តើបុព្វវាសនាអាចចុះសម្រុងជាមួយនឹងសេចក្ដីស្រឡាញ់របស់ព្រះបានទេ?
យើងឲ្យន័យដល់ពាក្យបុព្វវាសនាជាគម្រោងការណ៍ជាអនន្តរបស់ព្រះ ដែលទ្រង់បានកំណត់ទុកនូវអ្វីៗដែលទ្រង់ប្រាថ្នានឹងធ្វើដល់មនុស្សម្នាក់ៗ។ ដ្បិតទ្រង់មិនបានបង្កើតមនុស្សទាំងអស់ឲ្យមានសភាពដូចៗគ្នាទេ។ ប៉ុន្តែទ្រង់បានតែងតាំងទុកជាមុនឲ្យអ្នកខ្លះមានជីវិតអស់កល្បជានិច្ច ហើយអ្នកឯទៀតឲ្យទទួលការផ្ដន្ទាទោសជាអនន្ត»។
នេះហើយជារបៀបដែលអ្នកកែទម្រង់សាសនាប្រូតេស្តង់ម្នាក់ឈ្មោះ ចន ខាលវិន បានបញ្ចេញទស្សនៈរបស់លោកអំពីបុព្វវាសនានៅក្នុងសៀវភៅ វិទ្យាស្ថាននៃសាសនាគ្រីស្ទាន។ ទស្សនៈនេះគឺមានមូលដ្ឋានទៅលើមតិដែលថា ព្រះប្រកបទៅដោយសព្វញ្ញុភាព ហើយថាការប្រព្រឹត្តរបស់បុគ្គលដែលទ្រង់បានបង្កើតមកនោះ មិនអាចធ្វើឲ្យមានការចោទប្រកាន់មកលើទ្រង់ ឬជំរុញឲ្យទ្រង់ផ្លាស់ប្ដូរគម្រោងការណ៍របស់ទ្រង់បានឡើយ។
ប៉ុន្តែ តើនេះពិតជាអ្វីដែលព្រះគម្ពីរចង្អុលប្រាប់អំពីព្រះឬ? ជាសំខាន់ទៅទៀតនោះ តើការពន្យល់បែបនេះត្រូវគ្នានឹងគុណសម្បត្ដិរបស់ព្រះទាំងឡាយឬ ជាពិសេសគុណសម្បត្ដិដ៏សំខាន់របស់ទ្រង់ដែលជាសេចក្ដីស្រឡាញ់នោះ?
ព្រះដែលមានសមត្ថភាពក្នុងការប្រាប់ទុកជាមុនអំពីអនាគត
ព្រះអាចប្រាប់ទុកជាមុនអំពីអនាគត។ ទ្រង់រៀបរាប់អង្គទ្រង់ថាជាអ្នក«សំដែងប្រាប់ពីការដែលត្រូវមកខាងចុងបំផុត ហើយតាំងពីចាស់បុរាណ ក៏ប្រាប់ពីការដែលមិនទាន់មានមកដែរ ដោយពាក្យថាគំនិតសំរេចរបស់អញនឹងស្ថិតស្ថេរនៅ អញនឹងធ្វើតាមបំណងចិត្តអញគ្រប់ប្រការ»។ (អេសាយ ៤៦:១០) ក្នុងគ្រប់ប្រវត្ដិសាស្ត្រនៃមនុស្សជាតិ ព្រះបានកត់ទុកទំនាយទាំងឡាយរបស់ទ្រង់ ដើម្បីបង្ហាញថាទ្រង់អាចអនុវត្តការចេះដឹងជាមុនរបស់ទ្រង់ ហើយប្រាប់ទុកជាមុននូវព្រឹត្ដិការណ៍ផ្សេងៗមុននឹងរឿងនោះកើតមានឡើង។
