-
ទំនាក់ទំនងជាមួយអ្នកស្ដាប់និងការមើលកំណត់វិធីបង្កើនសមត្ថភាពនិយាយនឹងបង្រៀន
-
-
៧ ពេលដែលយើងនិយាយទៅកាន់បុគ្គលម្នាក់ យើងសំដៅទៅគាត់ដោយប្រើពាក្យ «អ្នក» ឬ«របស់អ្នក» ឬក៏«យើង» ឬ«របស់យើង»។ នៅពេលដែលសមរម្យ យើងអាចនិយាយដូចនេះចំពោះអ្នកស្ដាប់ជាច្រើនបាន។ ចូរចាត់ទុកសុន្ទរកថាហាក់ដូចជាយើងនិយាយជាមួយនឹងបុគ្គលម្នាក់ឬពីរនាក់។ សូមខំមើលអ្នកស្ដាប់ឲ្យបានដិតដល់ ដើម្បីនិយាយទៅកាន់ពួកគេហាក់ដូចជាកំពុងតែតបឆ្លើយនូវអ្វីដែលគេបាននិយាយមកយើង។ ការនិយាយបែបនេះនឹងធ្វើឲ្យសុន្ទរកថារបស់យើងមានភាពកក់ក្ដៅជាង។
៨ ប៉ុន្តែ យើងត្រូវតែប្រយ័ត្នកុំឲ្យនិយាយដូចជាជិតស្និទ្ធពេកនឹងអ្នកស្ដាប់ដល់ម្ល៉េះបានជាហ៊ានប្រើពាក្យមិនសមរម្យទៅវិញ។ យើងគួរថ្លែងជូនអ្នកស្ដាប់ដោយប្រើពាក្យថ្លៃថ្នូរមិនជិតស្និទ្ធពេក ដូចពេលដែលយើងពិគ្រោះជាមួយនឹងបុគ្គលម្នាក់ឬពីរនាក់ក្នុងកិច្ចបំរើផ្សាយ។ ប៉ុន្តែ យើងអាចនិយាយចំៗបានហើយក៏ជាអ្វីដែលយើងគួរធ្វើដែរ។
៩ បញ្ហាមួយទៀត: ពេលដែលយើងប្រើសព្វនាម យើងត្រូវប្រយ័ត្នកុំសំដៅទៅលើអ្នកស្ដាប់ដោយឥតត្រឹមត្រូវ។ ជាឧទាហរណ៍ បើថ្លែងសុន្ទរកថាអំពីអំពើអាក្រក់ យើងមិនចង់ប្រើពាក្យដែលបង្កប់អំណះអំណាងថា អ្នកស្ដាប់គឺជាមនុស្សអាក្រក់នោះឡើយ។ ឬក៏ ប្រសិនបើយើងកំពុងតែពិគ្រោះក្នុងប្រជុំអប់រំកិច្ចបំរើអំពីចំនួនម៉ោងតិចក្នុងកិច្ចបំរើផ្សាយនោះ យើងអាចរួមបញ្ចូលខ្លួនយើងក្នុងសុន្ទរកថានោះដែរ ដោយប្រើសព្វនាម«យើង» ជាជាងប្រើពាក្យ«អ្នក»។ ការចេះគិតជាមុននិងការយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះអ្នកស្ដាប់ នោះនឹងជួយយើងឲ្យយកឈ្នះនូវបញ្ហាទាំងនេះ។
**********
១០ ការប្រើទម្រង់នៃសុន្ទរកថា: មានអ្នកថ្មីតិចណាស់ដែលអាចចាប់ផ្ដើមថ្លែងដោយប្រើទម្រង់នៃសុន្ទរកថា។ តាមធម្មតា ពួកគេនឹងសរសេរសុន្ទរកថានោះទុកជាមុន ហើយរួចមកអានឬថ្លែងដោយសារទន្ទេញចាំវិញ។ អ្នកជូនឱវាទនឹងមិនយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះចំណុចនេះនៅដើមដំបូងទេ។ ប៉ុន្តែ ពេលយើងហាត់និយាយចំណុចនេះលើប័ណ្ណឱវាទសំរាប់ការហាត់និយាយដែលហៅថា «ការប្រើទម្រង់នៃសុន្ទរកថា» នោះគាត់នឹងលើកទឹកចិត្តយើងឲ្យនិយាយដោយប្រើកំណត់ខ្លីៗ។ ពេលយើងចេះធ្វើនេះយ៉ាងស្ទាត់ហើយ យើងនឹងឃើញថា យើងបានបង្កើនឲ្យមានសមត្ថភាពច្រើនមែន ជាអ្នកថ្លែងសុន្ទរកថាសាធារណៈ។
