ការបណ្ដុះឲ្យមានសេចក្ដីសមហេតុផល
«ចូរសំដែងឲ្យមនុស្សទាំងអស់ បានស្គាល់[សេចក្ដីសមហេតុផល, ពថ]របស់អ្នករាល់គ្នាចុះ ព្រោះព្រះអម្ចាស់ទ្រង់ជិតដល់ហើយ»។—ភីលីព ៤:៥
១. ហេតុអ្វីក៏ការសម្ដែងសេចក្ដីសមហេតុផលក្នុងលោកីយ៍នៅសម័យនេះ ជាភារកិច្ចដ៏លំបាកនោះ?
«បុរសសមហេតុផល»—អ្នកសារពត៌មានជាតិអង់គ្លេសម្នាក់ ឈ្មោះអាលិន ផាទ្រិក ហឺបឹត បានហៅបុរសនេះជាបុគ្គលដែលគេប្រឌិតឡើង។ ពិតមែនហើយ នៅពេលខ្លះមនុស្សសមហេតុផលហាក់បីដូចជាគ្មានសោះនៅក្នុងលោកីយ៍ដែលបាក់បែកគ្នាដោយសារវិវាទនេះ។ ព្រះគម្ពីរបានទាយមកថា នៅក្នុងថ្ងៃ«ជាន់ក្រោយបង្អស់»ដ៏លំបាកនេះ មនុស្សនឹង«មានចិត្តសាហាវ» ‹រឹងក្បាល› ហើយ«គ្មានសេចក្ដីអធ្យោគ»ទេ—បើនិយាយឲ្យចំទៅ គឺគ្មានសេចក្ដីសមហេតុផលទេ។ (ធីម៉ូថេទី២ ៣:១-៥) ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ជនគ្រីស្ទានពិតចាត់ទុកសេចក្ដីសមហេតុផលជាអ្វីមួយដែលមានតម្លៃបំផុត ដោយដឹងថា នេះជាទីសំគាល់នៃប្រាជ្ញារបស់ព្រះ។ (យ៉ាកុប ៣:១៧) យើងយល់ឃើញថា ការសម្ដែងសេចក្ដីសមហេតុផល ជាការអាចធ្វើទៅបាននៅក្នុងលោកីយ៍ដ៏មិនសមហេតុផលនេះ។ ដូច្នេះហើយបានជាយើងទទួលយកទាំងស្រុងនូវភារកិច្ចដ៏លំបាកដែលមានក្នុងសេចក្ដីទូន្មានរបស់ប៉ុល នៅភីលីព ៤:៥៖ «ចូរសំដែងឲ្យមនុស្សទាំងអស់ បានស្គាល់[សេចក្ដីសមហេតុផល, ពថ]របស់អ្នករាល់គ្នាចុះ»។
២. តើពាក្យរបស់សាវកប៉ុលនៅភីលីព ៤:៥ អាចជួយយើងយ៉ាងណា ក្នុងការកំណត់មើលថាតើយើងជាមនុស្សសមហេតុផលឬយ៉ាងណានោះ?
២ សូមកត់សំគាល់នូវរបៀបដែលពាក្យរបស់ប៉ុលជួយយើងក្នុងការសាកល្បងមើលថាតើយើងជាមនុស្សសមហេតុផលឬយ៉ាងណានោះ។ នេះមិនមែនជាបញ្ហាអំពីរបៀបដែលយើងមើលឃើញខ្លួនយើងនោះទេ តែជាបញ្ហាអំពីរបៀបដែលអ្នកដទៃមើលឃើញយើង និងអំពីរបៀបដែលយើងមានកេរ្ដិ៍ឈ្មោះវិញ។ សេចក្ដីបកប្រែហ្វីលីពបានចែងអំពីខនេះថា៖ «ចូរឲ្យមានកេរ្ដិ៍ឈ្មោះជាមនុស្សសមហេតុផល»។ យើងម្នាក់ៗគួរតែសួរខ្លួនឯងថា ‹តើខ្ញុំមានកេរ្ដិ៍ឈ្មោះយ៉ាងណាដែរ? តើខ្ញុំមានកេរ្ដិ៍ឈ្មោះជាអ្នកសមហេតុផល បន្ទន់ទៅតាម និងទន់ភ្លន់ទេ? ឬក៏តើខ្ញុំមានកេរ្ដិ៍ឈ្មោះជាអ្នកតឹងរ៉ឹង ឃោរឃៅ រឹងក្បាលទៅវិញ›?
៣. (ក) តើពាក្យភាសាក្រិកដែលបកប្រែថា«សមហេតុផល» មានន័យយ៉ាងណា ហើយហេតុអ្វីក៏គុណសម្បត្ដិនេះជាការគួរឲ្យចូលចិត្តនោះ? (ខ) តើជនគ្រីស្ទានអាចរៀនឲ្យរឹតតែចេះសមហេតុផលបានយ៉ាងដូចម្ដេច?
