BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w03 9/1 pp. 6-10
  • Bakalume ba kwa Yehoba Baji na Luketekelo lwa Kine

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • Bakalume ba kwa Yehoba Baji na Luketekelo lwa Kine
  • Kyamba kya Usopa—2003
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Buku wa kwa Mika Byo Amwesha
  • Aye Nkambo Yehoba Waamba
  • Bungubabibi Bwavula
  • Bipasha na Bintu Bibena Kubiwa mu Moba etu a Lelo
  • Tukendanga mu Jizhina ja Yehoba Myaka Yonsetu!
    Kyamba kya Usopa—2003
  • Buku wa mu Baibolo Nambala 33—Mika
    “Binembelo Byonse”—bya Kine Kabiji Byawama
  • Bika Yehoba byo Etusakila’mba Tubenga?
    Kyamba kya Usopa—2003
  • Funjilai ku Bangauzhi—Mika
    Mwingilo Wetu wa Bufumu—2014
Monai Bikwabo
Kyamba kya Usopa—2003
w03 9/1 pp. 6-10

Bakalume ba kwa Yehoba Baji na Luketekelo lwa Kine

“Aba bakashalapo ba mu bena Yakoba bakekala nobe kime kyafuma kwi Yehoba mu mitundu yavula ya bantu, . . . bino bintu kechi bitumwa ku muntu nangwa umo ne.”—MIKA 5:7.

1. Bena Isalela ba ku mupashi baikala byepi nsulo ya mema apwisha kilaka?

YEHOBA ye mwine Mulenga wa mvula ne kime. Onkao mambo, kuketekela muntu kuba’mba wakonsha kuleta kime nangwa mvula ke kyatutu. Ngauzhi Mika wanembele’mba: “Aba bakashalapo ba mu bena Yakoba bakekala nobe kime kyafuma kwi Yehoba mu mitundu yavula ya bantu, kabiji nobe mema a mvula aji ku nsono; bino bintu kechi bitumwa ku muntu nangwa umo ne, nangwa kupembelela jiwi ja bantu ne.” (Mika 5:7) Mu ano moba a lelo, ‘bashalapo ba mu bena Yakoba’ bo ba ñanyi? Ke bena Isalela ba ku mupashi bashalapo ba mu “bena Isalela ba Lesa.” (Ngalatiya 6:16) Mu “mitundu yavula ya bantu” ba panopantanda, baikala nobe “kime kyafuma kwi Yehoba” ne “mema a mvula aji ku nsono” apwisha kilaka. Ee kine, bena Kilishitu bashingwa na mupashi bajipo lelo jino, yo nsulo ya mema apwisha kilaka afuma kwi Lesa. Byo baji bataya mbila ya Bufumu, Yehoba wibengijisha kupa bantu byambo byanji bipana luketekelo lwa kine.

2. Mambo ka otwaikela na luketekelo lwa kine nangwa kya kuba tubena kwikala mu ino ntanda ya malwa?

2 Kechi kya kukumya pa kumona’mba ino ntanda kechi ipanapo luketekelo lwa kine ne. Kupimpulapimpula makafulumende, byubilo bincha, bumbanzhi, buyanji, bukapondo ne makondo, byo byubilo bimo byo twaketekela namba byafwainwa kumwekana mu ino ntanda iji mu bulume bwa kwa Satana Diabola. (1 Yoano 5:19) Bantu bavula baakamwa bingi na mambo a kubula kuyuka bikamweka mu kimye kya kulutwe. Bino, atweba bapopweshi bakine ba Yehoba, kechi twakamwa ne, mambo tuji na luketekelo lwa kine mu bintu bikamweka kulutwe. Luno luketekelo lwa kine, mambo lwaimena pa Byambo bya Lesa. Twaketekela mwi Yehoba ne mu Byambo byanji na mambo a kuba’mba, byonse byoamba bikala bya kine.

3. (a) Mambo ka Yehoba kyoafuukwijile kukambula bena Isalela ne bena Yuda? (b) Mambo ka byambo bya kwa Mika obifikizhiwa ne lelo jino?