១១ កូនក្មេងនិងមនុស្សពេញវ័យដែលមិនចេះអាន ក៏អាចថ្លែងសុន្ទរកថាបានដែរ ដោយគូរគំនូរដើម្បីរំឭកពីគោលគំនិត។ យើងអាចរៀបចំសុន្ទរកថារបស់យើងដោយប្រើទម្រង់ដ៏ស្រួលដែរ ដូចជាការបង្ហាញនូវបទគម្ពីរដែលមានក្នុងកូនសៀវភៅប្រធានបទគម្ពីរសំរាប់ការពិគ្រោះ។ រាល់ដងដែលយើងផ្សព្វផ្សាយ យើងនិយាយដោយមិនបាច់អានឯកសារណាទេ។ យើងក៏អាចធ្វើដូច្នេះដែរក្នុងសាលាព្រះធិបតេយ្យ បើយើងខំប្រឹងស្មារតីនោះ។
១២ យើងហាត់លក្ខណៈនៃការនិយាយនេះ ដើម្បីជួយយើងឲ្យជៀសវាងពីការអានអក្សរជាប់នឹងកំណត់ ដូច្នេះ កុំឲ្យយើងទន្ទេញសូត្រសុន្ទរកថាឡើយ មិនថាពេលរៀបចំឬពេលថ្លែងក៏ដោយ។ បើធ្វើដូច្នេះ គឺខុសនឹងគោលបំណងនៃចំណុចហាត់រៀននេះ។
១៣ ប្រសិនបើយើងប្រើបទគម្ពីរ យើងអាចសួរខ្លួនឯងនូវសំនួរដូចជា៖ ហេតុដូចម្ដេច? អ្នកណា? ពេលណា? និងកន្លែងណា? ជាដើម។ រួចមក ពេលដែលយើងប្រមូលពត៌មានដើម្បីរៀបចំ យើងអាចប្រើសំនួរទាំងនេះជាផ្នែកនៃកំណត់របស់យើង។ ក្នុងពេលថ្លែងសុន្ទរកថា យើងអាចអានបទគម្ពីរមួយ ហើយបើសមរម្យនោះ យើងអាចសួរខ្លួនឬម្ចាស់ផ្ទះនូវសំនួរដូចខាងលើនេះ ព្រមទាំងឆ្លើយសំនួរទាំងនោះផងដែរ។ គឺស្រួលធ្វើណាស់។
១៤ សិស្សថ្មីៗតែងខ្វល់ខ្វាយថា គេនឹងភ្លេចថ្លែងពត៌មានខ្លះៗ។ ប៉ុន្តែ ប្រសិនបើយើងបានពន្យល់ចំណុចក្នុងសុន្ទរកថាតាមរបៀបសមហេតុផល នោះគ្មានអ្នកស្ដាប់ណាម្នាក់នឹងដឹងថាយើងភ្លេចថ្លែងចំណុចណានោះទេ។ យ៉ាងណាក្ដី ក្នុងលក្ខណៈនៃការនិយាយនេះ យើងមិនទាន់យកចិត្តទុកដាក់ខ្លាំងលើការថ្លែងពត៌មានឲ្យបានសព្វគ្រប់ឡើយ។ ឥឡូវនេះ គឺសំខាន់ដែលយើងរៀនឲ្យចេះថ្លែងដោយប្រើទម្រង់នៃសុន្ទរកថាវិញ។
១៥ ពេលថ្លែងសុន្ទរកថាដោយប្រើតែទម្រង់ជាលើកទីមួយនោះ យើងប្រហែលជាមានអារម្មណ៍ថា បានភ្លេចធ្វើតាមលក្ខណៈឯទៀតដែលយើងបានរៀនពីមុន។ កុំតក់ស្លុតឲ្យសោះ។ ពេលដែលយើងរៀនឲ្យចេះថ្លែងសុន្ទរកថាដោយឥតមើលតាមអក្សរ នោះយើងនឹងចាំលក្ខណៈឯទៀតនៃការនិយាយឡើងវិញ ហើយក៏នឹងមានសមត្ថភាពពូកែស្ទាត់ជាងមុនទៅទៀត។
១៦ យើងសូមជំរាបអំពីការប្រើកំណត់ក្នុងសាលាព្រះធិបតេយ្យបន្ដិច។ យើងគួរប្រើកំណត់ដើម្បីរំឭកពីគោលគំនិត មិនមែនដើម្បីសូត្រតាមទេ។ យើងគួរសរសេរកំណត់យ៉ាងខ្លីជាសង្ខេប។ កំណត់នោះគួរតែស្អាត មានរបៀបរៀបរយ និងស្រួលមើល។ ប្រសិនបើយើងមានលំដាប់រៀបចំជាការត្រឡប់ទៅជួប នោះយើងគួរដាក់កំណត់យ៉ាងណាកុំឲ្យអ្នកដទៃមើលឃើញ គឺប្រហែលជាសៀតក្នុងព្រះគម្ពីរក៏បាន។ ប្រសិនបើយើងថ្លែងសុន្ទរកថាលើវេទិកាទាំងប្រើតុដាក់កំណត់ នោះគឺគ្មានបញ្ហាទេ។ ប៉ុន្តែ ប្រសិនបើយើងមិនប្រាកដថា មានតុឬអត់ ចូររៀបចំឲ្យបានល្អចុះ!
