Kukosesha ne Kutundaika Bantu

MAMBO o betupa kusapwila ke mambo awama. Yesu waambile’mba: “Kyafwainwa ne mambo awama akasapwilwe patanshi ku mikoka yonse ya bantu.” (Mako 13:10) Yesu waikele wa kumwenako mu ‘kusapwila mambo awama a Bufumu bwa Lesa.’ (Luka 4:43) Bintu byasapwilanga batumwa nabyo byatongolwa’mba “mambo awama a Lesa” ne “mambo awama a Kilishitu.” (1 Tesa. 2:2; 2 Ko. 2:12) Ano mambo akosesha bantu ne kwibatundaika.

Kwesakana na “mambo awama a myaka ne myaka” asapwijilenga ‘malaika wapichilenga pakachi ka jiulu,’ tubula bantu amba: “Akamwai Lesa, mumupe lukumo.” (Lum. 14:6, 7) Tubula bantu konse konse pa mambo a Lesa wa kine, jizhina janji, byubilo byanji byawamisha, mingilo yanji ya kukumya, nkebelo yanji, kutotolola ko tuketotolwela kwi aye ne bintu byo akeba’mba tube. Mambo awama avwangamo ne kishinka kya kuba’mba Yehoba Lesa ukonauna bantu babi babula kumunemeka kabiji bonauna ne bwikalo bwa bantu bakwabo. Pano bino, uno kechi mwingilo wetu wa kuchibila mambo bantu bo tusapwila ne. Tukebako kuba’mba bantu bavula bomvwine mambo a mu Baibolo kuba’mba ekale kya kine mambo awama kwi abo.—Mana. 2:20-22; Yoa. 5:22.

Kuvuzha Bintu Bilefula Bantu Ne. Ee kobiji bintu byatama mu bwikalo. Kechi twibilubakotu byonse ne. Pa kutendeka mwisambo, mwakonsha kwambapo pa lukatazho lumo lo babena kwambapo bantu mu nyaunda yenu ne kwisambako pacheche. Pano bino, kechi kyafwainwa kuba saka mwambapotu ne. Bantu babena kubatu monka baumvwina byambo bya bulanda, onkao mambo, kwisamba nabo bintu byatama kwakonsha kwibalengela kufumapo nangwa kubula kwibyumvwa. Ku ntendekelotu ya mwisambo wenu, esekai kumubula muntu bukine bwa mu Mambo a Lesa bupana lusekelo. (Lum. 22:17) Nangwa kya kuba muntu kechi ubena kukeba kutwajijila kwisamba nanji ne, ko kuba’mba mwamushilapo kintu kimo kyamukosesha kyo asakulangulukangapo. Kino kyakonsha kumulengela kukeba kukomvwako ne pa kimye kikwabo.

Umvwe bemupa kwamba jashi ku luonde, kechi mwafwainwa kuvuzha kwamba pa bintu byatama na mambo a kubatu’mba kobiji ne. Umvwe ñambi wakosakotu na kwamba pa bilubo bya bakalama, bumbanzhi ne malwañano kabiji ne kuvujilako kwa byubilo byatama, wakonsha kulefula bantu. Mwafwainwa kwambapotu pa byobyo bintu umvwe kya kuba kibena kukebewa. Kwibyambakotu pacheche kwakonsha kulengela jashi jenu kwikala ja pa kimye pafwainwa. Kabiji kwakonsha ne kulengela bantu kuyuka bine bintu bibena kulengela oo makatazho o mubena kwambapo kubiwa kabiji ne kumwesha ene mambo o tubena kukebela kintu kyanembwa mu Baibolo kikapwisha ano makatazho. Umvwe kibena kukebewa kwambako pa makatazho, ambaipotu pa onkao abena kukebewa kwa kubula kwambila kitala.

