BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • w22 October pp. 12-17
  • “Bo Bene ba Lusekelo aba Batwajijila Kwikala ba Kishinka” kwi Yehoba

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • “Bo Bene ba Lusekelo aba Batwajijila Kwikala ba Kishinka” kwi Yehoba
  • Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2022
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • TULONDELA BYAUBILE BATUMWA
  • “BAKULUMPE BALAMA KYALO”
  • “MWINE WAKILA”
  • NKONDO IKAPELAKO
  • TWAFWAINWA KUTWAJIJILA KWIKALA BA KISHINKA
  • Nanchi Mulamanga Bukishinka Bwenu Nyi?
    Kyamba kya Usopa—2008
  • Mambo Ka O Mwafwainwa Kwikela Na Bukishinka?
    Kyamba kya Usopa—2008
  • Buku wa mu Baibolo Nambala 27—Danyela
    “Binembelo Byonse”—bya Kine Kabiji Byawama
  • Kange Musankilepo Bulumbuluke Bwenu Ne
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu Bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2019
Monai Bikwabo
Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu bwa Yehoba (Kya Kufundamo)—2022
w22 October pp. 12-17

MUTWE WA KUFUNDA 42

“Bo Bene ba Lusekelo aba Batwajijila Kwikala ba Kishinka” kwi Yehoba

“Bo bene ba lusekelo [aba ba kishinka] . . . , aba benda mu mizhilo ya Yehoba.”—SALA. 119:1.

LWIMBO 124 Twajijilai Kwikala Bakishinka

BIJI MU UNO MUTWEa

Balongo ne banyenga bebakasa na mambo a lwitabilo lwabo bino batwajijila kwikala na lusekelo.

Balongo ne banyenga yetu bo bakasa mu kaleya na mambo a kwikala ba kishinka ku bumfumu bwa Yehoba (Monai mafuka 1-2)

1-2. (a) Ñanyi bintu bimo bibena kuba makafulumende ku bantu ba Yehoba kabiji ñanyi kintu kyuba bantu ba Yehoba? (b) Mambo ka o twafwainwa kwikela na lusekelo nangwa kyakuba babena kwitumanyika? (Kabiji ambaipo pa kipikichala kiji pa nkupiko.)

LELO jino, mwingilo wetu bamulekesha nangwa’mba bamukanya mu byalo kukila 30 mwaya ntanda. Makafulumende a mu bino byonka byalo ataya mu kaleya balongo ne banyenga bavula bingi. Pano ñanyi kintu kyalengela’mba bebakase? Yehoba wayuka’mba kafwako bintu byatama byo baubile pa kuba’mba bebakase ne. Kintu kyo bobatu ke kutanga Baibolo, kusapwila bakwabo pa bintu byo baitabilamo ne kupwila pamo na bakwabo ba mu lwitabilo. Kabiji kechi bevwanga mu bya bumulwila ntanda nangwa mu nkondo ne. Nangwa kyakuba bebakanya kwingijila Yehoba, bino abo batwajijilatu kwikala ba kishinka kwi aye ko kuba’mba batwajijila kunemeka Yehoba. Kabiji kino kibaletela bingi lusekelo.

2 Kampe mwakimonapo kala bipikichala bya bano balongo ne banyenga bachinchikile saka baji na lusekelo. Baji bingi na lusekelo mambo bayuka kuba’mba Yehoba naye uji bingi na lusekelo byo batwajijila kwikala ba kishinka kwi aye. (1 Moba 29:17a) Yesu waambile’mba: “Bo ba lusekelo aba bo bamanyika na mambo a bololoke . . . Sekelai ne kusangalala, mambo mfweto yenu . . . yabaya.”—Mat. 5:10-12.

TULONDELA BYAUBILE BATUMWA

Kipikichala: 1 Mutumwa Petelo ne Yoano babena kwamba ku kije kya Saniedilini. 2. Mulongo ubena kwamba na nchibamambo mu kije.