3 Bungauzhi bwa kwa Mika bwanembeshiwe na mupashi wazhila, bwitukosesha kwendela mu jizhina ja Yehoba ne kwitupa luketekelo lwa kine. Mu myaka bitota bitanu na bisatu B.C.E., kimye Mika kyo aawile buno bungauzhi, mukoka walayañene lulayañano ne Lesa, wajinga sa a abana kala mu mikoka ibiji—mukoka wa bena Isalela ne mukoka wa bena Yuda. Kabiji ino mikoka yonse ibiji kechi yalondelenga lulayañano lwa Lesa ne. Kyafuminemo, baikele ke bantu ba byubilo byatama, basendukile mu lwitabilo, kabiji ne kutemwisha bintu bya ku mubiji. Onkao mambo, Yehoba wibajimwine’mba usakukebakambula. Kya kine kuba’mba luno lujimuno lwapainwe ku bantu bajingako mu moba akwa Mika. Pano bino, bintu ano moba bijitu pamo nobe byonka byo byajinga mu moba akwa Mika. Onkao mambo, byambo bya kwa Mika ne lelo jino bifikizhiwa. Kino tusakwikyumvwisha byo tusakubalaula mu bishinka bimo biji mu byapitala byonse bitanu na bibiji mu buku wa kwa Mika.

Buku wa kwa Mika Byo Amwesha

4. Ñanyi byambo biji mu Mika kyapitala 1 kufika ne mu kyapitala 3?

4 Patanshi twayayi tumone pacheche biji mu buku wa kwa Mika. Mu kyapitala 1, Yehoba wasolola patoka bunsatuki bwa bena Isalela ne bena Yuda. Ne kikafumamo na mambo a bunsatuki bwabo, ke kya kuba’mba bena Isalela bakonaunwa kabiji bena Yuda bakamanyikwa kufika ne ku kibelo kya Yelusalema. Kyapitala 2 kyalondolola kuba’mba bantu banonshi kabiji ba ngovu bamanyikilenga bayanji ne babula wa kwibazhikijila. Bino, muji ne mulaye wa Lesa. Bantu ba Lesa bakakonkanyiwa pamo mu kukwatankana. Kyapitala 3 kyaamba pa byambo bya Yehoba ku bantangi bamikoka ya bantu ne bangauzhi bamilengulwila. Bantangi kechi bachibilenga mambo monka moaolokejile ne, kabiji bangauzhi nabo baawilenga bya bubela. Nangwa kyajinga bino, Mika bamukoseshe ku mupashi wa Yehoba kuba’mba abijike lonaiko lwaishilenga kufuma kwi Yehoba.

5. Bishinka ka bikatampe biji mu Mika byapitala 4 ne 5?

5 Mu kyapitala 4 muji byambo byaambiwe jimo kuba’mba mu moba akapelako, mikoka ya bantu yonse ikakungulukila ku mutumba paji nzubo ya Yehoba na kwibafunjisha kwi aye. Kino saka kikyangye kubiwa, patanshi bena Yuda bebatwajile mu buzha ku Babilona, bino Yehoba wibapokolwelemo. Kyapitala 5 kyalumbulula kuba’mba Mesiasa ukasemwa mu Betelema wa mu Yudea. Kabiji ne kuba’mba ukalama bantu banji ne kwibapokolola ku mikoka ya bantu ibamanyikilenga.

6, 7. Bishinka ka bya bungauzhi bwa kwa Mika byaambiwapo mu byapitala 6 ne 7?

6 Mika kyapitala 6 waamba pa mambo a Yehoba byo ashinawijilenga bantu banji. Nga ikika Yehoba kyoebobile pa kuba’mba bamusatuke? Kafwako kyoebobile ne. Mambo mikambizho yanji yawamisha. Ukeba bapopweshi banji kuba byaoloka, kwikala na lusa ne kwenda nanji saka bepelula. Mu kifulo kyakuba bino, bena Isalela ne bena Yuda balondejile mashinda a bunsatuki kabiji kino kibaletejile malwa.