Javula kechi kyakonsheka kwambatu jashi jonse kwa kubula kwambako ne pa bintu byatama ne. Lukatazho lwikalapo ke lwa kuyuka mwa kuvwangakenya pamo bintu byawama ne byatama kuba’mba jashi jonse jumvwanyike bulongo. Pa kuba’mba mube kino, mwafwainwa kuyuka bintu byatama byo mukeba kwambapo ne byo mukeba kubula kwambapo kabiji ne kuyuka pa kukoseshesha bishinka. Mu Jashi ja pa Mutumba, Yesu wakambizhe banteleki kuchinuzhuka byubilo bya kwitumbijika byaubanga banembeshi ne Bafaliseo kabiji ne kutongolapo bya kumwenako bicheche byo baubanga. (Mat. 6:1, 2, 5, 16) Nangwa byonkabyo, mu kifulo kya kukosela byubilo byatama byaubanga bantangi ba bupopweshi, Yesu wibakwashishe kyabaya bingi kumvwisha mashinda a kine a Lesa ne kwialondela. (Mat. 6:3, 4, 6-15, 17-34) Kyafuminemo, banteleki banji wibakoseshe.

Ñumvwanyikilo ya Jiwi Jenu Ikale Ikosesha Bantu. Umvwe bemupa kwamba jashi ku kipwilo kyenu pa mambo a bintu bimo byo bafwainwa kuba bena Kilishitu, esekai kwamba saka mukosesha bantu mu kifulo kya kwibanena. Mwafwainwa kumona’mba bintu byo mubena kutundaika bakwenu kuba ne anweba byo byo muba. (Loma 2:21, 22; Hebe. 13:7) Ambainga bintu na butemwe kechi na bukaji ne. (2 Ko. 2:4) Umvwe mwaketekela’mba bakwenu ba mu lwitabilo bakeba kumutokesha Yehoba pa muchima, bintu byo mukambanga bikamwesha’mba kya kine mwibaketekela kabiji kino kikebakwasha bingi. Akimonai mutumwa Paulo byo amwesheshe luketekelo lwa uno mutundu, byonka byo kyanembwa mu 1 Tesalonika 4:1-12; 2 Tesalonika 3:4, 5; ne Filemonyi 4, 8-14, 21.

Pa bimye bimo, kyanema bingi bakulumpe mu kipwilo kujimunako balongo babo pa mambo a byubilo byabula kufwainwa. Pano bino, kwikepesha kukebakwasha kwibajimunako na muchima wa bukimote. (Nga. 6:1) Ñambilo yaambilwamo bintu yafwainwa kumwesha’mba aba baji mu kipwilo banemekwa. (1 Pe. 5:2, 3) Baibolo wajimunako kikatakata bansongwalume kuyuka kino. (1 Timo. 4:12; 5:1, 2; 1 Pe. 5:5) Umvwe kekikebewe kukalukila muntu, kumujimunako nangwa kumololako, kino kyafwainwa kubiwa kwesakana na byaamba Baibolo. (2 Timo. 3:16) Kinembelo kechi kyafwainwa kwikitwala mungi nangwa kwikilumbulwila mungi kuba’mba kikoseshe mulanguluko wa mwine ñambi ye akeba kwambapo ne. Nangwatu umvwe kibena kukebewa kujimunako muntu, ñumvwanyikilo ya jiwi yakonsha kumukosesha uno muntu inge ñambi keambishepo pa bya kuchinuzhuka kuba byubilo byatama, bya kupwisha makatazho, bya kwiashinda, bya kolola mashinda atama kabiji ne bintu bikeba Yehoba byo bituzhikijila.—Sala. 119:1, 9-16.

Pa kunengezha jashi, monai byo mukapwishanga kulumbulula bishinka bikatampe kabiji ne byo mukejipwisha jonse. Bintu byo mupezhako kwamba javula bantu byo byo bavuluka. Nanchi jikebakosesha nyi?

Pa Kwisamba na Bakwenu ba mu Lwitabilo. Bakalume ba Yehoba banemeka bingi kupwanañena pamo na bakwabo pa kupwila kwa bwina Kilishitu. Bino ke bimye bya kwikoseshamo ku mupashi. Baibolo witukambizha “kwifunda” nangwa’mba kwikosesha atwe bene na bene umvwe twapwila pa mapunzha a kupopwelapo. (Hebe. 10:25) Kino kechi kyubiwatu pa kwamba jashi ne pa kukumbulapo kimye kya kupwila ne, bino kyubiwa kupichila ne mu kwisamba na bakwetu kupwila saka kukyangye kutendeka ne panyuma ya kupwila.