Bena Kilishitu lelo jino bakonsha kufunjilako kwi Petelo ne Yoano umvwe bebatwala ku kije na mambo a lwitabilo lwabo (Monai mafuka 3-4)

3. Kwesakana na Byubilo 4:19, 20 ñanyi bintu byaubilepo batumwa ba kwa Yesu byo bebamanyikilenga kabiji mambo ka?

3 Balongo ne banyenga babena kupita mu bintu byapichilemo batumwa ba mu myaka kitota kitanshi. Bebamanyikilenga na mambo kusapwila pe Yesu. Banchibamambo ba mu kije kya Bayudea bebakambizhe’mba “bekileke kwambanga mu jizhina ja Yesu.” (Byu. 4:18; 5:27, 28, 40) Batumwa baubile byepi? (Tangai Byubilo 4:19, 20.) Bayukile’mba mwine uji na luusa lukatampe ye ‘wibakambizhe kusapwila bantu ne kushimuna bulongo’ pe Kilishitu. (Byu. 10:42) Onkao mambo, Petelo ne Yoano baimenejilengako bonse baambile na kuchinchika’mba bafwainwa kukookelanga Lesa kukila kukookela banchibamambo kabiji baambile’mba kechi bakekileka kwambanga pe Yesu ne. Mu ñambilo ikwabo baambijile banchibamambo amba: ‘Nanchi anweba mubena kukeba’mba twimukookelenga kukila kukookela Lesa uji na luusa lukatampe nyi?’

4. Kwesakana na Byubilo 5:27-29 batumwa baubilepo byepi kabiji twakonsha kulondela byepi byo baubile?

4 Bena Kilishitu bakine balondela byaubile batumwa baambile’mba: “Lesa ye kalama ye twafwainwa kukookela kechi bantu ne.” (Tangai Byubilo 5:27-29.) Byo bebapumine na mambo a kutwajijila kwikala ba kishinka, batumwa bafumine mu kije kya Bayudea “saka basekela, mambo Lesa wibanemekele byo bebanenene na mambo a jizhina ja Yesu,” kabiji batwajijile kusapwila.—Byu. 5:40-42.

5. Ñanyi mepuzho o twafwainwa kukumbula?

5 Byaubile batumwa bileta mepuzho nabiji a kuba’mba, batumwa bakonsheshe byepi kukookela Lesa kabiji pa kimye kimotu kukookela “bakulumpe balama kyalo”? (Loma 13:1) Nga atweba twakonsha “kukookela [byepi] makafulumende ne ba luusa” byonka byaubile mutumwa Paulo kabiji pa kimye kimotu ne kutwajijila kwikala ba kishinka kwi Lesa kalama wetu Wakila?—Titu. 3:1.

“BAKULUMPE BALAMA KYALO”

6. (a) Nga “bakulumpe balama kyola” batongolwa pa Loma 13:1 bo bañanyi kabiji twafwainwa kwibamonanga byepi? (b) Ñanyi luusa luji na bandamakyalo bonse?

6 Tangai Loma 13:1. Mu kino kyepelo byambo bya kuba’mba “bakulumpe balama kyalo” byaamba pa bantu baji na luusa pa bakwabo nangwa balama bantu bakwabo. Bena Kilishitu bafwainwa kukookelanga makafulumende mambo bo balama mutende ne kumona’mba bantu babena kukookela mizhilo kabiji pa kimye kimotu bazhikijila bantu ba Lesa. (Lum. 12:16) Onkao mambo, twafwainwa kwibapa misonko, milambo, ne kwibapa munema wibafwainwa. (Loma 13:7) Nangwa byonkabyo, bano bantu bajitu na luusa na mambo a kuba’mba Yehoba wibaswisha. Yesu walumbulwile bulongo kino kishinka byo bamutotolweshenga kwi ndamakyalo mwina Loma aye Pontiusa Pilato. Pilato byo aambile’mba uji na luusa lwa kukasulula Yesu nangwa kumwipaya, Yesu wamwambijile’mba: “Anweba kechi muji na luusa pe amiwa ne, kanatu bemupalo kufuma mwiulu.” (Yoa. 19:11) Luusa lonse luji na bandamakyalo ne bamulwila ntanda lelo jino, luji na pa kupelela byonkatu byajinga luusa lwajingapo ne Pilato.

7. Ñanyi bintu byakonsha kwamba bandamakyalo byo twafwainwa kubula kukookela kabiji ñanyi kintu kyo bafwainwa kulabijila?