ដូច្នេះ នៅសម័យរបស់បេលសាសារជាស្តេចនៃស្រុកបាប៊ីឡូន នៅពេលដែលព្យាការីដានីយ៉ែលមានសុបិនអំពីសត្វសាហាវពីរកំពុងតែដណ្ដើមយកតំណែងគ្នានោះ ព្រះយេហូវ៉ាបានប្រទានឲ្យលោកនូវការបកស្រាយថា៖ «ឯចៀមឈ្មោលមានស្នែង ២ ដែលឯងបានឃើញ នោះគឺជាស្តេចសាសន៍មេឌី នឹងស្តេចសាសន៍ពើស៊ី ហើយពពែឈ្មោលរោមស្រមូវនោះ គឺជាស្តេចសាសន៍ក្រិកវិញ»។ (ដានីយ៉ែល ៨:២០, ២១) យ៉ាងជាក់ស្តែងណាស់ ព្រះបានអនុវត្តការចេះដឹងជាមុនរបស់ទ្រង់ ដើម្បីនឹងសម្ដែងប្រាប់អំពីប្រទេសមហាអំណាចដែលមានជាបន្តបន្ទាប់។ ចក្រភពបាប៊ីឡូននៅសម័យនោះ ត្រូវបានសាសន៍មេឌីនិងពើស៊ីមានជ័យជំនះទៅលើ ហើយក្រោយមកសាសន៍ក្រិក។
ទំនាយក៏អាចទាក់ទងនឹងបុគ្គលដែរ។ ជាឧទាហរណ៍ ព្យាការីមីកា បានប្រកាសថាព្រះមេស្ស៊ី នឹងត្រូវប្រសូតឡើងនៅក្រុងបេថ្លេហិម។ (មីកា ៥:១) នៅក្នុងករណីនេះ ព្រះក៏បានអនុវត្តការចេះដឹងជាមុនរបស់ទ្រង់ដែរ។ ប៉ុន្តែ ព្រឹត្ដិការណ៍នេះត្រូវបានប្រកាសដោយមានគោលបំណងដ៏ពិសេសមួយ—គឺជាការសម្គាល់ព្រះមេស្ស៊ី។ ការនេះមិនមែនជាការអនុវត្តលទ្ធិបុព្វវាសនា ដែលរួមបញ្ចូលបុគ្គលគ្រប់គ្នានោះឡើយ។
ផ្ទុយទៅវិញ ព្រះគម្ពីរបានសម្ដែងថាមានស្ថានការណ៍ខ្លះ ដែលព្រះសម្រេចមិនចង់ដឹងលទ្ធផលជាមុន។ មុននឹងសេចក្ដីហិនវិនាសនៃក្រុងសូដុំមនិងកូម៉ូរ៉ា ទ្រង់បានប្រកាសថា៖ «នោះបានជាអញចុះទៅមើលឥឡូវ ដើម្បីឲ្យដឹង បើគេបានប្រព្រឹត្តដូចជាសំរែកដែលអញបានឮនោះឬទេ បើមិនមែនទេ នោះអញនឹងបានដឹង»។ (លោកុប្បត្តិ ១៨:២១) បទនេះបង្ហាញយ៉ាងច្បាស់ថា ព្រះមិនបានដឹងទុកជាមុននូវអំពើពុករលួយក្នុងទីក្រុងទាំងនោះទេ មុននឹងទ្រង់ស៊ើបអង្កេតអំពីរឿងនេះ។
ពិតហើយ ព្រះអាចទតឃើញជាមុនចំពោះព្រឹត្ដិការណ៍ខ្លះ ប៉ុន្តែ ក្នុងករណីជាច្រើន ទ្រង់មិនបានសម្រេចប្រើការចេះដឹងជាមុនរបស់ទ្រង់ទេ។ ពីព្រោះទ្រង់ជាព្រះដែលមានព្រះចេស្ដាបំផុត ទ្រង់មានសេរីភាពក្នុងការអនុវត្តសមត្ថភាពរបស់ទ្រង់តាមដែលទ្រង់ ប្រាថ្នា មិនមែនតាមប្រាថ្នានៃមនុស្ស មិនល្អឥតខ្ចោះនោះទេ។