៣ កេរ្ដិ៍ឈ្មោះរបស់យើងចំពោះរឿងនេះ គឺស្រេចទៅលើកំរិតណាដែលយើងយកត្រាប់តាមព្រះយេស៊ូវគ្រីស្ទ។ (កូរិនថូសទី១ ១១:១) កាលដែលទ្រង់នៅលើផែនដីនៅឡើយ ព្រះយេស៊ូវបានសម្ដែងឲ្យឃើញយ៉ាងល្អគ្រប់ល័ក្ខណ៍នូវគំរូនៃសេចក្ដីសមហេតុផលដ៏ឧត្តុង្គឧត្តមរបស់ព្រះវរបិតារបស់ទ្រង់។ (យ៉ូហាន ១៤:៩) តាមការពិត នៅពេលដែលប៉ុលបានសរសេរអំពី«សេចក្ដីសុភាព នឹងសេចក្ដីសំឡូត[សេចក្ដីសប្បុរស, ពថ]របស់ព្រះគ្រីស្ទ» ពាក្យភាសាក្រិកដែលគាត់ប្រើសំរាប់សេចក្ដីសប្បុរស គឺ(អ៊ី ភី អេ ខាយអេស) ក៏មានន័យជា«សេចក្ដីសមហេតុផល»ដែរ ឬបើប្រែឲ្យចំទៅគឺមានន័យជា«ការបន្ទន់ទៅតាម»។ (កូរិនថូសទី២ ១០:១) អត្ថាធិប្បាយពីព្រះគម្ពីរនៃអ្នកពិពណ៌នា ហៅពាក្យនេះជា«ពាក្យមួយក្នុងចំណោមពាក្យធំៗទាំងឡាយដែលពិពណ៌នាពីលក្ខណៈចរិតក្នុងព្រះគម្ពីរសញ្ញាថ្មី»។ ពាក្យនេះរាយរាប់ប្រាប់ពីគុណសម្បត្ដិដែលគួរឲ្យចូលចិត្តដល់ម្ល៉េះ បានជាវិជ្ជាករម្នាក់ប្រែពាក្យនេះជា«សេចក្ដីសមហេតុផលដែលគួរឲ្យពេញចិត្ត»។ ដូច្នេះ ចូរឲ្យយើងពិគ្រោះអំពីវិធីបីយ៉ាង ដែលព្រះយេស៊ូវបានសម្ដែងសេចក្ដីសមហេតុផល ដូចព្រះយេហូវ៉ាជាព្រះវរបិតារបស់ទ្រង់នោះ។ តាមវិធីនេះ យើងអាចរៀននូវរបៀបឲ្យរឹតតែចេះសមហេតុផលទៀតដែរ។
«បំរុងតែនឹងអត់ទោស»
៤. តើព្រះយេស៊ូវបង្ហាញឲ្យឃើញយ៉ាងណាថា ទ្រង់«បំរុងតែនឹងអត់ទោស»ឲ្យនោះ?
៤ ដូចព្រះវរបិតារបស់ទ្រង់ដែរ ព្រះយេស៊ូវបានសម្ដែងសេចក្ដីសមហេតុផល ដោយ«បំរុងតែនឹងអត់ទោស»ឲ្យម្ដងហើយម្ដងទៀត។ (ទំនុកដំកើង ៨៦:៥) សូមពិចារណាអំពីពេត្រុសដែលជាសហការីដ៏ជិតស្និទ្ធ គាត់បានបដិសេធព្រះយេស៊ូវបីដងនៅរាត្រីដែលគេចាប់ទ្រង់យកទៅកាត់ទោសនោះ។ កាលពីមុន ព្រះយេស៊ូវបានមានបន្ទូលថា៖ «អ្នកណាដែលមិនព្រមទទួលស្គាល់ខ្ញុំ នៅមុខមនុស្សលោកទេ នោះខ្ញុំក៏មិនព្រមទទួលស្គាល់អ្នកនោះ នៅចំពោះព្រះវរបិតាខ្ញុំ»ដែរ។ (ម៉ាថាយ ១០:៣៣) តើព្រះយេស៊ូវអនុវត្តច្បាប់នេះដោយតឹងរ៉ឹងហើយគ្មានមេត្ដាករុណាដល់ពេត្រុសឬ? មិនមែនទេ ក្រោយពីទ្រង់មានព្រះជន្មរស់ឡើងវិញ ព្រះយេស៊ូវបានទៅជួបពេត្រុសផ្ទាល់ គឺច្បាស់ជាទៅសម្រាលចិត្ត និងលើកទឹកចិត្តសាវកដែលបានប្រែចិត្តនិងខូចចិត្តនេះ! (លូកា ២៤:៣៤; កូរិនថូសទី១ ១៥:៥) បន្ដិចក្រោយមក ព្រះយេស៊ូវបានអនុញ្ញាតឲ្យពេត្រុសមានភារៈដ៏ធំមួយ។ (កិច្ចការ ២:១-៤១) នេះជាការសម្ដែងសេចក្ដីសមហេតុផលដ៏គួរឲ្យពេញចិត្តជាទីបំផុត! តើមិនជាការគួរឲ្យធូរស្បើយទេឬ ដោយដឹងថាព្រះយេហូវ៉ាបានតែងតាំងព្រះយេស៊ូវជាចៅក្រមលើមនុស្សជាតិទាំងមូលនោះ?—អេសាយ ១១:១-៤; យ៉ូហាន ៥:២២
៥. (ក) តើអ្នកចាស់ទុំត្រូវតែមានកេរ្ដិ៍ឈ្មោះយ៉ាងណា ក្នុងចំណោមពួកចៀម? (ខ) តើអ្នកចាស់ទុំគួរតែមើលសាឡើងវិញនូវអត្ថបទមួយណា មុននឹងធ្វើការវិនិច្ឆ័យករណីណាមួយនោះ ហើយហេតុអ្វី?