7 Bena Kilishitu bonse bafwainwa kukookela mizhilo yonse ya kafulumende ibula kulala mizhilo ya Lesa. Bino kechi twafwainwa kukookela bantu umvwe betubuula’mba tube bintu byakanya Lesa ne. Kabiji kechi twafwainwa kukookela bantu umvwe betukanya kuba bikeba Lesa ne. Kimo kimye kafulumende wakonsha kwambila bansongwalume kutwela nkito ya bushilikale ne kulwa nkondo.b Nangwa bakonsha kwitukanya kwingijisha Baibolo ne mabuku etu alumbulula Baibolo ne kwitwambila’mba tuleke kusapwila ne kupwila pamo. Umvwe bandamakyalo batatula kumanyika baana ba bwanga ba kwa Kilishitu bakatotolola kwi Lesa. Mambo Yehoba ubena kumona byo babena kuba.—Sapwi. 5:8.

8. Ñanyi lupusano luji pe Yehoba ne bakulumpe balama kyalo?

8 “Bakulumpe balama kyalo” bakonsha kwikala na luusa pa bakwabo ne kuba bintu byawama. Nangwa byonkabyo, ke bambulwa kulumbuluka ne luusa lwabo luji na pa kupelela. Mambo kuji Mwine Wakila bulume bonse aye Yehoba. Pa bimye bina mu Baibolo Yehoba Lesa bamulumbulula’mba ye “Mwine Wakila”—Da. 7:18, 22, 25, 27.

“MWINE WAKILA”

9. Ñanyi bintu byamwene Danyela mu bimwesho?

9 Ngauzhi Danyela wamwene bimwesho bimwesha kuba’mba Yehoba wakila bandamakyalo ba pano pa ntanda bonse. Patanshitu Danyela wamwene binyama bikatampe bina byaimenejilengako bufumu bukatampe bwa ntanda yonse bwajingako kala ne bujiko lelo jino ko kuba’mba Babilona, Media ne Pelisha, Gilisi, Loma ne bufumu bwa ntanda yonse bujipo bwa Anglo-America. (Da. 7:1-3, 17) Kepo Danyela amwene Yehoba Lesa saka aikala pa jitanda mwiulu na kuchiba mambo. (Da. 7:9, 10) Kintu kyalondejilepo kyamwene uno ngauzhi wa kishinka ke kya kujimunako bandamakyalo lelo jino.

10. Kwesakana na byaamba Danyela 7:13, 14, 27 bañanyi Yehoba bo apa luusa lwa bukalama pano pa ntanda kabiji kino kimwesha ñanyi kintu pe aye?

10 Tangai Danyela 7:13, 14, 27. Lesa waangachile luusa lonse luji na makafulumende a bantu ne kwilupana ku bakwabo bebakila bulume. Bañanyi bo bapele luno luusa? Wilupaine ku “wamwekelenga nobe mwana muntu” aye Yesu Kilishitu ne “bazhila ba yewa Mwine Wakila” abo ba 144,000 bakalama mu bufumu “myaka ne myaka.” (Da. 7:18) Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, Yehoba ye “Mwine Wakila” mambo ye yenkatu uji na luusa lwa kuba bino.

11. Ñanyi bintu bikwabo byanembele Danyela bimwesha kuba’mba Yehoba ye Mwine Wakila?

11 Byamwene Danyela mu kimwesho byakwatakana na bintu byo aambilepo patanshi. Danyela waambile’mba: “Lesa wa mwiulu . . . ufumyapo bamfumu pa bufumu ne kupingizhapo bakwabo.” Kabiji wanungilepo amba: “Mwine Wakila ye Kalama mu bufumu bwa bantu, kabiji amba ye upana bufumu ku muntu yense ye akeba.” (Da. 2:19-21; 4:17) Nanchi Yehoba wakifumyapo kala bakalama ne kupingizhapo bakwabo nyi? Ee.

Mfumu Beleshaza ne bo aji nabo bakumya ne kumvwa moyo pa kumona kuboko na kunemba pa lubumbulu.

