Kwingijila Lesa Kwa Kubula Kwilangulusha

“Mvulama bintu bya kunyuma ne kukanamina bintu bya kulutwe.”—FILI. 3:13.

LANGULUKAI PA ANO MEPUZHO ANEMA:

Ñanyi kintu kyakwashishe mutumwa Paulo kuleka kwilangulusha pa bintu byatama byo aubile?

Kwesakana na byaamba Baibolo, ñanyi bintu byakonsha kwitukwasha kwikala na mutende wa mu milanguluko?

Ñanyi kishinka kyakonsha kwitukwasha kwingijila Lesa kwa kubula kwilangulusha?

1-3. (a) Nga kwilangulusha ko kuba ka, kabiji kwakonsha kwitulengela kuba ka? (b) Ñanyi kintu kyo twakonsha kufunjilako kwi Paulo pa mambo a kwingijila Lesa kwa kubula kwilangulusha?

SENDWE unemba bisela wa jizhina ja J. G. Whittier wanembele’mba: “Pa byambo byonse byo twamba nangwa byo tunemba bilenga bulanda ke bya kuba’mba: ‘Nanchi inge kyajinga bibye.’” Bantu bamba bino byambo kimye kyo belangulusha pa byo bauba ne kulanguluka’mba inge baubijile mu jishinda jikwabo. “Kwilangulusha” ke kwikala na bulanda nangwa kumvwa bibi ku muchima pa mambo a byaubiwa nangwa byabula kubiwa, kabiji kwakonsha ne kulumbulula “kwijizhanya.” Atweba bonse twaubapo kala bintu byo tulanguluka’mba inge kwaikalanga kubwezhapo, twakonsha kuba byapusanako. Ñanyi bintu bimulengela kwilangulusha?

² Bantu bamo boba bilubo byabaya bingi mu bwikalo bwabo, kimo kimye ne kulengatu mambo akatampe. Bakwabo kechi baubapo kala bintu byatamishatu ne, pano bino, bazhinauka’mba kampe bintu bimo byo bafuukwilepo kuba mu bwikalo kechi byawamine ne. Bantu bamo baleka kulanguluka pa bya kunyuma. Kabiji bakwabo batwajijila na kwilangulusha pa bintu byo baubile kala ne kulanguluka’mba “nanchi inge naubile bibye.” (Sala. 51:3) Nga anweba mumvwa byepi? Nanchi mukeba kwingijila Lesa kwa kubula kwilangulusha pa mambo a bintu byo mwaubile kala nyi? Abya kujipo muntu ye mwakonsha kufunjilako kuba bino nyi? Ee koaji—mutumwa Paulo.

³ Mu bwikalo bwanji, Paulo waubile byonse bibiji, kulenga mambo ne kufuukulapo bya maana. Wilangulwishe bingi pa bilubo byanji, pano bino, wafunjile ne kuta muchima pa kwingijila Lesa mu bukishinka. Pano twayai tumone byo twakonsha kufunjilako ku byo aubile pa mambo a kwingijila Lesa kwa kubula kwilangulusha.

BINTU BYATAMA BYAUBILE PAULO

4. Ñanyi bintu byaubile Paulo byamulengejile kwilangulusha?

⁴ Saka akijitu Mufaliseo wakyanyike, Paulo waubile bintu byamulengejile kwilangulusha bingi kulutwe na lwendo. Kyakumwenako, watangijilenga mukwekele watama bingi wa kumanyika baana ba bwanga ba kwa Kilishitu. Jishimikila ja mu Baibolo jaamba’mba aku bepayatu Setepena, “Saulo [waishile kuyukanyikwa’mba Paulo] watatwile kumanyika kipwilo. Watwelelenga mu nzubo mu nzubo na kukulumunamo banabalume ne banabakazhi ne kwibataya mu kaleya.” (Byu. 8:3) Shayuka Albert Barnes waambile amba kyambo kya Kingiliki kyatuntululwa’mba “kumanyika” ke kyambo kimwesha lupata ne bukaji [Saulo] bo ajinga nabo.” Onkao mambo, Barnes waambile amba, “Saulo walukukile kipwilo byonka nyama mukaji byo alukukañana.” Byo ajinga Muyudea wabambakana, Saulo waitabijile kuba’mba Lesa ye wamupa mwingilo wa kuzhiya kipwilo kya bena Kilishitu kyonse. Onkao mambo, wamanyikilenga bena Kilishitu kya kine kine, kabiji “wibachinyishenga kuba amba ukebepayatu bonse . . . banabalume ne banabakazhi.”—Byu. 9:1, 2; 22:4.a