7 Mu kyapitala kyapelako, Mika walengulula bubi bwaubilenga bantu bajingako mu moba anji. Pano bino, kino kechi kyamulengejile kulefulwa ne, mambo aye wakebeshetu ‘kupembelela’ Yehoba. (Mika 7:7) Buku wapezhako na byambo bya kwa Mika bya luketekelo bya kuba’mba Yehoba ukobila lusa bantu Banji. Mpito imweshatu patoka kuba’mba luketekelo lwa kwa Mika lwajinga lwa kine. Mu 537 B.C.E., kimye Yehoba kyoapwishishe kukambula bantu banji, wibobile lusa aba bashajilepo ne kwibabwezha mu ntanda yabo.

8. Mwakonsha kulumbulula byepi mu ngipipishilo byambo biji mu buku wa kwa Mika?

8 Byambo byaambile Yehoba kupichila mwi Mika byo byawamapo! Uno buku wanembeshiwa na mupashi wazhila, waamba bya kumwenako bitujimunako abyo Yehoba byo oba na bantu bebepekezha’mba bamwingijila bino sababula bukishinka. Waambijile jimo bintu bibena kumwekana ano moba. Kabiji waamba ne pa lujimuno lwa Lesa lo etupa pa mambo a byo twafwainwa kwilama mu ano moba akatazha pa kuba’mba tukoseshe lwitabilo lwetu.

Aye Nkambo Yehoba Waamba

9. Kwesakana na Mika 1:2, kika Yehoba kyoafuukwile kuba?

9 Twayai pano tumupoye buku wa kwa Mika. Mu Mika 1:2, tutangamo’mba: “Umvwai anweba bantu ba mu mitundu yonse; teleka obewa ntanda ne byonse bijimo; aye Nkambo Yehoba ekale kamonyi wa kwimushinawina, yenkaye Nkambo wikala mu nzubo yanji yazhila.” Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, nenuwa umvwe mwajingako mu moba akwa Mika inge mwazhindaminetu nzoo ne kuteleka bino byambo. Mu bukine, bino byambo byakonsha kwimulengela kuteleka na mambo a kuba’mba Yehoba ubena kwamba kufuma mu nzubo yanji yazhila kechi ku bena Isalela ne bena Yuda bonka ne, bino ubena kwamba ku bantu konse konse. Mu moba akwa Mika, bantu bamukaine aye Nkambo Yehoba Walengele Byonse pa kimye kyabaya bingi. Bino kino kechi kyatwajijile ne. Yehoba wafuukwile kwibakambula.

10. Mambo ka byambo bya mu Mika 1:2 byo byaikela byanema kwi atweba?

10 Byo byokiji ne mu ano moba etu a lelo. Lumwekesho 14:18-20 wamwesha’mba Yehoba ubena kwambila jikwabo mu nzubo yanji yazhila. Katatakatu Yehoba akobepo kimo, kabiji bantu bakakumya pakumona bintu bikatampe bikamweka. Kino kimye, “muñanzañanza wa panopantanda” bakamutaya mu kyakufiinamo binyu kikatampe kya bukaji bwa Yehoba, ne kikafumamo ke kya kuba’mba buno bwikalo bwa kwa Satana bukonaunwatu shata.

11. Byambo bya mu Mika 1:3, 4 bilumbulula ka?

11 Telekai kwi Yehoba byoakoba. Mika 1:3, 4 waamba’mba: “Umvwai, Yehoba ubena kulupuka mo ekala, ukekila ne kunyantaula pene peulu ya pano pa ntanda. Kabiji po akanyanta mitumba ikasunguluka ne kulajika ke bimpachiko byonka bisunguluka sela uji kwipi na mujilo, kabiji byonka bipomoka mema kwakunkulukisha.” Nanchi Yehoba ukasha mpunzha yanji moekala mwiulu ne kwiya mu bumuntu na kunyantaula mitumba ne bimpachiko bya mu Ntanda ya Mulaye nyi? Ine. Aye kechi byobyo akoba ne. Aye ukatatu muchima ku ino ntanda pa kuba’mba kyaswa muchima wanji kikobiwe. Kunungapo, kino kechi kilumbulula’mba kikamwekela ntanda yonkaye ne, bino kikamwekela bantu bekalamo bakamanyikwa ku bintu byaambiwapo. Kimye Yehoba kyoakoba bino, bantu babula bukishinka bakamona malwa ene akatampe, ubatu nobe mitumba yasunguluka byonka bisunguluka sela ne byonka byokikala umvwe bimpachiko bya abanwa na kitentanshi.

12, 13. Kwesakana na 2 Petelo 3:10-12, kika kitulengela kukosesha luketekelo lwetu?

12 Byambo bya bungauzhi bwa kwa Mika 1:3, 4 byakonsha kwimuvululako bungauzhi bukwabo bwanembeshiwe na mupashi wazhila mu kwambila jimo malwa akamweka panopantanda. Byonka byo kyanembwa mu 2 Petelo 3:10, mutumwa Petelo wanembele’mba: “Juba ja Nkambo jikeya nobe ngivi; mo mo bikapita bya mwiulu na kiwowo kikatampe, ne bijimo bikasunguluka na kyuya kya malwa, ne ntanda ne bintu bijimo bikapyatu pelu.” Monka mwaambijile ne bungauzhi bwa kwa Mika, byambo bya kwa Petelo nabyo kechi bilumbulula amwe monka mwiulu ne yonka ino ntanda ne. Bilumbulula malwa akatampe abena kwiya akafikila bantu ba ino ntanda babula kwakamwa Lesa.

13 Nangwa kyakuba ano malwa abena kwiya, bena Kilishitu bafwainwa kwikala na luketekelo lwa kimye kya kulutwe nobe byonka byaubile Mika. Mu ñanyi jishinda? Kupichila mu kulondela lujimuno lwanembwa mu mavesi alondelapo mu nkalata ya kwa Petelo mo aambile mu kukosa amba: “Mwafwainwa kwikala bantu ba byepi mu bwikalo bwazhila ne bwa kunemeka Lesa, byo mwikutengela ne kwikusakisha kwiya kwa juba ja Lesa!” (2 Petelo 3:11, 12) Luketekelo lwetu lwa bya kulutwe lukekala lwa kine umvwe twaikala na muchima wa kumvwina ne kumona’mba byubilo byetu byazhila kabiji mu bwikalo bwetu bonse tubena kumwingijila Lesa mu kumunemeka. Kabiji pa kuba’mba luketekelo lwetu lutwajijile kukosa, twafwainwa kuvuluka kuba’mba juba ja Yehoba jikeya nangwa kikekaletu byepi nangwa byepi.

14. Mambo ka o kyafwainwe bena Isalela ne bena Yuda kumanyikwa?

14 Yehoba walumbulula ene mambo o kyafwainwe bantu banji kumanyikwa. Mika 1:5 waamba’mba: “Bino byonse bikamweka mambo a mizhilulwila ya bena Yakoba, o mambo a bubi bwa ba mu kisaka kya Isalela. Mizhilulwila ya bena Yakoba yafumine pi? Kechi monka mu Samaliya nenyi? Kabiji bipandawilo bya patuntama bya bena Yuda byafumine pi? Kechi monka mu Yelusalema nenyi?” Yehoba ye wibalengele bena Isalela ne bena Yuda. Pano abo, bamusatukijile, kabiji lusatuko lwabo lwafikile ne mu mizhi yabo ikatampe ya Samaliya, ne Yelusalema.

Bungubabibi Bwavula

15, 16. Bantu bajingako mu moba akwa Mika baubilenga ñanyi byubilo byatama?

15 Bubi bumo bwaubilenga bantu bajingako mu moba akwa Mika bwalumbululwa bingi bulongo mu Mika 2:1, 2 amba: “Malwa abo aba balangulukila jimo kuba byatama ne mwa kwibyubila kasa bakiji pa myanya yabo! Pa kukya lukelo bebyuba, mambo bulume bwa kwibyuba baji nabo. Bakumbwa majimi ne kwibangatao benao, kabiji bakumbwa ne mazubo ne kwialula ke abo, bamunonka muntu ne nzubo yanji, ko kuba’mba muntu ne bya buswanyi bwanji.”