Yehoba waangachile bufumu bwa kwa Beleshaza ne kwibupana ku bena Meda ne bena Pelisha (Monai jifuka 12)

12. Ambaipo pa bantu bamo Yehoba bo aangachile bufumu. (Monai kipikichala.)

12 Yehoba wamweshatu patoka kuba’mba ye uji na luusa lonse kukila “bakulumpe balama kyalo.” Akilangulukai pa kino kyamwekejile bano bamfumu basatu. Felo mfumu wa Ijipita waalwile bantu ba Yehoba ke bazha ne kukana kwibakasulula’mba babwele kwabo. Bino Lesa wibapokolwele ne kulobesha Felo pa Kalunga Kachila. (Lupu. 14:26-28; Sala. 136:15) Mfumu Beleshaza wa mu Babilona watekele kijiilo kabiji “[witumbijikile aye mwine] ne kulengulula Nkambo wa mwiulu” kabiji ‘watakaikilenga balesa ba siliva ne ba ngolode’ kukila Yehoba. (Da. 5:22, 23) Bino Lesa wamulengeshe bumvu uno mwanamulume witotele bingi. “Bonkabwa bufuku,” Beleshaza bamwipayile kabiji bufumu bwanji bebupaine ku bena Meda ne bena Pelisha. (Da. 5:28, 30, 31) Mfumu Heloda Agilipa I wa ku Pelisitina waipayile mutumwa Yakoba kabiji watayile pa kazhima mutumwa Petelo kuba’mba a mwipaye. Bino Yehoba kechi walekele Heloda kuba’mba epaye Petelo ne. “Malaika wa Yehoba walengejile Heloda kukolwa” kabiji wafwile.—Byu. 12:1-5, 21-23.

13. Ambaipo Yehoba byo aonawine bamfumu balwilenga na bena Isalela.

13 Kabiji Yehoba wamwesheshe bamfumu baumvwañene kulukuka bena Isalela kuba’mba aye ye Mwine Wakila. Walwijileko bena Isalela ne kwibakwasha kushinda bamfumu 31 ba bena Kenana ne kwibalengela kutambula mapunzha avula mu ntanda ya mulaye. (Yosh. 11:4-6, 20; 12:1, 7, 24) Kabiji Yehoba wakwashishe bena Isalela kushinda Mfumu Benehadada pamo na bamfumu bakwabo 32 babena Silya balwilenga nabo.—1 Mfu. 20:1, 26-29.

14-15. (a) Ñanyi byambo byaambile Mfumu Nebukaneza ne Mfumu Daliusa pa bumfumu bwa Yehoba? (b) Nyimbi wa masalamo waambilepo amba ka pe Yehoba ne kisaka kyanji?

14 Pa bimye byavula Yehoba wamwesha kuba’mba ye Mwine Wakila. Mfumu wa Babilona aye Nebukaneza byo akankelwe kwipelula ne kuyuka kuba’mba Yehoba ye mwine wafwainwa kutotwa watatwile kwitota na mambo a ‘bulume bwanji, ngovu ne lukumo lo ajinga nalo.’ Na mambo a kino Lesa wamukambwile ne kumulengela kukonya. Bukonye byo bwapwile, Nebukaneza “watakaikile Mwine Wakila” kabiji wayukile’mba “bukalama [bwa Yehoba] bo bwa myaka ne myaka.” Wanungilepo amba: ‘Kafwako muntu nangwa umo wakonsha kumukanya ne.’ (Da. 4:30, 33-35) Bukishinka bwa kwa Danyela byo bwaesekelwe Yehoba wamupokolwele mu jiyengo ja mabokwe. Kino kyalengejile Mfumu Daliusa kwamba’mba: “Bantu bafwainwa kwakamwa Lesa wa kwa Danyela. Mambo aye ye Lesa mumi kabiji ye wa myaka ne myaka. Bufumu bwanji kechi bakebonauna ne, kabiji bukalama bwanji bo bwa myaka ne myaka.”—Da. 6:7-10, 19-22, 26, 27.

15 Nyimbi wa masalamo waambile’mba: “Yehoba wavulañanya milanguluko ya bisaka bya bantu; waalulula bifuukula bantu.” Kabiji wanungilepo amba: “Kyo kya lusekelo akya kisaka kya bantu kiji na Lesa wakyo Yehoba, bantu bo asala kwikala bunonshi bwanji.” (Sala. 33:10, 12) Kino kyo kitulengela kutwajijila kwikala ba kishinka kwi Yehoba.

NKONDO IKAPELAKO

Nzhita ya Yehoba ya mwiulu iji pa bambili kabiji yalukuka bashilikale pano pa ntanda.

Nzhita ya Yehoba ya mwiulu ikashinda makafulumende akemena bantu banji (Monai mafuka 16-17)

16. Ñanyi kintu Yehoba kyo akoba mu kimye kya “malwa akatampe” kabiji mambo ka? (Monai kipikichala.)