5. Lumbululai byaalulukile Saulo kuleka kumanyika baana ba bwanga ne kutendeka kusapwila pe Yesu.

⁵ Kabiji Saulo wakebelenga kuya ku Damasakasa kuba’mba akafumye baana ba bwanga mu mazubo abo ne kwibatwala ku Yelusalema kuba’mba kije kikatampe kya Saniedilini kikebamanyike. Pano bino, wakankelwe kuba bino mambo mwine Mutwe wa kipwilo kya bena Kilishitu kechi wakebelenga amba obe kino ne. (Efi. 5:23) Saulo byo ailenga ku Damasakasa, Yesu wamwekanyikile kwi aye kabiji Saulo wapofwile meso na mambo a kyeya kyafumine mwiulu. Kepo Yesu atumine Saulo kuya ku Damasakasa na kupembelela kumubula bya kuba. Twayuka byamwekele panyuma ya kino.—Byu . 9:3-22.

6, 7. Ki ka kimwesha kuba’mba Paulo wayukile bintu byatama byo aubanga kala?

⁶ Byo aalukile ne kwikala mwina Kilishitu, Paulo wapimpwile byubilo byanji. Mu kifulo kya kwikala mbanzhi wa bwina Kilishitu, watendekele kwibuzhikijila. Nangwa byonkabyo, wanembele pa byo aubile amba: “Anweba mwaumvwine byubilo byami bya kala bya mu bupopweshi bwa Bayudea byo nakijishemo kumanyika kipwilo kya Lesa ne kukebesha kwikizhiya.” (Nga. 1:13) Kabiji wabwezhezhepo kutongola bilubo byanji kimye kyo anembele makalata ku kipwilo kya bena Kolinda, bena Filipai ne kwi Timoti. (Tangai 1 Kolinda 15:9; Fili. 3:6; 1 Timo. 1:13) Paulo kechi waumvwine bumvu pa kunemba bintu byo aubile ne, kabiji kechi wakebelenga kuvulañanyako uba nobe kebyaubiwe ne. Wayukile kuba’mba waubile bintu byatama bingi.—Byu. 26:9-11.

⁷ Shayuka wa Baibolo aye Frederic W. Farrar wanembele kuba’mba inge twalanguluka pe Paulo byo amanyikile bena Kilishitu, po po twakonsha kuyuka bulanda bo ajinga nabo kabiji ne bantu byo bamulengulwilenga. Kimye Paulo kyo afwakashijilenga bipwilo byapusana pusana, kampe balongo bamumwene pa kimye kitanshi bamwambijilenga’mba: ‘Nanchi yobe Paulo, yenka witumanyikanga.’—Byu. 9:21.

8. Paulo waumvwine byepi pa lusa ne butemwe bo bamumwesheshe kwi Yehoba ne Yesu, kabiji kino kitufunjishapo ka?

⁸ Nangwa byonkabyo, Paulo wayukile kuba’mba lwajingatu lusa lukatampe lwa Lesa kuba’mba engilenga mwingilo wanji. Watongwele kino kyubilo kya Lesa kya lusa bimye 90 mu makalata anji 14, kukila banembi bakwabo ba Baibolo. (Tangai 1 Kolinda 15:10.) Paulo wasanchile bingi pa lusa lo bamumwesheshe kabiji wakebelenga kumwesha lusanchilo pa lusa lukatampe lwa Lesa. Onkao mambo, ‘waingijilenga kukila’ batumwa bonse. Byaubile Paulo bimwesha’mba inge kya kuba twasolola mambo etu ne kuja nyenye, kupichila mu kitapisho kya bukuzhi bwa Yesu, Yehoba ukazhimañanya mambo etu, nangwatu a bulala. Luno ke lufunjisho lwawama bingi ku yense ulanguluka’mba mambo anji akatampe kya kuba kechi akonsha kulekelwa kupichila mu kitapisho kya Kilishitu ne. (Tangai 1 Timoti 1:15, 16.) Nangwa kya kuba Paulo wajinga mulwanyi wa Kilishitu, wanembele’mba: “Mwana Lesa . . . wantemenwe kabiji wipaine mwine na mambo a amiwa.” (Nga. 2:20; Byu. 9:5) Onkao mambo, Paulo wafunjile buneme bwa kwingijila Lesa kwa kubula kwilangulusha. Nanchi ne anweba kyo kyo mwafunjilako nyi?

KUJIPO BINTU BYO MWILANGULUSHAPO NYI?

9, 10. (a) Mambo ka bantu ba Yehoba bamo o belangulwisha? (b) Mambo ka o kyatamina kwikala na bijikila na mambo a bintu byo twaubile kala?

⁹ Nanchi mwaubilepo bintu bimo bimulengela kwilangulusha pa kino kimye nyi? Abya mwatayile ngovu ne kimye pa bintu byabula kulumbuluka nyi? Nanchi mwaubilepo bintu bimo byaletejile bakwenu malwa nyi? Nangwa kampe mubena kwilangulusha pa bintu bimo byo mwaubile. Bwipuzho ke buno, Mwakonsha kuba byepi pa kino?

¹⁰ Bantu bavula bekala na bijikila. Kutwajijila kwakamwa pa kintu ke kwimanyikatu ne kwilengela kwikala na bulanda. Kabiji kulengelatu kwikala na bijikila bikatampe. Abya kwikala na kijikila kwakonsha kupwisha lukatazho nyi? Ine. Kijitu nobe mubena kulukuta na kupompa nkinga yasabika ibena kubula kwikuta ne. Mu kifulo kya kulefulwa, kyakonsha kuwama kufumya kyubu wa nkinga ne kukeba pasabika kuba’mba muwamishepo. Byonka byo mwafwainwa kuwamisha pasabika, byo byo mwakonsha ne kulomba lulekelo lwa mambo ku muntu ye mwapusene nanji ne kweseka kupwañana nanji. Kabiji mwakonsha kwibikako kuchinuzhuka kimulengejile kuba kyatama, pa kuba’mba mukabule kubwezhapo. Nangwa byonkabyo, bimye bimo mwafwainwatu kuchinchika bintu bifuma mu bilubo byenu. Mu kwakamwa kafwako kyakonsha kufumamo ne, kwakonsha kwimulengelatu kukankalwa kwingijila Yehoba bulongo. Kabiji mu kwikala na bijikila kechi mufuma mfweto ne.

11. (a) Ñanyi bintu byo twafwainwa kuba pa kuba’mba Yehoba etubile lusa ne kwitumwesha butemwe? (b) Kwesakana na byaamba Baibolo, ñanyi bintu byakonsha kwitukwasha kwikala na mutende wa mu milanguluko pa mambo a bilubo byo twaubile kala?

¹¹ Bamo baji na muteeto wa kuleka bilubo byabo bya kala kwibalengela kulefulwa kya kuba bafika ne pa kipimo kya kwiumvwa kwikala batutu kwi Lesa. Bakonsha kulanguluka’mba Lesa kuba wibobila lusa ne, kampe na mambo a kuba balengele mambo abaya nangwa balengele mambo pa bimye byavula. Pano kishinka ke kya kuba’mba nangwatu baubile bintu bya mutundu ka, bakonsha kuja nyenye, kupimpula byubilo byabo ne kulomba lulekelo lwa mambo. (Byu. 3:19) Yehoba wakonsha kwibobila lusa ne kwibamwesha butemwe, byonkatu byo auba ku bantu bavula. Yehoba ukobila lusa muntu wipelula, wakishinka kabiji walapila kya kine. Lesa byo byo aubile ne kwi Yoba, awo waambile kuba’mba: “Nalapila saka nepukula mu lukungu ne mu buto.” (Yoba 42:6) Baibolo witubula kyakonsha kwitukwasha kwikala na mutende wa mu milanguluko. Waamba’mba: “Awa ufya mizhilulwila yanji kechi ukamona byawama ne; pakuba awa wiisolola ne kwiileka kikupu ukamona lusa.” (Mana 28:13; Yako. 5:14-16) Onkao mambo, twafwainwa kusolola mambo kwi Lesa, kulomba kuba’mba etulekeleko mambo ne kuba bintu bimwesha’mba twaja nyenye. (2 Ko. 7:10, 11) Inge twauba bino bintu, Mwine ‘ulekela mambo onsetu,’ uketubila lusa.—Isa. 55:7.

