Nanchi Mwashikwa Bubi Nyi?
“[Yesu] bubi wibushikwa.”—HEBE. 1:9.
1. Yesu wafunjishe amba ka pa mambo a butemwe?
BYO aambilenga pa buneme bwa kwikala na butemwe,Yesu Kilishitu waambijile baana banji ba bwanga amba: ‘Mukambizho mupya nemupa anweba, namba mwitemwe anwe bene na bene; byonka byo nemutemwa amiwa, ne anweba mwitemwe anwe bene na bene. Pa kyo kino po po bakayukila bonse amba anweba mwi baana bami ba bwanga, inge mwitemwe anwe bene na bene.’ (Yoa. 13:34, 35) Yesu wakambizhizhe baana banji ba bwanga kumweshanga butemwe bwa kwipana ku bakwabo. Buno butemwe bo bwafwainwe kwibayukanyikisha. Kabiji Yesu wakambizhizhe amba: “Sa mwibatemwa balwanyi benu ne kwibalombela bemupata.”—Mat. 5:44.
2. Baana ba bwanga ba kwa Kilishitu bafwainwa kushikwa ka?
2 Kununga pa kufunjisha baana banji ba bwanga kwikala na butemwe, Yesu wibafunjishe ne kyo bafwainwe kushikwa. Wibambijile amba: “Anweba mwatemwa bololoke, ne kushikwa bubi.” (Hebe. 1:9; Sala. 45:7) Kino kimwesha amba kechi twafwainwa kutemwatu kuba bololoke ne, bino ne kushikwa bundengamambo nangwa amba bubi. Akino kyo kyalengejile mutumwa Yoano kwamba amba: “Bonse balenga mambo bazhilulula ne mizhilo; ne bundengamambo ko kuzhilulula mizhilo [bubi].”—1 Yoa. 3:4.
3. Na mambo a kushikwa bubi, tusakwisamba pa ka mu kino kibaba?
3 Byo tuji bena Kilishitu, twafwainwa kwishikisha amba, ‘Nanchi nashikwa bubi nyi?’ Twayai tumone byo twakonsha kumwesha amba twashikwa bubi mu ino mbaji ina ya bwikalo: (1) byubilo byetu pa mambo a kukizhamo kutoma maalwa, (2) bintu byonse bya buñanga bwa lubuko, (3) byo tumona byubilo byatama, ne (4) byo tumona boba batemwa bubi.
Kechi Mwikale Bazha ba Maalwa Ne
4. Mambo ka Yesu kyo aikejile wakasuluka pa kujimunako bantu pa mambo a kukizhamo kutoma maalwa?
4 Yesu pa kimye kimo watomanga binyu, mambo wayukile amba ke bupe kufuma kwi Lesa. (Sala. 104:14, 15) Nangwa byonkabyo, kechi waingijishe kya bupe kyanji kutama kupichila mu kutwezhamo ne mutwe mu kutoma maalwa ne. (Mana 23:29-33) Kuba bino kwamulengejile Yesu kwamba na kukasuluka pa kujimunañanako pa bino byubilo. (Tangai Luka 21:34.) Kukizhamo kutoma maalwa kwakonsha kwitulengela kulenga mambo akatampe. Na mambo a kino mutumwa Paulo wanembele amba: “Kechi mupendwe binyu ne, mo muji bono, kana muyule na Mupashi.” (Efi. 5:18) Kabiji wajimwineko ne banabakazhi bakikulumpe ba mu kipwilo kubula kunonkwa “buzha ku binyu.”—Titu. 2:3.