៥ ពេលពួកអ្នកចាស់ទុំធ្វើជាអ្នកចៅក្រមនៅក្នុងក្រុមជំនុំ ពួកគេខំខ្នះខ្នែងយកត្រាប់តាមគំរូនៃសេចក្ដីសមហេតុផលរបស់ព្រះយេស៊ូវ។ ពួកគេមិនចង់ឲ្យពួកចៀមចាត់ទុកពួកគេជាអ្នកកាត់ទោសនោះទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ ពួកគេខំយកត្រាប់តាមព្រះយេស៊ូវ ដើម្បីឲ្យពួកចៀមមានអារម្មណ៍កក់ក្ដៅនឹងពួកគេ ជាអ្នកគង្វាលប្រកបដោយសេចក្ដីស្រឡាញ់។ ក្នុងការវិនិច្ឆ័យករណីណាមួយ ពួកគេខំប្រឹងប្រែងយ៉ាងណាដើម្បីឲ្យបានសមហេតុផល គឺបំរុងតែនឹងអត់ទោសឲ្យជានិច្ច។ មុននឹងធ្វើការដោះស្រាយរឿងបែបនេះ អ្នកចាស់ទុំខ្លះដឹងថា ជាការមានប្រយោជន៍ ដោយមើលសាឡើងវិញនូវអត្ថបទប៉មយាមនៃទី១ កក្កដា ១៩៩២ ដែលមានចំណងជើងថា «ព្រះយេហូវ៉ាជា‹ចៅក្រមនៃផែនដីទាំងមូល›»ដែលមិនល្អៀង និង «ពួកអ្នកចាស់ទុំ ជាចៅក្រមដែលមានសេចក្ដីសុចរិត»។ ម្ល៉ោះហើយនឹងធ្វើឲ្យពួកគេនឹកឃើញដល់វិធីវិនិច្ឆ័យទោសជាសង្ខេបរបស់ព្រះយេហូវ៉ា គឺ«ត្រូវសម្ដែងការម៉ឺងម៉ាត់ បើជាចាំបាច់ តែត្រូវមានសេចក្ដីមេត្ដាករុណា បើអាចធ្វើទៅបាន»។ ក្នុងការវិនិច្ឆ័យទោស ការទោរទន់ទៅរកសេចក្ដីមេត្ដាករុណា មិនមែនជាការខុសទេ បើមានមូលដ្ឋានសមហេតុផលនោះ។ (ម៉ាថាយ ១២:៧) តែបើសម្ដែងសេចក្ដីឃោរឃៅ ឬការឥតប្រណីវិញ នោះជាកំហុសដ៏ធ្ងន់ធ្ងរ។ (អេសេគាល ៣៤:៤) ដូច្នេះហើយ ពួកអ្នកចាស់ទុំត្រូវតែជៀសវាងការប្រព្រឹត្តខុស ដោយខំប្រព្រឹត្តតែការដែលប្រកបដោយសេចក្ដីស្រឡាញ់និងសេចក្ដីមេត្ដាករុណា បើអាចធ្វើទៅបានក្នុងវិស័យយុត្ដិធម៌។—ប្រៀបធៀប ម៉ាថាយ ២៣:២៣; យ៉ាកុប ២:១៣
ការប្រែប្រួលទៅតាមកាលៈទេសៈដែលផ្លាស់ប្ដូរ
៦. តើតាមរបៀបណាដែលព្រះយេស៊ូវបានបង្ហាញសេចក្ដីសមហេតុផល ក្នុងការដោះស្រាយរឿងស្ត្រីសាសន៍ដទៃដែលកូនស្រីអារក្សចូលនោះ?
៦ ដូចព្រះយេហូវ៉ាដែរ ព្រះយេស៊ូវបានបង្ហាញថា ទ្រង់រហ័សនឹងផ្លាស់ដំណើរការណ៍ ឬប្រែប្រួលទៅតាមស្ថានការណ៍ណាដែលបានកើតឡើង។ នៅគ្រាមួយ ស្ត្រីសាសន៍ដទៃម្នាក់បានទូលអង្វរទ្រង់ ឲ្យជួយប្រោសកូនស្រីរបស់នាងដែលអារក្សចូលធ្វើទុក្ខយ៉ាងខ្លាំងនោះ។ តាមវិធីបីយ៉ាង ព្រះយេស៊ូវជាដំបូងបានបង្ហាញប្រាប់ថា ទ្រង់នឹងមិនជួយនាងទេ—វិធីទីមួយ ទ្រង់មិនបានឆ្លើយតបនឹងនាង ទីពីរ ទ្រង់បានមានបន្ទូលត្រង់ៗថា ទ្រង់ត្រូវបានចាត់មកសំរាប់តែពួកសាសន៍យូដា មិនមែនសំរាប់ពួកសាសន៍ដទៃទេ ហើយវិធីទីបី ទ្រង់បានមានបន្ទូលប្រាប់យ៉ាងសុភាពអំពីរឿងប្រៀបប្រដូចមួយ ដែលបញ្ជាក់នូវចំណុចដដែលនេះ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ស្ត្រីនោះនៅតែខំតស៊ូអង្វរទៀត បង្ហាញឲ្យឃើញនូវជំនឿដែលគួរឲ្យស្ងើច។ ដោយយោគយល់ដល់កាលៈទេសៈដ៏អស្ចារ្យនេះ ព្រះយេស៊ូវទ្រង់ជ្រាបថា នេះមិនមែនជាពេលដែលត្រូវរឹងតឹងទេ តែជាពេលដែលត្រូវប្រែប្រួលទៅវិញ ដើម្បីជាប្រយោជន៍ដល់គោលការណ៍ដ៏ខ្ពង់ខ្ពស់នោះ។a ដូច្នេះ ព្រះយេស៊ូវក៏បានធ្វើតាមអ្វីៗដែលទ្រង់បានបង្ហាញប្រាប់បីដងថានឹងមិនធ្វើនោះ។ ទ្រង់បានប្រោសកូនស្រីរបស់ស្ត្រីនោះទៅ!—ម៉ាថាយ ១៥:២១-២៨
៧. តើមាតាបិតាអាចបង្ហាញសេចក្ដីសមហេតុផលបានយ៉ាងដូចម្ដេច ហើយហេតុអ្វី?
៧ តើយើងមានឈ្មោះជាអ្នកសុខចិត្តបត់បែនដែរទេ នៅពេលសមត្រឹមត្រូវនោះ? មាតាបិតាត្រូវតែបង្ហាញនូវសេចក្ដីសមហេតុផលបែបនេះ ជាញឹកញាប់។ ដោយសារតែក្មេងម្នាក់ៗវាខុសពីគ្នានោះ វិធីណាដែលជោគជ័យចំពោះក្មេងម្នាក់ ប្រហែលជាមិនសមត្រឹមត្រូវចំពោះក្មេងម្នាក់ទៀតទេ។ ថែមទៅទៀត កាលណាក្មេងវាធំលូតលាស់ឡើង សេចក្ដីត្រូវការរបស់វាក៏ប្រែប្រួលដែរ។ ដូច្នេះ តើគួរតែកែដល់ហាមប្រាមនៃពេលវេលាដើរលេងទេ? តើការសិក្សាជាគ្រួសារនឹងបានប្រយោជន៍ច្រើនទេ បើធ្វើតាមវិធីដ៏រស់រវើកនោះ? នៅពេលដែលមាតាឬបិតាច្រឡោតខឹងដោយសារកំហុសតូចតាចណាមួយ តើអ្នកសុខចិត្តបន្ទាបខ្លួន ដើម្បីដោះស្រាយបញ្ហានេះទេ? មាតាបិតាណាដែលបន្ទន់ទៅតាមវិធីបែបនេះ នឹងមិនធ្វើឲ្យកូនចៅរបស់ខ្លួនរកាំរកូស និងឃ្លាតចេញឆ្ងាយពីព្រះយេហូវ៉ាឡើយ។—អេភេសូរ ៦:៤
៨. តើតាមរបៀបណាដែលអ្នកចាស់ទុំក្នុងក្រុមជំនុំអាចដឹកនាំ ក្នុងការប្រែប្រួលទៅតាមសេចក្ដីត្រូវការក្នុងតំបន់ផ្សាយ?