១៧ ជំនួយមួយទៀត គឺដោយសរសេរគោលរឿងនៅខាងលើកំណត់របស់យើង។ គោលចំណុចក៏គួរលេចធ្លោយ៉ាងច្បាស់ដែរ។ សាកសរសេរឲ្យដិតឬគូសបន្ទាត់ក្រោមពាក្យនោះក៏បាន។
១៨ ការប្រើកំណត់តិចតួចពេលដែលថ្លែងសុន្ទរកថា មិនបានសេចក្ដីថា យើងបានរៀបចំឲ្យតែរួចពីដៃនោះទេ។ មុនដំបូង ចូររៀបចំសុន្ទរកថាយ៉ាងលំអិតសិន ដោយមានទម្រង់ទាំងមូល។ រួចមក រៀបចំទម្រង់ទីពីរនៃសុន្ទរកថាដែលសង្ខេបឲ្យខ្លីជាង។ នេះគឺជាទម្រង់នៃសុន្ទរកថាដែលយើងនឹងប្រើពេលថ្លែងសុន្ទរកថា។
១៩ ឥឡូវ សូមយកទម្រង់នៃសុន្ទរកថាទាំងពីរដាក់ពីមុខខ្លួន និងមើលតែទម្រង់ជាសង្ខេប ហើយនិយាយអំពីគោលចំណុចទីមួយឲ្យបានពេញលេញ។ បន្ទាប់មក សូមក្រឡេកមើលទម្រង់យ៉ាងលំអិតវិញ ថាតើយើងបានភ្លេចចំណុចណាខ្លះ? ក្រោយមក មើលគោលចំណុចទីពីរក្នុងទម្រង់ជាសង្ខេប ហើយប្រៀបមើលទម្រង់លំអិតវិញ។ បន្ដិចម្ដងៗ យើងនឹងដឹងចំណុចយ៉ាងច្បាស់ពីទម្រង់ជាសង្ខេប ដល់ម្ល៉េះបានជាយើងអាចចាំចំណុចទាំងអស់ដោយគ្រាន់តែមើលកំណត់ដែលមានពត៌មានតិចតួចប៉ុណ្ណោះ។ ដោយហាត់ផង និងទទួលបានបទពិសោធន៍ផង នោះយើងនឹងចាប់ផ្ដើមយល់នូវប្រយោជន៍ដែលមកពីការនិយាយដោយឥតអានតាមអក្សរ។ បន្ទាប់មក យើងនឹងមិនថ្លែងសុន្ទរកថាដោយអានកំណត់ លើកលែងតែត្រូវការប៉ុណ្ណោះ។ នៅពេលយើងថ្លែងសុន្ទរកថា យើងនឹងមានអារម្មណ៍ស្រួលជាង ហើយមនុស្សគ្រប់គ្នានឹងស្ដាប់ដោយគោរពយ៉ាងខ្លាំងដែរ។
-
-
ការនិយាយស្ទាត់ មានបែបបទជាការសន្ទនា និងការបន្លឺសូរស័ព្ទវិធីបង្កើនសមត្ថភាពនិយាយនឹងបង្រៀន
-
-
ចំណុចហាត់រៀនទី១០
ការនិយាយស្ទាត់ មានបែបបទជាការសន្ទនា និងការបន្លឺសូរស័ព្ទ
១ ពេលយើងថ្លែងសុន្ទរកថានៅពីមុខអ្នកស្ដាប់ តើយើងតែងតែនឹកពាក្យមិនឃើញឬ? ពេលអានឲ្យឮៗ តើយើងអានពាក្យឬឃ្លាខ្លះទាក់ឬទេ? បើដូច្នេះមែន យើងមានបញ្ហាក្នុងការនិយាយស្ទាត់។ មនុស្សដែលនិយាយស្ទាត់ គឺជាបុគ្គលដែលនិយាយបានយ៉ាងស្រួល។ គាត់មិនមែនជាមនុស្សដែលនិយាយហូរហែដោយឥតមានខ្លឹមសារនោះទេ។ តែគាត់ចេះថ្លែងយ៉ាងពីរោះក្បោះក្បាយឥតរអាក់រអួល។ ការនិយាយស្ទាត់ត្រូវបានកត់ទុកលើប័ណ្ណឱវាទសំរាប់ការហាត់និយាយ ហើយនេះជាចំណុចដែលយើងយកចិត្តទុកដាក់ជាពិសេស។
២ មូលហេតុធម្មតាដែលមនុស្សខ្លះមិនសូវចេះនិយាយស្ទាត់ គឺដោយសារពួកគេមិនមានគំនិតច្បាស់លាស់ និងមិនបានរៀបចំពត៌មានឲ្យបានល្អទុកជាមុន។ មនុស្សខ្លះក៏មិនចេះពាក្យច្រើនប៉ុន្មាន ឬជ្រើសរើសពាក្យមិនត្រឹមត្រូវ។ ចំពោះការអានមិនស្ទាត់វិញ គឺច្រើនតែមកពីយើងមិនបានហាត់អានឲ្យឮៗ ហើយការមិនសូវចេះពាក្យច្រើនប៉ុន្មានក៏នាំឲ្យយើងអានអាក់ៗ
-