5. Aba basalapo kutoma maalwa bafwainwa kwiipuzha mepuzho ka?
5 Umvwe mwasalapo kutoma maalwa, kyakonsha kuwama kwishikisha anwe bene amba: ‘Nanchi mmona bintu byonka byo ebimonanga Yesu pa mambo a kukizhamo kutoma maalwa nyi? Umvwe nkeba kufundako bakwetu pa mambo a kukizhamo kutoma maalwa, nanchi nkasuluka pa kwamba nyi? Nanchi ntoma maalwa na mambo a kukeba kukepeshako milanguluko nangwa bijikila nyi? Ntoma maalwa avula byepi pa mulungu pa mulungu? Neumvwa byepi inge kya kuba muntu umo wañambila amba nkizhamo kutoma maalwa? Nanchi neumvwa wakasuluka nangwa kuzhingila nyi?’ Kunonkwa buzha ku maalwa kwakonsha kwitulengela kubula kulanguluka bulongo ne kubula kufuukula bintu bulongo. Batumwa ba kwa Yesu bebikishako bingi kuyuka bya kufukula bintu.—Mana 3:21, 22.
Chinuzhukainga bya Buñanga bwa Lubuko
6, 7. (a) Twakonsha kumonanga byepi bya buñanga bwa lubuko? (b) Mambo ka bya buñanga bwa lubuko kyo byakumbena monse lelo jino?
6 Kimye kyo ajinga pano pa ntanda, Yesu wamukaine Satana ne bandemona banji. Wamukaine Satana kimye kyo amulukukile na kukeba konauna bukishinka bwanji. (Luka 4:1-13) Kabiji wayukile ne kukana meseko akonsheshe kumulengela konauna ndangulukilo ne byubilo byanji. (Mat. 16:21-23) Yesu wakwashishe bantu bakishinka kubula kwibamanyika ku bandemona.—Mako 5:2, 8, 12-15; 9:20, 25-27.
7 Panyuma ya kumwikajika ke Mfumu mu 1914, watokesheshe mwiulu mwatamishe Satana ne bandemona banji. Ne kyafumamo, Satana po po akilamo kwikala “mujimbijimbi wa panopantanda ponse.” (Lum. 12:9, 10) Onkao mambo, kechi kyafwainwa kwitukumisha pa kumona bya buñanga bwa lubuko byo bibena kuyilako palutwe ne. Twakonsha kuba byepi pa kuba amba twizhikijile ku bino bintu?
8. Kimye kyo tubena kusala byakisangajimbwe twakonsha kwipesa pesa byepi?
8 Baibolo ujimunañanako pa bizumba biji mu kupopwela mipashi. (Tangai Mpitulukilo ya mu mizhilo 18:10-12.) Lelo jino, Satana ne bandemona banji bongola milanguluko ya bantu kupichila mu mafilimu, mabuku ne makayo a pa kompyuta atundaika bya buñanga bwa lubuko. Onkao mambo, pa kusala byakisangajimbwe atweba bonse twafwainwa kwiipuzha amba: ‘Nanchi pa bañondo bapitapo natambanga mafilimu, mitanchi ya pa malangalanga, makayo a pa kompyuta, mabuku nangwa makayo atundaika bya buñanga bwa lubuko nyi? Nanchi nayuka ene mambo o kyanemena kukana bya buñanga bwa lubuko nyi, inyi mmona amba kafwako bintu byatama byakonsha kufumamo? Abya nakilangulukapo ne pe Yehoba byo omvwa pa mambo a byakisangajimbwe byo nguba nyi? Umvwe naswisha byubilo bya kwa Satana, nanchi kutemwa Yehoba ne bololoke bwanji kundengela kukana byubilo byatama nyi?’—Byu. 19:19, 20.
Umvwinainga Lujimuno lwa kwa Yesu Lwaamba pa Byubilo bya Bunya
9. Muntu wakonsha kumwesha byepi amba watemwa bubi?
9 Yesu wafunjishanga mizhilo ya Yehoba pa mambo a kwilaala. Waambile amba: “Kechi mwatangilepo’mba, Aye wibalengele ku ntendekelo, wibalengele mwanamulume ne mwanamukazhi ne kwamba’mba, Kyo kyo akalekela muntu shanji ne inanji, ukalamachila ku mukazhanji; ne abo babiji bakekala ke mubiji umotu, nenyi? Byonkabyo pano kechi baji babiji ne, ke mubiji umotu. Onkao mambo akya kyasambakanya Lesa, muntu kechi ekyabanye ne.” (Mat. 19:4-6) Yesu wayukile amba byo tumona byakonsha kutwela mu muchima. Mu Jashi janji ja pa Mutumba waambile amba: “Anweba mwaumvwine byo kyaambilwe’mba, Kechi uba bukende ne: pakuba amiwa nemwambila namba, awa utala mwanamukazhi na lwiso lwa kumukumbwa, waubila nanji jimo bukende monka mu muchima wanji.” (Mat. 5:27, 28) Aba babula kulondela lujimuno lwa kwa Yesu bamwesha amba batemwa bubi.