៨ ពួកអ្នកចាស់ទុំ ក៏ត្រូវតែចេះប្រែប្រួលទៅតាមកាលៈទេសៈណាដែលកើតឡើងដែរ ហើយនៅពេលដំណាលគ្នានេះ មិនត្រូវធ្វើឲ្យខូចដល់ច្បាប់ណាមួយរបស់ព្រះយេហូវ៉ាឲ្យសោះ។ ក្នុងការត្រួតពិនិត្យមើលកិច្ចការផ្សាយ តើអ្នកប្រុងប្រៀបខ្លួននឹងការប្រែប្រួលក្នុងតំបន់ទេ? បើមានការប្រែប្រួលបែបជីវភាពរស់នៅក្នុងតំបន់ជិតខាង អ្នកគួរតែបើកឲ្យមានការផ្សាយពេលល្ងាច ការផ្សាយតាមផ្លូវ ឬក៏ការផ្សាយតាមទូរស័ព្ទ។ ការប្រែប្រួលតាមវិធីបែបនេះ ជួយយើងបំពេញកិច្ចការផ្សាយរបស់យើងឲ្យកាន់តែមានប្រសិទ្ធិភាពឡើង។ (ម៉ាថាយ ២៨:១៩, ២០; កូរិនថូសទី១ ៩:២៦) ប៉ុលក៏បានធ្វើការប្រែប្រួលទៅតាមមនុស្សគ្រប់ប្រភេទក្នុងការដើរផ្សាយរបស់គាត់ដែរ។ តើយើងអាចធ្វើការនេះបានទេ ជាឧទាហរណ៍ ដោយខំរៀនឲ្យដឹងគ្រប់គ្រាន់អំពីសាសនានិងវប្បធម៌ផ្សេងៗនៅក្នុងតំបន់យើង ដើម្បីឲ្យអាចជួយមនុស្សបាននោះ?—កូរិនថូសទី១ ៩:១៩-២៣
៩. ហេតុអ្វីក៏អ្នកចាស់ទុំមិនត្រូវទទូចចង់ដោះស្រាយបញ្ហា ដូចកាលដែលគាត់ធ្លាប់បានធ្វើពីមុនមកនោះ?
៩ កាលដែលថ្ងៃជាន់ក្រោយបង្អស់នេះកាន់តែយ៉ាប់ឡើង ពួកអ្នកគង្វាលក៏ត្រូវតែប្រែប្រួលទៅតាមភាពស្មុគស្មាញដ៏សុញសាញ ហើយបញ្ហាលំបាកទាំងឡាយដែលហ្វូងចៀមរបស់គេកំពុងតែជួបប្រទះនៅសព្វថ្ងៃនេះដែរ។ (ធីម៉ូថេទី២ ៣:១) ពួកអ្នកចាស់ទុំអើយ នេះមិនមែនជាពេលសំរាប់ការតឹងរ៉ឹងទេ! អ្នកចាស់ទុំមិនត្រូវទទូចចង់ដោះស្រាយបញ្ហាដូចកាលដែលគាត់បានធ្វើពីមុនមកឡើយ បើវិធីដោះស្រាយរបស់គាត់លែងមានប្រសិទ្ធិភាព ឬបើ«អ្នកបំរើស្មោះត្រង់ មានមារយាទ»បានបោះពុម្ពពត៌មានថ្មីទៀតអំពីមុខវិជ្ជានេះ។ (ម៉ាថាយ ២៤:៤៥; ប្រៀបធៀប សាស្ដា ៧:១០; កូរិនថូសទី១ ៧:៣១) អ្នកចាស់ទុំស្មោះត្រង់ម្នាក់បានព្យាយាមជួយបងប្អូនស្រីម្នាក់ដែលកើតជំងឺក្រៀមក្រំចិត្ត ដែលត្រូវការអ្នកប្រសប់ស្ដាប់ម្នាក់។ ក៏ប៉ុន្តែ គាត់ដូចជាមិនសូវយកចិត្តទុកដាក់នឹងជំងឺក្រៀមក្រំចិត្តនោះទេ ហើយក៏បានផ្ដល់ឲ្យនាងតែចម្លើយស្រួលៗ។ ក្រោយមក សមាគមប៉មយាមបានបោះពុម្ពពត៌មានពីព្រះគម្ពីរ ដែលពិគ្រោះអំពីបញ្ហារបស់នាង។ អ្នកចាស់ទុំនោះក៏លៃលកដើម្បីពិភាក្សាជាមួយនាងម្ដងទៀត ហើយលើកនេះ គាត់អនុវត្តតាមពត៌មានថ្មីនេះ ហើយក៏សម្ដែងចិត្តអធ្យាស្រ័យចំពោះស្ថានភាពដ៏យ៉ាប់របស់នាង។ (ប្រៀបធៀប ថែស្សាឡូនីចទី១ ៥:១៤, ១៥) នេះជាគំរូដ៏ល្អណាស់ អំពីសេចក្ដីសមហេតុផល!
១០. (ក) តើតាមរបៀបណាដែលពួកអ្នកចាស់ទុំត្រូវតែសម្ដែងអាកប្បកិរិយាដែលបន្ទន់ទៅតាមគ្នាទៅវិញទៅមក និងចំពោះក្រុមអ្នកចាស់ទុំទាំងមូលនោះ? (ខ) តើអ្នកចាស់ទុំត្រូវតែធ្វើយ៉ាងណា ចំពោះអស់អ្នកដែលសម្ដែងខ្លួនគេជាមិនសមហេតុផល?