Nangwa kya kuba kijitu bulongo kwisamba pa bintu bya mu bwikalo, kwikosesha kwa kine kufuma mu kwisamba pa bintu bya ku mupashi. Bino byavwangamo ne kwisamba pa byamwekele mu mwingilo wetu wazhila. Kabiji kuta bakwetu muchima nako kwibakosesha bingi.

Twafwainwa kujimuka kumona’mba kechi twajimbaikwa na bya panopantanda ne. Pa kunembela bena Kilishitu ba mu Efisesa, Paulo waambile’mba: “Tayai bubela, ne kwiambila bya bukine anwe bene na bene.” (Efi. 4:25) Kwamba bya bukine mu kifulo kya kwamba bubela kwavwangamo ne kubula kutumbijika bintu nangwa bantu bo batumbijika ku bapanopantanda. Yesu naye wajimwineko pa mambo a “bujimbijimbi bwa bunonshi.” (Mat. 13:22) Onkao mambo, pa kwisamba na bakwetu, twafwainwa kujimuka kumona’mba kechi tubena kutundaika buno bujimbijimbi kupichila mu kukizhamo kutentemesha bintu bya ku mubiji ne.—1 Timo. 6:9, 10.

Pa kwitufundako pa mambo a kwikosesha, mutumwa Paulo witukambizha kubula kuzhachisha bakwetu nangwa kulengulula mulongo wakonsha kuleka kuba bintu bimo na mambo a ‘kunekena mu lwitabilo,’ nangwa’mba ukyangye kuyukisha bulongo mwatala bwana bwa bene bwa bwina Kilishitu. Onkao mambo, pa kuba’mba tukoseshenga bakwetu mu misambo, twafwainwa kuyuka bulongo bwikalo ne bumupashi bwabo byo buji. Byo kyakonsha kutamapo umvwe muntu ‘watula mu jishinda ja mulongo [nangwa nyenga] yanji kya kwituntulako, nangwa kya kumukatazha’!—Loma 14:1-4, 13, 19.

Aba baji mu makatazho akatampe nabiji bikola bibula kupwa, bakeba bingi kwibakosesha pa kwisamba nabo. Muntu wa uno mutundu wakonsha kwibikangako kwiya na kupwila. Aba bamuyuka byo aji bakonsha kwipuzha’mba: “Mubena kumvwako byepi?” Usanta bingi pa kumona’mba bakwabo bamuta muchima. Nangwa byonkabyo, kwamba pa butuntulu bwanji bwa mubiji kechi ko kwakonsha kwikala mwine mwisambo wakonsha kumukosesha ne. Kumusanchila ne kumutundaika ko kwakonsha kumusangajika bingi. Nanchi mumona byo atwajijila kutemwa Yehoba ne kuchinchika makatazho nyi? Abya kimukosesha umvwe wakumbulapo nyi? Kyakonsha kumukosesha bingi umvwe saka mumusanchila pa byo ebikako kabiji ne pa bintu byo oba kukwasha kipwilo mu kifulo kya kwambangatu pa kikola kyanji.—1 Tesa. 5:11.

Pa kuba’mba mwisambo wetu ekale ukosesha bantu, kyanema bingi kikatakata kwikala na mweno ya Yehoba pa byobyo bintu byo tubena kwisambapo. Mu bena Isalela ba kala, aba banyinyitanga bantu baimenangako Yehoba kabiji ne kwinyinyisha pa kajo ka manna, Lesa wibazhingijilanga. (Bala. 12:1-16; 21:5, 6) Tumwesha’mba twafunjilako ku bino bya kumwenako umvwe ketunemeke bakulumpe mu kipwilo kabiji ne kunemeka kajo ka ku mupashi kanengezha jibumba ja kalume wa kishinka kabiji wa maana.—1 Timo. 5:17.

Kechi kyakatazha kwamba pa bintu bikosesha bantu kimye kyo tubena kwisamba na bakwetu bena Kilishitu ne. Pano bino, umvwe mwamona mukwenu keambetu bya kunenauna bakwabo, letaipo mwisambo ungi wa kwikosesha.

Kana tubena kusapwila bantu nyi, inyi kana tubena kwamba pa mutuntamo nangwa kwisamba na bakwetu ba mu lwitabilo, twayai tuyukenga bya kwamba “byawama bibakomesha bantu, bibafwainwa mu kyonkakyo kimye, amba bibaletele bibusa abo bebyumvwa.”—Efi. 4:29.