10. Shimikizhaipo kyakumwenako kimwesha amba muntu wakonsha kuleka kutamba bipikichala bya mulekese?
10 Satana utundaika bulalelale kupichila mu kutambisha bipikichala bya mulekese. Buno bwikalo bwayula bintu byatama. Aba batamba bipikichala bya mulekese kibakatazha bingi kulubako bintu byatama byo batamba. Kyakonsha ne kwibaja ndowe kutamba bipikichala bya mulekese. Akilangulukai kyamwekele ku mwina Kilishitu umo. Waambile amba: “Natambanga bipikichala bya mulekese mu bufyamfya. Nefwanyikizhanga kwikala mu ntanda yo namwene kuba amba yapuseneko na ntanda mo naingijilanga Yehoba. Nayukile kuba’mba bino byubilo byajinga byatama bingi, pano bino nebepelenga amiwa mwine kuba amba mingilo yami yaitabijilwe kwi Lesa.” Ki ka kyaalwile milanguluko ya iwe mulongo? Waambile amba: “Nangwa kya kuba kyajinga kintu kyakatazha kyo nkyangye kubapo kala ne, nalangulukilepo kubuula bakulumpe pa lukatazho lo najinga nalo.” Kyapeleleko, uno mulongo wibilekele bino byubilo byatama. “Panyuma ya kuleka buno bwikalo buncha, naumvwine kuba’mba nji na jiwi ja mu muchima jawama.” Aba bashikwa bubi bafwainwa kufunda kushikwa bipikichala bya mulekese.
11, 12. Twakonsha kumwesha byepi amba twashikwa bubi pa kimye kyo tubena kusala nyimbo?
11 Nyimbo ne byambo bya mu lwimbo byakonsha kupimpula milanguluko yetu, kabiji ne muchima wetu wakifwanyikizho. Nyimbo ke kya bupe kufuma kwi Lesa, kabiji ingila bingi mu mpopwelo ya kine. (Lupu. 15:20, 21; Efi. 5:19) Pano bino bwikalo bwatama bwa kwa Satana butundaika nyimbo yaamba pa byubilo byatama. (1 Yoa. 5:19) Pano mwakonsha kuyuka byepi inge kya kuba nyimbo yo mutelekako yatama nangwa ne.
12 Mwafwainwa kutendekelapo kwishikisha amba: ‘Nanchi nyimbo yo ntelekako itundaika kwipayañana, bukende, bulalelale ne bukamfutumfutu nyi? Inge kya kuba natangila mukwetu byambo biji mu lwimbo, nanchi uno muntu wakonsha kuyuka amba nashikwa bubi nangwa kumwesha amba nji na byubilo byatama nyi?’ Kechi twakonsha kwamba amba twashikwa bubi inge kya kuba tubena kuteleka ku nyimbo itundaika bubi ne. Yesu waambile amba: “Bilupuka mu kanwa bifuma mu muchima; abya byo bizhilulula muntu. Mambo mu muchima mo mulupuka milanguluko yatama, ne kwipayañana, ne bukende, ne bulalelale, ne bwivi, ne bubela bwa kubepela bantu, ne bya mwenga.”—Mat. 15:18, 19; Esakanyaiko Yakoba 3:10, 11.