១០ ពួកអ្នកចាស់ទុំក៏ត្រូវតែសម្ដែងអាកប្បកិរិយាដែលបន្ទន់ទៅតាមគ្នាទៅវិញទៅមកដែរ។ កាលណាពួកអ្នកចាស់ទុំប្រជុំគ្នា ជាការសំខាន់ណាស់ ដែលគ្មានអ្នកចាស់ទុំណាត្រូវត្រួតត្រាលើដំណើរប្រជុំនោះ! (លូកា ៩:៤៨) រីឯអ្នកដែលធ្វើជាប្រធាន នោះត្រូវតែប្រយ័ត្នខ្លួន ជាពិសេសចំពោះរឿងនេះ។ នៅពេលដែលអ្នកចាស់ទុំម្នាក់ ឬពីរនាក់មិនយល់ស្របតាមសេចក្ដីសម្រេចរបស់ក្រុមអ្នកចាស់ទុំទាំងមូល ពួកគេមិនត្រូវទទូចចង់ឲ្យគេធ្វើតាមផ្លូវរបស់ខ្លួនឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ បើគ្មានការរំលោភលើគោលការណ៍ព្រះគម្ពីរទេ ពួកគេត្រូវតែបន្ទន់ទៅតាម ដោយចាំថា សេចក្ដីសមហេតុផលជាអ្វីមួយដែលតម្រូវពីពួកអ្នកចាស់ទុំ។ (ធីម៉ូថេទី១ ៣:២, ៣) ម្យ៉ាងវិញទៀត ក្រុមអ្នកចាស់ទុំគួរតែចងចាំថា ប៉ុលបានធ្វើទោសដល់ក្រុមជំនុំកូរិនថូស ដោយព្រោះតែពួកគេ‹ទ្រទ្រង់មនុស្សឥតសមហេតុផល›ដែលអះអាងថាខ្លួនគេជា«ពួកសាវកយ៉ាងធំ»។ (កូរិនថូសទី២ ១១:៥, ១៩, ២០) ដូច្នេះហើយ ពួកគេត្រូវតែសុខចិត្តទូន្មានដល់អ្នកចាស់ទុំណាដែលកាន់ឫកមានះ និងឥតសមហេតុផល ប៉ុន្តែគួរតែធ្វើការនេះដោយចិត្តសុភាពនិងសប្បុរស។—កាឡាទី ៦:១
សេចក្ដីសមហេតុផលនៅពេលប្រតិបត្ដិអំណាច
១១. តើមានភាពខុសគ្នាណារវាងរបៀបដែលពួកមេដឹកនាំសាសនាបានប្រើអំណាច និងរបៀបព្រះយេស៊ូវបានប្រើអំណាច?
១១ កាលដែលព្រះយេស៊ូវនៅលើផែនដីនៅឡើយ សេចក្ដីសមហេតុផលរបស់ទ្រង់ត្រូវបានសម្ដែងឲ្យឃើញ តាមរបៀបដែលទ្រង់ប្រើអំណាច ដែលព្រះបានប្រទានឲ្យទ្រង់នោះ។ ទ្រង់មានសភាពខុសប្លែកពីពួកមេដឹកនាំសាសនានៅជំនាន់ទ្រង់ណាស់! សូមពិចារណាអំពីឧទាហរណ៍មួយ។ ក្រិត្យវិន័យរបស់ព្រះបានចែងមកថា នៅថ្ងៃឈប់សំរាក មិនត្រូវឲ្យអ្នកណាធ្វើការឡើយ សូម្បីតែប្រមូលឱសក៏មិនបានដែរ។ (និក្ខមនំ ២០:១០; ជនគណនា ១៥:៣២-៣៦) ពួកមេដឹកនាំសាសនាចង់ត្រួតត្រាលើរបៀបដែលប្រជាជនអនុវត្តតាមក្រិត្យវិន័យនេះ។ ដូច្នេះ ពួកគេក៏បង្កើតច្បាប់ដោយខ្លួនគេ ប្រាប់នូវអ្វីចំៗដែលបុគ្គលម្នាក់អាចលើកបាននៅថ្ងៃឈប់សំរាក។ ពួកគេបានចេញច្បាប់ថា៖ មិនត្រូវលើកអ្វីដែលធ្ងន់ជាងផ្លែល្វាក្រៀមពីរបានឡើយ។ ពួកគេថែមទាំងដាក់ការហាមប្រាមចំពោះស្បែកជើងផ្ទាត់ដែលមានដែកគោល ដោយអះអាងថា ការលើកទម្ងន់ដែកគោលនោះ ជាការធ្វើការដែរ! គេបានដឹងថា ពួកសង្គ្រាជទាំងនោះបានបន្ថែម៣៩ច្បាប់ទៀតទៅនឹងក្រិត្យវិន័យរបស់ព្រះអំពីថ្ងៃឈប់សំរាក ហើយថែមទាំងបន្ថែមបន្ថយទៅនឹងច្បាប់នោះជាច្រើនទៀតដែរ។ រីឯព្រះយេស៊ូវវិញ ទ្រង់មិនព្យាយាមត្រួតត្រាលើប្រជាជនតាមរបៀបដ៏ថោកទាបនេះទេ ដោយដាក់ច្បាប់តឹងរ៉ឹងជាច្រើន ឬដោយដាក់បមាណីយដ៏តឹងរ៉ឹងដែលមិនអាចកាន់បាននោះ។—ម៉ាថាយ ២៣:២-៤; យ៉ូហាន ៧:៤៧-៤៩
១២. ហេតុអ្វីក៏យើងអាចនិយាយថា ព្រះយេស៊ូវមិនរារេ ពេលទាក់ទងនឹងបមាណីយដ៏សុចរិតរបស់ព្រះយេហូវ៉ា?