12. (a) Nga byapichilemo Davida bitukwasha byepi kuyuka bya kuba inge jiwi ja mu muchima kejituzhachishe? (b) Mu ñanyi jishinda Yehoba mo elangulwishe, kabiji kuyuka kino kwitukwasha byepi? (Monai kakitenguluzha.)

¹² Lulombelo ke jishinda jimo janema bingi Lesa mo etukwashisha. Mu Salamo umo, Davida waambile byambo bya lwitabilo byamwesheshe kuba’mba wayukile amba Yehoba wakumbula lulombelo lwanji. (Tangai Salamo 32:1-5.) Saka akyangye kusolola mambo anji, jiwi janji ja mu muchima jamuzhachishenga bingi. Kyamweka wayanjile bingi na kijikila ne bulanda na mambo a kubula kusolola mambo anji. Ki ka kyalengejile kuba’mba Davida bamulekeleko mambo ne kubula kwikala na bulanda? Wasolwele mambo anji kwi Lesa. Yehoba wakumbwile lulombelo lwa kwa Davida ne kumukosesha kutwajijila kuba bintu byawama. Ne anweba inge mwalomba kufuma panshi ya muchima, mwafwainwa kuketekela kuba’mba Yehoba ukomvwa milombelo yenu. Inge kemwilangulushe pa bintu byatama byo mwaubile, ibikaiko kuba byawama ne kuketekela’mba Yehoba wimulekelako mambo.—Sala. 86:5.

LANGULUKAINGA PA BINTU BIJI KULUTWE

13, 14. (a) Ñanyi kintu kyo twafwainwa kutapo muchima pa kino kimye? (b) Ñanyi mepuzho akonsha kwitukwasha kupesapesa bwikalo bwetu byo buji?

¹³ Ibyo kuba’mba twakonsha kufunjila ku bintu bya kala, pano kechi twafwainwa kwakamwa na mambo a bino bintu ne. Onkao mambo, mu kifulo kya kwakamwa na mambo a bintu bya kunyuma, twafwainwa kuta muchima ku bintu bijiko pa kino kimye ne bya kulutwe. Ñanyi bintu byo tubena kuba pa kino kimye nangwa byo tubena kukankalwa kuba, biketulengela kwilangulusha kulutwe amba nanchi inge kechi twibyubile ne, nangwa inge twibyubijile mu jishinda jikwabo? Nanchi tubena kutwajijila kwikala bakishinka kya kuba kafwako bintu biketulengela kwilangulusha kulutwe nenyi?

¹⁴ Malwa akatampe byo abena kufwenya pepi, kechi tukeba tukelangulushenga’mba: “Nanchi inge naingijileko pakatampe mu mwingilo wa Lesa. Nabujile ka kwingilako bupainiya byo nakijinga na kimye kya kuba bino? Ki ka kyandengejile kubula kukanamina mwingilo wa bunkwasho mu kipwilo? Nanchi nebikileko kuvwala bumuntu bupya nyi? Abya Yehoba ummona’mba nkekala mu ntanda yanji ipya nyi?’ Mu kifulo kya kulangulukangatu pa ano mepuzho, tubena kukeba kwiengijisha pa kwipesa pesa atweba bene ne kumona kuba’mba tubena kwingila na ngovu mu mwingilo wa Yehoba. Inge ne, tukatwajijila kwikala bwikalo buketulengela ne kukilamo kwilangulusha.—2 Timo. 2:15.

KANGE MWILANGULUSHENGA PA MWINGILO WENU WAZHILA NE

15, 16. (a) Ñanyi bintu byafuukulapo bantu bavula pa kuba’mba batangizheko mwingilo wa Lesa mu bwikalo bwabo? (b) Mambo ka o mwafwainwa kubujila kwilangulusha pa byo mwafuukulapo kuba pa kuba’mba mutangizheko bintu bya Bufumu?