Ikalai na Mmweno ya kwa Yesu ya Boba Bashikwa Bubi
13. Yesu umona byepi boba bantu babula kulapila?
13 Yesu waambile amba waishile kukwasha bandengamambo, nangwa amba bangubabibi, pa kuba amba balapile. (Luka 5:30-32) Pano wamonanga byepi boba batwajijile kulenga mambo? Yesu wapaine lujimuno lwabaya bingi pa mambo a kubula kongolwa na bano bantu. (Mat. 23:15, 23-26) Kabiji waambile ne kuba amba: “Kechi bonse bañambila’mba, Nkambo! Nkambo! Bakatwela mu bufumu bwa mwiulu ne; poso awa uba kyaswa muchima wa Tata wa mwiulu. Mu aja juba bavula bakañambila’mba, Nkambo! Nkambo! Kechi twaawilenga na mupashi mu jizhina jenu nenyi? ne mu jizhina jenu kechi twapangijilengamo bandemona nenyi? kabiji kechi twaubijilengamo mingilo ya bulume yavula mu jizhina jenu nenyi?” Nangwa byonkabyo ukebakana bantu babula kulapila boba bubi, ne kwibambila amba: “Mfumai anweba.” (Mat. 7:21-23) Mambo ka bano bantu o bakebachibila mambo mu jino jishinda? Ke na mambo a kuba bano bantu kechi banemeka Lesa ne, kabiji babika bakwabo mu lukatazho byo boba byubilo byatama.
14. Mambo ka bandengamambo babula kulapila kyo bapangiwa mu kipwilo?
14 Mambo a Lesa akambizha amba bandengamambo babula kulapila bafwainwa kupangiwa mu kipwilo. (Tangai 1 Kolinda 5:9-13.) Kino kyanema bingi pa mambo a bishinka bisatu: (1) kubula kusebanya jizhina ja Yehoba, (2) kuzhikijila kipwilo ku bubi, ne (3) kukwasha ndengamambo kulapila umvwe kyakonsheka.
15. Umvwe tukeba kutwajijila kwikala bakishinka kwi Yehoba, mepuzho ka anema o twafwainwa kwishikisha?
15 Nanchi twikala na mmweno ya kwa Yesu pa mambo a boba batwajijila kuba bubi nyi? Twafwainwa kulangulukapo pa ano mepuzho a kuba amba: ‘Nanchi nafwainwa kusalapo kupwanañananga na muntu wapangiwa nangwa wipatula mwine ku kipwilo kya bwina Kilishitu nyi? Ibyepi inge kya kuba uno muntu wapangiwa ke mulongo wenu wa ku mubiji waviluka pa nzubo?’ Luno lukatazho lwakonsha kwitubika mu lweseko byo twatemwa bololoke ne kwesekatu bukishinka bwetu kwi Lesa.a
16, 17. Ñanyi lukatazho lwajinga na inetu umo mwina Kilishitu, kabiji ki ka kyamukwashishe kulondela lunengezho lwa kupanga bangubabibi babula kulapila mu kipwilo?
16 Akimonai kyakumwenako kya nyenga umo mwina Kilishitu uji na mwananji wamulume wakoma awo watemenwe Yehoba. Nangwa byonkabyo, mukuya kwa kimye, watendekele kwikala na byubilo byatama. Kino kyamulengejile kupangiwa mu kipwilo. Uno nyenga yetu watemenwe bingi Yehoba, pano bino watemenwe ne mwananji wamulume kabiji kyamukatezhe bingi kulondela mikambizho iji mu Binembelo ya kubula kupwanañana nanji.
17 Umvwe wajinga anweba, uno nyenga inge mwamukwashishe amba ka? Mukulumpe mu kipwilo wamukwashishe kuyuka amba Yehoba wayuka byo eumvwinenga. Uno mulongo wamutundaikile kulanguluka pe Yehoba byo eumvwine kimye bamalaika banji kyo basatukile. Mukulumpe mu kipwilo wa mubujile amba nangwa kya kuba Yehoba wayuka byo kyumvwanyika kupita mu bino bintu, ukeba amba bantu babula kulapila bapangiwenga mu kipwilo. Uno nyenga waumvwijile lujimuno kabiji walondejile mu bukishinka luno lunengezho.b Kumwesha bukishinka mu jino jishinda kusangajika muchima wa Yehoba.—Mana 27:11.
18, 19. (a) Kuleka kupwanañana na ngubabibi kumwesha amba twashikwa ka? (b) Ki ka kyakonsha kufumamo umvwe twaikala bakishinka kwi Lesa ne ku lunengezho lwanji?
18 Umvwe mwaikala na lukatazho lwipashako, vulukainga kuba amba Yehoba wayuka byo mwiumvwa. Kuleka kupwanañana na muntu wapangiwa nangwa wipatula mwine ku kipwilo kumwesha amba mwashikwa miteeto ne byubilo byamulengejile kupangiwa nangwa kwipatula. Nangwa byonkabyo, mumwesha ne kuba amba mwamutemwa kabiji mukeba amba obenga byawama. Bukishinka bwenu bwakonsha kulengela muntu wakambulwa kulapila ne kubwela kwi Yehoba.
19 Muntu umo ye bapangilepo mu kipwilo kabiji ye babwezhezhe pa kupitapo kimye wanembele amba: “Ne walusekelo bingi mambo Yehoba watemwa bantu banji kabiji ukeba jibumba janji kwikala jatoka. Kintu kyakonsha kumona bantu amba kyatama kyakonsha kuwama kabiji kya butemwe.” Nanchi mwalanguluka amba uno muntu wakonsheshe kwamba bino byambo umvwe ba mu kipwilo, kubikakotu ne kisemi kyanji batwajijile kupwanañana ne aye kimye kyo bamupangile nyi? Inge ketulondele lunengezho lwa mu Binembelo lwaamba pa kupangiwa mu kipwilo, tumwesha amba twatemwa bololoke kabiji twayuka amba Yehoba ye uji na lūsa lwa kubikako bipimo bya byubilo byawama.
“Shikwai Byatama”
20, 21. Mambo ka o kyanemena kufunda kushikwa bubi?
20 Mutumwa Petelo witujimunako amba: “Tekanyai, mulabenga ne kukenkenta.” Mambo ka? Mambo “mulwanyi wenu Diabola, nobe bokwe wimba, upitañana na kusaka ye ayuka kuja.” (1 Pe. 5:8) Nanchi yenu bakaja nyi? Byavula byaimena pa byo mwafunda kushikwa bubi.
21 Kechi kyapela kwikala na muchima wakushikwa bubi ne. Mambo tusemwa na bundengamambo kabiji tubena kwikala mu ntanda itundaika kwikala na lwiso. (1 Yoa. 2:15-17) Pano bino, inge ketulondele Yesu Kilishitu ne kutemwa bingi Yehoba Lesa, twakonsha kutwajijila kushikwa bubi. Twayai tutwajijile ‘kushikwa bubi’ ne kuketekela kuba’mba Yehoba ye ‘ulama . . . bazhijikwa banji; wibapokolola mu kuboko kwa babi.’—Sala. 97:10.
[Tubyambo Twa Munshi]
a Umvwe mukeba kuyukilako bikwabo pa uno mutwe, monai Kyamba kya Usopa kya Kizungu kya September 15, 1981, mapa 26-31.
b Monai ne Kyamba kya Usopa kya January 15, 2007, mapa 17-20.
Musakukumbula’mba Ka?
• Ki ka kiketukwasha kuyuka byubilo byetu pa mambo a kutoma maalwa?
• Bintu ka byakonsha kwituzhikijila ku bya buñanga bwa lubuko?
• Kutamba bipikichala bya mulekese kwatamina ka?
• Tumwesha byepi amba twashikwa bubi umvwe muntu ye twatemwa wapangiwa mu kipwilo?
[Kipikichala pa peja 29]
Umvwe mwafuukulapo kutoma maalwa, mwafwainwa kuvuluka ka?
[Kipikichala pa peja 30]
Mujimukilainga Satana pa mambo a byakisangajimbwe
[Kipikichala pa peja 31]
Muntu utamba bya mulekese umwesha amba watemwa ka?