១២ បើអញ្ចឹង តើយើងអាចសន្មតថា ព្រះយេស៊ូវមិនបានប្រកាន់ខ្ជាប់នឹងបមាណីយដ៏សុចរិតរបស់ព្រះឬ? ទ្រង់ពិតជាបានប្រកាន់ខ្ជាប់មែន! ទ្រង់ជ្រាបថា ច្បាប់នឹងទៅជាមានប្រសិទ្ធិភាពណាស់ បើមនុស្សយកចិត្តទុកដាក់នឹងគោលការណ៍ដែលនៅពីក្រោយច្បាប់នោះ។ ក្នុងកាលដែលពួកផារិស៊ីរវល់តែនឹងការខំត្រួតត្រាមនុស្សដោយប្រើច្បាប់ជាច្រើននោះ ព្រះយេស៊ូវខំព្យាយាមឲ្យមានឥទ្ធិពលលើចិត្តគេវិញ។ ជាឧទាហរណ៍ ទ្រង់ជ្រាបយ៉ាងច្បាស់ថា នឹងគ្មានការបន្ទន់ទៅតាមទេចំពោះច្បាប់របស់ព្រះ ដូចជា«ចូររត់ពីការសហាយស្មន់ចេញ»។ (កូរិនថូសទី១ ៦:១៨) ដូច្នេះ ព្រះយេស៊ូវបានព្រមានមនុស្សអំពីគំនិតដែលអាចនាំឲ្យប្រព្រឹត្តអំពើឥតសីលធម៌នេះ។ (ម៉ាថាយ ៥:២៨) សេចក្ដីបង្រៀនបែបនេះ ត្រូវការប្រាជ្ញានិងការត្រិះរិះវែកញែកច្រើន គឺមិនគ្រាន់តែដាក់ច្បាប់ខ្នាតដ៏តឹងរ៉ឹងនោះទេ។
១៣. (ក) ហេតុអ្វីក៏អ្នកចាស់ទុំត្រូវតែជៀសវាងពីការបង្កើតច្បាប់និងវិន័យដែលតឹងរ៉ឹងនោះ? (ខ) តើកន្លែងណាខ្លះដែលជាការសំខាន់ ដែលយើងត្រូវតែគោរពដល់សតិសម្បជញ្ញៈរបស់បុគ្គលម្នាក់ៗនោះ?
១៣ នៅសព្វថ្ងៃនេះ បងប្អូនប្រុសជាច្រើនដែលមានការទទួលខុសត្រូវ ក៏ចង់ឲ្យមានឥទ្ធិពលលើចិត្តនៃពួកចៀមដែរ។ ម្ល៉ោះហើយ ពួកគេជៀសវាងពីការដាក់ច្បាប់វិនិច្ឆ័យដែលតឹងរ៉ឹង ឬប្រែទស្សនៈនិងមតិរបស់គេផ្ទាល់ទៅជាច្បាប់នោះ។ (ប្រៀបធៀប ដានីយ៉ែល ៦:៧-១៦) ពីពេលមួយទៅពេលមួយ សេចក្ដីរំឭកដ៏សុភាពពីបញ្ហា ដូចជាបញ្ហាខាងសំលៀកបំពាក់និងការតុបតែងខ្លួន អាចទៅជាការត្រឹមត្រូវនិងសមតាមពេលវេលាផង ក៏ប៉ុន្តែ បើអ្នកចាស់ទុំនោះរំឭកតែអំពីបញ្ហានេះ ឬព្យាយាមបង្ខំទៅលើអ្នកឯទៀតនូវចំណូលចិត្តរបស់ខ្លួន គាត់នឹងអាចធ្វើឲ្យខូចកេរ្ដិ៍ឈ្មោះរបស់គាត់ ជាមនុស្សសមហេតុផលជាមិនខាន។ បើនិយាយឲ្យចំទៅ អស់អ្នកដែលនៅក្នុងក្រុមជំនុំត្រូវតែជៀសវាងពីការព្យាយាមត្រួតត្រាលើអ្នកឯទៀត។—ប្រៀបធៀប កូរិនថូសទី២ ១:២៤; ភីលីព ២:១២
១៤. តើព្រះយេស៊ូវបង្ហាញឲ្យឃើញយ៉ាងណាខ្លះ ដែលថាទ្រង់សមហេតុផលពេលសង្ឃឹមអ្វីៗពីអ្នកឯទៀតនោះ?
១៤ ពួកអ្នកចាស់ទុំគួរតែពិនិត្យមើលខ្លួនឯងអំពីបញ្ហាមួយទៀត៖ ‹តើខ្ញុំសមហេតុផលទេ ចំពោះអ្វីៗដែលខ្ញុំសង្ឃឹមពីអ្នកឯទៀតនោះ›? ព្រះយេស៊ូវប្រាកដជាសមហេតុផលហើយចំពោះរឿងនេះ។ ទ្រង់បានបង្ហាញអ្នកកាន់តាមទ្រង់យ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ថា ទ្រង់មិនសង្ឃឹមចង់បានអ្វីច្រើនទេ គឺគ្រាន់តែការខំប្រឹងប្រែងឲ្យអស់ពីចិត្តរបស់គេនោះបានហើយៗ ទ្រង់បានដាក់តម្លៃយ៉ាងខ្ពស់ដល់ការនេះ។ ទ្រង់បានសរសើរដល់ស្ត្រីមេម៉ាយក្រកំសត់ម្នាក់ដែលបានធ្វើទានដាក់កាក់តម្លៃតិចតួចមួយ។ (ម៉ាកុស ១២:៤២, ៤៣) ទ្រង់បានស្តីបន្ទោសដល់សិស្សរបស់ទ្រង់ នៅពេលដែលពួកគេបានរិះគន់ដល់ការធ្វើវិភាគទានដ៏មានតម្លៃរបស់នាងម៉ារា ដោយបានមានបន្ទូលថា៖ «កុំធ្វើនាង . . . នាងបានធ្វើការអ្វីដែលនាងធ្វើបាន»។ (ម៉ាកុស ១៤:៦, ៨) ទ្រង់ក៏នៅជាសមហេតុផល ទោះបីជាអ្នកកាន់តាមពុំបានធ្វើតាមទ្រង់ក៏ដោយ។ ជាឧទាហរណ៍ ថ្វីបើទ្រង់បានសូមឲ្យសាវកដ៏ជិតស្និទ្ធបីនាក់របស់ទ្រង់ ឲ្យនៅប្រុងប្រៀបចាំយាមជាមួយទ្រង់នៅរាត្រីដែលគេមកចាប់ទ្រង់នោះ ពួកគេនៅតែធ្វើឲ្យទ្រង់អន់ព្រះទ័យ ដោយបានងងុយលក់ទៅម្ដងហើយម្ដងទៀត។ ប៉ុន្តែទ្រង់បានមានបន្ទូលដោយអាណិតថា៖ «វិញ្ញាណប្រុងស្រេចមែន តែសាច់ឈាមខ្សោយទេ»។—ម៉ាកុស ១៤:៣៤-៣៨
១៥, ១៦. (ក) ហេតុអ្វីក៏អ្នកចាស់ទុំគួរតែប្រយ័ត្នកុំឲ្យបង្ខិតបង្ខំ ឬបំភ័យហ្វូងចៀមនោះ? (ខ) តើបងប្អូនស្រីម្នាក់បានចាប់ផ្ដើមប្រែចិត្តគំនិតយ៉ាងណា ចំពោះអ្វីៗដែលគាត់បានសង្ឃឹមពីអ្នកដទៃ?
១៥ ពិតមែនហើយ ព្រះយេស៊ូវបានលើកទឹកចិត្តអ្នកកាន់តាមទ្រង់ឲ្យ«ខំប្រឹងយ៉ាងអស់ពីចិត្ត»។ (លូកា ១៣:២៤) ប៉ុន្តែទ្រង់មិនដែលបានបង្ខំពួកគេឲ្យធ្វើដូច្នេះទេ! ទ្រង់បានមានអានុភាពលើពួកគេ បានធ្វើជាគំរូ ដឹកនាំពួកគេ ហើយបានខំព្យាយាមឲ្យមានឥទ្ធិពលលើចិត្តរបស់គេ។ ហើយទ្រង់ពឹងទៅលើឫទ្ធិបារមីនៃព្រះវិញ្ញាណរបស់ព្រះយេហូវ៉ា ដើម្បីឲ្យសម្រេចការឯទៀត។ នៅសព្វថ្ងៃនេះក៏ដូចគ្នាដែរ ពួកអ្នកចាស់ទុំគួរតែលើកទឹកចិត្តហ្វូងចៀមឲ្យបំរើព្រះយេហូវ៉ាឲ្យស្មោះអស់ពីចិត្ត តែមិនត្រូវបំភ័យពួកគេនឹងកំហុស ឬការអាម៉ាសមុខ ដោយថ្លែងបញ្ឆិតថា ការបំរើព្រះយេហូវ៉ារបស់គេ នៅកន្លែងខ្លះមិនគ្រប់គ្រាន់ ឬក៏មិនទទួលយល់ព្រមនោះ។ វិធីដ៏តឹងរ៉ឹង ដែលជម្រុញឲ្យ«ធ្វើទៀត ធ្វើទៀត ធ្វើទៀត!» នោះអាចធ្វើឲ្យអ្នកខំអស់ពីសមត្ថភាពបាក់ទឹកចិត្ត។ គួរឲ្យស្ដាយណាស់ បើអ្នកចាស់ទុំបានមានកេរ្ដិ៍ឈ្មោះជាអ្នក«ពិបាកគាប់ចិត្ត»—ដែលជាការខុសស្រឡះពីសេចក្ដីសមហេតុផលនោះ!—ពេត្រុសទី១ ២:១៨
១៦ យើងទាំងអស់គ្នា គួរតែសមហេតុផលចំពោះអ្វីៗដែលយើងសង្ឃឹមពីអ្នកដទៃ! បងប្អូនស្រីម្នាក់ ក្រោយពីនាងនិងប្ដីរបស់នាងបានឈប់ពីបេសកកម្មសាសនទូត ដើម្បីមកថែរក្សាម្ដាយដែលមានជំងឺនោះ បានសរសេរថា៖ «នេះជាគ្រាដ៏លំបាកណាស់ចំពោះពួកខ្ញុំ ជាអ្នកផ្សាយនៃក្រុមជំនុំនៅកន្លែងនេះ។ ដោយធ្លាប់បានបំរើក្នុងកិច្ចការតាមមណ្ឌលនិងតាមតំបន់នោះ និងធ្លាប់បានការពារពីបញ្ហាបែបនេះជាច្រើន ស្រាប់តែពួកខ្ញុំបានដឹងយ៉ាងឈឺចាប់អំពីការនេះ។ ឧទាហរណ៍ ខ្ញុំធ្លាប់គិតថា ‹ហេតុអ្វីក៏បងប្អូនស្រីម្នាក់នោះមិនប្រើប្រកាសវត្ថុសំរាប់ខែនេះដូច្នេះ? តើគាត់មិនបានអានអ្វីៗដែលបានចែងមកនៅក្នុងកម្មវិធីកិច្ចបំរើព្រះរាជាណាចក្រទេឬ›? ឥឡូវនេះ ខ្ញុំដឹងពីមូលហេតុហើយ។ ចំពោះអ្នកខ្លះ គេអាចធ្វើបានតែប៉ុណ្ណោះទេ[ក្នុងកិច្ចបំរើ]»។ តើមិនជាការដ៏ប្រសើរទេឬ ដោយលើកសរសើរបងប្អូនយើងចំពោះកិច្ចការដែលគេអាចធ្វើបាន ជាជាងវិនិច្ឆ័យពួកគេចំពោះកិច្ចការដែលគេមិនបានធ្វើនោះ!
១៧. តើតាមរបៀបណាខ្លះ ដែលព្រះយេស៊ូវបានធ្វើជាគំរូសំរាប់យើងចំពោះសេចក្ដីសមហេតុផល?
១៧ សូមពិចារណាមើលគំរូចុងក្រោយនេះ អំពីរបៀបដែលព្រះយេស៊ូវប្រើអំណាចរបស់ទ្រង់តាមវិធីដ៏សមហេតុផល។ ដូចព្រះវរបិតាទ្រង់ដែរ ព្រះយេស៊ូវមិនបានទុកអំណាចសំរាប់តែអង្គទ្រង់ទេ។ ទ្រង់ក៏ជាមេផ្ទេរអំណាចដែរ ដែលបានតែងតាំងក្រុមអ្នកបំរើស្មោះត្រង់របស់ទ្រង់ឲ្យមើលថែរក្សា«របស់ទ្រព្យលោកទាំងអស់» ដែលនៅលើផែនដីនេះ។ (ម៉ាថាយ ២៤:៤៥-៤៧) ហើយទ្រង់មិនខ្លាចស្ដាប់តាមមតិរបស់អ្នកដទៃទេ។ ទ្រង់តែងតែបានទូលសួរអ្នកស្ដាប់ទ្រង់ថា៖ «តើអ្នករាល់គ្នាគិតដូចម្ដេច»? (ម៉ាថាយ ១៨:១២; ១៧:២៥; ២១:២៨; ២២:៤២) ដូច្នេះ នៅសព្វថ្ងៃនេះ អ្នកកាន់តាមព្រះគ្រីស្ទទាំងអស់គួរតែយកត្រាប់តាមវិធីនេះដែរ។ គ្មានអំណាចច្រើនប៉ុណ្ណាត្រូវបណ្ដាលឲ្យពួកគេមិនសុខចិត្តស្ដាប់នោះឡើយ។ មាតាបិតា សូមស្ដាប់! ប្ដី សូមស្ដាប់! ពួកអ្នកចាស់ទុំ សូមស្ដាប់!