¹⁵ Pano ibyepi ku boba basalapo kwingijila Yehoba mu mwingilo wa kimye kyonse? Kampe mwalekele nkito ya mali avula nangwa busulu bwawama pa kuba’mba mupezheko bwikalo bwenu ne kwikala na kimye kyabaya kya kwingila mingilo ya Bufumu. Nangwa kampe mwasalapo kubula kutwela mu masongola nangwa muji mu masongola pano mwasalapo kubula kusema baana pa kuba’mba mwingileko mwingilo wa kimye kyonse, mwingilo wa pa Betele, mwingilo wa buntungi mu byalo byapusana pusana, mwingilo wa mu mwanzo nangwa mwingilo wa bumishonale. Nanchi mwafwainwa kwilangulusha pa byo mwafuukwilepo byo mwakomena kala mu mwingilo wa Yehoba nyi? Abya mwafwainwa kulangulukanga’mba mwafuukwilepo kutama nangwa amba mwatayilengatu kimye nyi? Ine!

¹⁶ Mwafuukwilepo kuba bino na mambo a kutemwa Yehoba ne kukebesha kukwasha bantu bakeba kumwingijila. Kechi mwafwainwa kulangulukanga’mba bwikalo bwenu bwafwainwe kuwama inge mwaubile bintu byapusanako ne. Mwafwainwa kumwena lusekelo mu kuyuka’mba mwaubile kintu kyo mwayukile’mba kyawama. Kabiji mwafwainwa kusekela mu kwingila mwingilo wa Yehoba. Kechi ukavulama bwikalo bwenu bwa kwipana ne. Mu bwikalo bo tubena kupembelela, ukemupesha bingi kukila ne byo mwakonsha kufwanyikizha!—Sala. 145:16; 1 Timo. 6:19.

BYA KWINGIJILA LESA KWA KUBULA KWILANGULUSHA

17, 18. (a) Ñanyi kishinka kyakwashishe Paulo kwingijila Lesa kwa kubula kwilangulusha? (b) Mwafuukulapo kuba ka pa bintu byo mwaubile kala, pa byo mubena kuba luno ne pa byo mukoba kulutwe mu mwingilo wa Yehoba?

¹⁷ Ñanyi kishinka kyafunjile Paulo kyamukwashishe kwingijila Lesa kwa kubula kwilangulusha? Paulo waambile kuba’mba walekele kwikala na bijikila pa mambo a bintu byo aubile kala ne kwingila na ngovu kuba’mba akatambule mfweto. (Tangai Filipai 3:13, 14.) Paulo kechi watwajijile na kulanguluka pa bwikalo bwanji bwatama bo ajingamo mu bupopweshi bwa Bayudea ne. Pakuba watele muchima pa kwingila na ngovu kuba’mba afikilemo kutambula mfweto ya bumi bwa myaka.

¹⁸ Atweba bonse twakonsha kufunjilako ku kishinka kiji mu byambo bya kwa Paulo. Mu kifulo kya kulangulukanga pa bintu bya kala, bintu byo twakonsha kubula kuwamisha, twafwainwa kuta muchima ku bintu biji kulutwe. Ibyo kuba’mba kechi twakonsha kulubakotu ku bintu byatama byo twaubile kala ne, pano bino, twafwainwa kutwajijila kwibifumya mu michima yetu. Twakonsha kwibikako kuleka kulanguluka pa bintu bya kala, kwingijila Lesa papela bulume bwetu ne kulanguluka pa bintu byawama biji kulutwe!

[Tubyambo twa mushi]

[Kitenguluzha pa peja 25]

MU ÑANYI JISHINDA YEHOBA MO ELANGULWISHE?

Pa bimye byavula, Baibolo wamba’mba Yehoba “wilangulwishe.” (Yona 3:10; Nte. 6:6, 7; Mito. 2:18; 1 Sam. 15:11, NW) Byo kiji kuba’mba mingilo yanji yaoloka, Lesa kechi wilangulusha na mambo a kulubankanya ne. (Bala. 23:19; Mpitu. 32:4) Pakuba mu mulaka wa Kihebelu, ‘kwilangulusha’ kwakonsha kulumbulula kupimpula milanguluko. Kyakumwenako, na mambo a kuba Yehoba wakoka muchima ne kubula kumina pa kintu kimo kabiji uji na lusa, upimpula mulanguluko wanji wa kukambula babi inge balapila ne kupimpula byubilo byabo.—Yele. 18:7-10.

[Kipikichala pa peja 24]

Paulo wafunjile kwingijila Lesa kwa kubula kwilangulusha