណា ពេលទ្រង់សង្ឃឹមអ្វីពីយើង?
១៩ ព្រះយេហូវ៉ាមិនប្រើអំណាចរបស់ទ្រង់ ដើម្បីកាន់កាប់លើអ្នកឯទៀតដោយឥតសមហេតុផលឡើយ។ ចំពោះរឿងនេះ ទ្រង់ក៏សម្ដែងសេចក្ដីសមហេតុផលដែលមិនអាចប្រៀបផ្ទឹមបាន។ ទ្រង់ប្រយ័ត្នប្រយែងបង្កើតច្បាប់ដោយមានកំរិត ហើយហាមឃាត់អ្នកបំរើទ្រង់ពី‹ការប្រព្រឹត្តលើសពីសេចក្ដីដែលបានចែងទុកមក› ដោយបង្កើតច្បាប់ជាបន្ទុកដោយខ្លួនគេទៀត។ (កូរិនថូសទី១ ៤:៦; កិច្ចការ ១៥:២៨; ប្រៀបធៀប ម៉ាថាយ ២៣:៤) ទ្រង់មិនដែលតម្រូវយកការគោរពឥតសមហេតុផលពីពួកសត្វលោករបស់ទ្រង់ឡើយ ប៉ុន្តែទ្រង់តែងតែផ្ដល់ឲ្យពត៌មានគ្រប់គ្រាន់ ដើម្បីដឹកនាំពួកគេ និងដាក់ជម្រើសនៅពីមុខគេ ហើយឲ្យពួកគេដឹងអំពីផលប្រយោជន៍ពីការគោរពតាម និងអំពីផលកម្មអាក្រក់ពីការមិនគោរពតាម។ (ចោទិយកថា ៣០:១៩, ២០) ជាជាងបង្ខំមនុស្សតាមរយៈវិប្បដិសារចិត្ត ភាពអាមាសមុខ ឬសេចក្ដីខ្លាច ទ្រង់ខំព្យាយាមឲ្យមានឥទ្ធិពលលើចិត្តគេទៅវិញ។ ទ្រង់មានព្រះទ័យចង់ឲ្យមនុស្សបំរើទ្រង់ ដែលញ៉ាំងពីសេចក្ដីស្រឡាញ់យ៉ាងស្មោះ ជាជាងញ៉ាំងពីការបង្ខិតបង្ខំ។ (កូរិនថូសទី២ ៩:៧) កិច្ចបំរើដែលស្មោះពីចិត្តបែបនេះ នឹងធ្វើឲ្យព្រះទ័យទ្រង់រីករាយ ដូច្នេះទ្រង់មិនមែន«ពិបាកគាប់ព្រះទ័យ»ដោយឥតសមហេតុផលនោះទេ។—ពេត្រុសទី១ ២:១៨ ពថ; សុភាសិត ២៧:១១; ប្រៀបធៀប មីកា ៦:៨
២០. តើសេចក្ដីសមហេតុផលនៃព្រះយេហូវ៉ាមានឥទ្ធិពលយ៉ាងណាទៅលើអ្នក?
២០ តើមិនជាការអស្ចារ្យទេឬ ដែលព្រះយេហូវ៉ាមានអំណាចដ៏លើសលុបជាងបុគ្គលដែលបានបង្កើតមកទាំងអស់ ទ្រង់មិនដែលប្រតិបត្ដិអំណាចដោយឥតសមហេតុផល មិនដែលប្រើអំណាចនោះដើម្បីគំរាមកំហែងដាក់អ្នកឯទៀតសោះនោះ? រីឯមនុស្សលោកវិញ ថ្វីបើតូចច្រមក់ក្ដី តែមានប្រវត្ដិជាអ្នកជិះជាន់លើមនុស្សគ្នាឯងទៅវិញទៅមក។ (សាស្ដា ៨:៩) ជាការជាក់ស្តែងណាស់ សេចក្ដីសមហេតុផលជាគុណសម្បត្ដិដ៏មានតម្លៃមួយ ជាអ្វីដែលជំរុញយើងឲ្យស្រឡាញ់ព្រះយេហូវ៉ាកាន់តែខ្លាំងឡើង។ ហើយនេះនឹងលើកទឹកចិត្តយើងឲ្យបណ្ដុះគុណសម្បត្ដិនេះក្នុងខ្លួនយើងវិញដែរ។ តើយើងអាចបណ្ដុះឲ្យមានគុណសម្បត្ដិនេះយ៉ាងដូចម្ដេចបាន? អត្ថបទជាបន្ទាប់នឹងពិភាក្សាអំពីរឿងនេះ។
[កំណត់សម្គាល់]
a នៅឆ្នាំ១៧៦៩ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រខាងការរៀបចំសទ្ទានុក្រមម្នាក់ឈ្មោះ ចន ផាកហឺស ឲ្យអត្ថន័យពាក្យនេះជា«បន្ទន់ទៅតាម អជ្ឈាស័យដែលបន្ទន់ទៅតាម ស្លូត សុភាព អត់ធ្មត់»។ វិជ្ជាករឯទៀតក៏ឲ្យអត្ថន័យជា«បន្ទន់ទៅតាម»ដូចនេះដែរ។
តើអ្នកនឹងឆ្លើយយ៉ាងណា?
◻ តើតាមរបៀបណាដែលព្រះនាមរបស់ព្រះយេហូវ៉ា និងនិមិត្តអំពីរទេះចម្បាំងសួគ៌ា បង្ហាញអំពីការប្រែប្រួលរបស់ទ្រង់?
◻ តើអ្វីជាសេចក្ដីសមហេតុផល ហើយហេតុអ្វីក៏នេះជាទីសំគាល់នៃប្រាជ្ញារបស់ព្រះ?
◻ តើតាមរបៀបណាដែលព្រះយេហូវ៉ាបានបង្ហាញថា ទ្រង់«បំរុងតែនឹងអត់ទោស»?
◻ ហេតុអ្វីបានជាព្រះយេហូវ៉ាសម្រេចព្រះទ័យផ្លាស់ប្ដូរដំណើរប្រព្រឹត្ត ក្នុងករណីខ្លះនោះ?
◻ តើតាមរបៀបណាខ្លះ ដែលព្រះយេហូវ៉ាសម្ដែងសេចក្ដីសមហេតុផល ក្នុងរបៀបដែលទ្រង់ប្រើអំណាច?
[រូបភាពនៅទំព័រ១០]
ហេតុអ្វីបានជាព្រះយេហូវ៉ាអត់ទោសឲ្យស្តេចម៉ាន៉ាសេដ៏អាក្រក់នេះ?