១៨. (ក) តើត្រូវធ្វើយ៉ាងណា ដើម្បីឲ្យដឹងថាយើងមានកេរ្ដិ៍ឈ្មោះជាអ្នកសមហេតុផល? (ខ) តើយើងទាំងអស់គ្នាត្រូវប្ដេជ្ញាចិត្តនឹងធ្វើអ្វី?
១៨ ជាការច្បាស់លាស់ណាស់ យើងម្នាក់ៗចង់ធ្វើជាអ្នក «មានកេរ្ដិ៍ឈ្មោះជាមនុស្សសមហេតុផល»។ (ភីលីព ៤:៥, សេចក្ដីបកប្រែហ្វីលីព) ប៉ុន្តែ តើឲ្យយើងដឹងថា យើងមានកេរ្ដិ៍ឈ្មោះបែបនេះយ៉ាងដូចម្ដេចបាន? នៅពេលដែលព្រះយេស៊ូវចង់ដឹងនូវអ្វីៗដែលមនុស្សនិយាយអំពីទ្រង់ ទ្រង់បានសួរមិត្តដែលទ្រង់ទុកចិត្ត។ (ម៉ាថាយ ១៦:១៣) សូមយកត្រាប់តាមគំរូរបស់ទ្រង់ចុះ។ អ្នកអាចសួរអ្នកណាម្នាក់ដែលស្មោះត្រង់នឹងអ្នក ថាតើអ្នកមានកេរ្ដិ៍ឈ្មោះជាបុគ្គលសមហេតុផលនិងបន្ទន់ទៅតាមឬទេ។ ពិតមែនហើយ យើងទាំងអស់គ្នាអាចយកត្រាប់បានយ៉ាងច្រើនទៀត នូវគំរូនៃសេចក្ដីសមហេតុផលដ៏ល្អឥតខ្ចោះរបស់ព្រះយេស៊ូវ! ជាពិសេស បើយើងមានអំណាចច្រើនទៅលើអ្នកឯទៀត ចូរឲ្យយើងតែងតែយកត្រាប់តាមគំរូរបស់ព្រះយេហូវ៉ានិងព្រះយេស៊ូវ ដោយប្រើអំណាចនោះតាមវិធីដ៏សមហេតុផល ដោយបំរុងតែនឹងអត់ទោសឲ្យ ចេះប្រែប្រួល ឬបន្ទន់ទៅតាមពេលណាត្រឹមត្រូវនោះ។ ជាពិតប្រាកដនោះ សូមឲ្យគ្រប់ៗគ្នាខំព្យាយាមឲ្យបាន«សមហេតុផល»!—ទីតុស ៣:២, ពថ
[កំណត់សម្គាល់]
a សៀវភៅពាក្យសញ្ញាថ្មី ចែងថា៖ «បុរសដែលអ៊ីភីអេខឹស [សមហេតុផល]ដឹងថា ជួនកាល មានអ្វីណាមួយដែលត្រឹមត្រូវតាមច្បាប់ពេញលេញ តែខុសនឹងសីលធម៌ទាំងស្រុង។ បុរសដែលអ៊ីភីអេខឹសនោះ នឹងដឹងនៅពេលណា ដែលខ្លួនត្រូវបន្ធូរច្បាប់នោះ ដោយធ្វើតាមឥទ្ធិពលជំរុញយ៉ាងខ្លាំង ដែលមានសភាពខ្ពង់ខ្ពស់និងខ្លាំងក្លាជាងច្បាប់នោះទៅទៀត»។
តើអ្នកនឹងឆ្លើយយ៉ាងណា?
◻ ហេតុអ្វីក៏ជនគ្រីស្ទានចង់បានជាអ្នកសមហេតុផល?
◻ តើតាមរបៀបណាដែលពួកអ្នកចាស់ទុំអាចយកត្រាប់តាមព្រះយេស៊ូវ ក្នុងការបំរុងតែអត់ទោសឲ្យនោះ?
◻ ហេតុអ្វីក៏យើងត្រូវតែខំព្យាយាមឲ្យចេះប្រែប្រួលដូចព្រះយេស៊ូវដែរនោះ?
◻ តើយើងអាចសម្ដែងសេចក្ដីសមហេតុផលយ៉ាងដូចម្ដេចបាន ចំពោះរបៀបដែលយើងប្រើអំណាច?
◻ តើយើងត្រូវពិនិត្យមើលខ្លួនយើងយ៉ាងណា ដើម្បីឲ្យដឹងថាយើងមានកេរ្ដិ៍ឈ្មោះជាអ្នកសមហេតុផលនោះ?
[រូបភាពនៅទំព័រ១៤]
ព្រះយេស៊ូវប្រុងតែនឹងអត់ទោសឲ្យពេត្រុសជាអ្នកប្រែចិត្ត
[រូបភាពនៅទំព័រ១៥]
នៅពេលដែលស្ត្រីម្នាក់បានបង្ហាញឲ្យឃើញនូវជំនឿដែលគួរឲ្យស្ងើច ព្រះយេស៊ូវទ្រង់ជ្រាបថា នេះមិនមែនជាពេលដែលត្រូវតឹងរ៉ឹងទេ
[រូបភាពនៅទំព័រ១៧]
មាតាបិតា សូមស្ដាប់!
[រូបភាពនៅទំព័រ១៧]
ប្ដី សូមស្ដាប់!
[រូបភាពនៅទំព័រ១៧]
ពួកអ្នកចាស់ទុំ សូមស្ដាប់!