16 Twatanga ne kuyuka bintu bimo Yehoba byo aubile kala kene. Pano ñanyi bintu byo tubena kutengela bikamweka katataka? Twaketekela’mba Yehoba ukapulusha bantu banji ba kishinka mu kimye kya “malwa akatampe.” (Mat. 24:21; Da. 12:1) Ukoba bino kimye bisaka bya bantu, ko kuba’mba Gogi wa Magogi byo akakwatankana pamo ntanda yonse ne kulukuka bantu ba Yehoba ba kishinka. Bino bisaka byonse bikakwatankana mwavwangwa byalo 193 biji mu kipamo kya United Nations kechi bikakonsha kulwa na Mwine Wakila ne nzhita yanji ya mwiulu ne. Yehoba walaya’mba: “Nketumbijika ne kwizhijika amiwa mwine kabiji nkalengela bisaka bya bantu kungyuka; ne abo bakayuka’mba amiwa yami Yehoba.”—Ezi. 38:14-16, 23; Sala. 46:10.

17. Ñanyi kintu Baibolo kyo aambapo kuba’mba kyo kikamwekela bamfumu ba pano pa ntanda ne bantu ba kishinka kwi Yehoba?

17 Gogi ukalukuka bantu ba Lesa. Kino kyo kikalenga Yehoba kuleta nkondo ya Amagedonyi ikonauna “bamfumu ba pano pa ntanda ponse.” (Lum. 16:14, 16; 19:19-21) Pakuba “baoloka bo bonkatu bakekala mu ntanda, ne [ba kishinka] bo bakashalamo.”—Maana 2:21.

TWAFWAINWA KUTWAJIJILA KWIKALA BA KISHINKA

18. Ñanyi kintu kyauba bena Kilishitu ba kine bavula kabiji mambo ka? (Danyela 3:28)

18 Kufumatu ne kala bena Kilishitu ba kine bavula babika bwana bwa bene ne bumi bwabo mu kizumba na mambo a kutemwa Yehoba ne Bufumu bwanji. Bano bena Kilishitu batwajijila kwikala ba kishinka kwi Yehoba. Bajitu nobe Bahebelu basatu Mwine Wakila bo apulwishe mu kisha kya mujilo na mambo a kutwajijila kwikala ba kishinka.—Tangai Danyela 3:28.

19 Nyimbi wa masalamo aye Davida wanembele pa buneme bwa kutwajijila kwikala ba kishinka kwi Lesa amba: “Yehoba ukachibila bantu mambo abo. Anweba Yehoba, nchibilai mambo monka mwayila bololoke bwami kabiji monka mwayila [bukishinka bwami].” (Sala. 7:8) Kabiji Davida wanembele’mba: “[Bukishinka] ne bololoke bwami bindame.” (Sala. 25:21) Kintu kyawama kyo twafwainwa kuba ke kutwajijila kwikala ba kishinka kwi Yehoba nangwa bintu bikatazhapotu byepi. Kino kiketulengela kwikala na lusekelo lwajingapo na nyimbi wa masalamo wanembele’mba: “Bo bene ba lusekelo [aba ba kishinka] . . . , aba benda mu mizhilo ya Yehoba.”—Sala. 119:1.

MWAKONSHA KULUMBULULA NYI?

  • Ñanyi bintu byaubile batumwa byo twafwainwa kuba ne atweba lelo jino?

  • Ñanyi kintu kyakonsha kwitulelengela kukookela “bakulumpe balama kyalo” nangwa ne?

  • Yehoba wamwesha byepi kuba’mba ye “Mwine Wakila”?

LWIMBO 122 Ikalai Bashikimanatu, Babula Kutelengela!

a Baibolo witubuula atweba bena Kilishitu bonse amba twafwainwa kukookelanga bakulumpe balama kyalo ko kuba’mba makafulumende a pano pa ntanda. Nangwa byonkabyo, makafulumende amo amukana Yehoba ne bantu banji. Pano twakonsha kukookela byepi bandamakyalo ne kutwajijila kwikala ba kishinka kwi Yehoba?

b Monai mutwe wa kuba’mba “Mambo ka o Tubujila Kulwa Nkondo Byonka Byalwanga Bena Isalela ba Kala?” uji mu kino kyonka Kyamba kya Usopa.

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu