សុភមង្គល—ដែលពិបាករក
កំហឹងសេចក្ដីខ្វល់ខ្វាយ និងការធ្លាក់ទឹកចិត្ត គឺជាប្រធាននៃការស៊ើបអង្កេតខាងវិទ្យាសាស្ត្រ តាំងពីយូរយារមកហើយ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ក្នុងឆ្នាំថ្មីៗនេះ ពួកវិទ្យាសាស្ត្របានយកចិត្តទុកដាក់ខាងការស្រាវជ្រាវការពិសោធដ៏វិជ្ជមាន ដែលមនុស្សប្រាថ្នាចង់បាន—សុភមង្គល។
តើអ្វីដែលធ្វើឲ្យមនុស្សសប្បាយចិត្តជាងគេ? តើមនុស្សនឹងសប្បាយខ្លាំងឬ ប្រសិនបើគេមានសភាពនៅវ័យក្មេង មានទ្រព្យសម្បត្ដិច្រើន សុខភាពកាន់តែប្រសើរឡើង មានកំពស់ខ្ពស់ ឬរូបរៀងស្គម? តើអ្វីជាកូនសោចំពោះសុភមង្គលពិត? មនុស្សជាច្រើនពិបាកឆ្លើយសំនួរនេះណាស់។ សូមគិតនូវបរាជ័យទូទៅក្នុងការស្វែងរកសុភមង្គល អ្នកខ្លះអាចរកឃើញចម្លើយយ៉ាងស្រួល នូវអ្វីដែលមិនមែនជាកូនសោចំពោះសុភមង្គល។
អស់រយៈជាយូរមកហើយ ពួកអ្នកចិត្តវិជ្ជាបានផ្ដល់យោបល់ អំពីទស្សនៈដែលបញ្ជាក់សេចក្ដីត្រូវការនិងសេចក្ដីប្រាថ្នានៃបុគ្គលម្នាក់ៗ ជាកូនសោចំពោះសុភមង្គល។ ពួកគេបានលើកទឹកចិត្តមនុស្សដែលមិនសប្បាយចិត្ត ឲ្យគិតតែពីការបំពេញលើសេចក្ដីត្រូវការរបស់ខ្លួនប៉ុណ្ណោះ។ ឃ្លាដូចជា «គិតតែពីខ្លួនឯង» «សម្គាល់មនោសញ្ចេតនារបស់ខ្លួន» និង «ស្វែងរកបុគ្គលិកលក្ខណៈរបស់ខ្លួន» បានសាកល្បងក្នុងចិត្តតិកិច្ឆា។ ប៉ុន្តែ ពួកអ្នកចិត្តវិជ្ជាខ្លះ ដែលជាអ្នកផ្ដល់នូវគំនិតបែបនេះ ឥឡូវយល់ព្រមថា អាកប្បកិរិយាដ៏ទីទៃពីគ្នាមិនអាចនាំឲ្យមានសុភមង្គលជាស្ថាពរឡើយ។ ការគិតតែប្រយោជន៍ផ្ទាល់ខ្លួននឹងចៀសមិនរួចពីការឈឺចាប់និងអពមង្គលឡើយ។ ចិត្តកំណាញ់មិនមែនជាកូនសោចំពោះសុភមង្គលទេ។
កូនសោដែលចំពោះអពមង្គល
ពួកអ្នកដែលស្វែងរកសុភមង្គលតាមរយៈការសប្បាយ នោះកំពុងតែសំដៅទៅផ្លូវខុសហើយ។ សូមពិចារណាជាឧទាហរណ៍នៃស្តេចសាឡូម៉ូនដ៏ប្រាជ្ញា នៃសាសន៍អ៊ីស្រាអែលពីសម័យបុរាណ។ ក្នុងព្រះគម្ពីរ សៀវភៅសាស្ដា ទ្រង់ពន្យល់ថា៖ «របស់អ្វីដែលភ្នែកចង់បាន នោះយើងមិនបានបង្អត់ឲ្យឡើយ យើងមិនបានហាមឃាត់ចិត្ត មិនឲ្យមានសេចក្ដីអំណរណាមួយទេ ដ្បិតចិត្តយើងបានរីករាយនឹងបណ្ដាការ ដែលយើងធ្វើទាំងនោះ ហើយនោះឯងជាផលដែលកើតពីអស់ទាំងការរបស់យើង»។ (សាស្ដា ២:១០) ស្តេចសាឡូម៉ូនសង់ផ្ទះជាច្រើនសំរាប់ខ្លួនទ្រង់ ដាំចំការទំពាំងបាយជូរ ហើយធ្វើសួនច្បារ ឧទ្យាន និងបានជីកស្រះទឹកសំរាប់អង្គទ្រង់។ (សាស្ដា ២:៤-៦) នៅពេលមួយ ទ្រង់បានសួរថា៖ «តើមានអ្នកណាអាចនឹងបរិភោគ ឬនឹងមានសេចក្ដីអំណរជាជាងយើងនេះ»? (សាស្ដា ២:២៥) ទ្រង់មានពួកចំរៀងនិងពួកអ្នកលេងភ្លេងដ៏ល្អជាងគេមកកំដរទ្រង់ ហើយទ្រង់សព្វព្រះហឫទ័យមិត្តភាពនៃពួកស្រីៗដ៏ស្អាតៗជាងគេក្នុងស្រុក។—សាស្ដា ២:៨
ចំណុចដែលសំខាន់នោះគឺថា ស្តេចសាឡូម៉ូនមិនដែលរារាំងពីសកម្មភាពដ៏កំសាន្តឡើយ។ តើទ្រង់បានសន្និដ្ឋានយ៉ាងណា ក្រោយពីបានសប្បាយជាច្រើនក្នុងជីវិតនោះ? ទ្រង់មានបន្ទូលថា៖ «យើងបានត្រួតមើលគ្រប់ទាំងការដែលដៃយើងបានធ្វើ នឹងការនឿយហត់ដែលយើងបានខំបង្កើតនោះ ហើយមើល! សុទ្ធតែឥតប្រយោជន៍ ហើយអសារឥតការទទេ ឥតមានផលប្រយោជន៍អ្វីនៅក្រោមថ្ងៃឡើយ»។—សាស្ដា ២:១១
សេចក្ដីសម្រេចនៃស្តេចដ៏ប្រាជ្ញានោះ គឺនៅមានយ៉ាងត្រឹមត្រូវរហូតដល់សព្វថ្ងៃនេះ។ សូមពិចារណាជាឧទាហរណ៍ នៃប្រទេសដ៏ស្តុកស្តម្ភដូចជាសហរដ្ឋអាមេរិក។ ក្នុងកំឡុង៣០ឆ្នាំកន្លងមកនេះ ប្រជាជនអាមេរិកមានទ្រព្យសម្បត្ដិដល់ទៅមួយជាពីរ ដូចជាឡាននិងទូរទស្សន៍។ ប៉ុន្តែ យោងទៅតាមអ្នកជំនាញសុខភាពខាងគំនិត ប្រជាជនអាមេរិកមិនសប្បាយចិត្តប៉ុន្មានទេ។ យោងទៅតាមទស្សនាវដ្ដីមួយ «អស់រយ:៣០ឆ្នាំហើយ ដំណើរធ្លាក់ទឹកចិត្តកាន់តែកើនឡើង។ ការសម្លាប់ខ្លួនចំពោះក្មេងជំទង់បានកើនឡើងមួយជាបី។ ការលែងលះបានកើនឡើងមួយជាពីរ»។ ពួកអ្នកស្រាវជ្រាវនៅពេលថ្មីៗនេះ បានសន្និដ្ឋានស្រដៀងគ្នាដែរ ក្រោយពីបានតាមដានការទាក់ទងរវាងប្រាក់និងសុភមង្គល ក្នុងចំណោមប្រជាជន៥០ប្រទេស។ បើនិយាយឲ្យចំទៅ អ្នកមិនអាចទិញសុភមង្គលទេ។
ផ្ទុយទៅវិញ ការស្វែងរកទ្រព្យសម្បត្ដិគឺអាចនិយាយយ៉ាងត្រឹមត្រូវគឺថា ជាកូនសោចំពោះអពមង្គលទៅវិញ។ សាវ័កប៉ុលបានព្រមានថា៖ «ពួកអ្នកដែលចង់ធ្វើជាអ្នកស្តុកស្តម្ភ នោះនឹងធ្លាក់ទៅក្នុងសេចក្ដីល្បួង នឹងអន្ទាក់ ហើយក្នុងបំណងជាច្រើន ដែលផ្ដេសផ្ដាស ហើយធ្វើទុក្ខដល់ខ្លួន ក៏ពន្លិចមនុស្សទៅក្នុងសេចក្ដីហិនវិនាស នឹងសេចក្ដីអន្តរធានវិញ ដ្បិតការដែលស្រឡាញ់ប្រាក់ នោះហើយជាមេឫសនៃសេចក្ដីអាក្រក់គ្រប់យ៉ាង ដែលអ្នកខ្លះបានឈោងតាម ហើយត្រូវលួងលោមឲ្យឃ្លាតចេញពីសេចក្ដីជំនឿ ទាំងចាក់ទំលុះខ្លួនគេ ដោយសេចក្ដីព្រួយលំបាកជាច្រើន»។—ធីម៉ូថេទី១ ៦:៩, ១០
គ្មានទ្រព្យសម្បត្ដិ សុខភាព យុវភាព សម្រស់ ឬអំណាច ដែលអាចធានាសុភមង្គលជាស្ថាពរឡើយ។ ហេតុអ្វីក៏មិនអាចធានាបានដូច្នោះ? ពីព្រោះយើងគ្មានសមត្ថភាពណានឹងបង្ការរបស់អាក្រក់ពីការកើតឡើងបានទេ។ ស្តេចសាឡូម៉ូនបានមានប្រសាសន៍យ៉ាងចំៗថា៖ «មនុស្សក៏មិនដឹងពេលកំណត់របស់ខ្លួនដែរ ឧបមាដូចជាត្រីដែលជាប់នៅក្នុងសំណាញ់ដ៏អាក្រក់ ហើយសត្វហើរដែលជាប់នៅក្នុងអន្ទាក់ គឺយ៉ាងនោះដែលមនុស្សជាតិត្រូវជាប់នៅក្នុងពេលវេលាអាក្រក់ ក្នុងកាលដែលមានគ្រោះកើតដល់ខ្លួនភ្លាម១រំពេចដែរ»។—សាស្ដា ៩:១២
គោលដៅដ៏ពិបាករកមួយ
ទោះជាមានការស្រាវជ្រាវខាងវិទ្យាសាស្ត្រនៃរូបមន្តរបស់មនុស្ស ក៏មិនអាចនាំឲ្យមានសុភមង្គលឡើយ។ ស្តេចសាឡូម៉ូនក៏មានបន្ទូលថា៖ «យើងក៏វិលមកមើលនៅក្រោមថ្ងៃ ឃើញថា ការរត់ប្រណាំងមិនសំរេចនឹងមនុស្សដែលរត់លឿន ការចំបាំងក៏មិនសំរេចនឹងមនុស្សដែលមានកម្លាំងដែរ ឯនំប៉័ង មិនសំរេចនឹងមនុស្សមានប្រាជ្ញា ឬទ្រព្យសម្បត្ដិនឹងមនុស្សមានយោបល់ ឬគុណនឹងមនុស្សស្ទាត់ជំនាញនោះដែរ គ្រប់ទាំងអស់ស្រេចនៅពេលវេលានឹងឱកាសវិញ»។—សាស្ដា ៩:១១
មនុស្សជាច្រើនដែលយល់ស្របតាមពាក្យខាងលើនេះ បានសន្និដ្ឋានថា ដែលរង់ចាំឲ្យមានសុភមង្គលពិត គឺមិនសមហេតុផលទេ។ អ្នកចេះដឹងដ៏ល្បីឈ្មោះម្នាក់ មានប្រសាសន៍ថា៖ «សុភមង្គលជាសភាពដែលមានតែក្នុងមនោគតិប៉ុណ្ណោះ»។ អ្នកខ្លះទៀតជឿថា កូនសោចំពោះសុភមង្គល គឺសេចក្ដីអាថ៌កំបាំង ដែលមានតែអ្នកមានជំនឿលើអធិធម្មជាតិមួយចំនួនតូចប៉ុណ្ណោះ ដែលអាចដោះស្រាយសេចក្ដីអាថ៌កំបាំងនេះបាន។
តែយ៉ាងណាក៏ដោយ ក្នុងការស្រាវជ្រាវរកសុភមង្គល មនុស្សតែងតែមានការពិសោធរបៀបរស់នៅគ្រប់បែបយ៉ាង។ ថ្វីបើមានអ្នកមុនបានបរាជ័យក៏ដោយ មនុស្សជាច្រើនទៀតនៅតែខំប្រឹងស្វែងរកទ្រព្យសម្បត្ដិ អំណាច សុខភាព ឬការកំសាន្ត ជាចម្លើយសំរាប់អពមង្គលរបស់គេ។ គឺនៅតែមានការស្វែងរក ពីព្រោះក្នុងចិត្ត មនុស្សជាច្រើនជឿថាសុភមង្គលមិនគ្រាន់តែមនោគតិប៉ុណ្ណោះទេ។ ពួកគេសង្ឃឹមថា សុភមង្គល ពិតជាមិនមែនតែសុបិនដ៏ពិបាករកនោះឡើយ។ បើអញ្ចឹងអ្នកប្រហែលសួរថា ‹តើខ្ញុំអាចស្វែងរកតាមរបៀបណា›?