16 Bantu balwiso balangulukilanga jimo bufuku bya kwangata majimi ne mazubo kubenao. Pa kukya lukelo, bebyubanga. Umvwe kyakuba bavulukilenga lulayañano lwa Yehoba, inge kechi bakonsheshe kuba byobya byubilo byatama ne. Mu Mizhilo ya Mosesa mwajinga ne mizhilo ya bya kulama bulongo bayanji. Mu ino mizhilo, kafwako kisemi kyaswishiwe kulusa kikupu kipe kya buswanyi ne. Bino, abo bantu balwiso kechi bateleko maana ku kino ne. Balengulwile byambo byanembwa mu Bena Levi 19:18, byaamba’mba: ‘Temwa mukwenu pamo byonka byo witemwa obe mwine.’

17. Kika kyakonsha kumwekana umvwe bantu bamba’mba bengijila Lesa bino saka batangizhako bintu bya ku mubiji mu bwikalo bwabo?

17 Kino kimwesha byo kyakonsha kumweka umvwe bantu bamba’mba bengijila Lesa bakankalwa kwibikila bikonkwanyi bya ku mupashi kebakebeshetu bintu bya ku mubiji. Paulo wajimwineko bena Kilishitu bajingako mu moba anji amba: “Aba baji na muchima usaka bunonshi baponena mu lweseko ne kufwa mu bwina, ne mu bya lwiso bya kukosama ne bya kwiipaya, byo bibebizha bantu mu lufu ne mu lonaiko.” (1 Timoti 6:9) Umvwe muntu watangizhako kukebesha mali mu bwikalo bwanji, kilumbulula’mba ubena kupopwela lesa wa bubela—Nsabo. Uno lesa wa bubela kechi upanapo luketekelo lwa kine lwa bwikalo bwa kulutwe ne.—Mateo 6:24.

18. Bika byamwekejile bantu baketekejile mu bintu bya ku mubiji ne kusula bintu bya ku mupashi?

18 Na mambo a makatazho o bapichilemo, bantu bavula mu moba akwa Mika bafunjile kuba’mba kuketekela mu bintu bya ku mubiji ke kintu kyatutu. Kwesakana na Mika 2:4, Yehoba waamba’mba: ‘Mu joja juba bantu bakemwendelekanga byo mukembanga lwimbo wa bulanda amba: Kine, betukonkolola; Lesa wapana bya buswanyi bwetu ku bangi; mamoo! byo etwangatabyo! Wibabanya bansatuki majimi etu.’ Ee kine, aba bangivi ba mazubo ne majimi balushile bintu byabo bya buswanyi bwa mu kisemi. Bebatwajile ku ntanda ingi, ne bipe byabo bya buswanyi byashajile ne kwibipukula ku “bansatuki,” nangwa’mba bantu ba ino ntanda. Luketekelo lonse lobajinga nalo lwa kimye kya kulutwe lwapwijile pa mpuki.

19, 20. Kika kibamwekejile Bayudea baketekejile mwi Yehoba?

19 Pano bino, aba baketekejile mwi Yehoba kechi bakankelwe kumona bintu byobaketekejilemo ne. Yehoba wa kishinka ku lulayañano lwanji loalayañene ne Abalahama ne Davida, kabiji umvwina lusa boba bamutemwa nobe byonka byajinga Mika kabiji bomvwa bulanda pa kumona bantu bobekala nabo byo basenduka mu lwitabilo. Na mambo a bantu baoloka, mu kimye kya Lesa kyafwainwa, kwajinga kubwezhiwa.

20 Kino kyamwekele mu 537 B.C.E., panyuma yakonaunwa kwa Babilona ne kushinkwila jishinda Bayudea bashajilepo kubwela kwabo. Akya kimye, yo yajinga ntendekelo ya kufikizhiwa kwa byambo bya mu Mika 2:12. Yehoba waambile’mba: ‘Amiwa nkemukonkenya pamo, anweba bena Yakoba bonse; nkakonkanya aba bakashalapo ba mwi anweba bena Isalela; nkebabika pantu pamo nobe mikooko iji mu kipaka, ke jibumba jikatampe ja bantu jibenakuba kiwowo nobe jitanga ja mikooko jiji ko jijila.’ Yehoba byoawamapo! Panyuma ya kukambula bantu banji, wabwezhezhe boba bashajilepo na kumwingijila mu ntanda yabo yo apaine ku bashakulu babo.