ព្រះដែលអាចដោះស្រាយបញ្ហា
ដូចលោកខាលវិនដែរ មនុស្សខ្លះនិយាយថា ព្រះបានកំណត់ទុកជាមុននៃការធ្លាក់ចូលទៅក្នុងអំពើបាបរបស់មនុស្ស ហើយថាទ្រង់បានកំណត់វាសនាទុកជាមុនចំពោះ‹ពួកអ្នករើសតាំង›មុននឹង ការធ្លាក់ចូលអំពើបាបនោះ។ ប៉ុន្តែ បើសិនជារឿងនេះត្រូវមែននោះ តើនេះមិនជាការលាក់ពុតទេឬ ដែលព្រះប្រគល់នូវអនាគតនៃជីវិតអស់កល្បជានិច្ចទៅអ័ដាមនិងអេវ៉ា ដោយដឹងច្បាស់ថាពួកគេមិនអាចទទួលបានវិញនោះ? ម្យ៉ាងវិញទៀត គ្មានកន្លែងណាក្នុងបទគម្ពីរដែលបដិសេធថា គូស្វាមីភរិយាទីមួយមិនមានឲ្យការជ្រើសរើសនោះទេ៖ ការធ្វើតាមការណែនាំរបស់ព្រះនឹងរស់នៅជានិរន្តរ៍ ឬបដិសេធការណែនាំ ហើយស្លាប់ទៅ។—លោកុប្បត្តិ ជំពូក២
ប៉ុន្តែ តើអំពើបាបរបស់អ័ដាមនិងអេវ៉ាពិតជាធ្វើឲ្យគោលបំណងរបស់ទ្រង់មិនបានសម្រេចឬ? គឺមិនមែនទេ ដ្បិតក្រោយពីអំពើបាបរបស់គេភ្លាមនោះ ព្រះបានប្រកាសថាទ្រង់នឹងបង្កើត«ពូជ»មួយដើម្បីនឹងកំទេចចោលសាតាំងនិងភ្នាក់ងាររបស់វា ហើយថាទ្រង់នឹងដោះស្រាយបញ្ហានៅលើផែនដី។ ដូចជាសត្វល្អិតៗមិនអាចបញ្ឈប់អ្នកថែសួនច្បារម្នាក់ពីការដាំដំណាំឲ្យបានផលផ្លែល្អៗនោះ ដូច្នេះ ការមិនគោរពតាមរបស់អ័ដាមនិងអេវ៉ាក៏មិនបានបញ្ឈប់ព្រះពីការធ្វើឲ្យផែនដីនេះទៅជាសួនមនោរម្យឡើយ។—លោកុប្បត្តិ ជំពូក៣
ក្រោយមក ព្រះបានសម្ដែងប្រាប់ថានឹងមានរាជរដ្ឋាភិបាលមួយ ដែលបានប្រគល់តាមកូនចៅរបស់ដាវីឌ ហើយថានឹងមានអ្នកឯទៀតដែលចូលរួមក្នុងព្រះរាជាណាចក្រនោះ។ ពួកឯទៀតទាំងនេះត្រូវបានហៅថាជា«ពួកបរិសុទ្ធរបស់ព្រះដ៏ខ្ពស់បំផុត»។—ដានីយ៉ែល ៧:១៨; សាំយូអែលទី២ ៧:១២; របាក្សត្រទី១ ១៧:១១a
ការប្រាប់ជាមុនមិនមែនជាការកំណត់វាសនាទុកជាមុនទេ
ហេតុដែលព្រះមិនបានចង់ដឹងនូវដំណើរដែលមនុស្សជាតិនឹងសម្រេចធ្វើយ៉ាងណានោះ មិនបានបង្ការទ្រង់ពីការទាយអំពីលទ្ធផលនៃការប្រព្រឹត្តល្អឬអាក្រក់របស់មនុស្សឡើយ។ ជាងឡានម្នាក់ដែលព្រមានអ្នកបើកឡានអំពីសភាពមិនល្អនៃឡានរបស់គាត់នោះ មិនអាចចាត់ទុកថាជាអ្នកទទួលខុសត្រូវបានទេ បើសិនជាមានគ្រោះថ្នាក់កើតឡើង ឬបន្ទោសថាគាត់បានកំណត់វាសនាទុកជាមុននោះ។ យ៉ាងដូច្នោះដែរ យើងក៏មិនអាចបន្ទោសព្រះ ថាទ្រង់បានកំណត់វាសនាទុកជាមុននូវលទ្ធផលដ៏ក្រៀមក្រំនៃការប្រព្រឹត្តរបស់បុគ្គលណាម្នាក់បានឡើយ។
នេះក៏ជាការពិតផងដែរ ចំពោះកូនចៅរបស់គូស្វាមីភរិយាទីមួយ។ មុននឹងកាអ៊ីនសម្លាប់ប្អូនប្រុសរបស់គាត់ ព្រះយេហូវ៉ាបានប្រាប់កាអ៊ីននូវការជ្រើសរើស។ តើគាត់នឹងមានជ័យជំនះលើអំពើបាប ឬក៏អំពើបាបនឹងមានជ័យជំនះមកលើគាត់? គ្មានអ្វីក្នុងដំណើររឿងនេះដែលបញ្ជាក់ថា ព្រះយេហូវ៉ាបានកំណត់ទុកជាមុនថាកាអ៊ីននឹងធ្វើសេចក្ដីសម្រេចដ៏អាក្រក់ ហើយសម្លាប់ប្អូនប្រុសរបស់គាត់នោះទេ។—លោកុប្បត្តិ ៤:៣-៧
ក្រោយមក ច្បាប់របស់លោកម៉ូសេបានព្រមានពួកអ៊ីស្រាអែលអំពីលទ្ធផលដែលនឹងកើតមានឡើង បើសិនជាពួកគេបែរចេញពីការបំរើព្រះយេហូវ៉ា ជាឧទាហរណ៍ ដូចជាការរៀបការពួកស្ត្រីពីសាសន៍ពាហិរជន។ អ្វីៗដែលបានប្រាប់ទុកជាមុនមកបានកើតឡើងមែន។ នេះអាចឃើញយ៉ាងជាក់ស្តែងពីគំរូរបស់ស្តេចសាឡូម៉ូន ដែលក្រោយមក ប្រពន្ធទាំងឡាយរបស់ទ្រង់បានមានឥទ្ធិពលលើទ្រង់ឲ្យប្រព្រឹត្តសរណវត្ថុបូជា។ (ពង្សាវតារក្សត្រទី១ ១១:៧, ៨) ត្រូវហើយ ព្រះបានព្រមានប្រជារាស្ត្ររបស់ទ្រង់ ប៉ុន្តែ ទ្រង់មិនបានកំណត់ទុកជាមុននូវការប្រព្រឹត្តរបស់គេនឹងទៅជាយ៉ាងណាឡើយ។
ជនគ្រីស្ទានដែលបានជ្រើសតាំង ឬពួកអ្នកដែលបានរើសតាំង ត្រូវបានលើកទឹកចិត្តឲ្យខំខ្នះខ្នែង បើសិនជាពួកគេមិនចង់ឲ្យព្រះដកហូតរង្វាន់ដែលបានសន្យាមក ក្នុងការសោយរាជ្យនៅក្នុងស្ថានសួគ៌ជាមួយព្រះគ្រីស្ទ។ (ពេត្រុសទី២ ១:១០; វិវរណៈ ២:៥, ១០, ១៦; ៣:១១) ដូចជាពួកសាសនវិជ្ជានៅពីដើមបានសួរមក ហេតុអ្វីក៏ចាំបាច់ផ្ដល់ឲ្យការរំឭកបែបនេះ បើសិនជាការហៅនៃពួករើសតាំងជាការផ្ដាច់ព្រ័ត្រទៅហើយនោះ?
បុព្វវាសនានិងសេចក្ដីស្រឡាញ់របស់ព្រះ
ព្រះបានប្រគល់ឲ្យចិត្តសេរីដល់មនុស្សជាតិ ដែលបានបង្កើតមក«ដូចរូបអង្គទ្រង់»។ (លោកុប្បត្តិ ១:២៧) ចិត្តសេរីត្រូវការជាចាំបាច់ បើមនុស្សនឹងត្រូវឲ្យកិត្ដិយសហើយបំរើព្រះដោយចិត្តស្រឡាញ់ មិនមែនដូចរូបយន្ត ដែលគ្រប់ចលនាត្រូវបានកំណត់ទុកជាមុននោះ។ សេចក្ដីស្រឡាញ់ដែលបានបង្ហាញមកដោយមនុស្សដែលមានចិត្តសេរី និងប្រាជ្ញានោះ អាចជួយព្រះដើម្បីនឹងឆ្លើយតបចំពោះការចោទប្រកាន់ដែលគ្មានយុត្ដិធម៌។ ទ្រង់មានបន្ទូលថា៖ «កូនអើយ ចូរឲ្យឯងមានប្រាជ្ញាឡើង ហើយឲ្យចិត្តអញបានរីករាយចុះ ដើម្បី ឲ្យអញអាចតបឆ្លើយចំពោះមនុស្សដែលដៀលតិះដល់អញ»។—សុភាសិត ២៧:១១
បើសិនជាពួកអ្នកបំរើរបស់ព្រះត្រូវបានកំណត់ទុកជាមុន—ឬដាក់បញ្ជានោះ បើនិយាយជាអត្ថបដិរូបវិញ—តើសេចក្ដីស្រឡាញ់ជាខ្លាំងរបស់គេចំពោះព្រះជាអ្នកបង្កើត មិនអាចជាការសង្ស័យបានទេឬ? ម្យ៉ាងវិញទៀត តើនេះមិនជាការផ្ទុយនឹងការមិនរើសមុខរបស់ព្រះទេឬ ដែលទ្រង់កំណត់ទុកជាមុននូវសេចក្ដីសម្រេចចិត្តរបស់បុគ្គលម្នាក់ ដែលនឹងទទួលសិរីល្អខាងស្ថានសួគ៌និងសុភមង្គល ដោយមិនពិចារណាពីការសមទទួលរបស់គេនោះ? ម្យ៉ាងវិញទៀត បើសិនជាព្រះសម្ដែងសេចក្ដីចូលចិត្តដល់អ្នកណាម្នាក់ជាងគេនោះ កាលដែលអ្នកដទៃនឹងទទួលទណ្ឌកម្មជាអនន្ត រឿងនេះនឹងមិនជំរុញនូវចិត្តកតញ្ញូធម៌ដ៏ស្មោះត្រង់ពីពួក«រើសតាំង»នោះឡើយ។—លោកុប្បត្តិ ១:២៧; យ៉ូប ១:៨; កិច្ចការ ១០:៣៤, ៣៥
នៅទីបំផុត ព្រះគ្រីស្ទបានមានបន្ទូលប្រាប់ពួកសិស្សរបស់ទ្រង់ឲ្យផ្សាយដំណឹងល្អដល់មនុស្សជាតិទាំងអស់។ បើសិនជាព្រះបានជ្រើសរើសពួកអ្នកដែលនឹងបានសង្គ្រោះរួចទៅហើយនោះ តើនេះនឹងមិនធ្វើឲ្យពួកគ្រីស្ទានលែងមានការខ្នះខ្នែងក្នុងការផ្សាយទេឬអ្វី? តើនេះនឹងមិនធ្វើឲ្យកិច្ចការផ្សាយ ជាការឥតប្រយោជន៍ទេឬ?
ការស្រឡាញ់មិនរើសមុខពីព្រះ ជាឥទ្ធិពលដ៏ខ្លាំងបំផុត ដែលអាចជំរុញឲ្យមនុស្សស្រឡាញ់ទ្រង់។ ការសម្ដែងសេចក្ដីស្រឡាញ់របស់ព្រះដ៏ខ្ពស់បំផុត គឺការធ្វើយញ្ញបូជារាជបុត្រារបស់ព្រះជាប្រយោជន៍ដល់មនុស្សលោក ដែលមានខ្ចោះហើយមានបាប។ ការចេះដឹងទុកជាមុនរបស់ព្រះចំពោះរាជបុត្រារបស់ទ្រង់ ជាករណីដ៏ពិសេសណាស់ ប៉ុន្តែរឿងនេះធានារ៉ាប់រងយើងថា សេចក្ដីសន្យានូវការស្ដារឡើងវិញ ដែលមានមូលដ្ឋានលើព្រះគ្រីស្ទនឹងបានសម្រេចជាមិនខាន។ ដូច្នេះ សូមឲ្យយើងដាក់ជំនឿទៅលើរាជបុត្រា ហើយមកជិតព្រះចុះ។ សូមឲ្យយើងបង្ហាញនូវការអបអរ ដោយទទួលយល់ព្រមសេចក្ដីអញ្ជើញរបស់ទ្រង់ ឲ្យមានទំនាក់ទំនងដ៏ល្អជាមួយព្រះជាអ្នកបង្កើតរបស់យើង។ នៅសព្វថ្ងៃនេះ ព្រះមានបន្ទូលអញ្ជើញដល់អស់អ្នកណាដែលចង់អនុវត្តចិត្តសេរីរបស់គេ ហើយបង្ហាញសេចក្ដីស្រឡាញ់របស់គេដល់ទ្រង់។
[កំណត់សម្គាល់]
a នៅពេលដែលព្រះយេស៊ូមានបន្ទូលអំពីព្រះរាជាណាចក្របានរៀបចំ«តាំងពីកំណើតលោកីយមក» (ម៉ាថាយ ២៥:៣៤) ទ្រង់ច្បាស់ជាសំដៅទៅគ្រាក្រោយ ពីអំពើបាបទីមួយហើយ។ លូកា ១១:៥០, ៥១ រៀបរាប់ប្រាប់អំពី«តាំងពីកំណើតលោកីយមក»ឬកំណើតនៃមនុស្សជាតិដែលអាចលោះបានដោយការលោះបាប រហូតដល់ជំនាន់អេបិល។
[ប្រអប់នៅទំព័រ៥]
បានកំណត់ទុកជាមុនជាក្រុម
«ដ្បិតអ្នកណាដែលទ្រង់បានស្គាល់ជាមុន នោះទ្រង់ក៏ដំរូវទុកជាមុន ឲ្យបានត្រឡប់ដូចជារូបអង្គនៃព្រះរាជបុត្រាទ្រង់ ដើម្បីឲ្យព្រះរាជបុត្រាបានធ្វើជាបងច្បងគេក្នុងពួកបងប្អូនជាច្រើន។ ឯពួកអ្នកដែលទ្រង់បានដំរូវទុកជាមុននោះទ្រង់ក៏ហៅ ហើយពួកអ្នកដែលទ្រង់បានហៅ នោះទ្រង់ក៏រាប់ទុកជាសុចរិត ហើយពួកអ្នកដែលទ្រង់បានរាប់ជាសុចរិត នោះទ្រង់ក៏បានដំកើងឡើងដែរ»។ (រ៉ូម ៨:២៩, ៣០) តើតាមរបៀបណា ដែលយើងគួរយល់ពាក្យ«ដំរូវទុកជាមុន»ដែលប៉ុលបានប្រើនៅក្នុងខទាំងនេះ?
ការវែកញែករបស់ប៉ុលនៅទីនេះ មិនមែនជាការជជែកដែលឥតតបឆ្លើយបាន ដែលគាំទ្រគំនិតនៃបុព្វវាសនានៃបុគ្គលណាម្នាក់នោះឡើយ។ នៅដើមសតវត្សរបស់យើង វចនានុក្រមនៃសាសនវិជ្ជាកាតូលិក បានពន្យល់អំពីការជជែករបស់ប៉ុលនៅ (រ៉ូម ជំពូក ៩-១១) តាមរបៀបនេះថា៖ «ទស្សនៈដែលមានកាន់តែច្រើនឡើងក្នុងចំណោមពួកវិជ្ជាករកាតូលិកនោះ គឺថាគំនិតពិតនៃបុព្វវាសនាឆ្ពោះទៅជីវិតជាអនន្ត មិនទាន់បានរៀបរាប់ឲ្យបានវែងឆ្ងាយទេ»។ បន្ទាប់មក ឯកសារយោងដដែលនេះក៏បានដកស្រង់ពាក្យរបស់លោក ឡាគ្រាញ ដោយមានប្រសាសន៍ថា៖ «ចំពោះសំនួរដែលប៉ុលបានស្ថាបនាឡើងនោះ គឺមិនមែនជាបុព្វវាសនានិងការផ្ដន្ទាទោសទេ ប៉ុន្តែនេះគ្រាន់តែជាការអញ្ជើញពួកសាសន៍ដទៃឲ្យបានអនុគ្រោះពីព្រះនៃសាសនាគ្រីស្ទាន នេះគឺដោយសារតែពួកយូដាមានការខ្វះជំនឿ។ . . . គឺស្តីអំពីក្រុម ពួកសាសន៍ដទៃ ពួកយូដា មិនមែនចំពោះបុគ្គលណាមួយចំៗនោះឡើយ»។ (អក្សរផ្ដេកជារបស់យើង)
នៅពេលថ្មីៗនេះ ព្រះគម្ពីរយេរូសាឡិមបានសន្និដ្ឋានសមស្របគ្នាដែរ ចំពោះជំពូក (៩-១១) ដោយចែងថា៖ «ដូច្នេះ ប្រធាននៃជំពូកទាំងនេះ មិនមែនជាបញ្ហានៃបុព្វវាសនានៃបុគ្គលម្នាក់ៗចំពោះសិរីល្អនោះឡើយ ឬក៏មិនចំពោះជំនឿទេ ប៉ុន្តែប្រធាននេះ គឺចំពោះផ្នែកនៃពួកអ៊ីស្រាអែលក្នុងការធ្វើឲ្យកើតមានឡើងនូវប្រវត្ដិសាស្ត្រនៃការសង្គ្រោះមនុស្សជាតិ ជាបញ្ហាដែលបានចោទឡើង ដោយការថ្លែងនៅក្នុងសញ្ញាចាស់ប៉ុណ្ណោះ»។
ខចុងក្រោយនៃសៀវភៅរ៉ូមជំពូក៨ គឺមកពីបរិបទដូចគ្នា។ ដូច្នេះ ខទាំងនេះអាចរំឭកយើងយ៉ាងត្រឹមត្រូវថា ព្រះបានទតឃើញជាមុនចំពោះវិជ្ជមាននៃក្រុមមួយ ពីចំណោមមនុស្សជាតិ ដែលនឹងត្រូវហៅឲ្យមកសោយរាជ្យជាមួយព្រះគ្រីស្ទ ព្រមទាំងនឹងតម្រូវអ្វីទាំងឡាយដែលពួកគេត្រូវតែបំពេញ—ហើយនេះបានសម្រេចឡើង ដោយមិនចាំបាច់ជ្រើសរើសទុកជាមុន ចំពោះបុគ្គលណាម្នាក់ដែលនឹងត្រូវរើសតាំង ដ្បិតការធ្វើនេះ ជាការផ្ទុយនឹងសេចក្ដីស្រឡាញ់និងយុត្ដិធម៌របស់ទ្រង់វិញ។