Bipasha na Bintu Bibena Kubiwa mu Moba etu a Lelo

21. Bintu bimweka mu ano moba otujimo, bipasha byepi na bintu byamwekelenga mu moba akwa Mika?

21 Byo twafunda bino byapitala bitanshi bibiji bya mu buku wa Mika, abya mwamona bintu byamwekelenga oa moba byo bipasha na bintu bibena kubiwa mu moba etu alelo nyi? Byonka byo kyajinga mu moba akwa Mika, ne lelo jino bantu bavula bamba’mba bengijila Lesa. Pano bino, byonka byajinga bena Yuda ne bena Isalela, bano bantu babepekezha kupopwela Lesa kechi bakwatankana ne, kabiji belwisha nkondo bene na bene. Bantu bavula banonshi ba mu Kilishitendomu bakabisha bingi bayanji. Pa kimye ne pa kimye, bantangi ba bupopweshi boba bintu byatama Baibolo byo yakanya. O ene mambo Kilishitendomu o akonawinwa katataka pamo ne bonse ba mu “Babilona Mukatampe,” bufumu bwa ntanda yonse bwa bupopweshi bwa bubela! (Lumwekesho 18:1-5) Byonka byo kyajinga mu moba a kwa Mika, ne lelo jino Yehoba uji na bakalume bakishinka bashalapo panopantanda.

22. Mabumba ka abiji aketekela mu Bufumu bwa Lesa?

22 Mu 1919, bena Kilishitu bashingwa bafuminemo kikupu mu Kilishitendomu ne kutatula kwela mbila ya mambo awama a Bufumu ku ba mu mikoka yonse ya bantu. (Mateo 24:14) Patanshi batendekejilepo kukonkanya bena Isalela ba ku mupashi bashajilepo. Apa bino palondela ne kukonkanyiwa kwa ‘mikooko ikwabo,’ kabiji ano mabumba onse abiji aikele ke “kisaka kimo, ne kafunga umo.” (Yoano 10:16) Nangwa kyakuba luno babena kwingijila Lesa mu byalo 234, bano bonse bapopweshi bakishinka ba Yehoba kine “bakwatankana.” Pa kino kimye, ‘bantu babena kuba kiwowo,’ nobe mikooko iji mu kipaka, amo muji banabakazhi ne baana. Luketekelo lwabo kechi lwa mu buno bwikalo ne, baketekela Bufumu bwa Lesa bukaleta katataka Paladisa panopantanda.

23. Mambo ka o mwashiinwa kuba’mba luketekelo lwenu lwa kine?

23 Kutazha ku bapopweshi ba bukishinka ba kwa Yehoba, vesi yapelako mu kyapitala 2 mu buku wa Mika yaamba’mba: “Mfumu wabo ukatangilako kulutwe yabo, yenkaye Yehoba kandonda wabo.” Nanchi ne anweba mo muji mu munongo wa babena kushinda, ne kulondela Mfumu wenu Yesu Kilishitu, pamo ne aye mwine Yehoba ntangi nyi? Umvwe mwashiinwa kuba’mba nenuwa mukekalapo, yukai’mba mubena kwenda mu jishinda jibena kunankama ku lushinjilo kabiji luketekelo lwenu lwa kine. Kino mukekyumvwisha byo tukafunda jibiji bishinka bikwabo bya mu bungauzhi bwa kwa Mika byalondelapo.

Musakukumbula’mba Ka?

• Mu moba a kwa Mika, mambo ka Yehoba kyoebakambwijile bena Yuda ne bena Isalela?

• Bika byakonsha kwibamwekela aba bebepekezha kuba’mba babena kwingijila Lesa, bino saka batangizhako bintu bya ku mubiji mu bwikalo bwabo?

• Panyuma ya kwisamba Mika byapitala 1 ne 2, mambo ka o mwashiinwa kuba’mba luketekelo lwenu lwa kine?

[Kipikichala pa peja 6]

Bungauzhi bwa kwa Mika bwakonsha kwitukosesha ku mupashi

[Bipikichala pa peja 7]

Byonkatu byo bajinga Bayudea bashajilepo mu 537 B.C.E., bena Isalela ba ku mupashi ne balunda nabo, nabo babena kutundaika mpopwelo ya kine

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu